Harekat Performans Dersi 2. Ünite Özet

Hava Aracı Ağırlığı Ve Bileşenleri

Giriş

Ağırlık, bir hava aracının tasarım, imalat, sertifikasyon ve işletme süreçlerinden ekonomik ömrünün bitişine kadar göz önüne alınması gereken önemli bir faktördür. Bir uçuş harekâtının emniyetli ve verimli şekilde yürütülebilmesi bir hava aracının hem ağırlık bileşenlerinin hem de toplam ağırlığının yeterince hassas şekilde belirlenmesine bağlıdır. Toplam ağırlığın ve bileşenlerinin o hava aracı için belirlenen tasarım ve sertifikasyon limitlerini aşmayacak şekilde yolcu, bagaj, kargo ve yakıt ile yüklenmesi gereklidir.

Ağırlık Bileşenlerinin Sınıflandırılması

Bir hava aracı çok sayıda parça ve alt sistemden oluşan karmaşık bir bütündür. Uçağın boyutları büyüdükçe içerdiği parça ve alt sistem sayısı dolayısıyla toplam ya da brüt ağırlığı da artış gösterir. Günümüzde ise en büyük ticari yolcu uçağı olarak hizmet veren Airbus A380’nin boyu 72 m’ye, kanat açıklığı 80 m’ye ve tam yüklü kalkış ağırlığı 560 tona ulaşmaktadır. Ticari kargo taşımacılığı hizmeti veren en büyük uçak olan Antonov A225 Myria’nın ise boyu 84 m, kanat açıklığı 88 m ve tam yüklü kalkış ağırlığı 600 tondur. Bir uçağın gerçekleştirdiği uçuş operasyonunun herhangi bir anındaki toplam ağırlığı brüt ağırlık olarak adlandırılır. Bu toplam ağırlık en genel şekliyle uçağın kendi ağırlığı ile taşıdığı tüm yüklerin (yolcu, kargo, yakıt vb.) toplamı olarak ifade edilir.

Uçakların tasarım, sertifikasyon ve operasyon süreçleri için brüt ağırlığını oluşturan bileşenlerin sistematik şekilde sınıflandırılması gerekir. Bunun nedeni her bir sürecin hesaplama, planlama veya karar verme aşamalarında farklı ağırlık bileşenlerine ihtiyaç duyulmasıdır. Bundan dolayı uçağın kendi ağırlığı ile taşıyacağı yükler ana ağırlık grupları adı verilen alt bileşenlere ayrılır. Her bir ana ağırlık grubu birbirleriyle yapısal, işlevsel veya hizmet ilişkisi olan parça, alt sistem veya hizmetleri içerir. Ana ağırlık gruplarının farklı birleşimleri ise uçağın temel ağırlıklarını oluşturur.

Ana Ağırlık Grupları

Ana ağırlık grupları, yapısal, güç grubu, temel donanım, işletme donanımı, trafik yükü ve yakıt yükü olmak üzere altı genel başlık altında incelenebilir.

Yapısal Ağırlık

Yapısal ağırlık, uçağın ana yapısını oluşturan elemanların toplam ağırlığına eşittir. Gövde, kanat, kuyruk takımı, iniş takımları, motor kaportası ve pilonları ile bu yapılara bağlı tüm hareketli yüzeylerin ve mekanik aksamın ağırlığı yapısal ağırlık bileşeni altında incelenir.

Kuyruk Takımı; uçağın uçuş esnasında dengeli ve kararlı uçuşunu sağlayan ve yatay ve dikey kuyruk (stabilize) olarak adlandırılan kararlılık yüzeylerini içerir. Flaplar, slat ve slotlar, spoylerler gibi aerodinamik kuvvetleri artıcı araçlar; kanatçık (eleron), irtifa dümeni (elevatör) ve istikamet dümeni (rudder) gibi kumanda yüzeyleri ve iniş takımı kapakları hareketli yüzeylere örnek verilebilir.

Güç Grubu Ağırlığı

Güç grubu ağırlığı, uçağa ana gücünü sağlayan tüm sistem ve donanımın toplam ağırlığını içerir. Bu bileşen motorların ağırlıklarının yanı sıra standart motorlara bağlı her türlü aksesuarın, yakıt, ters itki ve egzoz sistemlerinin ağırlıklarını da kapsar.

Temel Donanım Ağırlığı

Yapısal ve güç grubu elemanları dışında, uçağı oluşturan her türlü hizmet ve donanım temel donanımın ağırlığı altında sınıflandırılır. Temel donanım;

  • Sabit donanım ve
  • Taşınabilir donanım olarak ikiye ayrılır.

Sabit donanım ağırlığı uçağın ana yapısının bütünleşik bir parçası olan donanım ve hizmetlerin toplam ağırlığını içerir. Uçağın hidrolik, pnömatik, elektrik ve elektronik sistemleri; yedek güç ünitesi (APU); mefruşat; basınçlandırma, iklimlendirme, buzlanma önleme ve yangın söndürme donanımları sabit donanıma örnek olarak gösterilebilir. Bunların yanı sıra kapalı sistemlerde sürekli dolaşım yapan soğutma ve hidrolik sıvıların ağırlığı ve sabit balast ağırlığı da sabit donanım kapsamında ele alınır. Sabit balast; bir uçağın ağırlık merkezini müsaade edilen sınırlar için tutarak dengesini sağlamak üzere uçağa daimi olarak yerleştirilen ağırlıktır. Sabit balast uçak ana yapısının bütünleşik bir elamanı olarak kabul edilir.

Uçağın bütünleşik donanımının dışında kalan, taşınabilir ya da imalat süreci sonrası takılmış donanım ve hizmetlerin toplam ağırlığını taşınabilir donanım ağırlığı içinde ele alınır. Taşınabilir donanım,

  • Standart kalemler ve
  • Opsiyonel kalemler olarak ikiye ayrılır.

Standart kalemler, imalatçı tarafından işleticiye uçak ile birlikte teslim edilen taşınabilen donanım ve hizmetleri içerir. Faydasız yakıt ve faydasız yağ; faydalı motor yağı; tuvalet sıvıları ve kimyasalları; acil durum oksijen donanımı; taşınabilir yangın söndürücüler; işaret fişekleri; ilk yardım çantaları; el fenerleri ve megafonlar; mutfak kompartımanı yapısalları ile ek elektronik araçlar standart kalemlerin içinde yer alır. Faydasız yakıt uçaktaki yakıt tanklarının dibinde kalan ve motorlara pompalamadığı için kullanılamayan yakıtı ifade ederken yağ deposunun dibinde kalan ve motorları yağlamak üzere çekilemeyen yağlar faydasız yağ olarak adlandırılır. Uçakta benzer şekilde kullanılmayan diğer artık sıvılar da standart kalemlerin içinde sınıflandırılabilir. Faydasız yakıt uçuş planlaması ile ağırlık ve denge hesaplama süreçlerinde uçaktaki toplam yakıt yüküne dâhil edilmez.

İşletme Kalemleri Ağırlığı

İşletme ya da operasyonel kalemlerin ağırlığı belirli bir uçuş operasyonunun gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan personel, donanım ve hizmetlerin toplam ağırlığıdır. Donanım ve hizmetler uçuş ile ilgili her tür basılı veya elektronik formatta taşınır belgeleri ve verilen uçuş hizmetinin türüne göre değişiklik gösteren donanım ve sarf malzemelerini içerir. Eğer yolcu taşımacılığına yönelik bir hizmet verilecekse, koltuk ve emniyet kemerleri, can yelekleri ve cankurtan botları, yiyecek, içecek ve ikram malzemeleri, yastık ve battaniyeler, içme ve kullanım suyu özel donanıma örnek gösterilebilir. Kargo konteynerleri, paletler, bağlantı ve emniyet elemanları ise kargo taşımacılığına yönelik operasyona özel donanım içinde yer alır.

Trafik Yükü

Taşınacak tüm ücretli ve ücretsiz toplam yolcu, bagaj ve kargo ağırlığı trafik yükü (TL-Trafic Load) olarak adlandırılır. Trafik yükü içinde işleticinin ücret karşılığı taşıdığı, toplam yolcu, bagaj ve kargo ağırlığı ise paralı yük (PL-Payload) olarak nitelendirilir.

Yakıt Yükü

Yakıt yükü bir uçakta uçuş öncesi yüklü olan toplam faydalı yakıt ağırlığını ifade eder. Uçuş operasyonunun gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan bu yakıt yükü taksi yakıtı, seyahat yakıtı, beklenmedik durum yakıtı, yedek meydan yakıtı, son rezerv yakıtı, ek yakıt ve ihtiyari yakıt bileşenlerini içerir.

Temel Ağırlık Terimleri

Ticari taşımacılık hizmeti veren uçakların işletilmesi sürecinde bir dizi temel ya da karakteristik ağırlığa ihtiyaç duyulur. Bu temel ağırlıklar uçak ana ağırlık gruplarının ya da onlara ait alt ağırlık bileşenlerinin farklı birleşimleri cinsinden ifade edilir.

İmalatçı Boş Ağırlığı (MEW-Manufacturer’s Empty Weight)

Bir uçağın imalat sürecinden çıkış ağırlığıdır. Bu ağırlık, uçağın ana yapısını oluşturan yapısal ağırlık, güç grubu ağırlığı ve bu yapı ile bütünleşik olan sabit temel donanım ağırlığının toplamına eşittir. İmalatçı boş ağırlığı (MEW), sabit temel donanımın içinde kapalı devre dolaşan sıvıların dışında hiçbir sıvının ağırlığını içermez.

Teslimat Boş Ağırlığı (DEW-Delivery Empty Weight)

Bir uçağın imalatçıdan işleticiye teslim ağırlığıdır. Bu ağırlık, imalatçı boş ağırlığı ile taşınabilir donanımın içindeki faydalı yağ haricindeki tüm standart kalemlerinin ağırlığının toplamına eşittir. DEW, temel ağırlık (BWBasic Weight) olarak da adlandırılabilmektedir.

Standart Boş Ağırlık (SEW-Standard Empty Weight)

Bu ağırlık, DEW ile faydalı yağ ağırlığının toplamına eşittir. Bu anlamda standart boş ağırlık (SEW); MEW ile faydasız yakıt ve diğer operasyonel sıvılar dâhil olmak üzere tüm standart kalemlerinin toplam ağırlığını içerir.

Temel Boş Ağırlık (BEW-Basic Empty Weight)

Standart boş ağırlık (SEW) ile isteğe bağlı (opsiyonel) taşınabilir donanım kalemlerinin ağırlığının toplamıdır. BEW, aynı zamanda, imalatçı boş ağırlığı (MEW) ile tüm standart ve opsiyonel taşınabilir donanım ağırlığınım toplamına eşittir. Bu anlamda BEW bir uçağın donanım açısından uçuş operasyonuna hazır ağırlığını ifade eder. Temel boş ağırlık (BEW), bir uçağın, tüm sabit ve taşınabilir kalem ve hizmetler dâhil olmak üzere, tam donanımlı ağırlığına karşılık gelir.

Hizmete Hazır Hava Aracı Ağırlığı (APSW-Aircraft Prepared for Service Weight)

Temel boş ağırlık (BEW) ile tüm operasyonel kalemlerin toplam ağırlığına eşittir. Bir uçağın, faydalı yakıt ve trafik yükü haricinde, belirli bir uçuş operasyonu için gerekli tüm teknik ve operasyonal donanım ve hizmeti içeren ağırlığını ifade eder.

İşletme Boş Ağırlığı (OEW-Operating Empty Weight)

Hizmete hazır hava aracı ağırlığı (APSW) ile eğer varsa uçağa yerleştirilmiş taşınabilir balastın toplam ağırlığına eşittir. Eğer uçakta herhangi bir taşınabilir balast yoksa OEW ile APSW değerleri birbirleriyle aynıdır. Uçuş operasyonu öncesinde günlük olarak belirlenen OEW uçağın kalkış ağırlığını belirlemek üzere her uçuş operasyonu öncesinde kullanılır.

Faydalı Yük (UL-Useful Load)

Uçağın taşıdığı trafik yükü ile faydalı yakıt yükünün toplamıdır. İşletme kalemleri dışında kalan tüketilebilir sıvıların ağırlığı da faydalı yüke dâhil edilir. Ancak genel havacılık sınıfındaki hava araçlarında pilot ve yardımcı pilotun ağırlığı da faydalı yük içerisinde ele alınır. Bu nedenle genel havacılık sınıfındaki hava araçları için faydalı yük, uçağın toplam kalkış ya da mevcut ise rampa ağırlığı ile temel boş ağırlık (BEW) arasındaki farka eşit kabul edilir.

Filo Boş Ağırlığı (FEW-Fleet Empty Weight)

Bir uçak işleticisinin filosundaki aynı model ve donanım yapısına (konfigürasyona) sahip uçak grubunun temel boş ağırlıklarının ortalama değeridir.

Sıfır Yakıt Ağırlığı (ZFW-Zero Fuel Weight)

İşletme boş ağırlığı (OEW) ile trafik yükünün (TL) toplamıdır. ZFW, bir uçağın faydalı yakıt yükü haricindeki toplam ağırlığını ifade eder.

İşletme Ağırlığı (OW-Operational Weight)

İşletme boş ağırlığı (OEW) ile yakıt yükünün (FL) toplamıdır. Bu anlamda bir uçağın trafik yükü hariç toplam ağırlığını ifade eder.

Kalkış Ağırlığı (TOW-Takeoff Weight)

Bir uçağın pist başında fren bırakma veya kalkış için koşturmaya başlama anındaki toplam ağırlığıdır. Uçağın işletme boş ağırlığını (OEW), trafik yükünü (PL) ve taksi yakıtı hariç yakıt yükünü (FL) içerir.

Taxi Ağırlığı (TW-Taxi Weight)

Bir uçağın rampada hareket etmeye hazır durumdaki tam yüklü ağırlığıdır. Kalkış ağırlığına (TOW) ek olarak taksi yakıtı ağırlığını da içerir. Ramp ağırlığı (RW-Ramp Weight) olarak da adlandırılır. Ramp ya da apron havaalanı veya heliportlarda hava araçlarının park etme, yolcu ve kargo indirme-bindirme, yakıt ikmali veya bakım işlemlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla belirlenmiş alanlardır.

İniş Ağırlığı (LW-Landing Weight)

Uçağın iniş sırasında piste teker koyduğu andaki ağırlığına karşılık gelir. İniş ağırlığı kalkış ağırlığı (TOW) ile uçuş sırasında tüketilen yakıt miktarının farkına eşittir.

Hava Aracı Ağırlığının Limitleri

Uçak işleticileri her uçuş operasyonu için gerekli işletme ağırlıklarını bir dizi teknik ve operasyonel limit çerçevesinde belirlemekle yükümlüdürler. Bu limitler yapısal tasarım ağırlık limitleri, yetkilendirilmiş ağırlık limitleri, kapasite ve yükleme limitleri ile performans limitleri altında sınıflandırılabilir.

Yapısal Tasarım Ağırlık Limitleri

Uçuş operasyonu sırasında bir uçağın yapısal olarak aşırı yükle zorlanmaması veya performans ya da kumanda kaybının yaşanmaması için brüt ağırlık ve bileşenlerin üst limitlerle sınırlanması gereklidir. Uçağın tasarım ve uçuşa elverişlilik sertifikası (CoA) alma süreçlerinde belirlenen bu üst limitler maksimum yapısal tasarım ağırlıkları olarak adlandırılırlar. Bu ağırlıklar belirlenirken uçağın tabii olabileceği tüm yükleme koşulları ve uçuş aşamaları göz önünde bulundurulur.

Maksimum yapısal tasarım ağırlıkları uçağın hizmet ömrü boyunca değişmeyen ve hiçbir koşul altında aşılmaması gereken değerleri ifade eder. İlgili bu değerler hava aracı tip sertifikası ile hava aracı uçuş el kitabı (AFM) ve hava aracı ağırlık ve denge el kitabı gibi imalatçı tarafından sağlanan belgelerde yer alır.

Uçuşa Elverişlilik Sertifikası (CoA-Certification of Airworthiness); Bir uçağın ilgili tip tasarımına ve emniyetli operasyon koşullarına uygunluğunu onaylayan ve ulusal havacılık otoriteleri tarafından düzenlenen resmi belgedir.

Hava Aracı Tip Sertifikası; işleticinin bağlı bulunduğu ulusal havacılık otoritesi tarafından düzenlenen ve uçağın tipi, modeli, motorları ve pervanelerinin uçuşa elverişlilik standartlarını gösteren belgedir.

Hava Aracı Uçuş El Kitabı (AFM-Aircraft Flight Manual); bir uçağın uçuşa elverişliliğine ilişkin limitleri, işletme usullerini ve uçuşun emniyetli bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli bilgileri içeren imalatçı tarafından hazırlanmış detaylı belgedir.

Yetkilendirilmiş Ağırlık Limitleri

Yetkilendirilmiş veya sertifikalandırılmış ağırlık limitleri, hava aracı işleticisinin uçuşa elverişlilik sertifikası (CoA); hava aracı uçuş el kitabı (AFM) ve hava aracı ağırlık ve denge el kitabında (AWBM) belirtilmiş limitler çerçevesinde yasal olarak kullanabileceği maksimum brüt ağırlık ve bileşenlerini ifade eder. Bu ağırlık limitleri yapısal tasarım ağırlığına eşit ya da daha düşük olarak seçilir. İşleticinin yapısal tasarım ağırlığından daha düşük bir limit seçmesinin temel nedeni uçağın maksimum ağırlığına göre belirlenen iniş, kalkış veya seyrüsefer ücretlerini düşürmektir. Yetkilendirilmiş maksimum ağırlıklar yapısal ağırlıklardan daha düşük değerlerde seçilirse isimlerinde “tasarım” sözcüğü kullanılmaz. Bunun yerine, ilgili yetkilendirilmiş ağırlıklar için maksimum taksi ağırlığı (MTW); maksimum kalkış ağırlığı (MTOW); maksimum iniş ağırlığı (MLW) veya maksimum sıfır yakıt ağırlığı (MZFW) gibi ifadeler kullanılır.

Kapasite ve Yüklemeye Bağlı Ağırlık Limitleri

Bir uçağın yük kapasitesi taşınacak yolcu, bagaj, kargo ve yakıta ilişkin ağırlık ve boyutlara ilişkin kısıtlamaları içerir. Uçak tarafından taşınabilecek en büyük toplam trafik yükü, bir başka ifade ile yolcu, bagaj ve kargo yükünün alabileceği en üst limit maksimum yapısal paralı yük (MSP-Maximum Structural Payload) olarak adlandırılır.

Taşınacak trafik yükü ya da paralı yük hacimsel sınırlamalara da tabidir. Bir uçağın kabin içi koltuk yerleşimi ve kargo bölmelerinin boyutları dâhilinde taşınabilecek en büyük yük miktarı ise maksimum hacimsel paralı yük kapasitesi olarak ifade edilir. Yolcu taşımacılığında bir diğer önemli kapasite ölçütü sertifikasyon dâhilinde kabin içine yerleştirilebilecek en yüksek koltuk sayısını ifade eden maksimum koltuk kapasitesidir. Kargo taşımacılığında da uçağın kargo bölmelerinde taşınabilecek en yüksek kargo hacmini ifade eden maksimum kargo hacmi kapasite ölçütü olarak kullanılır. Trafik yükünün yanı sıra uçuş için bir diğer önemli kapasite limiti uçağın taşınabileceği faydalı yakıt kapasitesi (UFC)’dir.

Yük dağılımı ile ilgili limitler,

  • Denge limitleri ve
  • Yapısal dayanım limitleri olarak ikiye ayrılır.

Performansa Bağlı Ağırlık Limitleri

İşletme ağırlıkları uçağın tüm performans gereklilikleri ile uyumlu olacak şekilde seçilmelidir. Performansa bağlı bu ağırlık limitleri temel olarak;

  • Pist uzunluğuna bağlı limitler;
  • Tırmanma ve mânialardan kaçınmaya bağlı limitleri,
  • Yol limitleri ve
  • Çevreyle ilgili limitler olarak sınıflandırılabilir.

Pist uzunluğuna bağlı ağırlık limitleri bir uçuş operasyonunda kullanılacak olan pistlerin mevcut uzunlukları çerçevesinde hesaplanan maksimum kalkış ve iniş ağırlıklarıdır. Bu ağırlıklar hesaplanırken pistin eğimi, rakımı, rüzgâr yönü ve şiddeti, yüzey koşulları ve pist sonunda mâniadan arındırılmış bölgenin (clearway) ve acil durumda kullanılacak ek frenleme mesafesinin (stopway) mevcudiyeti de göz önünde bulundurulur.

Tırmanma ve mânialardan kaçınmaya bağlı ağırlık limitleri, bir uçağın kalkış sonrasında ağırlık-irtifa-sıcaklık çizelgelerindeki sınırlamalar ve tırmanma hattındaki doğal veya insan yapısı mâniaların emniyetli şekilde aşılması için getirilmiş performans sınırlamaları çerçevesinde belirlenir.

Yol (En-route) ağırlık limitleri, uçağın uçuşu esnasında planlanan rotası üzerindeki engelleri emniyetli şekilde aşabilmesi için gerekli performans sınırlamaları çerçevesinde belirlenir.

Çevreyle ilgili ağırlık limitleri yerel otoritelerce hava araçlarının gürültü ve egzoz salınımlarını sınırlamak üzere konulmuş kural ve usuller çerçevesinde belirlenir.

Maksimum Ağırlık Terimleri

Ticari hava taşımacılığı hizmetinde kullanılan hava araçlarının önceki bölümlerde açıklanan limitler çerçevesinde belirlenen en üst ağırlıkları bir dizi maksimum ağırlık terimi cinsinden ifade edilir.

Maksimum Taksi Ağırlığı (MTW-Maximum Taxi Weight)

Bir uçağın kalkış için rampadan pist başına kadar gerçekleştireceği taksi hareketi ve yer manevraları sırasında yapısal tasarım limitleri veya yetkilendirilmiş ağırlık limitleri çerçevesinde alabileceği en yüksek ağırlıktır.

Maksimum Kalkış Ağırlığı (MTOW-Maximum Takeoff Weight)

Bir uçağın yapısal tasarım limitleri veya yetkilendirilmiş ağırlık limitleri çerçevesinde kalkış için koşturmaya başlamadan önce alabileceği en yüksek ağırlık değeridir. MTOW uçağın maksimum taksi ağırlığı (MTW) ile taksi yakıt yükü arasındaki farka eşittir.

Maksimum İniş Ağırlığı (MLW-Maximum Landing Weight)

Bir uçağın yapısal tasarım limitleri veya yetkilendirilmiş ağırlık limitleri çerçevesinde normal koşullardaki iniş için alabileceği en yüksek ağırlık değeridir. MLW genel olarak iniş takımlarının veya kanat yapısının darbe dayanımı limitleri çerçevesinde belirlenir. MLW uçağın maksimum kalkış ağırlığı (MTOW) ile uçuş sırasında tüketilen yakıt miktarının arasındaki farka eşittir.

Maksimum Sıfır Yakıt Ağırlığı (MZFW-Manufacturer’s Empty Weight)

Bir uçağın faydalı yakıt yüklenmeden önce yapısal tasarım veya yetkilendirilmiş ağırlık limitleri çerçevesinde alabileceği en yüksek ağırlıktır.

Maksimum Sıfır Paralı Yük Ağırlığı (MZPW-Maximum Zero Payload Weight)

Bir uçağın işletme boş ağırlığı ile faydalı yakıt kapasitesinin toplamıdır. Maksimum işletme ağırlığı (MOW-Maximum Operational Weight) olarak da ifade edilir.

Hava Aracı Ağırlığının Hesaplanması

İmalat çıkışından işletilmeye hazır hale gelene kadar uçağın boş ağırlığının geçirdiği ağırlık değişimi aşağıdaki denklemlerle tanımlanabilir:

  • İmalatçı boş ağırlığı (MEW): MEW = Yapısal Ağırlık + Güç Grubu Ağırlığı + Sabit Donanım
  • Teslimat boş ağırlığı (DEW): DEW = MEW + Taşınabilir Standart Donanım
  • Standart boş ağırlık (SEW): SEW = DEW + Faydalı Yağ Ağırlığı
  • Temel boş ağırlık (BEW): BEW = SEW ± Taşınabilir Opsiyonel Donanım
  • Hizmete hazır hava aracı ağırlığı (APSW): APSW = BEW + İşletme Kalemleri
  • İşletme boş ağırlığı (OEW): OEW = APSW + Taşınabilir Balast

Uçağın temel yakıt ve trafik yükü bileşenleri ise aşağıdaki denklemlerle ifade edilebilir:

  • Yakıt yükü, blok yakıt ya da rampa yakıtı (FL): FL = TF + Yedek Yakıt + Taksi Yakıtı ? UFC TF seyahat yakıtı, UFC ise toplam faydalı yakıt kapasitesidir.
  • Kalkış yakıtı:
  • Kalkış Yakıtı = FL – Taksi Yakıtı = TF + Yedek Yakıt
  • Faydalı yük (UL):
  • UL = TL + FL TL trafik yükünü ifade eder.

Uçağın uçuşu sırasındaki temel ve limit ağırlıkları arasındaki ilişkiler ise aşağıdaki bağıntılarla ifade edilebilir:

  • Taksi ya da rampa ağırlığı (TW): TW = OEW + TL + FL = TOW + Taksi Yakıtı ? MTW
  • Kalkış ağırlığı (TOW): TOW = OEW + TL + TF + Yedek Yakıt ? MTOW
  • İniş ağırlığı (LW): LW = OEW + TL + Yedek Yakıt = TOW – TF ? MLW
  • Sıfır yakıt ağırlığı (ZFW): ZFW = OEW + TL = TOW – (TF + Yedek Yakıt) ? MZFW
  • Maksimum yapısal paralı yük (MSP): MSP = MZFW – OEW
  • İşletme ağırlığı (OW): OW = OEW + FL ? MOW
  • Brüt ağırlık ya da tam yüklü ağırlık (GW): GW = (OEW + TL + FL) – ?FL = (ZFW + FL) – ?FL
    ?FL uçağın kalkışından itibaren tükettiği toplam yakıtı ifade etmektedir.

Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v