Havaalanı Sistemi Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Havalimanlarının havaalanlarından farkı nedir?

Havaalanı ve havalimanı terimleri birbiri yerine kullanılsa da hukuksal açıdan iki terim arasında farklılıklar söz konusudur. Havalimanı; uluslararası hava trafiğinin geliş ve gidişlerine hizmet vermek amacıyla tesis edilmiş havaalanlarıdır. Havalimanlarında gümrük, göçmenlik, halk sağlığı, bitki ve hayvan karantinası gibi uluslararası hudut işlemlerinin yapılabileceği tesisler vardır.

Havaalanı isimleri kimler tarafından belirlenir?

Havaalanlarının isimleri yerel havacılık otoritesi veya siyasi otorite tarafından belirlenir.

Havaalanlarına verilen 4 harfli kodun anlamı nedir?

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (International Civil Aviation Organization-ICAO) tarafından yayınlanan bir doküman (Doc 7910) ile havaalanlarına 4 harften oluşan ve birbirine benzemeyen kodlar verilmiştir.

• İlk harf, havalimanının dünya üzerinde bulunduğu bölgeyi simgelemektedir. ICAO tarafından dünya, bölümlenerek harfler ile ifade edilmiştir.

• İkinci harf ülkeyi belirtmek için kullanılır.

• Son iki harf ise o ülkedeki havaalanını göstermektedir.

Havaalanı tesis ve donanımları kaç ana bölüme ayrılır ve bunlar nelerdir?

Havaalanı tesis ve donanımları hava tarafı ve kara tarafı olmak üzere 2 ana bölüme ayrılmaktadır: • Kara tarafı (land-side): Havaalanlarının karayolu taşımacılığı ile bağlantısını sağlayan; havaalanına erişim imkânları, yolcu terminal binaları, kargo tesislerinin bulunduğu bölümdür. • Hava tarafı (air side): Uçakların iniş, kalkış ve yerdeki manevralarını yapabilmeleri için tasarlanmış pist, apron ve taksiyollarının (PAT) bulunduğu alandır.

Hava tarafına ait apron bölümünde neler bulunur?

Apron: Bakım terminal apronu, Kargo terminal apronu, Yolcu terminal apronu, Havaaracı park apronu, Genel havacılık apronu bulunur.

Havaalanı referans noktası nedir?

Havaalanı referans noktası: Havaalanlarının kara ve hava tarafı geniş bir alana yayılmıştır. Koordinat olarak havaalanının yeri verilmek istendiğinde bu geniş alan içerisinde bir nokta verilmelidir. Çünkü koordinat sisteminde enlem ve boylamlar derece, dakika ve saniye ile ifade edilmektedir. Bu ise yeryüzünde bir noktaya karşılık gelir. Havaalanı referans noktası temel alınarak havaalanındaki diğer tesis ve donanımların yerleri belirlenmektedir.

Havaalanları sınıflandırılırken kullanılan belli başlı kıstaslar nelerdir?

Havaalanlarının sınıflandırılmasında havaalanının tesis ve donanım özellikleri, hizmet sunduğu yolcu ve/veya yük miktarı, kuruluş yeri gibi özellikler karşılaştırma kıstası olarak alınabilir. Sınıflandırmalar havaalanlarının bulundukları ülke veya bölgelere, sınıflandırmanın kullanıldığı yere ve diğer ihtiyaçlara göre çeşitlenebilmektedir.

ABD'deki havaalanları neye göre kaç gruba ayrılır?

ABD havacılık otoritesi FAA, havaalanlarını yıllık yolcu kapasitelerine ve kullanım amaçlarına göre sınıflandırmıştır. Entegre Havaalanı Sistemleri Ulusal Planı (National Plan of Integrated Airport Systems-NPIAS) ile yapılan sınıflandırmada havaalanları 4 gruba ayrılmıştır:

• Ticari hizmet veren havaalanları: Kamuya açık, her takvim yılında en az 2.500 tarifeli yolcunun çıkış yaptığı havaalanlarıdır.

    • Birincil olmayan ticari hizmet veren havaalanları: Bu kategoriye giren ticari havaalanları, yıllık en az 2.500 en fazla 10.000 yolcunun çıkış yaptığı havaalanlarıdır.

    • Birincil havaalanları: Bu kategoriye giren havaalanları, yıllık 10.000’den fazla yolcunun çıkış yaptığı havaalanlarıdır.

• Kargo hizmeti veren havaalanları: Diğer hava taşımacılık hizmetlerine ek olarak yıllık toplam 100 milyon pound (yaklaşık 220.000 ton) ve üzerinde kargo inişi gerçekleşen havaalanlarıdır.

• Trafiği rahatlatıcı havaalanları: Ticari havaalanlarında yaşanan tıkanıklığı hafifletmek ve genel havacılığın gelişimine katkı sağlamak için kullanılan havaalanlarıdır. Bu havaalanları kamu veya özel sahiplikte olabilir.

• Genel havacılık havaalanları: Genel havacılık havaalanları tarifeli olmayan veya yıllık 2.500 yolcudan az çıkışı olan havaalanlarıdır.

ABD'dedeki havacılık havaalanlarına tanımlanan rol grupları nelerdir?

• Ulusal: Toplumun ulusal ve uluslararası pazarlara erişimini sağlayarak ulusal ve eyalet sistemini destekleyen havaalanlarıdır. • Bölgesel: Eyalet çapındaki toplulukları eyalet içi pazarlara bağlayarak bölgesel ekonomiyi destekleyen havaalanlarıdır. • Yerel: Öncelikli eyalet içi pazarlardan diğer eyalet içi pazarlara erişim sağlayarak kamuyu destekleyen havaalanlarıdır. • Temel: Toplumu ulusal havaalanı sistemine bağlayan ve genel havacılık faaliyetlerini destekleyen havaalanlarıdır. • Tanımlanmamış: Havacılık sistemine erişim sağlayan diğer havaalanlarıdır.

Türkiye'de havaalanı sınıflandırılması nasıldır?

Türkiye’de Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), ICAO’nun havaalanı referans kodlarından yararlanarak havaalanlarını yönetmelikler ile sınıflandırmıştır. Bu sınıflandırmalardan biri “Havaalanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği”nde yapılmıştır. Havaalanları; küçük, orta büyüklükte ve büyük havaalanları olarak 3 grupta sınıflandırmıştır.

Küçük havaalanlarının özellikleri nelerdir?

Küçük havaalanları: kod numarası 1, 2 ve kod harfi A, B, C olarak belirlenen referans saha uzunluğu 1.200m’den küçük olan havaalanlarıdır. Bu havaalanlarına yapılacak iniş ve kalkışlar havayolu işletmecisi ve kaptan pilotun yetki ve sorumluluğundadır.

Orta büyüklükteki havaalanlarının özellikleri nelerdir?

Orta büyüklükteki havaalanları: kod numarası 3 olan, kod harfi A, B, C, D olarak tarif edilen, referans saha uzunluğu 1.200m ile 1.800m arasında olan havaalanlarıdır. Orta büyüklükteki havaalanları, en az iki uçak kapasiteli apronu olan ve uçuş emniyeti bakımından asgari uçuş ünitelerine sahip havaalanlarıdır. Bu havaalanlarında uçakların manevra yapabileceği ebatlarda pist, apron ve taksiyolu olmalıdır. Ayrıca yolcu ve personel ihtiyacını karşılayabilecek terminal, teknik blok, kule, seyrüsefer cihazları, donanım yapıları, güvenlik ve benzeri üstyapı binaları da yer almalıdır. Gece uçuşları düşünüldüğü hâllerde ise, gerekli pist aydınlatma ve yeterli enerji teminine yönelik tesisleri de içeren ünitelere sahip olması beklenmektedir. Bu havaalanlarının gerektiğinde üst grup uçakların fiziki ihtiyaçlarını dikkate alarak tasarlanması zorunludur.

Büyük havaalanlarının özellikleri nelerdir?

Büyük havaalanları: kod numarası 4 olan, kod harfi C, D, E, F olarak tarif edilen, referans saha uzunluğu 1.800m’den büyük olan havaalanlarıdır. Büyük havaalanlarının, havaalanı trafik kapasitesine göre apron ve taksiyolları olmak zorundadır. Bunun yanında pistler orta ve büyük gövdeli uçakların zorlu hava koşullarında aletli (IFR) iniş ve kalkış yapabilecekleri özellikte olmalıdır. Ayrıca büyük havaalanları, ICAO tarafından yayınlanan tüm standart ve tavsiyelere, iç ve dış hat trafiğine uygun alt ve üst yapıya sahip olmalıdır. Bu havaalanlarında havaalanının seçilmiş kategorisine göre aydınlatma, sinyalizasyon ve uçuş emniyeti elektronik ve seyrüsefer sistemleri olması beklenmektedir. Ayrıca büyük havaalanları bulunduğu yerleşim bölgesinin gelişimine göre büyüme potansiyeli olan havaalanlarıdır.

Amerikan havacılık otoritesi FAA benzeri bir sınıflamaya göre Türkiye'deki terminal binaları neye göre kaç gruba ayrılır?

Türkiye’de havaalanı terminal binalarında da bir sınıflandırma söz konusudur. FAA benzeri bu sınıflandırmada terminal binaları; yolcu kapasiteleri ve kullanım amaçlarına göre 4 farklı grupta sınıflandırılmıştır: • A Grubu Havaalanları: Havaalanı işletmecisi dışında Yap İşlet Devret Modeli kapsamında veya diğer bir şekilde işletilen, yıllık terminal yolcu kapasitesi 3.000.000 ve üzerinde olan havaalanlarıdır. • B Grubu Havaalanları: Havaalanı işletmecisi dışında Yap İşlet Devret Modeli kapsamında veya diğer bir şekilde işletilen, yıllık yolcu kapasitesi 2.999.999’a kadar olan havaalanlarıdır. • C Grubu Havaalanları: Genel Protokol kapsamında sivil-askeri müşterek olarak kullanılan yolcu terminalleri ile diğer sivil tesis ve hizmetleri içeren havaalanlarıdır. • D Grubu Havaalanları: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından özel amaçlar için işletilmesi uygun görülen terminalleri içeren havaalanlarıdır.

ICAO doküman 9774 AN969’da öngörülen standartlara göre hazırlanan “Havaalanı Kılavuzu”nda hangi bilgiler yer alır?

• Havaalanı sahası, • Tesisleri, • Servisleri, • Ekipmanları, • İşletme prosedürleri, • Organizasyon yönetimi, • Emniyet yönetim bilgi sistemi.

Ulusal ve uluslararası hava sefer bilgileri hangi kurum tarafından verilir?

Ulusal ve uluslararası hava seyrüsefer bilgileri, ülkelerde bulunan Havacılık Enformasyon Hizmetleri (Aeronatical Information Services-AIS) birimi tarafından verilir.

Havaalanı AIS birimlerinin görevi nedir?

Havaalanı AIS Birimleri, Türk hava sahasına ilişkin tüm havacılık bilgilerinin toplanması ve uçuş ekiplerine sunulmasından sorumludur.

NOTAM nedir?

Uçuş harekâtı ile ilgili personele havacılık bilgilerindeki değişikliklerin hızlı ve etkili şekilde ulaşması amacıyla yapılan bir uyarı yayınıdır. Havacılık kolaylığı, hizmeti, yöntemi veya bir tehlikenin varlığı, koşulları veya değişikliğine ilişkin bilgileri içerir. NOTAM metnini dünyanın neresinde olursa olsun tüm uçuş harekât personelinin ve pilotların anlaması gereklidir. Bu nedenle NOTAM metni, ICAO Annex-15 Doc. 8126’da belirtilen formatta yayınlanır. Türkiye’deki bir havaalanı için yayınlanan NOTAM’lar Avrupa AIS veri tabanına (EAD) gönderilerek Avrupa hava sahasına ve dünyaya yayınlanır.

Uluslararası NOTAM serileri nelerdir?

Uluslararası NOTAM serileri - A Serisi NOTAM - B Serisi NOTAM - C Serisi NOTAM - D Serisi NOTAM - S Serisi NOTAM (SNOWTAM)