Meteoroloji 2 Dersi 7. Ünite Özet

SIGMET Mesajları

Meteorolojik gözlemin yapıldığı sahada uçuş operasyonlarının emniyetini etkileyebilecek olan meteorolojik olayların meydana gelmesi veya meydana gelmesinin beklenmesi durumunda SIGMET mesajları ( Sig nificant Met eorological Information) hazırlanmakta ve yayınlanmaktadır. Bu mesajlarda meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen meteorolojik olayın konumu, hareket yönü, hareket hızı ve şiddet zamana bağlı olarak basit lisanla belirtilmektedir. SIGMET mesajlarının geçerlilik süresi 4 saatten fazla olamaz. Ancak volkanik kül bulutlarının ve tropikal siklonların oluşması hâlinde bu süre 6 saate kadar uzayabilmektedir. SIGMET mesajları, uçuş faaliyetleri üzerinde etkisi olan hava olaylarını içeren uyarı mesajlarıdır. Bu mesajlar pilotlara, hava trafik kontrolörüne, havayolu şirket çalışanlarına ve dispeç ofis personeline bilgi sağlamak amacıyla hazırlanmaktadır. SIGMET mesajları, Meteoroloji Gözlem Ofisleri tarafından hazırlanmakta ve yayınlanmaktadır. Meteoroloji Gözlem Ofisleri, uçuş bilgi bölgesine ( FIR - Flight Information Region) meteorolojik hizmet vermek amacıyla kurulan birimlerdir. FIR sahalarında meteoroloji hizmeti vermek üzere “Meteoroloji Gözlem Ofisi” tayin etme yükümlülüğü nedeni ile Ankara / Esenboğa ve İstanbul / Atatürk Meteoroloji Gözlem Ofisi tayin edilmiştir. Bu iki Meteoroloji Gözlem Ofisimiz meteoroloji ofisinin görevlerine ilave olarak Meteoroloji Gözlem Ofisinin yapacağı görevleri de yerine getirmektedir. Esenboğa Meteoroloji Gözlem Ofisi Ankara FIR, Atatürk Meteoroloji Gözlem Ofisi İstanbul FIR’ından sorumludur.

SIGMET mesajları, tek bir meteorolojik olayın meydana gelmesi veya meydana gelmesinin beklenmesi hâlinde, bu meteorolojik olaya ilişkin kısaltma terimi kullanılarak hazırlanır ve yayınlanır. SIGMET mesajları, ICAO tarafından belirlenen kısaltma terimleri kullanılarak hazırlanmaktadır. SIGMET mesajları genel olarak iki bölümden oluşmaktadır. Ancak volkanik kül veya tropikal siklon için hazırlanan mesajlarda, volkanik kül veya tropikal siklonun merkezinin pozisyonu hakkında ayrıntılı bilgi vermek amacıyla üçüncü bir bölüm mesaja eklenmektedir.

SIGMET Mesajının Birinci Bölümü

SIGMET mesajının birinci bölümü; SIGMET mesajı hizmetini sağlayan birimin belirteci, mesaj belirticisi ve sıra numarası, mesajın periyodu ve mesajı hazırlayan meteoroloji gözlem ofisinin yer belirteci bölümlerinden oluşmaktadır.

Hizmet Sağlayan Birimin Yer Belirteci

SIGMET mesajının ilk satırının başlangıcında hizmet sağlayan birimin ICAO yer belirteci bulunmaktadır. Bu, uçuş bilgi bölgesine (FIR - Flight Information Region) veya kontrol sahasına (CTA - Control Area) hizmet sağlayan uçuş bilgi merkezi (FIC - Flight Information Center), saha kontrol merkezi (ACC - Area Control Center) veya hava trafik hizmeti (ATS - Air Traffic Services) ünitesinin yer belirtecidir.

Mesaj Belirticisi ve Mesaj Sıra Numarası

Mesajın tipini belirtmek amacıyla SIGMET ifadesi mesajın ilk satırında yer almaktadır. SIGMET ifadesinden sonra meteoroloji gözlem ofisinin gün içinde hazırlamış olduğu mesaj sıra numarası yer almaktadır. Mesaj sıra numarası her gün saat 00.01 UTC’de başlar ve 24 saat sonra son bulur.

Mesajın Periyodu

SIGMET mesajının periyodu VALID ifadesi ile başlamaktadır. VALID ifadesi sonrasında mesajın geçerli olacağı periyot yazılmaktadır. Periyod “/” işareti ile iki bölüme ayrılmaktadır. “/” işaretinden önceki kısım periyodun başlangıç zamanını, sonraki kısım ise periyodun bitiş zamanını belirtmektedir. Başlangıç ve bitiş bölümlerinin ilk iki sayısal değeri ayın gününü; sonraki 4 sayısal değer ise UTC saatine göre zamanı göstermektedir.

Mesajı Hazırlayan Meteoroloji Gözlem Ofisinin Yer Belirteci

SIGMET mesajını hazırlayan Meteoroloji Gözlem Ofisinin ICAO yer belirteci ve bunu takiben ( – ) işareti birinci satırın son kısmını oluşturmaktadır.

SIGMET Mesajının İkinci Bölümü

SIGMET mesajının ikinci bölümü; mesajı hazırlanan FIR’ın yer belirteci ve SIGMET mesaj metninden oluşmaktadır.

Mesajı Hazırlanan FIR’ın Yer Belirteci

SIGMET mesajının ikinci satırı, mesajı hazırlanan FIR’ın ICAO yer belirteci ve adı ile başlamaktadır.

Mesaj Metni

Mesaj metninde, SIGMET mesajının yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay ve olaya ilişkin tanımlayıcı bilgiler yer almaktadır. SIGMET mesajını oluşturan metin kısmı aşağıda yer alan sıralamaya uygun bir şekilde hazırlanmaktadır. Buna göre bir SIGMET mesaj metni,

1. Mesajın yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay,
2. Meteorolojik olayın tahmin mi gözlem mi olduğu,
3. Meteorolojik olayın konumu,
4. Meteorolojik olayın bulunduğu uçuş seviyesi veya irtifa,
5. Meteorolojik olayın hareket yönü (ve hızı),
6. Meteorolojik olayın şiddeti bilgilerinden oluşmaktadır.

Meteorolojk Olayın Tahmin mi Gözlem mi Olduğu:

Mesaj metninin hazırlanmasına neden olan meteorolojik olay eğer gözlenmişse OBS (Observed) kısaltması, tahmin edilmiş ise FCST (Forecast) kısaltması kullanılmaktadır. Ayrıca OBS ve FCST kısalma terimleri ile birlikte AT kısaltma terimi de kullanılabilmektedir. AT kısaltma terimi ile meteorolojik olayın meydana geldiği veya meydana geleceği zaman UTC saatine göre verilmektedir.

Meteorolojik Olayın Konumu: Gözlemlenen veya meydana geleceği tahmin edilen meteorolojik olayın konumu (enlem ve boylam, uluslararası alanda bilinen coğrafi tanımı ya da yeri) bu bölümde mesaj metni içinde yer almaktadır.

Meteorolojik Olayın Bulunduğu Uçuş Seviyesi veya İrtifa: Gözlemlenen veya oluşacağı tahmin edilen meteorolojik olayın, bulunduğu seviye veya irtifa bu bölümde mesaj metni içinde yer almaktadır.

Meteorolojik Olayın Bulunduğu Uçuş Seviyesi veya İrtifa: Gözlemlenen veya oluşacağı tahmin edilen meteorolojik olayın, bulunduğu seviye veya irtifa bu bölümde mesaj metni içinde yer almaktadır.

Meteorolojik Olayın Hareket Yönü (ve Hızı): Gözlemlenen veya oluşacağı tahmin edilen meteorolojik olayın mevcut veya beklenen hareket yönü ve hızı Knot veya KMH olarak mesajın bu bölümünde yer almaktadır.

Meteorolojik Olayın Şiddeti: Gözlemlenen veya oluşacağı tahmin edilen meteorolojik olayın şiddetinde meydana gelecek değişmeler için çeşitli kısaltma terimleri kullanılmaktadır. INTSF (Intensity) meteorolojik olayın şiddetleneceğini, WKN (Weaken) meteorolojik olayın zayıflayacağını ve NC (No Chance) ise meteorolojik olayın şiddetinde herhangi bir değişikliğin olmayacağını belirtmektedir.

SIGMET Mesajının Üçüncü Bölümü

SIGMET mesajının volkanik kül veya tropikal siklon gibi meteorolojik olaylar için hazırlanması hâlinde üçüncü bölüm kullanılmaktadır. Üçüncü bölümde SIGMET mesajı için belirtilen geçerlilik periyodu sonrasında volkanik kül bulutu veya tropikal siklonun merkezinin bulunacağı pozisyonlar hakkında ayrıntılı bilgi verilmektedir.

SIGMET Mesajının İptal Edilmesi

Yayınlanan SIGMET mesajında yer alan meteorolojik olayların veya durumların SIGMET periyodu bitmeden tamamen sona ereceği veya tahmin edilen olayların verilen periyod içinde meydana gelmeyeceği bekleniyor ise yayınlanan SIGMET mesajı iptal edilmektedir.

AIRMET Mesajları

AIRMET mesajları, bölgesel hava seyrüsefer anlaşmalarına bağlı olarak meteoroloji gözlem ofisleri tarafından yayınlanmaktadır. Bu mesajlar 15.000 feet uçuş seviyesi (FL150) altındaki uçuşların emniyetini etkileyecek meteorolojik olayların ve durumların belirtildiği mesajlardır. Ayrıca bu mesajların hazırlanmasında hava trafik operasyonlarının yoğunluğu da göz önünde bulundurulmaktadır. AIRMET (Airmen’s Meteorological Information) mesajları, uçağın seyir seviyesi boyunca meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen meteorolojik olayların ve durumların gelişimini, zamana ve yere bağlı olarak anlatan kısa ve öz ifadelerdir. AIRMET mesajlarının periyodu 4 saatten fazla olmamalıdır.

AIRMET Mesajının Birinci Bölümü

AIRMET mesajının ilk satırı; AIRMET mesajı hizmetini sağlayan birimin belirteci, mesaj belirticisi ve mesaj sıra numarası, mesajın periyodu ve mesajı hazırlayan meteoroloji gözlem ofisinin yer belirteci bölümlerinden oluşmaktadır.

Hizmet Sağlayan Birimin Yer Belirteci

AIRMET mesajının ilk satırının başlangıcında hizmet sağlayan birimin yer belirteci bulunur. Bu, uçuş bilgi bölgesine veya kontrol sahasına hizmet sağlayan uçuş bilgi merkezi, saha kontrol merkezi veya hava trafik kontrol ünitesinin ICAO yer belirtecidir.

Mesaj Belirticisi ve Mesaj Sıra Numarası

Mesajın tipini belirtmek amacıyla AIRMET ifadesi mesajın ilk satırında yer almaktadır. AIRMET ifadesinden sonra meteoroloji gözlem ofisinin gün içinde hazırlamış olduğu mesaj sıra numarası yer almaktadır. Mesaj sıra numarası her gün saat 00.01 UTC’de başlar ve 24 saat sonra son bulur.

Mesajın Periyodu

AIRMET mesajının periyodu VALID ifadesi ile başlamaktadır. VALID ifadesi sonrasında mesajın geçerli olacağı periyod yazılmaktadır. Periyod “/” işareti ile iki bölüme ayrılmaktadır. “/” işaretinden önceki kısım periyodun başlangıç zamanını, sonraki kısım ise periyodun bitiş zamanını belirtmektedir. Başlangıç ve bitiş bölümlerinin ilk iki sayısal değeri ayın gününü sonraki 4 sayısal değer ise UTC saatine göre zamanı göstermektedir.

Mesajı Hazırlayan Meteoroloji Gözlem Ofisinin Yer Belirteci

AIRMET mesajını hazırlayan meteoroloji gözlem ofisinin ICAO yer belirteci ve bunu takiben ( – ) işareti birinci satırın son kısmını oluşturmaktadır.

AIRMET Mesajının İkinci Bölümü

AIRMET mesajının ikinci bölümü; mesajı hazırlanan FIR’ın yer belirteci ve AIRMET mesaj metninden oluşmaktadır.

Mesajı Hazırlanan FIR’ın Yer Belirteci

AIRMET mesajının ikinci bölümü, mesajı hazırlanan FIR’ın ICAO yer belirteci ve adı ile başlamaktadır.

Mesaj Metni

Mesaj metninde, AIRMET mesajının yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay ve olaya ilişkin tanımlayıcı bilgiler yer almaktadır. AIRMET mesajını oluşturan metin kısmı aşağıda yer alan sıralamaya uygun bir şekilde hazırlanmaktadır. Buna göre bir AIRMET mesaj metni,

1. Mesajın yayınlanmasına neden olan meteorolojik olay veya durum,
2. Meteorolojik olay / durumun tahmin mi gözlem mi olduğu,
3. Meteorolojik olay / durumun bulunduğu konum,
4. Meteorolojik olay / durumun bulunduğu uçuş seviyesi veya irtifa,
5. Meteorolojik olay /durumun hareket yönü (ve hızı),
6. Meteorolojik olay /durumun şiddeti bilgilerinden oluşmaktadır.

Meteorolojik Olay/Durumun Tahmin mi Gözlem mi Olduğu: Mesaj metninin hazırlanmasına neden olan meteorolojik olay veya durum gözlenmişse “OBS”, tahmin edilmiş ise “FCST” kısaltma terimleri kullanılmaktadır. OBS ve FCST terimleri tek başlarına kullanılabileceği gibi “AT” kısaltma terim ile birlikte de kullanılabilmektedir. AT kısaltma terimi, UTC saatine göre meteorolojik olay veya durumun gözlendiği veya oluşmasının beklendiği saati belirtmektedir.

Meteorolojik Olayın/Durumun Bulunduğu Konum: Gözlenen veya oluşması tahmin edilen meteorolojik olayın/durumun konumu (enlem ve boylam, uluslararası alanda bilinen coğrafi tanımı ya da yeri) bu bölümde yer almaktadır.

Meteorolojik Olayın/Durumun Bulunduğu Uçuş Seviyesi veya İrtifa: Gözlenen veya oluşması tahmin edilen meteorolojik olayın/durumun bulunacağı seviye veya irtifa bu bölümde yer almaktadır.

Meteorolojik Olayın/Durumun Hareket Yönü (ve Hızı): Gözlenen veya oluşması tahmin edilen meteorolojik olayın/durumun mevcut veya beklenen hareket yönü ve hızı Knot veya KMH olarak bu bölümde yer almaktadır.

Meteorolojik Olayın/Durumun Şiddeti: Gözlenen veya oluşması tahmin edilen meteorolojik olayın/durumun şiddetinde meydana gelecek değişimler INTSF, WKN ve NC kısaltma terimleri kullanılarak belirtilmektedir.

AIRMET Mesajının İptal Edilmesi

Yayınlanan AIRMET mesajında yer alan meteorolojik olayların veya durumların AIR- MET periyodu bitmeden tamamen sona ereceği veya tahmin edilen olayların verilen periyot içinde meydana gelmeyeceği bekleniyor ise yayınlanan AIRMET mesajı iptal edilir.

GAMET - Saha Tahminleri

GAMET saha tahminleri, AIRMET mesajlarına destek sağlamak amacıyla hazırlanmakta ve rutin olarak yayınlanmaktadır. Bu tahminler FL150 altındaki uçuşlar için meteorolojik bilgi desteği sağlamaktadır.

Tanımlayıcı Bölüm

GAMET saha tahmin raporunun tanımlayıcı bölümü, hizmet sağlayan birimin yer belirteci, tahmin belirtici, tahminin periyodu, tahmini hazırlayan meteoroloji gözlem ofisinin yer belirteci, tahmini hazırlanan FIR’ın yer belirteci ve tahminin ait olduğu uçuş seviyesi bilgilerinden oluşmaktadır.

Hizmet Sağlayan Birimin Yer Belirteci

GAMET saha tahminlerini içeren mesajın ilk satırının başlangıcında hizmet sağlayan birimin yer belirteci yer alır. Bu uçuş bilgi bölgesine (FIR) veya kontrol sahasına hizmet sağlayan uçuş bilgi ünitesinin ICAO yer belirticisidir.

Rapor Tipi Belirticisi

Tahminin tipini belirtmek amacıyla GAMET ifadesi mesajın ilk satırında yer almaktadır.

Tahminin Periyodu

GAMET saha tahmin raporunun periyodu VALID ifadesi ile başlamaktadır. VALID ifadesi sonrasında mesajın geçerli olacağı periyot yazılmaktadır. Periyot “/” işareti ile iki bölüme ayrılmaktadır. “/” işaretinden önceki kısım periyodun başlangıç zamanını, sonraki kısım ise periyodun bitiş zamanını belirtmektedir. Başlangıç ve bitiş bölümlerinin ilk iki sayısal değeri ayın gününü sonraki 4 sayısal değer ise UTC saatine göre zamanı göstermektedir.

Tahmini Hazırlayan Meteoroloji Gözlem Ofisinin Yer Belirteci

GAMET saha tahmin raporunu hazırlayan meteoroloji gözlem ofisinin ICAO yer belirteci ve bunu takiben ( – ) işareti raporun birinci satırını oluşturmaktadır.

Tahmini Hazırlanan FIR’ın Yer Belirteci

GAMET saha tahmin raporunun ikinci satırı tahmini hazırlanan ilgili FIR’ın belirteci ve tahmini ilgilendiren alt alan veya alt sahaların ad veya belirticisi ile başlamaktadır. Satırın sonunda ise raporu hazırlanan uçuş seviyesi yer almaktadır.

SECN I

GAMET saha tahmin raporunun SECN I ifadesi ile başlayan bölümünde alçak seviye uçuşlarını etkileyen tehlikeli hava olayları hakkında bilgiler bulunmaktadır. Bu bilgiler sırasıyla yer rüzgârı, yer görüş mesafesi, önemli hava olayları, dağ veya dağların görülmesini engelleyen durumlar, bulutluluk durumu, buzlanma ve türbülanstır.

Yer Rüzgârı

Geniş alanı/alanları etkilemesi beklenen 30 knot veya üzerindeki ortalama yer rüzgârının hızı, rüzgârın etki etmesi beklenen zaman aralığı ve etki alanları GAMET tahmin raporunda yer rüzgârı bölümünde SFC WSPD (Surface Wind Speed) kısaltması ile birlikte verilmektedir.

Yer Seviyesi Görüş Mesafesi

Geniş alanı/alanları etkilemesi beklenen 5000 metre ve altındaki yer seviyesi görüş mesafesi, görüş mesafesinin azalmasına neden olan meteorolojik olay, görüş mesafesinin etkili olacağı zaman aralığı ve etki alanları yer seviyesi görüş mesafesi bölümünde SFC VIS (Surface Visibility) kısaltması ile birlikte verilmektedir.

Önemli Hava Olayları

Geniş alanı/alanları etkilemesi beklenen oraj ve orajın etkili olduğu durumlar veya kuvvetli kum ve toz fırtınasının etkili olacağı durumlar, bu durumların etkili olacağı zaman aralığı ve etki alanları önemli hava olayı bölümünde SIGWX (Significant Weather) kısaltması ile birlikte verilmektedir.

Dağ ve Dağların Görülmesini Engelleyen Durumlar

Dağ ve dağların görülmesini engelleyen durumlar dağın görülmesini engelleyen durumlar bölümünde MT OBSC (Mountain Obscuration) kısaltması ile birlikte verilmektedir.

Bulutluluk Durumu

Geniş alanı/alanları etkilemesi beklenen BKN veya OVC kapalılığa sahip ve bulut taban yüksekliği yer seviyesinden AGL(Above Ground Level) veya deniz seviyesinden AMSL (Above Mean Sea Level) itibaren 1500 feet’ten az olan bulutların, etki etmesi beklenen saat, kapalılık miktarı, bulut taban yüksekliği ve etki edeceği konum önemli bulut bölümünde SIG CLD (Significant Cloud) kısaltma terimi ile birlikte rapor içinde yer almaktadır. Ancak kapalılık ve taban yüksekliğine bakılmaksızın CB veya TCU bulutları beklendiğinde ISOL, OCNL, FRQ, EMBD kısaltmalarından uygun olanı GAMET tahmin raporu içinde kullanılmaktadır.

Buzlanma

Meydana gelmesi beklenen orta veya şiddetli buzlanma ve buzlanmanın etkili olacağı taban ve tepe seviyeleri buzlanma bölümünde ICE (Icing) kısaltma terimi ile birlikte rapor içinde yer almaktadır. GAMET saha tahmin raporlarında orta şiddetli buzlanma MOD ICE kısaltması ile şiddetli buzlanma ise SEV ICE kısaltması ile gösterilmektedir.

Türbülans

Meydana gelmesi beklenen orta veya şiddetli türbülans ve türbülansın etkili olacağı taban ve tepe seviyeleri türbülans bölümünde TURB (Turbulance) kısaltma terimi ile birlikte rapor içinde yer almaktadır. GAMET saha tahmin raporlarında orta şiddetli türbülans MOD TURB kısaltması ile şiddetli türbülans ise SEV TURB kısaltması ile gösterilmektedir.

İlgili SIGMET Mesaj Bilgisi

SECN I’de belirtilen meteorolojik olayların, gün içinde yayınlanan SIGMET mesajları içerisinde yer alması durumunda “SIGMET APPLICABLE” terimi ile birlikte ilgili SIGMET mesajının sıra numarası rapor içinde yer almaktadır

SECN II

GAMET saha tahmin raporunun ikinci bölümü SECN II ifadesi ile başlamaktadır. Bu bölümde alçak seviye uçuşları için gerekli olan ek bilgiler verilmektedir. Bu bilgiler sırasıyla basınç merkezleri ve cephesel sistemler, yüksek seviye rüzgârları ve sıcaklıkları, bulutluluk durumu, donma seviyesi, tahmin edilen QNH değeri, deniz yüzey sıcaklığı ve denizin durumu, volkanik aktivitelerdir.

Basınç Merkezleri ve Cephesel Sistemler

GAMET sahasını etkileyen basınç merkezleri ve cephesel sistemler hakkında tahmin edilen bilgiler basınç merkezleri bölümünde PSYS (Pressure System) kısaltması ile birlikte verilmektedir. Bu satırda basınç sisteminin ya da cephesel sistemin etkili olacağı zaman, basınç sisteminin tipi ve merkez değeri, sistemin hareket hızı, yönü ve şiddeti bilgileri yer almaktadır.

Yüksek Seviye Rüzgârları ve Sıcaklıkları

GAMET sahasında FL150’nin altında yer alan uçuş seviyelerine ait tahmin edilen yüksek seviye rüzgârları ve sıcaklıkları yüksek seviye rüzgârları ve sıcaklıkları bölümünde WIND/T (Winds and Temperature) kısaltması ile birlikte verilmektedir.

Bulutluluk Durumu

Taban yüksekliği 1500 feet’in üzerinde olduğu tahmin edilen ve SECN I’de raporlanmayan bulutlar bulutluluk bölümünde CLD (Cloud) kısaltma terimi ile birlikte bu satırda raporlanmaktadır. Bu satırda AGL veya AMSL’den itibaren 15.000 feet’in altında olan bulutların kapalılık miktarı, bulut tipi, taban ve tepe yükseklikleri bilgileri bulunmaktadır.

Donma Seviyesi (0°C İzoterm Yüksekliği)

GAMET sahası içerisinde, 15.000 feet’in altında, AGL veya AMSL’den itibaren tahmin edilen donma seviyesinin yüksekliği donma seviyesi bölümünde FZLVL (Freezing Level) kısaltma terimi ile birlikte bu satırda yer almaktadır.

Tahmin Edilen QNH Değeri

GAMET tahmin periyodu boyunca GAMET sahası içerisinde tahmin edilen en düşük QNH değeri MNM QNH kısaltma terimi ile birlikte bu satırda yer almaktadır.

Deniz Yüzey Sıcaklığı ve Durumu

Denizlerin, GAMET sahası içerisinde yer alması durumunda tahmin edilen deniz yüzey sıcaklığı ve dalga yüksekliği denizin durumu bölümünde SEA kısaltma terimi ile birlikte bu satırda yer almaktadır.

Volkanik Aktiviteler

GAMET sahasında meydana gelebilecek volkanik aktivitenin kısa tanımı, volkanik faali yetin yoğunluk seviyesi, volkanik kül bulutlarının durumu, kül bulutlarının hareket yönü ve yüksekliği volkanik aktiviteler bölümünde VA (Volcanic Eruptions) kısaltması ile birlikte bu satırda yer almaktadır.

Uçuş Planlamasında SIGMET ve AIRMET Mesajlarının ve GAMET Saha Tahmin Raporunun Kullanımı

Günümüzde gerek teknolojinin hızlı bir şekilde gelişim göstermesi gerekse hava taşımacılığının hızlı, emniyetli ve ekonomik olduğu, hava taşımacılığına olan talebin her geçen gün artmasına neden olmaktadır. Talebin artışı ise hem havaalanlarında hem de hava sahasında trafik yoğunluğunu arttırmaktadır. Trafik; oraj, buzlanma, türbülans gibi bazı hava olaylarının oluşması durumunda olumsuz şekilde etkilenmektedir. Bu da havaalanlarının belli bir süre trafiğe kapanmasına, uçakların yedek meydanlara gönderilmesine ya da kazaların oluşmasına sebep olabilmektedir. Meteorolojik olayların olumsuz etkilerini ortadan kaldırabilmek için uçuş planlaması sırasında kullanılan hava tahminlerine olan ihtiyaç artmaktadır. Belirli bir alan veya belirli bir hava sahası için belirli zaman süresince beklenen meteorolojik şartların ifadesine tahmin denilmektedir. Meteorolojik tahminler saha kontrol merkezleri tarafından hem yer hem de uçuş seviyelerini kapsayacak şekilde yapılmaktadır. Saha Kontrol Merkezleri uçuş bilgi bölgesine bilgi sağlamaktadır. Uçuş bilgi bölgeleri; uçuş bilgi ve uyarı hizmetlerinin sağlandığı, sınırları belirlenmiş hava sahalarıdır. Bu sahalar farklı geometrik şekillere sahip olan ve bir ülkedeki tüm hava sahasının parçalarıdır. Türkiye’de iki uçuş bilgi bölgesi bulunmaktadır. Bunlar Ankara FIR (LTAA) ve İstanbul FIR (LTBB)’dır. Ankara FIR için Esenboğa ve İstanbul FIR için Atatürk Meteoroloji Gözlem Ofisleri, meteorolojik bilgi ihtiyacını karşılamaktadır. Meteoroloji gözlem ofisleri uyarı amaçlı yayınlanan SIGMET, AIRMET mesajlarının ve GAMET saha tahmin raporlarının hazırlanmasından sorumludurlar. SIGMET mesajları, uçuş operasyonlarının emniyetini etkileyebilecek olan ve belirli bir yol boyunca karşılaşılabilecek tehlikeli hava olaylarının meydana gelmesi veya meydana gelmesinin beklenmesi durumunda hazırlanmaktadır. Bu mesajlar, pilotların ve havacılıkla ilgili diğer kullanıcıların (havayolu şirketleri, dispeç ofisleri vs.) bilgilerine sunulmak üzere sürekli hazırlanır ve yayınlanırlar. SIGMET mesajları orta veya yüksek seviye uçuşların (FL150 üzeri) planlanması ve uçuşun seyir aşamasında kullanılmak üzere yayınlansalar da alçak seviye uçuşları için de meteorolojik bilgi sağlar. Ayrıca bu mesajlar meteorolojik gözlem ofislerinde bulunan VOLMET (Meteorological Information for Aircraft in Flight) cihazı vasıtasıyla havadaki uçaklara sesli olarak yayımlanmaktadır. AIRMET mesajları, ilgili uçuş bilgi bölgelerindeki alçak seviye uçuşların (15.000 feet altındaki) planlanması için hazırlanıp yayınlanan metin formatlı mesajlardır ve uçuşun seyir aşaması için kullanılmaktadır. AIRMET mesajlarında mevcut tahminlerde yer almayan ve uçuş yolu boyunca meydana gelen veya meydana gelmesi beklenen hava olayları ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. GAMET saha tahminleri, AIRMET mesajlarına destek sağlamak ve FL150 altındaki uçuşların meteorolojik bilgi ihtiyaçlarını karşılamak üzere hazırlanır ve yayınlanır. GAMET saha tahminleri, ilgili uçuş bilgi bölgesinde veya uçuş bilgi bölgesinin belirlenmiş alt sahalarındaki alçak seviye uçuşların (15.000 feet altındaki) planlanması için hazırlanıp yayınlanan tahmin raporlarıdır.