Uçak Bilgisi Ve Uçuş İlkeleri Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kanatların temel/esas görevleri nelerdir?

Uçağın havaya kaldırılmasını ve havada
tutunmasını sağlamak.

Kanatların, temel görevleri dışında ne tür işlevleri
vardır?

• Kanalara uçuş kontrol yüzeyleri bağlanır
• Kanatlara motorlar bağlanır
• Kanatlara iniş takımları bağlanır
• Kanatlarda yakıt depolanır

Uçağın kullanım amacına göre ne tip kanat biçimleri
vardır?

• Öne doğru sivrilmiş kanat
• Trapez kanat
• Delta kanat
• Ok açılı kanat
• Dikdörtgen kesitli kanat
• Arkaya doğru sivrilmiş kanat

Kanat-gövde bağlantı türlerine göre kanatlar nasıl
sınıflandırılır?

• Çok Yüzeyli Kanatlar
• Tek Yüzeyli Kanatlar

Taşıma kuvveti ile kanat yüzey alanı arasında nasıl bir
ilişki vardır?

Taşıma kuvveti, kanat yüzey alanıyla doğru
orantılıdır.

Havacılığın gelişmeye başladığı senelerde kanat
yapılarında ve kaplamalarda hangi malzemeler
kullanılıyordu?

Kanat yapılarında ağaç, kaplamalarda ise bez

Çift ve üç kanatlı uçaklar geliştirmeye neden ihtiyaç
duyulmuştur?

Kanat alanının belirli bir değere ulaşabilmesi için
açıklık artırılmak istenilince, ağaç malzemenin
mukavemet sınırına erişildi. O zaman çare olarak
kanatların adedini artırarak üst üste yerleştirilen çift ve üç
kanatlı uçaklar geliştirildi.

Çok yüzeyli kanatların zamanla yerlerini tek yüzeyli
kanatlara bırakması nasıl gelişmiştir?

Üst üste yerleştirilen kanatların birbirlerine ve
uçak gövdesine bağlanabilmesi için kullanılan metal
çubuklar ve teller fazla parazit sürükleme oluşturduğundan, daha iyi yapı sistemleri geliştirilince çok
yüzeyli kanatlar yerlerini tek yüzeyli kanatlara bırakmışlardır.

Tek yüzeyli kanat türleri hangileridir?

• Parasol (şemsiye) kanat
• Üstten kanat
• Ortadan kanat
• Alttan kanat

Parasol kanat bağlantı şekli nasıldır?

Bu uçaklarda, gövdeye bağlantı yapılabilmesi ve
yüklerin karşılanabilmesi için metal çubuklar kullanılır.
Bu çubukların kesitleri, en az aerodinamik sürükleme
yaratacak şekilde (damla biçiminde) yapılır.

Parasol kanatların avantajları nelerdir?

• İmalatı kolaydır.
• Pilot ve yolcuların düz uçuşta, aşağı doğru
görüşlerini engelleyen bir yüzey yoktur.
• Güneş altında duran uçaklarda kanadın gölgesi,
kabin içindeki sıcaklığın çok artmasını önler.
• Gövde ile kanat ara kesiti olmadığı için, bu
bölgede hava akımının bozulması ve
sürüklemenin artması söz konusu değildir.

Parasol kanatların dezavantajları nelerdir?

• Dönüşlerde, bilhassa iniş sırasında alt kanat (yani
dönüşün içindeki kanat), pilotun yer görüşünü
kısmen kapatır.
• Küçük uçaklarda en büyük yükü pilot ve yolcular
oluşturur. Bu sebeple gövdenin bu kesimindeki
yükleri kanat yapısına aktarabilmek için, gövde
yapı elemanlarının sağlam yani ağır yapılmaları
gerekir.
• Mecburi inişlerde veya herhangi bir kaza sonucu,
uçağın yere çarpması ile meydana gelen enerjinin
bir kısmının kanat tarafından karşılanması
faydalıdır. Bu durum parasol kanatlı uçaklarda
söz konusu değildir.

Üstten kanatlı uçakların avantajları nelerdir?

• Gövde yapısının yere yakın olması sağlanarak,
yolcu ve yük indirme bindirme işlemleri
kolaylaştırılır.
• Bu uçaklarda kanat yapısının yerden veya sudan
yüksekte tutulmasıyla, motor ve pervanelerin taş,
toprak ve su serpintilerinden zarar görmeleri
önlenmiş olur.
• Parasol kanat için sayılan diğer pozitif faktörler
üstten kanatlı uçaklar için de geçerlidir.

Üstten kanatlı uçakların dezavantajları nelerdir?

• Bu tip uçaklarda kanat yüksekliği çok fazla
olduğu için, kanatlara iniş takımlarını bağlamak
zordur.
• Bakım ve yakıt ikmali sırasında yükseklikten
dolayı bazı zorluklar vardır.
• Parasol kanatlarda olduğu gibi, pilotun görüş
alanının kısıtlanması ile ilgili sıkıntıların ve yere
çarpmada darbenin direk olarak gövde tarafından
karşılanması söz konusudur.

Ortadan kanat tipinin ayırt edici özelliği nedir?

Kanadın esas yükleri taşıyan kirişinin uçak
gövdesi içinden geçmesi.

Ortadan kanadın avantajları nelerdir?

Ortadan kanatlar, üstten kanatların avantajlarından
bir kısmına sahip olmakla birlikte daha hafif ve
sağlamdırlar.

Ortadan kanalar ne tür uçaklarda kullanılabilir?

Kanadın geçtiği gövde bölgesinin başka şekilde
kullanılmadığı uçaklarda. Bu durum, örneğin savaş
uçakları için genellikle geçerliyken, yolcu uçakları için
geçerli değildir.

Uçaklarda en çok kullanılan kanat yerleştirme şekli
hangisidir?

Alttan kanat.

Alttan kanatların avantajları nelerdir?

• İniş takımlarının kısa ve hafif yapılabilmesi
• Bakımlarda ve yakıt ikmalinde kolaylık
sağlaması
• Yere çarpmada pilot ve yolcuları koruyabilen bir
yüzeye sahip olması
• Gövde yapısının hafifliği
• Kanadın iniş kalkışlarda yere yakın olması sebebi
ile ilave bir taşıma kuvveti sağlaması
• Kanat yolcu kabinini bölmediği için, daha fazla
alan yaratılması

Uçaklarda kanat yapılarının temel görevi nedir?

Aerodinamik kuvvetlerden dolayı oluşan eğilme,
kayma ve burulma gerilmelerini karşılamak.

Kanadın yardımcı görevlerinden dolayı, kanat yapısal
elemanlarının mukavemetini etkileyen faktörler
hangileridir?

• Yakıt ağırlığı
• Motorların ağırlığı
• İniş takımlarından gelen yükler

Kanat yapısal elemanları hangileridir?

• Spar (kanat kirişi)
• Stringer (takviye kiriş)
• Rib (nervür)
• Kanat kaplaması

Spar’ın kanat içindeki yerleşimi nasıldır?

Kanat ucundan gövdeye doğru uzanır.

Spar’ın ana/temel görevi nedir?

• Uçak ağırlığını taşımak
• Kanada gelen yükleri karşılamak

Sparlar ana/temel görevi dışında hangi amaçlar için
kullanılır?

• İki spar arasındaki boşluğa yakıt tankı
yerleştirilmesi
• Aileron, flap gibi uçuş kontrol yüzeylerinin
bağlanması
• İniş takımlarının bağlanması
• Motorların bağlanması

Bir kanatta kaç adet spar bulunur?

Kanat profilinin büyüklüğüne bağlı olarak kanada
gelen yükler, tek spar’la taşınabileceği gibi, birden fazla
spar kullanmak da mümkündür.

Monospar ve multispar ne demektir?

kanat yapısında tek spar kullanılırsa buna tekli
spar (monospar), birden fazla spar kullanılırsa çoklu spar
(multispar) denmektedir.

Torsion box ne demektir?

Bir kanatta birden fazla spar kullanıldığında,
spar’lar tüm gerilmeleri karşılarlar. Bu gerilmelerin içinde
burulma gerilmesi de olduğu için böyle kanat yapıları,
burulma kutusu (torsion box) diye de adlandırılır.

Front spar, main spar ve rear spar ne demektir?

Üç spar’lı bir uçakta kanat hücum kenarındaki
spar, ön spar (front spar), kanadın ortasındaki spar, ana
spar (main spar), kanat firar kenarındaki spar ise arka spar
(rear spar) olarak adlandırılır.

Spar kesitleri nasıldır?

Kanat yapısında genel olarak I, H, kutu ve
yuvarlak kesitli sparlar kullanılır.

Spar yapısal elemanları ne tür gerilmelere maruz
kalır?

Kesme ve eğilme

Spar imalatında ne tür malzemeler kullanılır?

genellikle 7075 alüminyum-çinko alaşımı

Stringer’ler ne tür yapısal elemanlardır?

Stringer yapısal elemanları, spar’lara paralel
olarak yerleştirilen ve daha hafif yapıdaki kirişlerdir.

Stringer’ler ne tür malzemelerden imal edilir?

Spar ile aynı tür malzemeden (7075 alüminyumçinko
alaşımı).

Stringer’lerin ne tür işlevleri vardır?

Burulma ve eğilme gibi gerilmeleri karşılarlar ve
yüzey kaplamasına destek olurlar.

Rib (nervür)’lerin özellikleri nelerdir?

• Kanada aerodinamik şeklini veren, ömrü boyunca
koruyan ve kanat kaplamasına destek olan
elemandır.
• Spar ve stringer’lere dik yerleştirilirler.
• Yakıt depolamada boş alan oluştururlar.
• Hafiflik açısından delikli olarak imal edilebilirler.

Kanat kaplamasında kullanılan malzemeler nasıl bir
gelişim göstermiştir?

Uçakların gün geçtikçe daha hızlı ve daha büyük
yapılmaları, kanada gelen yüklerin daha da büyümesine
neden olmuştur. Bu nedenle eski uçaklardaki bez
kaplamalar, yerlerini önce kontrplaklara, daha sonra ise
ince metal saçlara bırakmıştır.

Metal kaplamaların, kanat yapısını kapatması dışında
ne tür işlevi vardır?

Metal kaplamalar, yapının mukavemetine de
katkıda bulunmakta, bazen de bütün yükleri
karşılamaktadır.

Metal kaplamaların ne tür dezavantajı vardır?

Metal kaplamalar, yeterince mukavemet verecek
kalınlıkta olmalıdır. Bu da ağırlığın artmasına yol
açmaktadır.

İstenilen mukavemet özelliklerini karşılamakla birlikte
metallerden daha hafif malzemeler var mıdır?

 Evet, kompozit malzemeler metallere göre daha
yüksek mukavemet sağlamakla birlikte daha hafiftirler.

Winglet ne demektir?

Wnglet, kanat uçlarında bulunan aerodinamik bir
yüzeydir.

Winglet’lerin işlevi nedir?

Bu yüzeyler sayesinde, kanat uçlarındaki düzensiz
hava akımlarının yani vorteksin, kanat üst yüzeyine
çıkarak taşıma kaybına ve sürükleme artışına sebep olması
engellenir.

Winglet tür bir fayda sağlar?

Yakıt tasarrufu sağlar

Static Discharger nedir?

Static Discharger (Statik deşarj püskülleri), uçak
gövdesinde biriken statik elektriği boşaltılmasını sağlayan
elemanlardır.

Uçaklarda neden statik elektrik birikir?

Uçak dış yüzeylerinin hava ile sürtünmesi sonucu

Uçak üzerinde biriken statik elektriğin ne gibi
zararları vardır?

• Uçak haberleşme sistemini etkiler (bozar).
• Yakıt ikmali sırasında kıvılcımlara sebep olabilir.

Static Discharger’lar nasıldır?

 Püskül şeklinde iletken teller

Static Discharger’lar uçağın neresinde bulunur?

Kanat ya da kuyruk bölümü firar kenarlarında.

Static Discharger’ların uçağa yıldırım çarpmasını
önleme görevleri var mıdır?

Hayır, yoktur.

Uçak gövdesinin başlıca görevi nedir?

Paralı ağırlık, yani yolcu ve kargo için boş alan
oluşturmak.

Uçak gövdesinin ikincil görevleri nelerdir?

• Kanat bağlanır.
• Kuyruk bağlanır.
• Kokpiti ihtiva eder.
• Motorlar bağlanır.
• İniş takımları bağlanır.
• Yakıt depolar.
• Elektronik teçhizatları ihtiva eder.

Uçak gövdesinin tür özelliklere sahip olması istenir?

• Maksimum mukavemet,
• Hafiflik

Gövde bölümleri nasıl adlandırılır?

Kokpitin olduğu bölüm ön gövde, kuyruk
konisinin olduğu kısım arka gövde, ortadaki kısım ise
merkez gövde olarak adlandırılır. Bu bölümler dışında,
uçağın büyüklüğüne göre, gövdenin bölümleri de
artabilmektedir. Ayrıca kabin zemini, gövdeyi iki bölüme
ayırır. Bunlar kokpit ve kabinin olduğu ana kısım; kargo
bölümlerinin, iniş takımı yuvalarının ve elektronik
aygıtların bulunduğu alt kısımdır.

Modern yolcu uçaklarında kullanılan gövdeler
nasıldır?

Günümüz modern yolcu uçaklarında kullanılan
uçak gövdeleri, çalışan kaplama (stressed skin)
şeklindedir.

Çalışan kaplama (stressed skin) şeklindeki gövdelerin
özellikleri nelerdir?

Bu tip gövde yapılarında, gövde kaplamasının
kalınlığı fazla değildir. Bu yüzden kolayca deformasyona
uğrayabilir. Kaplamanın kalınlığı gövde boyunca farklılık
göstermektedir. Kanat, kuyruk, motor ve iniş takımı gibi
elemanların bağlantılarının yapıldığı bölgelere daha fazla yük geleceği için, oralarda kaplama kalınlığı daha fazladır.
Ayrıca kapı, pencere ya da iniş takımı kapakları gibi
bölümlerde gövde yapısal elemanları kesintiye
uğrayacağından, o bölgeler özel yöntemlerle güçlendirilir.

Uçaklarda kullanılan gövde yapı tipleri hangileridir?

• Kafes-Kiriş (Truss, Framework) Gövde Yapısı
• Monokok (Monocoque) Gövde Yapısı
• Yarı-Monokok (Semi-Monocoque) Gövde Yapısı

Kafes-Kiriş gövde yapısı nasıldır?

Bu yapının iskeleti, birbirine kaynaklanmış
çubuklardan oluşur. Bu çubuklar bağlantı uçlarına gelen
kuvvetleri taşırlar.

Kafes-Kiriş gövde yapısında ne tür malzeme ve
profiller kullanılır?

En çok kullanılan malzeme, çelikler olup kesitleri
çoğu zaman boru şeklindedir. Bazı uçak üreticileri boru
yerine köşebent veya benzeri profiller de kullanmaktadır.
Kendi uçağını kendisi yapan meraklılar için, hazır satılan
uçak yapı malzemeleri arasında, alüminyum alaşımı
köşebent ve profilden yapılmış uçak gövdeleri yaygınlıkla
kullanılmaktadır.

Boru şeklindeki kafes elemanlarının özellikleri
nelerdir?

Bu tür kafes elemanları, genellikle dairesel
olmaktadır. Bu elemanlar, uçak fabrikasında bir gövde
kalıbı içerisinde kaynakla birleştirilirler ve bu yapı
bittikten sonra dışları bez, cam elyaflı plastik veya hafif
bir alaşımlı saçla kaplanır.
Bu tür yapılarda kesme, eğilme ve burulma gerilmelerinin,
yalnızca kafes-kiriş yapı tarafından karşılandığı kabul
edilir. Yani kaplamanın rolü, yalnızca gövdenin
aerodinamik şeklini vermekten ibarettir.
Kafes-kiriş gövde yapısının sağlamlığını sağlamak için
diyagonal çubuklara ilaveten, birleşim köşelerinde takviye
plakalarına, teçhizatı gövde yapısına bağlama yerlerinde
de özel parçalara ihtiyaç vardır.

Monokok gövde yapısının özellikleri nelerdir?

Monokok gövde yapısında, gövdeye şekil vermek
için frame (takviye çemberi) ve bulkhead (bölme) yapısal
elemanları kullanılır. Temel gerilmeleri karşılayan hiçbir
destek elemanına sahip olmadığı için, asıl yükü kaplama
karşılar. Bu nedenle kaplama kalınlığı fazla olmalıdır. Bu
da hem ağırlığın hem de yakıt sarfiyatının artmasına sebep
olacaktır.

Günümüz yolcu uçaklarında en çok kullanılan gövde
yapısı hangisidir?

Yarı monokok gövde yapısı.

Yarı monokok gövde yapısının özellikleri nelerdir?

Monokok yapının eksiklikleri göz önüne alınarak
geliştirilen bu yapıda, frame ve bulkhead yapısal elemanlarının yanı sıra, gövde boyunca uzanan
longeron’lar (gövde kirişleri) ve stringer’ler (takviye
kirişler) gibi birçok eleman kullanılır. Bu elemanlar
sayesinde gövdeye aerodinamik seklini vermek kolaylaşır.
Ayrıca bu yapısal elemanlar, yapıya rijitlik ve mukavemet
kazandırırlar. Yarı-monokok gövde yapısında kullanılan
destekleyici elemanlar sayesinde, gövde kaplaması daha
ince yapılır. Böylelikle hafiflik yanında, yakıt sarfiyatında
da azalma sağlanır

Uçak gövdesinde kullanılan yapısal elemanlar
hangileridir?

• Frame (takviye çemberi)
• Longeron (gövde kirişi)
• Stringer (takviye kiriş)
• Bulkhead (bölme)

Frame nedir?

Gövdede burundan kuyruğa doğru yerleştirilerek,
gövdeye şeklini veren çemberdir.

Stringer nedir?

Kanatta olduğu gibi, gövde kaplamasının iç
tarafına yerleştirilerek kaplamayı eğilme ve burulma
gerilmelerine karşı koruyan elemanlardır.

Bulkhead nedir ne işe yarar?

Bulkhead, mukavemet ve basınç bölmesi olarak
ikiye ayrılır. Mukavemet bölmesi, gövde kokpit birleşim
yeri, kanat bağlantısının yapıldığı bölgeler gibi gövdenin
yüksek yük gelen kritik bölgelerine yerleştirilen, şekil
olarak frame yapısal elemanlarına benzeyen ancak
frame’lerden çok daha yüksek mukavemete sahip yapı
elemanlarıdır. Basınç bölmesi ise, uçakta basınçlı
bölgeyle basınçsız bölgeyi birbirinden ayıran çok yüksek
mukavemete sahip yapı elemanlarıdır. Örneğin, gövdede
radom ve kuyruk kısmı basınçlandırılmadığı için, kabinle
bu bölgeleri birbirinden ayırmak için basınç bölmesi
kullanılır. Ayrıca uçakta basınçlandırılmayan kargo
bölümleri ile kabini birbirinden ayırmak için de yine bu
yapısal elemanlar kullanılabilir.

Radom nedir?

Radom, uçağın burun kısmında bulunan yapısal
elemandır

Radom’un işlevleri nelerdir?

• Aerodinamik düzgünlük sağlamak,
• Radar antenlerini dış etkilere karşı korumak.

Radom yapısal elemanı hangi yapıdadır?

Genellikle kompozit.

Uçağın kuyruk bölümü hangi elemanlardan oluşur?

Kuyruk konisi ve kuyruk takımı

Kuyruk konisinin işlevleri nelerdir?

Gövdenin arka kısmını kapatmak ve gövdeye
aerodinamik şekil vermek.

Kuyruk konisi nasıl bir yapıya sahiptir?

Kuyruk konisi, gövde ile aynı yapısal
elemanlardan yapılmıştır. Bunlar hatırlanacağı gibi
longeron, frame, stringer, bulkhead ve kaplama idi. Ancak
bunlara daha az yük geldiğinden, daha hafiftirler.

Uçakta ne tür kapılar bulunur?

• Kabin kapıları
• Kargo bölümü kapıları
• İniş takımı kapıları (kapakları)
• Çeşitli bölümlere ulaşmak için kullanılan ve giriş
panelleri de denen kapılar

Pilot, uçak kapılarının açık ya da kapalı olduklarını
nereden anlar?

Kapının durumunu pilota bildirmek için, kapılarda
güvenlik sensörleri bulunur. Sensörler sayesinde pilot,
kapının açık ya da kapalı olduğunu gösterge panelinden
görebilir.

Uçak kapılarının sızdırmazlığı nasıl sağlanır?

Basınçlandırılan uçaklarda, kapıların sızdırmazlığı
da çok önemlidir. Genellikle kullanılan sızdırmazlık
elemanı silikon kauçuktur. Kapı kapandığı zaman bu
eleman, kapının etrafını sararak sızdırmazlık sağlar.
Genellikle bu sızdırmazlık elemanlarının üzerinde küçük
delikler vardır. Kabin basıncı arttıkça hava bu deliklere
dolarak kauçuğu şişirir. Böylelikle daha etkili bir
sızdırmazlık sağlanmış olur.

Uçaklarda kapı tipleri hep aynı mıdır?

Uçaklarda iki tip kapı vardır:
• Tapa Tip Kapılar
• Tapa Olmayan Tip Kapılar

Tapa tip kapıların özellikleri nelerdir?

Bu tip kapılar, gövde içinde sabitlenen kapılardır.
Bu tip kapıların kenarlarında, gövdedeki stringer’lerin
hizasında olacak şekilde yerleştirilmiş, adjustable stop
dediğimiz yapısal elemanlar vardır. Kapı kapandığı zaman
bu elemanlarla stringer’lerin ucu birbirini kavrar ve tapa
görevi görürler.

Tapa tip kapıların avantajları nelerdir?

Tapa tip kapıların en büyük avantajı, toplam
yükün tüm kapı kasasına eşit olarak dağıtılmasıdır. Ayrıca
kabin basınçlandırıldığı zaman kapının daha da sağlam bir
şekilde kapanmasıdır.

Tapa olmayan tip kapıların özellikleri nelerdir?

Bu kapılar genellikle kargo kapılarında tercih
edilmektedir. Bir menteşe sistemine ve kilitleme
mekanizmasına sahiptir. Tüm yüklere karşı, bu elemanlar
direnç gösterirler. Kapıda bulunan her bir kilitleme mekanizması, gövdede bulunan bir frame yapısal
elemanına denk gelir. Böylelikle yapıda bir rijitlik de elde
edilmiş olunur.

Uçak camlarında hangi özellikler aranır?

• İyi bir görünürlük sağlaması
• Dış etkenlere karsı dayanıklı olması.

Kokpit camları için en tehlikeli dış etken nedir?

Kuş çarpmaları.

Uçaklarda bulunan camların tümü aynı mıdır?

Uçaklarda camlar aşağıdaki gibi gruplanır:
• Kokpit camları
• Yolcu kabin camları

Kokpit camlarının özellikleri nelerdir?

Kokpit camları, şokları absorbe edebilen çeşitli
ara tabakalarla güçlendirilmiş bir yapıya sahiptir.
Böylelikle iç basınç ve dış etkenlere karsı oldukça
dayanıklı bir yapı elde edilmiş olunur. Ayrıca bu camların,
buzlanmaya ve buharlaşmaya karşı ısıtma sistemleri vardır
ve sızdırmazlık özellikleri bulunmaktadır. Basınç
sızdırmazlığı kauçuk ile sağlanır. Camlar, gövde yapı
elemanı olan frame’lere bağlanırlar.

Kokpit camları açılabilir mi?

Evet, kokpit camlarından iki tanesi, kayarak
açılabilen tipteki camlardır. Bu camlar acil durumlarda,
pilotların yere halat sarkıtarak tahliyesi amacıyla
kullanılır.

Yolcu kabin camlarının özellikleri nelerdir?

Yolcu kabini camlarının yapısı, kokpit
camlarından farklıdır. Bu camlara çok fazla yük gelmediği
için, daha hafif yapıdadırlar. Sayıları uçaktan uçağa
değişmekle beraber, yolcu kabininde çok sayıda
bulunurlar.

Yolcu kabin camlarının yapısı nasıldır?

 Yolcu kabini camları, aralarında boşluk bulunan
iki özel plastik panelden oluşur. Eğer dıştaki cam hasar
görürse içteki cam basınçları karşılar. İki cam arasındaki
basınç, kabin basıncına eşittir. Bunu, iç taraftaki cam
üzerinde bulunan küçük delik (vent hole) sağlar. Basınç
sızdırmazlığı kauçuk ile sağlanır. Bu camlar, gövde yapı
elemanı olan frame’lere bağlanırlar. Bu iki cam dışında,
kabin içinde üçüncü bir cam daha vardır. Ancak bu cam
yükleri karşılamak amacıyla değil, dekoratif amaçla
kullanılır.

Uçak kanadının temel görevleri nelerdir?

Ana görevi taşıma kuvveti meydana getirmek olan kanatların diğer görevleri şu şekildedir: • Kanada uçuş kontrol yüzeyleri bağlanır. • Kanada motorlar bağlanır. • Kanada iniş takımları bağlanır. • Kanatta yakıt depolanır.

Temel uçak kanatı biçimleri nelerdir?

Uçağın kullanım amacına göre kanat biçimi farklılık gösterir. Bu kanat biçimlerinden bazıları şu şekildedir: • Öne doğru sivrilmiş kanat • Trapez kanat • Delta kanat • Ok açılı kanat • Dikdörtgen kesitli kanat • Arkaya doğru sivrilmiş kanat

Çok yüzeyli kanatların kullanımın bitmesine sebep olan neden nedir?

Üst üste yerleştirilen çift ve üç kanatlı uçaklar geliştirildi ve bu uçaklar 1910-1930 yılları arasında en çok kullanılan tipleri oluşturdu. Üst üste yerleştirilen kanatların birbirlerine ve uçak gövdesine bağlanabilmesi için kullanılan metal çubuklar ve teller fazla parazit sürükleme oluşturduğundan, daha iyi yapı sistemleri geliştirilince çok yüzeyli kanatlar tarihe karışarak, yerlerini tek yüzeyli kanatlara bırakmışlardır.

Tek yüzeyli kanat çeşitleri nelerdir?

Tek yüzeyli kanatlar dörde ayrılmaktadır. Bunlar şu şekildedir: • Parasol (şemsiye) kanat • Üstten kanat • Ortadan kanat • Alttan kanat

Parasol kanatların avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Bu tip kanatların avantajları şu şekildedir: • Bu tip kanatların imalatı kolaydır. • Pilot ve yolcuların düz uçuşta, aşağı doğru görüşlerini engelleyen bir yüzey yoktur. • Güneş altında duran uçaklarda kanadın gölgesi, kabin içindeki sıcaklığın çok artmasını önler. • Gövde ile kanat ara kesiti olmadığı için, bu bölgede hava akımının bozulması ve sürüklemenin artması söz konusu değildir. Dezavantajları ise aşağıdaki gibi sıralanabilir: • Dönüşlerde, bilhassa iniş sırasında alt kanat (yani dönüşün içindeki kanat), pilotun yer görüşünü kısmen kapatır. • Küçük uçaklarda en büyük yükü pilot ve yolcular oluşturur. Bu sebeple gövdenin bu kesimindeki yükleri kanat yapısına aktarabilmek için, gövde yapı elemanlarının sağlam yani ağır yapılmaları gerekir. • Mecburi inişlerde veya herhangi bir kaza sonucu, uçağın yere çarpması ile meydana gelen enerjinin bir kısmının kanat tarafından karşılanması faydalıdır. Bu durum parasol kanatlı uçaklarda söz konusu değildir.

Ortadan kanatın avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Ortadan kanat: Birçok savaş uçağında eskiden beri uygulanmakta olan bu kanat yerleştirme şekli, kanat yapısının hafif ve sağlam olması ve üstten kanatların pozitif etkilerinin bir kısmından faydalanabilmek için kullanılmaktadır. Yapı sağlamlığı, kanat yapısını etkileyen gerilmelerin, genellikle en yüksek olduğu gövde bağlantısı kısmında, gövde yapısının maksimum kesitte (en geniş) olması ile sağlanır. Şayet gövde yapısının bu bölümünden başka şekilde faydalanmak söz konusu olmazsa (Savaş uçakları için bu durum genellikle geçerlidir.) o zaman kanadın esas yükleri taşıyan kirişi, uçak gövdesinin içinden geçecek şekilde sürekli yapılır. Ancak bu durum yolcu uçakları için geçerli değildir. Çünkü kanadın gövde içerisinden geçmesi demek, yolcu kabininin bölünmesi demektir.

Kanat yapısını etkileyen temel faktörler nelerdir?

Kanat elemanlarının mukavemetini etkileyen başlıca faktörler şu şekildedir: • Yakıt ağırlığı • Motorların ağırlığı • İniş takımlarından gelen yükler

Kanat yapısında kullanılan yapı elemanları nelerdir?

Kanat yapısında kullanılan yapı elemanları şu şekildedir: 1. Spar (kanat kirişi) 2. Stringer (takviye kiriş) 3. Rib (nervür) 4. Kanat kaplaması

Kanat yapı parçalarından spar ne işe yarar?

Kanat ucundan gövdeye doğru yerleştirilen spar, kanada gelen yükleri karşılayan ve uçağın ağırlığını taşıyan ana mukavemet elemanıdır. Bu ana görevinin dışındaki diğer görevleri ise şu şekildedir: • İki spar arasındaki boşluğa yakıt tankı yerleştirilmesi • Aileron, flap gibi uçuş kontrol yüzeylerinin bağlanması • İniş takımlarının bağlanması • Motorların bağlanması

Kanat yapı parçalarından stringer nedir ve ne işe yarar?

Stringer yapısal elemanları, spar’lara paralel olarak yerleştirilen ve daha hafif yapıdaki kirişlerdir. Stringer yapısal elemanı sparile aynı malzemeden yapılır. Burulma ve eğilme gibi gerilmeleri karşılarlar ve yüzey kaplamasına destek olurlar. Kaplamanın iç tarafına sıklıkla yerleştirilirler.

Kanat yapı parçalarından rib nedir ve ne işe yarar?

Rib, kanada aerodinamik şeklini veren, ömrü boyunca koruyan ve kanat kaplamasına destek olan elemandır. Rib’ler spar ve stringer’lere dik yerleştirilirler. Yakıt depolamada boş alan oluştururlar. Bazı uçak kanatlarında rib’ler hafiflik açısından delikli olarak imal edilebilirler.

Winglet nedir ve ne işe yarar?

Winglet, kanat uçlarında bulunan ve sürükleme kuvvetini düşürmeye yarayan aerodinamik bir yüzeydir. Bu yüzeyler sayesinde, kanat uçlarındaki düzensiz hava akımlarının yani vorteksin, kanat üst yüzeyine çıkarak taşıma kaybına sebep olması engellenir. Bu yüzeyler sayesinde yakıt tasarrufu sağlanır.

Static Discharger (Statik deşarj püskülleri) nedir ve ne işe yarar?

Static Discharger (Statik deşarj püskülleri), kanatta biriken statik elektriği boşaltırlar. Çünkü hava sürtünmesinin etkisiyle biriken bu elektrik, parazit yaratarak uçaktaki haberleşme sistemini etkiler. Ayrıca yakıt ikmali sırasında kıvılcımlara sebep olarak yangına sebep olabilirler. Kanat ya da kuyruk bölümü firar kenarlarına bağlanırlar. Bu elemanların yıldırım çarpmasını önlemek gibi bir görevi yoktur. Ancak uçağa yıldırım çarptığı zaman yanmaları, uçağı yıldırım çarpmasına karşı korudukları şeklinde algılanmaktadır.

Gövdenin görevleri nelerdir?

Gövdenin başlıca görevi paralı ağırlık, yani yolcu ve kargo için boş alan oluşturmaktır. Ancak bunun yanında aşağıdaki görevleri de bulunmaktadır: • Kanat bağlanır. • Kuyruk bağlanır. • Kokpiti ihtiva eder. • Motorlar bağlanır. • İniş takımları bağlanır. • Yakıt depolar. • Elektronik teçhizatları ihtiva eder.

En temel uçak gövde tipleri nelerdir?

Uçakların imalatında kullanılan üç tip gövde yapısı vardır. Bunlar aşağıdaki gibidir: • Kafes-Kiriş (Truss, Framework) Gövde Yapısı • Monokok (Monocoque) Gövde Yapısı • Yarı-Monokok (Semi-Monocoque) Gövde Yapısı

Monokok gövde yapısının özellikleri nelerdir?

Monokok gövde yapısında, gövdeye şekil vermek için frame (takviye çemberi) ve bulkhead (bölme) yapısal elemanları kullanılır. Temel gerilmeleri karşılayan hiçbir destek elemanına sahip olmadığı için, asıl yükü kaplama karşılar. Bu nedenle kaplama kalınlığı fazla olmalıdır. Bu da hem ağırlığın hem de yakıt sarfiyatının artmasına sebep olacaktır.

Uçak gövdesinin yapımında kullanılan yapısal elemanlar nelerdir?

Uçak gövdesinde kullanılan bu elemanlar şunlardır: • Frame (takviye çemberi) • Longeron (gövde kirişi) • Stringer (takviye kiriş) • Bulkhead (bölme)

Radom nedir ve ne işe yarar?

Radom, uçağın burun kısmında bulunan yapısal elemandır. Radom’un iki amacı vardır. Bunlar şu şekildedir: • Aerodinamik düzgünlük sağlamak • Radar antenlerini dış etkilere karşı korumak Radom yapısal elemanı genellikle kompozit yapıdadır. Radom’un arka kısmında, ön basınç bölmesi bulunmaktadır.

Uçak kapılarının temel özellikleri nelerdir?

İniş takımı kapakları ve giriş panelleri dediğimiz kapıları ayrı tutarsak, kapılarla ilgili en önemli özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz: • Kapılar, içerden ya da dışarıdan kolaylıkla açılıp kapanabilmelidir. • Kullanımı kolay olmalıdır. • Kokpitte ve kapının yakınında, açık ya da kapalı olduğunu bize bildiren gösterge panelleri bulunmalıdır. • Kapılar kapalıyken, gövdenin sahip olması gereken toplam mukavemetinde bir azalma olmamalıdır.

Tapa tipi kapı nedir?

Bu tip kapılar, gövde içinde sabitlenen kapılardır. Bu tip kapıların kenarlarında, gövdedeki stringer’lerin hizasında olacak şekilde yerleştirilmiş, adjustable stop dediğimiz yapısal elemanlar vardır. Kapı kapandığı zaman bu elemanlarla stringer’lerin ucu birbirini kavrar ve tapa görevi görürler. Tapa tip kapıların en büyük avantajı, toplam yükün tüm kapı kasasına eşit olarak dağıtılmasıdır. Ayrıca kabin basınçlandırıldığı zaman kapının daha da sağlam bir şekilde kapanmasıdır.

Yolcu kabini camlarının özellikleri nelerdir?

Yolcu kabini camlarının yapısı, kokpit camlarından farklıdır. Bu camlara çok fazla yük gelmediği için, daha hafif yapıdadırlar. Sayıları uçaktan uçağa değişmekle beraber, yolcu kabininde çok sayıda bulunurlar. Yolcu kabini camları, aralarında boşluk bulunan iki özel plastik panelden oluşur. Eğer dıştaki cam hasar görürse içteki cam basınçları karşılar. İki cam arasındaki basınç, kabin basıncına eşittir. Bunu, iç taraftaki cam üzerinde bulunan küçük delik (vent hole) sağlar. Basınç sızdırmazlığı kauçuk ile sağlanır. Bu camlar, gövde yapı elemanı olan frame’lere bağlanırlar. Bu iki cam dışında, kabin içinde üçüncü bir cam daha vardır. Ancak bu cam yükleri karşılamak amacıyla değil, dekoratif amaçla kullanılır.