Basın Fotoğrafçılığı Dersi 4. Ünite Özet

Basın Fotoğrafçılığının Özellikleri

Günlük hayatta karşılaştığımız binlerce fotoğraf bulundukları yerlere ve üstlendikleri işlevlere göre farklı özelliklerdedir. Basın fotoğrafları da bazı özgün nitelikler taşırlar. Frank P. Hoy, ‘Photojournalism- The Visual Approach’ adlı kitabında bu temel özellikleri sekiz maddede özetler:

• Basın fotoğrafçılığının gayesi bir iletiyi etkili şekilde iletmektir.
• Basın fotoğrafçılığının ortamı gazete ve dergiler gibi basılı medyalardır.
• Basın fotoğrafçılığının amacı okuyucuya haberin çeşitli yönlerini bildirmektir.
• Basın fotoğrafçılığı görüntüler ve kelimelerle kurulan bir dil vasıtasıyla iletişim sağlar.
• Basın fotoğrafçılığı konu olarak insanı alır.
• Basın fotoğrafçılığı iletileri çok büyük insan kitlelerine ulaştırdığı için iletiler çok açık şekilde gösterilmelidir.
• Basın fotoğrafları, iletileri daha özlü ve açık hale getiren bir editör tarafından sunulur.
• Basın fotoğrafçılığının temel düşüncesi modern dünyada halkı bilgilendirmeye duyulan büyük ihtiyaçtır.

Basın Fotoğrafının Gerçekliği

Basın fotoğrafı kendisinden önce gelen tüm görsel desteklerden daha fazla inandırıcılığa sahip bir araç olmuştur. Resimler, tablolar ve benzeri araçlar bir yorumlayıcının elinden çıksa da fotoğrafla okur arasında hiçbir uzaklık ve yorum aralığı yoktur.

Basın Fotoğrafının Belge Özelliği

Basın fotoğrafı tarihin ta kendisidir denilebilir. Yazılı metinler nasıl tarihi belge olarak kabul edilebilirse, fotoğraflar da aynı kategoriye dahil edilebilirler.

Basın Fotoğrafının Tarafsızlığı

Basın fotoğrafları gerçekliği herhangi bir çarpıtmaya uğratmadan sunmaya çalışır. Yine de fotoğrafı çeken insanın tamamen tarafsız olması beklenemez; çünkü, kadraj, ışığın açısı gibi kararları vermeleri gerekir. Fotoğraflarda çarpıtma ve yönlendirme yapmak, basın fotoğrafçısının kariyerini aksatabilir veya sonlandırabilir.

Basın Fotoğrafının Zamanla İlişkisi

Basın fotoğrafları, hızla ulaştırılması gereken haberlere eşlik ettiklerinden hızlı şekilde hazırlanmaları gerekir. Bununla birlikte anı dondurdukları için daha sonra tekrar tekrar incelenebilirler.

Basın Fotoğrafının Orada Olma Özelliği

Basın fotoğrafçısı sahaya inmesi gereken tek kişi olduğundan dünyada her gün milyonlarca kişi, basın fotoğrafçısının kaydettiği anı sanki olay yerindeymişçesine inceleme şansına sahip olur. Bu da haberleri okurlar için daha ilgi çekici ve daha içine girilebilir hale getirir.

Basın Fotoğrafçılığında Fotoğrafçının Rolü

Sanat fotoğrafı ile basın fotoğrafı birçok yönde farklılıklar göstermektedir. Sanat fotoğrafının temelinde, fotoğrafçının kendi iç dünyasını fotoğrafına yansıtması beklenmektedir. Oysa basın fotoğrafında, yaşanılan gerçeklik fotoğrafa yansımaktadır ya da yansımalıdır. “Sanatın alanının tersine fotoröportaj, içsel görüntü yansımasının dışavurumu değil, gerçekliğin belgesel bir raporudur. Kişisel biçem, gerçek fotoröportajın ayrılmaz bir parçası değildir, anlatım yaşanmış gerçeklerden oluşur” (Gidal, 1973, s.5) Haber fotoğrafında, yaşanan gerçekleri yans›tmak ilk hedeftir. Ancak, basın fotoğrafçılığında da, mükemmeliyetçi yaklaşıma sahip fotoğrafçıların varlığı ve bu kişilerin gerçekliği yansıtmanın ötesinde, kendi kişisel biçemlerini de sergilemeleri, bazı basın fotoğraflarının da aynı sanat fotoğrafında olan estetik ögeleri taşımasını olanaklı kılmaktadır. Fotoğrafların medyada basılması, özellikle bu işlemin gerçekleştiği 19. yüzyılın sonlarında, fotoğrafçılığının farklı türlerinin oluşması anlamında önemli bir işlev üstlenmiştir. Fotoğraflar gazete ve dergilere basılmadan önce galerilerde görülebilen bir sanat nesnesiydi. Dolayısıyla fotoğrafçılar geniş kitleler tarafından tanınmamaktaydı. Fotoğrafçı için de tanınabilmenin yolu fotoğraf sergileri açmaktı. Gazete ve dergilere basılan fotoğraflar bu durumu değiştirmiştir.

Fotoğrafların Makale Oluşturabilmesi

Basın fotoğrafçılığı tek fotoğrafla gerçekleştirilebilir fakat bazen birden fazla fotoğrafın kullanıldığı foto makale adı verilen bir anlatım şeklinin de kullanıldığı olur. Foto makale tek bir basın fotoğrafına göre daha yoğunluklu bir anlatım sunar; çünkü, her fotoğraf olayın ayrı bir yönüne değinme görevi üstlenir. Önemle vurgulanması gereken bir konuda, fotoğrafçı çok sayıda güzel fotoğraf yakalamışsa, konu birden çok fotoğrafın habere eşlik etmesi ve hatta tek bir habere bol fotoğraflı olarak bir sayfa tahsis edilerek sunulması mümkündür. Bu, genellikle dergilerde baş vurulan bir sunum biçemi olan foto makalenin gazete sayfasındaki kullanımıdır. Böylece konu, daha kapsamlı ve derinlikli olarak, fotoğrafların anlatım gücünün yoğunluğuyla okuyucuya sunulabilir.

Fotoğrafların Yazıyla Sunulması

Haberlerde fotoğraflar tek başlarına kullanılmazlar. Bunun yerine, yazıya eşlik ederler. Fotoğrafı olmayan haberler eksik olacakları gibi, yazısı olmayan fotoğraflar da kabul edilemez bir noksanlıkta kaybolacaklardır. “Fotoğraf ve sözcükler arasındaki ilişkide, fotoğraf yorum için yalvarır ve sözcükler genellikle yorumu sağlar. Fotoğraf kanıt olarak reddedilemez, ancak anlam olarak zayıftır. Anlam sözcükler tarafından verilir. Sözcükler ise kendi başlarına kullanıldıklarında genelleştirme düzeyinde kalırlar. Fotoğrafın itiraz kaldırmayan yapısı sözcüklere özel bir özgünlük katar. İkisi birlikte çok güçlü olurlar, sorulan sorular tamamıyla cevaplarını bulur.” (Berger ve Mohr, 1989, s. 92)

Basın Fotoğrafçılığının Sınırlılıkları

Basın fotoğrafçılığının bazı sınırları vardır. Bu sınırlardan en önemlisi fotoğrafçının sorumluluk duygusuyla hareket etme zorunluluğudur. Sansasyon yaratmak için okurlar aldatılamaz. Haberin ilgi çekiciliğini artırmak için çarpıtma ve yönlendirmelere sığınılamaz. Fotoğrafçının çektiği fotoğraf binlerce ve hatta bazen milyonlarca kişiye ulaşacağı için fotoğrafçı her bir okurun sorumluluğunu omuzlarında hissetmelidir. Basın fotoğrafçılığının genel sınırlılıklarını; paparazzinin açmazı, zaman, mekân sınırı, yayın politikasına bağlılık, tekrar şansı olmaması, kalabalık çalışma ortamı ve konu çeşitliliği olarak sıralamamız mümkündür.

Paparazzinin Açmazı

Genelde basın fotoğrafçısı, özeldeyse şöhretlerin hayatlarını takip eden magazin fotoğrafçıları veya diğer bir deyişle paparazziler büyük bir ikilem içindedir. Bunun sebebi, insanların özel yaşamlarına saygı duyma zorunluluğuyla halkı bilgilendirme hakkının bazı durumlarda çakışmasıdır. Basın fotoğrafçısının konumlandığı yerde bu iki hakkında korunması çok önemlidir. Fotoğrafçının bir şekilde arada dengeyi kurabilmesi ve özel yaşamın gizliliğinden veya halkı bilgilendirme hakkından çok büyük tavizler vermemesi beklenir.

Zaman ve Mekân Sınırı

Basın fotoğrafçılığında bir diğer sınırlama zaman ve mekanı ilgilendirir. Dünya kesintisiz bir zaman ve mekan akışına sahipken basın fotoğrafçılığında bunu sağlamak imkansıza yakındır. Fotoğrafçı, bir haberi fotoğraflayacağı zaman, olay yerine ulaşır ve akıp gitmekte olan olaylar bütününden bir anı seçerek fotoğrafını çeker. Fakat bu olayın başı ve ardından olanların gazeteye tek bir fotoğrafla yansıtılması imkansızdır. Bu, fotoğrafın zamansal bir sınırla sınırlandırıltığını gösterir. Bununla birlikte üç boyutlu büyük bir mekanda gerçekleşen olaylar fotoğrafçının seçtiği kadrajla birlikte iki boyutlu, küçük bir alana sığdırılır. Bu durum, büyük sakıncalar içerir. Birkaç saniye önce çekilen fotoğrafla, birkaç saniye sonra çekilen fotoğrafın okuyucuya ulaştırdıkları çok farklı şeyler olabilir. Ayrıca, her fotoğraf, okuyucunun görme alışkanlıklarının dışına çıkabilir. Olaylar belirli bir bağlam dışında sunulduklarında farklı anlamlar edilenebilir veya sahip oldukları anlamı kaybedebilirler. Zaman ve mekan sınırını biraz olsun aşabilmek için basın fotoğrafçısına büyük iş düşmektedir.

Yayın Politikasına Bağlılık

Bir basın fotoğraçısı, çalıştığı kurumun sahadaki gözüdür. Onun gördükleriyle, kurumunun görmek istedikleri arasında genelde bir paralellik bulunur. Bazen çekilen fotoğraflar yayın politasıyla uyuşmadığında sorunlar yaşanır. Bu yüzden fotoğrafçı, sahaya inmeden önce kurumunun politika ve geleneklerine hakim olmalıdır.

Tekrar Şansı Olmaması

Basın fotoğrafçısı, sanat fotoğrafçısı kadar özgür değildir. Çektiği fotoğraflar kurum tarafından talep edilen özelliklere sahip olmalıdır. Eğer fotoğraflar basıma uygun bulunmazsa olay bitmiş olacağı için fotoğrafların tekrar çekilme şansı da kalmamış olacaktır.

Konu Çeşitliliği

Fotoğrafçının tek bir alan seçip uzmanlaşması mümkün değildir çünkü birçok türdeki haber birçok türde fotoğrafı gerektirir. Haberle fotoğrafın da uyumlu olması gerekir. Vefat eden kocasının acısını yaşayan bir kadın hakkındaki haber, o kadının plajda bikiniyle güneşlenirken çekilmiş fotoğraflarıyla sunulmamalıdır.

Kalabalık Çalışma Ortamı

Basın fotoğrafçısı, fotoğraflayacağı ortamda tek başına çalışmaz. Birçok meslektaşıyla omuz omuzadır. Bu yüzden geniş açılı fotoğraflar çekmekte zorlanır. Her zaman tetikte olmalı ve iyi anı bulduğunda deklanşöre basmalıdır.

Basın Fotoğrafında Dijital Devrim

Basın fotoğrafçılığı sadece iyi fotoğraf çekmek değil, aynı zamanda çekilen fotoğrafların kısa sürede gazeteye iletilmesini de kapsar. Zamana karşı yarışmak, gazetecilik mesleğini dinamik, zevkli, aynı zamanda stresli yapar. Bu koşturmaca, basın fotoğrafçılarının işini kolaylaştıracak her türlü teknolojik yenilikleri izlemeyi zorunlu kılar. Son elektronik gelişmeler, görüntülerin sayısal ortamlarda saklanabilmelerine ve bu görüntülerin Internet aracılığıyla, sayısal veri olarak anında dünyanın diğer bir ucuna aktarılabilmesine olanak vermiştir. Çağdaş basın fotoğrafçıları, dünyada ve Türkiye’de neredeyse tamamıyla film kullanımını terk ederek, dijital fotoğraf üretmeye başlamıştır. Dijital fotoğraf makineleri, film yerine, görüntüleri sayısal ortama kaydederler. Bu yüzden, film kullanılmadığı için, film banyosu gibi bir işleme de gerek duyulmadan doğrudan izlenebilmektedir. Böylece, hem film banyosuna harcanan zaman ortadan kalkmaktadır, hem de aynı video kamera teknolojisindeki gibi, çekilen görüntünün anında izlenebilmesi olanaklı olmaktadır. Ayrıca, bazı dijital fotoğraf makinelerinin sahip olduğu ekran yardımıyla, çekilecek fotoğraf iki boyutlu bir ortamda görülebilmektedir. Özellikle zaman sorunu olan haberlerde, beğenilmeyen görüntünün anında tekrarlanmasına olanak sağlamaktadır. Fotoğrafçılıkta en büyük sorunlardan biri çekilen fotoğrafın, film banyo edilene ya da negatif film kullanılıyorsa karta basılana kadar nasıl sonuç vereceğinin önceden belli olmamasıdır. Zamanla yarışan basın fotoğrafçıları için bu daha da büyük bir sorundur. Çünkü, basın fotoğrafçısı gazete binasına gidip, filmi banyo ettirene kadar, haberin gerçekleştiği yerde kimse kalmayacaktır. Ancak dijital fotoğraf makinesi kullanılıyor ise, çekilen fotoğrafı anında izlemek veya başarısız bir fotoğraf ise, hatalar düzeltilip tekrar tekrar çekme şansı bulunmaktadır.