Sayısal Fotoğraf Makineleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Profesyonel kameralar ve Hdslr makineleri ses girişleri bakımından karşılaştırınız.

Profesyonel kameralar ses için XLR adı verilen giriş çıkışlara sahiptir. XLR sayesinde kamera mikrofona elektrik gönderebilir. Böylece elektrik gücüyle çalışan profesyonel mikrofonlar bir preamfi gerektirmeden kullanılabilir. Ayrıca XLR’ın gürültü oranı da düşüktür. HDSLR’larda Mini Jack adı verilen giriş türü kullanılıyor. Profesyonel kullanım için uygun olmayan bu giriş türü hem elektriksel gürültüye açık hem de tabi ki elektrik yollayamadığı için condenser mikrofonlarla uyumlu değildir. Aynı zamanda özellikle ilk nesil HDSLR’da ses seviyesini kontrol etmek mümkün değildir. Yine benzer şekilde kayıt sırasında bir kulaklıkla yapılan kaydı dinlemek de olanaksızdır. Zira genelde yerden kazanmak için bu tür kameralar tek bir yuva kullanıyorlar. Bu hem mikrofon bağlamak için hem dinleme için kullanılıyor. Bu nedenle de hem dinleme hem kayıt yapılamıyor

Video kameralardaki interlaced terimini açıklayınız.

TV sistemi ilk ortaya çıktığında saniyedeki tarama hızı yeterli gelmiyordu. TV ekranı bilindiği gibi fosfor haznelerinden oluşur. Bu hazneler arkadan fırlatılan elektronla ışıldatılır ve görüntü bu şekilde oluşturulur. Sistem ilk kurulduğunda saniyede 25 kare gönderilmişti ancak saniyede 25 kare gönderildiğinde ekranda titreme oluşuyordu. Yani elektron tabancası sona ulaştığında ekranın üstündeki fosfor hazneleri sönmeye başlıyordu. Bu durumu engellemek için saniyede 50 kare göndermek düşünülebilirdi ancak o zaman da sistemin veri hızı yükü ikiye katlanacaktı. Bu yüzden mühendisler “geçişli” yani interlaced görüntüyü yarattılar. Bu sistemde bir video karesinin önce yarısı, sonra diğer yarısı gönderilir. Her yarım kareye field adı verilir. Yani TV yayını aslında saniyede 25 kare hızında değil 50 yarım kare hızındadır. Video kameralar da her bir kareyi iki parçada tarayarak oluşturur. Bu özellikle spor karşılaşmaları için avantajlıdır. Hızlı hareketler interlaced sistemlerde daha net kaydedilir. Hareketten doğan netsizlik yani motion blur video kameralarda daha az yaşanır.

Codec terimi nedir? Açıklayınız.

Algılayıcı tarafından ortaya çıkarılan görüntünün kaydedilmeden önce işlenmesi gerekir. Bunu bir video işlemcisi gerçekleştirir. Bu durum aslında fotoğraftaki RAW verinin JPEG’e dönüştürülmesine benzer. Fotoğraf çektiğinizde RAW’un içinde çok daha fazla bilgi vardır oysa JPEG bir şekilde kodlanmıştır ve iyi görünmüyorsa çok fazla müdahale edemezsiniz. Bu aslında basitçe veri miktarının düşürülmesi demektir. İşte bu sıkıştırma işlemine “codec” adı veriliyor.

12 bitlik kamera ile görüntü kaydetmenin avantajları nelerdir?

Eğer sinemada gösterim yapmak istiyorsak 8 bitle sınırlı değiliz. İkincisi çekim yapılan ortamın daima gösterim ortamından daha geniş bir aralığa sahip olması esastır. Böylece çekim sırasındaki bazı hatalar çekim sonrası düzeltilebilir ve istenen renk etkisi çok daha kolay sağlanabilir.

Hdslr makinelerin kullanımın yaygınlaşmasını sağlayan etmenler nelerdir?

Çıkışından çok kısa bir süre sonra dünyanın pek çok yerinde filmciler bu aletlerde müthiş potansiyeli gördüler ve HDSLR’larla reklam filmleri, müzik videoları, diziler ve hatta sinema filmleri üretmeye başladılar. Dünyaca ünlü House dizisinin Mayıs 2010’da çekilen sezon finali, dizinin orijinal 35 mm formatı yerine tamamen Canon EOS 5D MK II ile gerçekleştirilmiştir. Ayrıca bu aletlerin popüler olması sırasında internette iki isim çok öne çıktı: • İngiltere’den çok takip edilen bir blog yazarı ve kameraman olan Philip Bloom ve • “Reverie” adıyla dünyanın ilk 5D MK II kısa filmini çeken Pulitzer ödüllü fotoğrafçı Vincent Laforet. Laforet Canon’un kendisine test etmesi için verdiği 5D MK II ile bir kısa film çekti ve bunu blogundan paylaştı.

HDSLR kameralardan önümüzdeki yıllarda beklenen iyileştirmeler nelerdir?

Önümüzdeki yıllarda bu hareket ikinci nesil HDSLR’lar ile devam edecektir. Bu alandaki en büyük beklentiler şöyle sıralanabilir: • RAW video kaydı veya aktarım, • Yüksek kare, • Ses kaydı, • Daha iyi ölçekleme, • 4K+ kayıt, • Hareketli LCD, • Daha iyi auto focus, • Slr olmayan HDSLR’ler.

Fotoğraf makinesi ve kamera terimlerini karşılaştırınız. Aralarındaki farklar nelerdir?

İngilizcede fotoğraf makinesi ve kamera ayrımı Türkçedeki kadar belirgin değildir. Her ne kadar “still camera” (durağan görüntü kaydeden fotoğraf makinesi) ve “video camera” (hareketli görüntü kaydeden kamera) ayrımı olsa da genel olarak Anglosakson kültüründe bunların hepsi “kamera” olarak adlandırılır. Türkçede ise “kamera” sözcüsüyle, genelde akla hareketli görüntü kaydeden aygıtlar gelir. “Makine” kelimesi de doğrudan fotoğraf makinesini çağrıştırır

Destek sistemleri nedir hangi amaçla kullanılmaktadır?

HDSLR’ların titreşim sorunlarını çözmek ve bunun yanı sıra tutulmalarını kolaylaştırmak için destek sistemleri üretilmiştir. Bunlar HDSLR’ların el yerine omuza oturtulmasını sağlar. Aynı zamanda bu destek sistemleri mikrofon, LCD monitör, yedek akü, follow focus, gölgelik gibi eklentilerin de tek bir yapıda birleştirilmesini sağlar.

Video ve film arasındaki sınıf farkını açıklayınız.

2000’lerin sonuna kadar film sektöründe video her zaman aşağı görülen bir formattı. Video kameralar sadece TV haberleri, spor, eğlence programları gibi yayıncılık üretimi için ve bazen de belgeseller için uygun görülürlerdi. Kamera ve format seçimi bir prodüksiyonun sınıfını doğrudan belirlerdi. Birtakım özel durumlar dışında video pek beğenilen bir format değildi. Genelde yüksek bütçeli projeler 35 mm veya 16 mm film üzerine çekilirdi.

Hdslr kameraların diğer geleneksel film kameralarına göre avantaj ve dezavantajları nelerdir?

HDSLR avantajları şöyle sıralanabilir: • Büyük algılayıcı, • Mercek zenginliği, • Yüksek dinamik aralık, • Form faktörü, • Fiyat, • Aktarım kolaylığı. HDSLR dezavantajları şöyle sıralanabilir: • CMOS algılayıcıların yapısından gelen rolling shutter sorunu, • Merdivenleme sorunu, • Bakaç sorunu, • AVCHD veya h264 gibi yüksek sıkıştırmalı codecler kullanmaları, • Time Coda adı verilen her bir kareye bir kod verilmesini sağlayan sistemin yokluğu, • Kamerların ergonomic yapısından dolayı elde tutma zorluğu, • Netlik sorunu, • Çıkış sorunu, • Kayıt süresi sorunu, • Algılayıcı ısınması

HDLSR makinelerin yaygınlaşmasını sağlayan en büyük özelliği hangisidir? Açıklayınız.

HDSLR’lar normal video kameralara göre çok daha ucuzdur. Fiyat performans açısından karşılaştırılırsa tabii ki HDSLR’lar bir video kameradan çok üstündür. Bu da aslında filmciliğin demokratikleşmesi adına önemli bir gelişmedir. Dünyanın her yerinde birçok sinemacı ilk filmlerini bu kameralarla çekme şansı buluyor ve bulmaya da devam edecekler.

Video kameralardaki bit terimini açıklayınız.

Klasik video kameralar genelde görüntü verisini kanal başına 8 bit olarak kodlar. Bu da her bir kanal için 256 ton anlamına gelir. Teorik olarak böyle bir sistemde toplamda 16 milyon farklı ton elde edilebilir. RED gibi 12 bit çalışan bir kamera kanal başına 4096 ton yani toplamda 68 milyar değişik ton kaydedebilir. Oysa sinema filminde bu sayı 281 trilyondur. Tabii bu sayılar teorik limitleri gösterir ve gerçekte bu kadar ton elde etmek veya göstermek söz konusu değildir.

Yeni kuşak dijital kameralar arasında red one modelinin öne çıkmasının nedenleri nelerdir?

Yeni kuşak dijital kameralar ile arasındaki en büyük fark RED One’ın büyük bir algılayıcısı olmasıydı. RED One klasik 35 mm sinema filmi ile aynı boyutta bir algılayıcı kullanıyor ve PL Mount adı verilen sinema mercekleri için kullanılan mercek yuvasını destekliyordu. İkinci fark RED’in standart çözünürlük yani 720*576 veya HD yani 1920*1080 değil “Ultra High Resolution” diye anılan 4K yani 4096*2304 boyutlarında çekim yapabilmesiydi. Üçüncü fark ise kameranın CMOS algılayıcısı tarafından oluşturulan verinin 12 bit derinliğinde sıkıştırılmış RAW yani ham formatta kaydedilmesiydi. Bu sayede kamera klasik video kameralardan daha yüksek bir dinamik aralığa sahip oluyordu.

Video kameraların sınıfsal olarak aşağı görülmesinin nedenleri nelerdir?

Sınıfsal farklılıkların nedenleri şöyle sıralanabilir: • Video kameraların dinamik aralıkları filme göre düşüktü. • Video kameralar klasik film kameralarına göre çok daha küçük algılayıcılar kullanıyorlardı. • Video kamera “Interlaced” bir sistemdir.

Video kameralardaki dinamik aralık terimin açıklayınız.

Dinamik aralık herhangi bir görüntü sisteminin kayıt edebileceği en karanlık ve en aydınlık değer arasındaki skalanın genişliğine verilen isimdir. Bu yüzden özellikle kontrol edilemeyen ortamlarda çekim yapıldığında sorunlar yaşanıyordu.

Kameralarda kullanılan algılayıcıların görüntüye etkileri nelerdir?

Algılayıcıların görüntüye etkileri üç kısımda incelenebilir. Video kameralar normalden çok daha geniş alan derinliğine sahiplerdi. Aslında örneğin bir futbol maçı veya belgesel nitelikli bir film çekecekseniz küçük algılayıcı ve buna bağlı olarak büyük alan derinliği istenen bir durumdur fakat dramatik bir anlatıda genelde konuyu arka plandan ayırmamız gerekebilir. Küçük algılayıcılara sahip oldukları için düşük ışıkta iyi sonuç veremiyorlardı. Algılayıcı boyutu küçüldükçe piksel başına düşe alan azaldığı için piksellerin foton toplama potansiyeli de azalır. Bu da özellikle düşük ışık koşullarında gürültülü bir resim oluşmasına yol açar. Bir diğer sorun da mercek konusuydu. Küçük bir algılayıcı ile çalıştığınızda doğal olarak o sisteme uygun merceklerle çalışmanız gerekir. Video kameralarda özellikle geniş açı mercek bulmak kolay değildir. Üstelik video kamera sistemleri için pek çok değişik algılayıcı boyu olduğundan her sisteme ayrı mercek bulmak zorunda kalırsınız.

Video kameralardaki time code nedir?

Profesyonel video kameralar her bir kareye bir adres verir. Bu adres SMPTE tarafından Time Code olarak tanımlanır ve formatı “saat : dakika : saniye : kare” şeklindedir. Örneğin 00:12:23:15 dediğinizde herhangi bir video kaydının belirli bir karesini tanımlamış olursunuz 12. dakikanın 23. saniyesinin, 15. karesi gibi.

HDSLR makinalarda kayıt süresini sınırlayan faktörler nelerdir?

HDSLR’larda kayıt süresi büyük bir tartışma konusudur. Bu sistemler genelde FAT32 dosya sistemi ile formatlanmış diskler kullanıyorlar. Bu nedenle 2 GB üstü dosyalar üretmek konusunda sorunlar var. Bu da bir video dosyasının uzunluğunu sınırlıyor.

Hdlsr ile çekim yapılırken dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir kısaca açıklayınız?

Her kamera ile çekim yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar aynıdır ve kısaca şöyle açıklanabilir: • Pozlama: Her tür video kaydı için geçerli olmakla birlikte HDSLR ile video çekerken aşırı pozlamadan özellikle kaçınmak gerekir. • Beyaz Ayarı: Beyaz ayarı kesinlikle doğru yapılmalıdır çünkü RAW fotoğraf çekerken yaptığımız gibi sonradan beyaz dengesini değiştirme şansımız yoktur. • Profil: Doğru profille çalışmalısınız. Bu özellik her kamerada değişik isim alsa da aslında aynı şeyi ifade ediyor. Üreticiler kameranın algılayıcıdan gelen veriyi nasıl yorumlaması gerektiğini belirleyen önceden tanımlı hazır profiller yaratıyorlar. • Netlik: Netliğe çok dikkat edin. Yukarıda açıkladığımız gibi HDSLR’ların alan derinlikleri çok düşük. Netliğin özellikle hareketli bir konuyu çekerken korunması ciddi bir ustalık gerektiriyor. Netliği asla sadece LCD’den değerlendirmeyin. Mutlaka 10X gibi büyütme seçeneklerini kullanarak 1:1 kontrol edin. Mümkünse çektiklerinizi büyük bir monitörde izlemeye çalışın. • ND Filtre: Bir HDSLR kameramanının kesinlikle yanından ayırmaması gereken filtreler ND (Neutral Density) filtreleridir.

Netlik takip sistemleri nedir ve nasıl kullanılmaktadır?

Klasik 35 mm ve 16 mm film kameralarında kullanılan netlik takip sistemleri temelde merceğin çevresine takılan bir çark ve bu çarkı çeviren bir maniveladan oluşur. Bu çark ve manivela netliğin daha hassas ve kolay kontrol edilmesini sağlar. Son dönemde elektronik olarak bu işi yapan aletler de çıkmaya başladı. Bunlar DSLR merceklerinin içindeki micro motorlara USB ile bağlanarak netlik işleminin kullanıcı tarafından motora yaptırılmasını sağlıyor.

Bakaç nedir ve kullanım amaçları nelerdir?

HDSLR kameraların üzerindeki LCD ile yetinmek istemeyenler için bunların önüne takılan siperlik ve büyüteçler, hot shoe adı verilen flaş yuvasına monte edilen LCD bakaçlar gibi bazı ürünler satılmaktadır. Bu tür ürünler özellikle kamerayı kullanan kişinin rahat çalışması ve netliği doğru değerlendirmesi için çok önemlidir. Küçük bir LCD’ye uzaktan baktığınızda her şey net gibi görünür. Oysa gözünüzü dayayıp bakarsanız aslında net olduğunu sandığınız noktaların net olmadığını fark edebilirsiniz.

CMOS algılayıcıların yapısından gelen rolling shutter sorunu nedir?

CMOS yapısı itibariyle görüntüyü satır satır oluşturuyor. Yani önce birinci satır sonra ikinci sonra üçüncü şeklinde her bir satır sırayla oluşturuluyor. Fotoğraf çekerken bu ciddi bir sorun olmuyor ancak video çekiminde hareketli nesnelerle veya kamera hareketiyle karşılaşınca örneğin düz bir direk siz kamerayı çevirdiğinizde düz değil yana yatmış şekilde görünüyor. Kısaca son pikselle ilk pikselin oluşması arasında zaman geçtiği için nesnenin hareketi her satırda ayrı şekilde kaydedilmiş oluyor.

Merdivenlenme sorunu nedir açıklayınız?

HDSLR’lar genelde sensör çözünürlüklerinden daha küçük boyutlarda videolar üretmektedir. Bunu yaparken algılayıcının ürettiği asıl veriyi gerçek zamanda küçültmek zor bir iştir. Bunu tam kalitede yapabilmek epey işlemci gücü gerektiriyor oysa HDSLR’ların içindeki görüntü işlemcileri bu kadar hızlı değildir. Bu nedenle HDSLR üreticileri genelde satır atlama yöntemini örneğin her üç satırdan birini kullanıyorlar. Bu yöntem işlemcinin üzerindeki yükü azaltıyor ama görüntüde keskin çizgilerde Merdivenlenme adı verilen sorunu yaratıyor.

HDSLR nedir?

HDSLR kavramı (High Definition Digital Single Lens Reflex - Yüksek Tanımlı Sayısal Tek Objektifli Yansıtmalı Fotoğraf Makinesi) açılımına denk gelmektedir.

DSLR nedir?

Tek Mercekli Reflex Sayısal Fotoğraf Makinesi

Video kameraların dinamik aralıkları nedir?

Herhangi bir görüntü sisteminin kayıt edebileceği en karanlık ve en aydınlık değer arasındaki skalanın genişliğine verilen isim.

HDSLR'nin üstün yönleri nelerdir?

Büyük algılayıcı - Az sinyal gürültüsü - Düşük ışıkta yüksek verim, mercek zenginliği,
yüksek dinamik aralık, form faktörü, fiyat, aktarım kolaylığı.

HDSLR'nin olumsuz yönleri nedir?

CMOS algılayıcıların yapısından gelen rolling shutter sorunu, merdivenlenme sorunu (Aliasing ve Moiré), bakaç sorunu, AVCHD veya h264 gibi yüksek sıkıştırma oranlı codec ler kullanmaları, Ses kaydı sorunu, Time Code adı verilen her bir kareye bir kod verilmesini sağlayan sistemin yokluğu, kameraların ergonomik yapısından dolayı elde tutulmasnın zorluğu ve buna bağlı titreme sorunu, netlik sorunu, çıkış sorunu, kayıt süresi sınırı, algılayıcı ısınması.

Bakaçlar nedir?

HDSLR kameraların üzerindeki LCD ile yetinmek istemeyenler için bunların önüne
takılan siperlik ve büyüteçler, hot shoe adı verilen flaş yuvasına monte edilen LCD bakaçlar (bunlar genelde HDMI çıkışından beslenir) gibi bazı ürünler satılmaktadır.

Vincent Laforet kimdir?

Dünyanın ilk 5D MK II kısa filmini çeken Pulitzer ödüllü fotoğrafçı Vincent Laforet

Video kameralar hangi alanlarda kullanılır?

Video kameralar sadece TV haberleri, spor, eğlence programları gibi yayıncılık (broadcast) üretimi için ve bazen de belgeseller için uygun görülürlerdi.

Video kameraların algılayıcılarının boyutu nasıldır?

Video kameralar klasik film kameralarına göre çok daha küçük algılayıcılar kullanıyorlardı.

Field nedir?

Her yarım kareye field adı verilir.

"motion blur" ne demektir?

Hareketten doğan netsizlik.

"Vidocq" filminin özelliği nedir?

Sony’nin HD (Yüksek Tanımlı) kamerası HDW-F900 Cine Alta kamerasıyla çekilen ilk film 2001’de sinemalara gelen Fransız filmi “Vidocq” olmuştu.

Time Code nedir?

Her bir kareye bir kod verilmesi.

Aliasing nedir?

Merdiven etkisi

Codec nedir?

Veri aktarım yolu sıkıştırılmamış bir video verisini taşıyacak genişlikte değildir veya kayıt ortamı bu hıza ve yüke yetişemez. Bu nedenle bir “sıkıştırma” yapılması şarttır. Bu sıkıştırma işlemine “codec” (compression decompression kelimelerinin birleşmesinden ortaya çıkmıştır) adı veriliyor. 

HDMI nedir?

High Definition Multimedia Interface - Yüksek tanımlı Çokluortam Arayüzü

HD-SDI nedir?

HD-SDI (High Definition Serial Digital Interface-Yüksek çözünürlüklü dijital arayüz)

Follow focus nedir?

Netlik takip sistemidir. Klasik 35 mm ve 16 mm film kameralarında kullanılan netlik takip sistemleri temelde merceüin çevresine takılan bir çark ve bu çarkı çeviren bir maniveladan oluşur. Bu çark ve manivela netliğin daha hassas ve kolay kontrol edilmesini sağlar

"matte box" veya "para soleil" nedir?

Destek sistemlerinden gölgelik anlamına gelmektedir.

"focus puller" ne demektir?

Netleme yapan kişi.