Kamera Tekniğine Giriş Dersi 8. Ünite Özet

Önceden belirlenmiş videoların, seslerin ve fotoğrafların amacımıza uygun bir biçimde sıralanmasına kurgu denir. Video kurgu; “cut”, “montage”, “edit”, “ mix” gibi değişik kelimelerle de ifade edilir.

Kurgu en yalın biçimde; çekimlerin düzenlenmesi ya da düzenli ve uygun bir biçimde bir araya getirilmesi olarak açıklanabilir: çekim A’yı çekim B’nin ve onları da çekim C’nin izlemesi gibi. İngilizcedeki kelime anlamı olarak kurgu (editing); düzeltme ya da organize etme anlamlarına göndermede bulunur.

Sayısal teknoloji kameralarla birlikte kurgu sistemlerinin de değişmesine yol açmıştır. Sayısal teknoloji ile bantlarda kurgu yerine bilgisayar ortamında kurgular yapılmaya başlanmıştır. Artık sayısal hâle gelen görüntü ve sesler bilgisayarlardaki kurgu programlarında kurgulanmaya başlanmıştır.

Kurgunun İşlevleri

Kurgu, kamera çekimleri sonrasında elde edilen görüntüleri arasında seçim yapmak, bunları anlatımdaki sıralara göre dizmek, sürelerini göz önüne almak ve bunları belirli bir anlatıma göre düzenlemektir. Kurgu ile aşağıdaki düzenlemeler yapılabilmektedir:

• Süre ayarlaması,
• Kamera ve çekim bozuklukların giderilmesi,
• Zaman ve mekân devamlılığının sağlanması,
• Farklı mekânlarda çekilmiş görüntülerin ardışık sıralanması,
• Değişik görüntü efektlerinin eklenebilmesi,
• Görüntülerin teknik olarak ayarlanabilmesi,
• Görsel etkiyi değiştirmek ve arttırmak.

Bir programın kurgulanma sürecinde dört temel işlev gerçekleştirilmeye çalışılır. Bu işlevler; oluşturma, düzeltme, birleştirme ve kısaltmadır.

Video Bantlarda Teknik Olarak Kurgu Süreci

Çekilen ham görüntüler oynatıcıya takılır. Boş olan kaset ise kaydediciye takılır. Öncelikle kaydedicide kayıt (rec) tuşuna sonra da oynatıcıda oynat (play) tuşuna basılarak aktarma işlemi yapılır. Böyle bir aktarma işleminde kaydedicideki kayıtların giriş ve çıkışlarında bozulmalar olacaktır. Giriş çıkışlardaki görüntü bozukluğunun düzeltilebilmesi ve çeşitli efektlerin eklenebilmesi için profesyonel kurgularda oynatıcı ve kaydedici arasına kurgu kontrol ünitesi (Fotoğraf 8.1) yerleştirilerek görüntü bozuklukları ortadan kaldırılır.

Bant kurgusuna görüntü aralarına yapılan geçiş efektlerinin dışında görüntü efektleri eklemek için kurgu sistemine video efekt jeneratörü eklenmesi gerekir. Bununla birlikte efekt yapılabilmesi için 2 adet oynatıcı ve bir kaydedicinin bu sistemde bulunması gerekmektedir.

Bu sistemlere A/B Roll kurgu denilmektedir. A/B Roll kurgu sisteminde kurgu yapılırken kurgunun temel işlevlerinin dışında teknik olarak bilinmesi gerekenler bulunmaktadır. Bunların başında Timecode (zaman kodu sinyali) gelmektedir.

Timecode: Timecode Türkçede zaman kodlaması anlamına gelmekte ve kameranın kaydettiği (frame) resim karelerinin baştan sona doğru sayısının, kayıt sırasında bant üzerine kaydedilmesidir (Fotoğraf 8.2).

Video kurguda, iki şekilde kurgu yapılmaktadır. Bunlar; assemble (ardışık) ve insert (araya yerleşen, araya girme) kurgulardır.

Assemble Kurgu: Bu kurgu türünde görüntüler, video banda arka arkaya normal ya da efektli eklenerek kurgu yapılır. Banda görüntü eklendikçe yeni timecode izi kaydedilir.

Insert Kurgu: Bu kurguda var olan görüntülerin arasındaki boşluklara yeni görüntüler eklenir veya kurgulanan görüntüde görüntünün bazı bölümleri değiştirilmek istenirse insert kurgu yapılır.

NLE (Non-linear) Doğrusal Olmayan Kurgu Sistemleri

Doğrusal olmayan kurgu tanımı, bilgisayar ile yapılan kurgu işlemi için kullanılmaktadır. Bu kurgu sistemi için İngilizce Non-linear Editing kelimelerinin kısaltması olan NLE denilmektedir. Bu sistemlerde temel mantık, görüntülerin bir bilgisayarın sabit veya harici disklere aktarılması ve oradan işlenmesidir. Böylelikle bant kurguda olmayan iki özelliğe sahip olmaktadır. Bunlardan birincisi Rasgele Erişim (Random Access) dir. Bu özellikle sayesinde disklere aktarılan görüntülerin her noktasına anında erişilmektedir. Bant kurguda olduğu gibi kaseti ileri geri sarmak zorunda kalınmaz. İkinci özellik, yaptığımız kurgunun tahribatsız (Non Destructive) olmasıdır. Bir başka deyişle, asıl görüntülere bir şey yapmış olmayız. Böylece aynı amaç için çekilmiş görüntülerden farklı kurgular yapılabilir.

NLE Sistemlerinde Bilgisayarın Kurgu İçin Yapılandırılması

Kurgu senaryosu doğrultusunda timecode listesi hazırlandıktan sonra bilgisayarda kurgunun yapılabilmesi için kamera veya VTR’nin 1394 kablosuyla bilgisayara bağlanması gerekmektedir. 1394 kablosu bilgisayarın firewire portuna (Fotoğraf 8.4) takılmalıdır.

NLE sisteminde kurgu yapılabilmesi için bilgisayar donanımının standart bir bilgisayara göre daha güçlü bir işlemciye, yüksek hard disk kapasitesine ve görüntülerin bilgisayar ekranında oynatılabilmesi için güçlü bir ekran kartına sahip olması gerekmektedir.

Kurgu Yazılımının Çalıştırılması ve Başlangıç Ayarları

Yaratılan klasörden sonra artık bilgisayarda bulunan kurgu yazılımı çalıştırılabilir hale gelmiştir. Marka ve modeli farklı olsa da bütün kurgu yazılımları çalıştırıldıktan sonra yapılacak ilk iş, bir proje dosyası açmak ve bu proje dosyasına, bilgisayarda görüntü ve sesleri depolayabilmek için yarattığımız klasörü tanıtmak, daha sonra da kurgulanacak video ve ses sinyalinin çeşidini projeye tanıtılmaktır.

NLE Kurgu Yazılımı Temel Pencereleri ve İşlevleri

NLE kurgu programları dört temel pencereden oluşmaktadır. Bunların birincisi proje penceresidir (Fotoğraf 8.11). Bu pencere, kurgu programının klasörüdür.

NLE kurgu sistemlerinin ikinci penceresi Timeline (kurgu çalışma alanı)’dır (Fotoğraf 8.12). Timeline penceresi bir başka deyişle bir zaman çizelgesidir.

Proje penceresindeki görüntülerin ve timeline penceresinde yapılan kurgunun izlenebilmesi için monitör pencereleri (Fotoğraf 8.13) de yazılımda bulunmaktadır.

Kurgu yazılımının ana ekranında görülen diğer pencere de kurgu için gerekli efektlerin listesinin bulunduğu penceredir (Fotoğraf 8.14).

NLE Kurgu Yazılımlarında Görüntü ve Seslerin Alınması

Yarattığımız projeye görüntü ve ses alınması iki şekilde olmaktadır. Bunun birinci şekli capture (görüntü yakalama) işlemidir. Programlarda capture fonksiyonunun aktif hale gelebilmesi için file menüsü altındaki capture sekmesine tıklanması gerekmektedir (Fotoğraf 8.15).

Profesyonel olarak bir program kurgulanıyor ise timecode listesinin hazırlanması ve bir kasetteki giriş ve çıkışları belirlenmiş timecode listesi bir defada capture edilebilir. Bunun için batch capture (toplu yakalama) yapılmalıdır. Capture edilecek görüntü parçacıklarının giriş ve çıkışlar timecode bilgileri listelenerek batch capute modunda topluca capture edilir (Fotoğraf 8.17).

NLE kurgu sistemlerinde projeye görüntü ve ses aktarmanın ikinci yolu import (içeriye alma) ile olmaktadır. Bunun için file mönüsü altındaki import sekmesine (Fotoğraf 8.18) tıklanarak açılan pencereden istenilen dosyalar projenin içine aktarılır.

NLE Kurgu Sistemlerinde Yapılabilen Görüntü Efektleri

NLE kurgu sistemlerinde yapılabilen efektleri 5 grupta sınıflandırılabilir:

Geçiş Efektleri (Transition Effects): Bu efekt grubu ile bir görüntüden diğer bir görüntüye ne şekilde geçileceğine karar verilir. Eğer görüntüler arasına herhangi bir efekt uygulanmazsa iki görüntü arasında kesme (cut) yapılmış olur.

Filtre Efektleri: Uygulanmasıyla görsel niteliğin değiştirildiği efektlerdir. Timeline’daki görüntü parçacıklarının üzerine seçilen efektin sürüklenmesiyle yapılmaktadır. En basit filtre efektlerinde biri siyah-beyaz efektidir (Fotoğraf 8.23).

Katman Efektleri (Layer Effects): Birden fazla görüntünün aynı anda görülebilmesini sağlayan efektlerdir. Öncelikle bu efektleri yapabilmek için timeline’da üst üste iki video kanalına görüntü parçası koyulması gerekmektedir.

Hareket Efektleri (Motion Effects): Hareket efektleri (Fotoğraf 8.28), görüntünün hızlandırılması ya da yavaşlatılması için uygulanan efektlerdir. Görüntüyü hızlandırmak için %100’ün üzerinde, yavaşlatmak için ise hızın %100’ün altında oynatılması gerekir.

Buraya kadar anlatılan efektlerin tamamı görüntünün kendisine uygulanan efektlerdi. Bunların dışında görüntünün çerçevesine de efekt uygulanabilir (Fotoğraf 8.29). Görüntünün boyutu değiştirilebilir ve çerçevenin ekran içinde hareket etmesi sağlanabilir.

Bütün bu yapılan efektlerin oluşması için kurgu yazılımının bu efektlerle ilgili olarak bir hesaplama yapması ve bunları görselleştirmesi için diske bunları kayıt etmesi gerekmektedir. Bu sürece efektlerin render edilmesi denilmektedir (Fotoğraf 8.30). Render süresinin uzunluğu bilgisayarın gücü ile doğrudan ilişkilidir.