Kamera Tekniğine Giriş Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

CCD nedir?

CCD (Charge Coupled Device): Algılayıcı veya çip olarak da adlandırılır. Dijital fotoğraf makineleri ve video kameralarda ışığa duyarlı yüzey olarak iş görür.

Objektifin tanımını yapınız?

Objektifler, birden fazla mercek içeren, fotoğraf makinelerinde ve kameralarda görüntü toplamaya yarayan iki tarafı açık tüplerdir.

Profesyonel objektiflerin üzerindeki bileziklerin görevlerini yazınız?

Profesyonel objektiflerin üzerinde bazı ayarlamalar için üç adet “halka” veya diğer adıyla “bilezik” vardır. Bunlar önden arkaya doğru sırasıyla netlik bileziği, zoom bileziği, diyafram bileziği ve makro bileziğidir.

Netlik bileziği nasıl çalışır ve ne amaçla kullanılır?

Kameralar, otomatik netlik konumunda iken en yakındaki nesneyi ve mümkün olan en geniş alanı net gösterecek şekilde çalışır. Objektif üzerindeki netlik ayar düğmesi, elle ayarlama (manuel) konumuna alındığında; kameraman netlik bileziğini sağa-sola çevirerek istenen kişilerin/nesnelerin net veya bulanık görünmesini sağlayabilir.

Zoom bileziği nasıl çalışır?

Kameranın konumunu değiştirmeden kişi veya nesnelere yakınlaşmayı veya bunlardan uzaklaşmayı sağlar. Bu merceksel hareket diğer değişle optik yakınlaşma ile kamera, hiç hareket etmediği hâlde bir odanın tümü görüntülenebileceği gibi sadece bir kişinin yakın plan çekimi de yapılabilir.

Diyafram bileziğinin çalışma mantığı nasıldır ne işe yarar?

Her objektifin içinde aynen insan gözündeki iris sistemi gibi ne kadar ışık geçeceğini belirleyen bir düzenek bulunur. Böylece farklı ışık koşullarında ışığın geçiş oranı değiştirilebilir. Diyafram sistemi çalışırken oluşan dairesel açıklığa, diyafram açıklığı adı verilir. Diyaframın oluşturduğu dairesel açıklıklar, uluslar arası, kabul edilmiş belli rakamlarla gösterilir. Birbirinin katları olarak büyüyüp küçülen diyafram değerleri (tam değerler) sırasıyla şöyledir. 1 1.4 2 2.8 4 5.6 8 11 16 22 32 Sayısal olarak en küçük değer, ışığın en çok geçtiği durumu ifade eder. Her bir değer kendinden bir öncekine göre iki kat daha fazla ışık geçirir.

Diyaframın açık veya kısık durumlarda alan derinliği üzerindeki etkilerini açıklayınız?

Diyafram açıklığı küçüldükçe alan derinliği artar, yakındaki ve uzaktaki cisimlerin görüntüleri daha net olur. Diyafram açıklığı büyüdükçe alan derinliği azalır ve belli bir uzaklıktaki bütün cisimlerin, objektif sonsuza ayarlanmadıkça kesin, belirli net bir görüntüsünü elde etmek olanaksızlaşır

Farklı boyutlardaki objektiflerin odak uzaklığı üzerindeki etkilerini anlatınız?

Objektifler farklı boyutlarda görüntü üretir. Bunun nedeni objektiflerin odak uzaklığından kaynaklanmaktadır yani odak uzaklığı objektifin odak merkezi ile görüntünün oluştuğu düzlem arasındaki uzaklıktır. Bu objektifler kullanıldığında görüntüde oluşturulan etki de değişir. Bu nedenle görüntüde oluşturulmak istenilen etki önceden planlanmalıdır. Örneğin geniş açı bir objektif raylar boyunca görünen derinliği abartabilir ya da ön plandaki ağaçları ve binaları büyütür; bir tele objektif zorlayıcı bir biçimde derinliği azaltır, ağaçları birlikte çok yakın ve nerdeyse aynı boyutta gösterir.

Kameramanın çekim öncesi objektif seçim sürecinde dikkat etmesi gerekenler nelerdir?

Temelde bir konunun çekimini yaparken kameramanın dikkat etmesi gereken konuların başında; objektifin odak uzaklığı, diyafram açıklığı ve bulunulan ortamın atmosferi (kapalı, açık alan, gece, gündüz, yağışlı, sisli, karla kaplı vb.) gelmektedir. Kameraman bu olanaklara göre, hangi nitelikteki objektif ile çekim yapacağına karar vermelidir.

İçbükey objektiflerin yapısını açıklayınız?

İçbükey mercekler, üzerine düşen ışınları mercekten geçtikten sonra birbirinden uzaklaştırır. Gerçek olmayan düz ve küçük görüntüler oluştururlar. Görüntü her zaman odak ile mercek merkezi arasında oluşur. Cismin merceğe olan uzaklığı bunu etkilemez. İçbükey merceklere, kalın kenarlı mercek ismi de verilir. Nedeni kenarlarının kalın, merkezinin ince olmasıdır.

Dışbükey objektiflerin çalışma prensibini açıklayınız?

Dışbükey mercekler üzerine düşen ışınlar mercekten geçtikten sonra birbirine yakınlaştırır. Dışbükey merceklere ince kenarlı mercek ismi de verilir. Nedeni kenarlarının ince merkezinin kalın olmasıdır.

Odak uzaklığı nedir?

Merceğin merkezi ile odak noktası arasındaki mesafeye denir.

Objektiflerin temel özellikleri nelerdir?

1. Odak uzaklığı
2. Diyafram açıklığı
3. Bakış açısı
4. Seçme gücü
5. En yakın netleme uzaklığı
6. Ağırlığı ve büyüklüğü

Odak uzaklığına göre sınıflandırdığımızda kaç çeşit objektifler vardır?

Sabit odaklı objktifler ve değişebilir odak uzaklıklı objektifler olmak üzere iki çeşittir.

Görüş açıları insan gözüne en yakın olan objektifler hangileridir?

35mm filmde; 50mm objektif normal olarak tanımlanır. Normal objektifler, görüş açıları insan gözüne en yakın objektiflerdir.

Kısa Odaklı (geniş açılı) objektifleri tanımlayınız?

Geniş açılı objektifler, odak uzaklığı, kullanılan film boyutunun ya da video görüntü algılayıcısının (CCD) köşegen uzunluğundan az olan objektiflerdir. Bu objektifler, normal objektiften daha geniş bir açıyla konuya bakar ve bir film karesine normal objektiften çok daha fazla şey sığdırır.

Perspektif nedir?

Yakın cismin büyük, uzak cismin küçük görülmesi olayına perspektif denir. Görüntüde, perspektif ile derinlik hissi belirginlik kazanır. Kullanılan objektif ve kameranın konulduğu yer perspektifi değiştirebilir.

Uzun odaklı (Dar açılı) objektifleri ve kullanım alanlarını açıklayınız?

“Dar odak uzaklıklı objektifler” veya “tele objektifler” olarak da adlandırılır. Tele objektifler, uzun odak uzaklıklı objektiflerdir. Odak uzaklığının uzun olması nedeniyle ürettiği görüntü büyüktür ve dar bakış açısı sağlar. Tele objektifler diğer değişle, dar açılı objektifler, odak uzaklığı kullanılan film boyutunun ya da görüntü algılayıcısının köşegen uzunluğundan fazla olan objektiflerdir. Bu objektiflerle kamera pozisyonunu değiştirmeden uzaktaki nesnelerin yakınlaştırılmış ve büyütülmüş görüntüleri elde edilir. Dış çekimlerde; özellikle uzakta hareket eden uçak, roket gibi araçların veya doğada yaşayan vahşi hayvanların görüntülenmesinde kullanılır. Bu objektifler özellikle dış çekimlerde oldukça yararlıdır. Bununla birlikte, bu objektiflerden stüdyo çekimlerinde de faydalanılır. Birden fazla kamera ile çalışıldığı durumlarda konunun yakın çekimlerini alabilmek için her zaman kamerayı hareket ettirmek mümkün olmayabilir.

Uzun odaklı (Dar açılı) objektiflerin dezavantajları nelerdir?

Bu objektifler, sabit odaklılar içinde en az alan derinliğine sahip olanlardır. Bu objektiflerle bu yüzden netlik yapmak, diğerlerine kıyasla daha zordur. Kamera önündeki oyuncuların ya da nesnelerin ileri veya geriye doğru küçük hareketlerinde bile netliğin bozulduğu gözlenebilir. Ayrıca bu objektiflerle hareketli kamera kullanımında sıkıntılar olacaktır. Kameranın en ufak bir hareketi, görüntüde çok büyük sıçramalara neden olacaktır. Hem netliğin çabuk bozulması hem de en küçük titreşimin görüntüye yansıması, hareketli çekimlerde tercih edilmeme sebebidir. Bunların dışında dar açılı objektiflerin odak uzaklığının uzun olmasından dolayı bu tip objektiflerde perspektif yığılması vardır. Bunun sonucu olarak bu objektifler nesnelerin arasındaki mesafeyi azaltır, cisimleri birbiri üstüne bindirir, hareket hızını da azaltır. Kameraya doğru yapılan dikey eksendeki hareket bu yüzden yavaşmış gibi algılanır. Ayrıca bu objektiflerle dış çekim yapıldığında atmosfer tabakasında oluşan toz, buharlaşma, sis, mor ötesi ışınlar gibi etkenler görüntünün kontrastlığını etkileyebilir.

Değişebilir odak uzaklıklı objektifleri açıklayınız?

“Zoom objektifler” olarak da adlandırılır. Bu tür objektiflerin getirdiği en büyük kolaylık zoom bileziği veya zoom motoru ile isteğe bağlı olarak görüş açısının geniş açıdan dar açıya kadar değişik odak uzaklıklarını sağlayarak kolayca değiştirilebilmesidir. Profesyonel video kameralar için üretilen zoom objektiflerde mutlaka zoom motoru objektife takılmıştır.

Balıkgözü objektifi tanımlayınız?

Balıkgözü objektif, 6-16 mm arasında odak uzunluğuna sahip olan objektif çeşitidir. Odak uzunluklarından anlaşılacağı üzere çok geniş bakış açısı yaratır. Tam çerçeveli balıkgözü objektifler, dairesel balıkgözü görüntüsünü dikdörtgen bir kareye sığdırılır. Bu yüzden herhangi bir balıkgözü objektif, görüntünün merkezinden geçenler hariç bütün düz çizgilerin kavislenmesine sebep olur. Çerçevenin dikdörtgen olması, çekilen görüntüyü gerçek dışı hale getirir.

Makro objektifleri tanımlayınız?

Canlı veya cansız varlıkların tamamını ya da bir kısmının çok yakından görüntülenmelerine genel olarak makro adı verilir. Makro objektifler de bu tanım doğrultusunda üretilmiştir. Çok yakın çekim için özel olarak tasarlanmıştır. Bir nesnenin çerçeve içinde 1:1 ve 1:2 ölçeklerde kaydedilmesini sağlayabilen objektiflerdir. Ayrıca bu özellik bazı zoom objektiflerin üzerinde makro tuşu olarak yer almaktadır. Makro çekim yapabilmek için kullanılan objektifin yakın netlik mesafesinin düşük olması gerekir. Profesyonel kameralarda bulunan sabit odaklı objektiflerin çok azı 25 cm’den daha yakın netlik yapabilir. Zoom objektiflerin en yakın netlik sınırı 60- 100 cm arasındadır. Makro çalışmanın en önemli özelliği, görüntünün büyüme derecesidir. Örneğin boyu 1,5 cm olan bir nesnenin görüntüdeki boyu yine 1,5 cm olacaktır. Bu durumda karşılaştırmayı şu şekilde yapılabilir; 35 mm filmin çerçevesinin yüksekliği 16 mm, genişliği 22 mm’dir. Diğer değişle, 1:1 olarak kaydedilen bir nesne, neredeyse film yüzeyinin tamamını kaplar.