Temel Fotoğrafçılık Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Analog fotoğraf kavramı neyi ifade etmektedir?

Analog fotoğraf kavramıyla ifade edilen görüntü kaydedici yüzeyin bir film olduğudur.

Kayıt sistemlerine göre fotoğraf makinelerinin nasıl sınıflandırılmaktadır? Açıklayınız.

Fotoğraf makinelerine yapılabilecek en önemli sınıflamalardan biri görüntü kayıt sistemlerine göre fotoğraf makineleri ayrımı olarak karşımıza çıkar. Günümüzdeki en önemli ayrımlardan biri olan bu ayrımda iki temel sınıflama yapılmaktadır. İlki dijital fotoğraf makineleri, ikincisi analog fotoğraf makineleri. Dijital fotoğraf makinelerinde görüntünün kaydedildiği ışığa duyarlı yüzey sensör olarak karşımıza çıkmaktadır. Analog fotoğraf makinelerinde ise ışığa duyarlı yüzey filmdir.

Analog fotoğrafçılık ne demektir?  Açıklayınız.

Özetle analog fotoğrafçılık denince bir fotoğraf makinası (Karanlık Kutu, Camera Obscura) yardımıyla konudan yansıyan ışığın mercekten geçip karanlık kutu içindeki duyarlı yüzey (film,) üzerine kaydedilmesi ve film, üzerine kaydedilen görüntünün bir dizi kimyasal ve fiziksel süreç sonunda kart üzerinde oluşturulması işlemi akla gelmelidir.

Kullandıkları film boyutlarına göre fotoğraf makineleri kaç çeşittir ve nelerdir?

Kullandıkları film formatlarına göre makineleri kendi içinde beşe ayrılırlar. 

• Küçük Format Film Kullanan (Minyatür Boy) Fotoğraf Makineleri
• APS Film Kullanan Fotoğraf Makineleri
• 35mm Film Kullanan (Leica Format) Fotoğraf Makineleri
• Orta Format (Roll) Film Kullanan Fotoğraf Makineleri
• Büyük Format (Tabaka) Film Kullanan Fotoğraf Makineleri

APS film kullanan fotoğraf makinelerinin avantajları ve dezavantajları nelerdir?

APS olarak kodlanmış bu formatta “Geliştirilmiş Fotoğraf Sistemi” (Advansed Photo System) kelimelerinin baş harfleri kullanılmıştır. Geliştirilip piyasaya sürüldüğü dönem göz önüne alındığında kendi dönemi için gerçekten de gelişmiş bir sistem olarak nitelenebilir. Film kasetini makinenin içine yerleştirdiğinizde kendi kendine filmi sarıyor oluşu, film bitmeden kaseti çıkartmak istediğinizde kaçıncı karede kaldığını akılda tutması ve bu kaseti yeniden makineye yerleştirdiğinizde kaldığı yere kadar filmi ilerletmesi gibi “akıllı” özelikleri vardır. 

Bu makinenin de en büyük dezavantajı minyatür makineden olduğu gibi görüntünün kaydedildiği film boyutlarının 16,7x30,2mm gibi nispeten küçük olmasıdır. Bu makine ile çekilmiş fotoğraflardan da yeterince büyük boy baskı alınma şansı olamaması anlamına gelen bu özelliği nedeniyle fotoğrafçılıkla ciddi anlamda ilgilenen kullanıcıya hitap etmeyen bir makinedir.

Fotoğraf makinesinde, bakaç sistemi nedir? Açıklayınız.

Fotoğraf makinesinde, fotoğrafı çekilecek olan konunun görülmesini sağlayan görüntü alanın sınırlarını gösteren düzenek bakaç (vizör) olarak tanımlanmaktadır. Bakaç her zaman, çekim öncesi film üzerine kaydedilecek görüntünün göz ile ön denetiminin yapılıp sınırlarının tayin edilmesi işlevini üstlenir. Bakaçta göze ulaşan görüntünün optik sistem ile nasıl aktarıldığını belirleyen sisteme ise bakaç sistemi adı verilir. Bakaç sisteminin kalitesi fotoğrafı direkt etkilemese de kaliteli bir bakaç sistemi daha iyi bir çekim öncesi görüş ve bu sayede daha hassas netleme imkânı sağlayacağı için fotoğrafın kalitesine dolaylı da olsa bir etki yapar.

Bakaç sistemine göre fotoğraf makinelerini kaç başlık hâlinde incelemek mümkündür?

Bakaç sistemine göre makineleri üç temel başlık hâlinde incelemek mümkündür. Bunlar;

Ayrı Bakaçlı Fotoğraf Makineleri

SLR Tek Objektifli Yansıtmalı Fotoğraf Makineleri

TRL Çift Objektifli Yansıtmalı Fotoğraf Makineleri

Netlik sistemlerine göre fotoğraf makineleri kaç başlıkta incelenmektedir?

Netlik sistemlerine göre makineleri üç farklı başlıkta inceleyebiliriz. Bunlar;

Netleme Gerektirmeyen Fotoğraf Makineleri

Manuel Netleme Gerektiren Fotoğraf Makineleri

Otomatik Netleme Yapan (AF) Fotoğraf Makineleri

Özel amaçlı fotoğraf makineleri nelerdir? 

Sahip oldukları bazı ekstra farklı özellikler ve kullanım alanları nedeniyle diğer sınıflamaların tam olarak tanımlayamadığı makine türleri özel amaçlı makineler başlığı altında toplanabilir. Bu başlık altında dört faklı makine türü aktarılacaktır. Bunlar:

İğne Deliği Fotoğraf Makineleri

Poloroid Fotoğraf Makineleri

Panoramik Fotoğraf Makineleri

Stereoskopic Fotoğraf Makineleri

İğne deliği fotoğraf makineleri özellikleri nelerdir?

İğne deliği (pinhole) fotoğrafçılık olarak adlandırılan alanda el ile üretilmiş fotoğraf makinesi gövdesi (camera obscura) içine film veya kart yerleştirilerek yapılan çekimler için kullanılan kameralardır. Bu makine ile gerçekleştirilen fotoğraf çekiminde netlik, vizör, diyafram gibi ışık ve görüntü kontrol mekanizmaları bulunmamaktadır. Benzer şekilde bu makinelerde fotoğrafın çekim süresi de çekim anında fotoğrafçının kararı ile belirlediği bir süre olarak gerçekleşir. Tüm bu özellikleri iğne deliği kamera ile yapılacak çekim ile elde edilecek görüntüyü bir başka çekim ile aynısı elde edilemeyecek bu anlamda tek örnek fotoğraflar yapmaktadır. Teknik ve teknolojik kusursuzluk peşinde koşmayan, özgün fotoğraflar çekmek isteyenler için iğne deliği kameralar ideal makineler olarak tanımlanabilir. İğne deliği kamera ile görüntü üretim sürecinin bilgi, sabır, zaman ve para gerektiren tatminkâr sonuç almanın hiç de kolay olmadığı bir süreç olduğu unutulmamalıdır. 

Polaroid fotoğraf makinesinin özellikleri nelerdir?

Fotoğraf çekiminden hemen sonra çekilen görüntün kart baskısını veren özel makinelerdir. Görüntüyü hemen çekim sonrası görme şansının yanı sıra bu makineleri en önemli özelliklerinden biri de çekilen görüntünün
tek örnek olması ve çoğaltılamamasıdır.  Elde edilen görüntünün biricik, özgün, tek örnek olması polaroid makineleri özellikle sanatsal kaygılar ile üretim yapan fotoğrafçıların da ilgi alanına sokmaktadır. Çekilen görüntü üzerinde çizme, boyama, kazıma gibi ilave müdahaleler ile zaten tek örnek olan polaroid fotoğraf yüzeyini adeta kendi öznel ifade yüzeyine çevirmiş ve eserleri fotoğraf kitaplarına basılmış, müzelerince kabul
edilmiş, sergiler açmış birçok fotoğraf sanatçısı (örneğin Türk fotoğraf sanatının önemli isimlerinden biri olan Şahin Kaygun) bulunmaktadır. 

Bir fotoğrafın panoramik olarak sınıflandırılabilmesi için nasıl olması gerekmektedir?

Bir fotoğrafın panoramik olarak sınıflandırılabilmesi için, insan gözünün doğal açısını yakalaması ya da onu geçmesi gerekir.

İnsanın iki gözü arasındaki mesafe kadar ayrı bakış noktalarından konunun aynı anda iki görüntüsünü almak için tasarlanmış iki objektifli fotoğraf makinesine ne denir?

Stereoskopic fotoğraf makinesi denir.

Analog fotoğrafta duyarlı malzeme nedir?

Analog fotoğraf söz konusu olunca, çekimi yapılan konunun sonuç görüntü olarak elimize alınıp bakılan basılı bir iki boyutlu görsel haline gelmesi sürecinde ışık duyarlılığı olan fotoğraf filmleri ve kartlara gereksinim bulunur. Analog fotoğrafta duyarlı malzeme fotoğraf filmleri ve fotoğraf kartlarıdır.

Fotoğraf filmleri kaç sınıfa ayrılmaktadır? 

Değişik özellikler ile üretilmiş çok sayıda filmi yine bu özellikleri yardımıyla sınıflamak mümkündür. Bunlar;

Büyüklüklerine (Formatlarına) Göre Fotoğraf Filmleri

Işık Duyarlılıklarına Göre Fotoğraf Filmleri

Görüntüyü Negatif/Pozitif Kaydediyor Olmalarına Göre Fotoğraf Filmleri

ISO veya ASA değeri nedir? Açıklayınız.

Fotoğraf filmlerinin ışığa duyarlılık miktarını standarda bağlayarak kodlayan ISO veya ASA değeridir. ISO Uluslararası Standart Organizasyonu, ASA ise Amerikan Standart Birliği’nin kısaltmasıdır. Her iki kuruluş da fotoğraf filmlerinin ışık hassasiyetine getirdikleri standart değerler açısından aynı kodlamayı yaptıkları için ISO veya ASA demenin pratikte bir farkı yoktur.

Düşük hızlı, hızlı ve yüksek hızlı filmler nelerdir? Açıklayınız.

ISO’nun altında bir duyarlılık değerine sahip (25, 50, 64 vb.) fotoğraf filmlerine düşük hızlı filmler denir. Işığa olan hassasiyeti fazla olan filmlere ise hızlı veya yüksek hızlı filmler denir. 100 ISO’nun üzerinde bir duyarlılık değerine sahip olan (200, 400, 800, 1600 vb.) filmler yüksek ISO’lu hızlı filmlerdir. Bu filmlerin ışık hassasiyetleri fazla olduğu için az ışıkta çekim yapma olasılıkları fazladır. Benzer şekilde bu filmlerde yüksek enstantane ile fotoğraf çekme olasılığı da artar. Hızlı filmler ismi verilmesinin nedeni de çekim süresini kısaltarak yüksek enstantane çekim şansı tanımalarıdır.

Gren nedir ve grenlerin büyüklük-küçüklük oranı neyi etkilemektedir?

Fotoğraf filmleri üzerinde ışığa duyarlı kimyasalların kristallerine gren adı verilir. Daha basit bir ifadeyle söylersek, film üzerinde görüntüyü oluşturan en küçük birim grendir. Filmlerin ışık duyarlılıkları değiştikçe buna bağlı olarak gren yapıları da değişecektir. Hassasiyeti arttığı oranda fotoğraf filmlerinin gren yapıları da büyür ve irileşir. Işık hassasiyeti düştükçe de küçük ve ince gren yapısı söz konusu olur. Grenlerin büyüklük-küçüklük oranı genel anlamda görüntü kalitesini ve keskinliği de etkiler. İnce ve küçük gren yapısı görüntü kalitesini ve keskinliği arttırırken büyük ve iri taneli gren yapısı tam tersini yapar. Bir başka ifadeyle düşük ışık hassasiyetine sahip düşük İSO filmler daha kaliteli ve keskin sonuçlar verecek iken yüksek İSO filmler görüntü
kalitesi ve keskinlikte kayıplar yaşayacaktır.

Siyah beyaz fotoğraf kartlarının sahip oldukları kontrast değerleri nasıl belirtilmektedir? Açıklayınız.

Siyah beyaz fotoğraf kartlarının sahip oldukları kontrast değerleri genellikle 0-6 arası numaralarla belirtilir. 2 numara normal kontrasta sahip kartı simgeler. Daha düşük numaralar kartın daha ‘yumuşak’ bir başka ifadeyle düşük kontrastlı olduğunu simgeler. Bunun anlamı kart baskısının daha az kontrasta ve daha geniş bir orta ton aralığına sahip olacağıdır. Örneğin, düşük kontrasta sahip bir negatif film olası sorunları minimuma indirgemek için yüksek kontrastlı bir fotoğraf kartına basılmalıdır. Tam tersine yüksek kontrasta sahip bir negatif ise kart baskısı aşamasında düşük kontrastlı bir fotoğraf kartıyla dengelenmelidir.

Renkli fotoğraf kartları ve siyah beyaz fotoğraf kartları arasındaki temel fark nedir?

Renkli fotoğraf kartları renk duyarlılığı olan kartlardır. Bu nedenle tamamen karanlık ortamda ve çeşitli düzeylerde renk fitreleri uygulanarak pozlandırıldıktan sonra banyo edilir ve renkli sonuç görüntü verir.

Siyah beyaz fotoğraf kartlarında ise değişken kontrastlı kartlar gibi nadir istisnaları dışında renk duyarlılığı bulunmaz. Karanlık oda sürecinde siyah-beyaz film üzerinden geçirilen ışık kart üzerine düşünürlük ve banyo işlemi tamamlandıktan sonra kart üzerinde siyah-beyaz bir sonuç görüntü oluşur.