Finansal Tablolar Analizi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

İşletmenin dönen varlıkları hangi alt gruplardan oluşmaktadır?

Dönen varlıklar en fazla bir yıl içinde tahsil edilebilecek, satılabilecek, kullanılabilecek, tüketilebilecek varlıklar ile eldeki nakit ve bankadaki mevduattan oluşmaktadır. Bu alt gruplar şunlardır:  

• Hazır Değerler
• Menkul Kıymetler
• Ticari Alacaklar (Kısa
Vadeli)
• Diğer Alacaklar (Kısa
Vadeli)
• Stoklar
• Gelecek Aylara Ait Giderler
ve Gelir Tahakkukları
• Diğer Dönen Varlıklar

Brüt çalışma sermayesi nedir?

Brüt çalışma sermayesi, işletmenin dönen varlıklar toplamıdır. 

Brüt çalışma (işletme) sermayesinin işlevi nedir?

Brüt çalışma sermayesi, bir işletmenin
• Peşin alışlar, gider ödemeleri, üretim ve satışlar şeklinde sıralanabilecek
günlük faaliyetleri sürdürmesini,
• Kısa vadeli borçları ödemesini sağlar.

Net çalışma sermayesi nedir?

Dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynakları aşan kısmı net çalışma sermayesi olarak adlandırılmaktadır. 

Net çalışma sermayesi noksanı nedir?

Dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklardan eksik olan kısmı net çalışma sermayesi noksanı olarak adlandırılmaktadır. 

İşletmenin çalışma sermayesi gereksinimini belirleyen faktörler nelerdir?

İşletmenin çalışma sermayesi gereksinimini belirleyen faktörler şunlardır: işletme faaliyetlerinin niteliği, karakteri, üretim süresi, satılacak mallarda tedarik süresi, satılacak malların birim maliyeti, satış hacmi, satın alma ve satış koşulları, stokların devir hızı, alacakların devir hızı, konjonktür hareketleri, dönen varlıkların değerinde düşme olasılığı, satışların mevsimlik oluşu veya tüm yıla düzenli dağılımı ve kullanılan teknolojidir. 

Net çalışma sermayesinin noksan olması durumunda işletme nasıl etkilenir?

Net Çalışma Sermayesi Noksanının varlığı hâlinde işletme kısa vadeli borçlarını ödeyemez ve günlük faaliyetlerini sürdüremez.

Hangi tür işletmelerde çalışma sermayesi gereksinimi daha fazladır?

Üretim işletmelerinin ise stoklara ve alacaklara daha fazla kaynak ayırmaları gerekir ve stokların ve alacakların devir hızı daha yavaş olduğundan işletme sermayesi gereksinimi kamu hizmet işletmelerinden daha fazladır. Benzer şekilde perakende ticaretle uğraşan işletmelerde imalat süreci söz konusu olmadığından üretim işletmelerinin çalışma sermayesi gereksinimi perakende işletmelere göre daha göre daha fazladır.

İşletmenin çalışma sermayesi devir hızı nedir? İşletme açısından bu devir hızının yüksek mi düşük mü olması olumludur?

Çalışma sermayesi devir hızı net satışların brüt çalışma sermayesine olan oranıdır. Bu devir hızının yüksek olması işletme açısından olumludur. Çünkü çalışma sermayesi devir hızı arttıkça işletmenin kârlılığı da yükselir.  

İşletmenin normal faaliyet döngüsü ile çalışma sermayesi arasındaki ilişki nasıldır?

İşletmenin normal faaliyet döngüsünde elde mevcut para ile ham madde ve malzeme satın alınacak, işçilik giderleri ve diğer harcamalar yapılacak, bu surette elde edilecek mamuller kredili veya peşin satılacak ve sonunda kredili satılan malların bedelleri tahsil edilerek yeniden para girişi sağlanacaktır. Bu akış işlemi ne kadar düzgün ve hızlı ise çalışma sermayesi de o derece verimli ve ekonomik olarak kullanılmış olur.

İşletmelerde atıl kaynak bulunması ve gelir getirmeyen varlıklara gereksiz şekilde kaynak bağlandığını hangi durumun göstergesidir?

Aşırı çalışma sermayesi işletmede atıl kaynak bulunduğunun, gelir getirmeyen varlıklara gereksiz şekilde kaynak bağlandığının bir göstergesidir.

Yatay analiz tekniğinin amacı nedir?

Yatay analiz tekniğinin amacı, her kalemin zaman içinde gösterdiği değişmeleri ve gelişmeyi incelemektir.

Bir işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü karşılaştırmalı tablolar analiz tekniğine göre analizinde hangi unsurlar ele alınmaktadır?

Bir işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü karşılaştırmalı tablolar analiz tekniğine (yatay analiz) göre analiz edildiğinde dönen varlıklar ve kısa vadeli borçların zaman içinde göstermiş olduğu değişimler ele alınır.

Bir işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü karşılaştırmalı tablolar analiz tekniğine (yatay analiz) göre analiz edildiğinde dönen varlıklar ve kısa vadeli borçların toplamlarının ele alınışında izlenecek adımlar nelerdir?

Bir işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü karşılaştırmalı tablolar analiz tekniğine (yatay analiz) göre analiz edildiğinde dönen varlıklar ve kısa vadeli borçların toplamlarının ele alınışında izlenecek adımlar şu şekildedir:

• Her yılın dönen varlıklarının kısa vadeli yabancı kaynaklarla finanse ediliş
durumu ile kısa vadeli borç ödeme gücü belirlenir.
• Her yıla ilişkin net çalışma sermayesine ilişkin durum belirlenir ve yorumlanır.
• İki kalemin mutlak farklar ve yüzde değişimleri birlikte ele alınarak ikinci
yılda birinci yıla göre borç ödeme gücünde ve net çalışma sermayesinde ne
gibi değişme olduğu, bunun işletmenin finansal durumuna ve kârlılığına
etkisi belirlenir.
• İki kalemin mutlak farkları ve yüzde değişimleri aynen devam ettiği varsayılarak işletmenin gelecekteki finansal durumu ile faaliyet sonuçlarının bir
önceki şıkta olduğu gibi yorumlanır.

Kısa vadeli borç ödeme gücünün analizinde ele alınacak kalemler çok sayıda yıla
ait ise hangi finansal analiz türü kullanılmalıdır?

Kısa vadeli borç ödeme gücünün analizinde ele alınacak kalemler çok sayıda yıla
ait ise eğilim yüzdeleri analiz tekniğine göre analiz yapılır

Eğilim yüzdeleri analiz yönteminde dönen varlıklar ve kısa vadeli yabancı kaynakların hangi yönde eğilim göstermesi işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü açısından olumlu yorumlanır?

Dönen varlıkların ve kısa vadeli yabancı kaynakların birlikte artış eğilimi göstermesi durumunda, varlıklardaki artış eğilimi borçlardaki artış eğiliminden yüksek olduğu sürece olumlu yorumlanabilir. Böyle bir durumda işletmenin belli bir çalışma sermayesine ve kısa vadeli borç ödeme gücüne sahip olduğu düşünülür. Dönen varlıklar artış eğilimi gösterirken kısa vadeli yabancı kaynakların azalma eğilimi göstermesi ise daha da olumlu olarak yorumlanır.

Eğilim yüzdeleri analiz yönteminde dönen varlıklar ve kısa vadeli yabancı kaynakların hangi yönde eğilim göstermesi işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü açısından olumsuz yorumlanır?

Dönen varlıklardaki azalma eğilimine karşılık kısa vadeli yabancı kaynaklarda artış eğilimi söz konusu ise işletmenin kısa vadeli borçlarını ödemede güçlük çekeceğini ve günlük faaliyetlerini karşılayacak bazı varlıklara yeterince sahip olamayacağını gösterdiği için olumlu karşılanmaz.

Trend analizi açısından işletmenin ticari borçları ve stoklar arasında ilişkinin hangi yönde olması işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünün iyi olduğunu göstermektedir?

Trend analizi açısından stoklar ve ticari borçlar ele alındığında işletmenin stoklar kalemi artış eğilimi gösterirken kredili hammadde ve mal alışlarından doğan ticari borçları azalıyor veya daha yavaş bir artış eğilimi gösteriyorsa, bu durum olumlu karşılanabilir. Çünkü bu durumda işletme borçlarını zamanında ödeyebiliyor veya peşin alışlara daha fazla yer verebiliyor demektir. Dolayısıyla bu durum da işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünün iyi olduğunu gösterir. 

Eğilim yüzdeleri analizi açısından işletmenin stokları ve ticari borçları ele alındığında bu iki unsur arasında eğilimin hangi yönde olması işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünde zayıflığını göstermektedir?

İşletmenin ticari borçları artarken stoklarında daha yavaş bir artış eğilimi varsa bu durum olumsuz yorumlanır. Çünkü bu durum, eski borçlar ödenmeden yeni kredili alışlardan doğan borçların bunun üzerine eklenerek işletmenin kısa vadeli borcunu devamlı olarak artırdığını ve işletmenin borçlarını ödemede güçlük çektiğini gösterir. Bu durumda işletme ya yeniden ve daha ağır şartlarda borçlanacak ya da bu mümkün değilse bazı varlıkları elden çıkarmak zorunda kalacaktır.

Yüzde yöntemine göre işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücü değerlendirilirken dönen varlıklarda hangi unsurların yeterli büyüklükte olması kısa vadeli borç ödeme gücünün olumlu olduğunu gösterir?

Dönen varlıklar içinde hazır değerlerin, menkul kıymetlerin ve alacakların payının yüksek olması, işletmenin likiditesinin yüksek olduğunu gösterir ve borç ödeme gücü açısından olumlu karşılanır. Stokların ise nakde dönüşümü daha yavaş olduğu için dönen varlıklar içindeki payının çok yüksek olmaması istenir. Ancak stokların payı, üretimi ve satışı aksatacak kadar da az olmamalıdır. Alacaklar ise ikinci dereceden likit kalemlerdir; senetli alacakların vadeden önce nakit yaratma özelliği olduğu ve senetsiz alacaklara göre daha güvenilir olduğu için senetli alacakların payının daha yüksek olması lehte yorumlanacak bir durumdur. 

Yüzde yöntemine göre analizde kısa vadeli borç ödeme gücünün olumlu olarak değerlendirilmesi için kaynaklarda hangi unsurlar ağırlık olarak yer almalıdır?

Yüzde yöntemine göre analizde kısa vadeli borç ödeme gücünün olumlu olarak değerlendirilmesi için kaynaklar içinde en fazla paya özkaynaklara sahip olunması tercih edilen bir durumdur. Ayrıca yabancı kaynaklar içinde de uzun vadeli yabancı kaynakların kısa vadeli yabancı kaynaklara göre daha fazla olması uygun görülmektedir.

Yüzde yöntemine göre işletmenin kısa vadeli yabancı kaynaklar içinde hangi kalemlerin daha fazla büyüklükte olması durumunda kısa vadeli borç ödeme gücü olumsuz olarak değerlendirilebilir?

Yüzde yöntemine göre analizde kısa vadeli yabancı kaynaklarda faiz yükü getiren finansal borçların işletmenin kârlılığını azaltacak boyutta olmaması arzulanır. Eğer yüksek payda ise bu durum işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü açısından olumsuz bir durum olarak ele alınmaktadır. 

Yüzde yöntemine göre kısa vadeli borç ödeme gücünün analizinde dönen varlıkların hangi kaynaklarla finanse edilmiş olması arzulanır?

Yüzde yöntemine göre kısa vadeli borç ödeme gücünün analizinde dönen varlıkların dikey yüzdesinin kısa vadeli yabancı kaynakların dikey yüzdesinden daha büyük olması arzulanır. Yani, dönen varlıkların başta kısa vadeli yabancı kaynaklar olmak üzere işletmenin günlük faaliyetlerini sürdürebilmesi için yani net çalışma sermayesinin oluşabilmesi için özkaynaklarda veya uzun vadeli yabancı kaynaklarda yer alan uygun kalemlerle finanse edilmiş olması gerekir.

Dönen varlıkların dikey yüzdesinin kısa vadeli yabancı kaynakların dikey yüzdesinden az olması durumunda işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü nasıl değerlendirilir?

Dönen varlıkların dikey yüzdesinin kısa vadeli yabancı kaynakların dikey yüzdesinden daha düşük olması durumunda ise işletmenin net çalışma sermayesi noksanının bulunduğu ve kısa vadeli borç ödeme gücünün bulunmadığı söylenebilir.

Likidite nedir?

Likidite, işletmenin kısa kısa vadede vadesi gelecek borçlarını ödeyebilecek düzeyde varlıklarının olup olmadığının ölçüsüdür. 

Dönen varlıkların ne derece güvence sağladığı, varlıkların kalitesi ve likiditesi açısından incelenmesinde hangi oranlar kullanılmaktadır?

Dönen varlıkların ne derece güvence sağladığı, varlıkların kalitesi ve likiditesi açısından incelenmesinde likidite oranları kullanılmaktadır. 

Cari oran nasıl hesaplanır ve neyi ifade etmektedir?

Cari oran dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi suretiyle
hesaplanmaktadır. Bu oran işletmenin her bir liralık kısa vadeli borcuna karşılık kaç liralık dönen varlığı olduğunu gösterir.

Cari oranın birden büyük olması durumunda işletmenin durumu hakkında neler söylenebilir?

Cari oran birden büyükse payı oluşturan dönen varlıklar, paydada yer alan kısa vadeli borçlardan fazla demektir. Bu durumda, dönen varlıkların hem bu borçları ödemek için yeterli olduğu hem de net çalışma sermayesi olduğu söylenebilir. 

Cari oranın birden küçük çıkması durumunda işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü hakkında neler söylenebilir?

Cari oranın birden küçük çıkması ise dönen varlıkların kısa vadeli borçları karşılamaya yetmediğini ve işletmenin net çalışma sermayesi noksanı ile karşı karşıya olduğunu gösterir. 

Cari oranın yeterli olup olmadığının değerlendirilmesinde dikkate alınacak faktörler nelerdir?

Cari oranın yeterli olup olmadığının değerlendirilmesinde; dönen varlıkların yapısı ve dağılımı, işletmenin tedarik ve satın alma şartları, dönen varlıkların gerçek değeri, dönen varlıklarda olası değer kayıpları, mevsimlik hareketlerin etkisi, faaliyette bulunulan iş kolu, kısa vadeli borçların vadeleri itibari ile dağılımı, bankalarla ilişkiler, borçların ertelenme ve refinansman olanakları, stok devir hızı, alacak devir hızı, ticari alacakların senetli ve senetsiz olarak dağılımı, piyasanın durumu ve satışların düzenliliği ve kararlılığı dikkate alınmalıdır. 

Likidite diğer bir adı ile asit test oranı işletme hakkında hangi bilgileri sağlar?

Likidite oranı, stoklar gibi likiditesi göreli olarak daha düşük olan dönen varlık kalemlerinin dönen varlık toplamına dahil edilmemesi durumunda kısa vadeli yabancı kaynakların ödenebilirliğini gösterir.

Likidite oranının bir olması durumunda işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü hakkında nasıl bir değerlendirme yapılır?

Likidite oranın 1 olması, işletmenin kısa vadeli borçlarının tamamının nakit ve süratle paraya çevrilebilir değerlerle karşılanabileceğini gösterir.

Nakit oranı nedir?

Nakit oranı, nakit ve nakit benzeri varlıklardan oluşan hazır değerler ile geçici yatırım amacıyla alınan ve her an pazarlanabilir menkul kıymetlerin kısa vadeli borçları ne ölçüde karşıladığını gösteren bir orandır.

Nakit oranı nasıl hesaplanır?

Nakit oranı işletmenin hazır değerleri ile menkul kıymetlerinin toplamının kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi ile hesaplanmaktadır. 

Nakit oranın 0.20 değerinin altında veya üstünde kalması nasıl yorumlanır?

Nakit oranın 0,20’nin altına düşmesi durumunda işletmenin para durumunda sıkışıklık doğar ve dolayısıyla işletme yeni kredi bulmak zorunda kalabilir. Oranın yüksekliği de işletmede paranın iyi kullanılmayıp atıl kaldığını ve işletmenin para kazanma gücünü azaltarak geliri düşürdüğünü gösterebilir.

Stok bağımlılık oranı hangi amaçla kullanılmaktadır?

Stok bağımlılık oranı, kısa vadeli borçların geri ödenmesinde hazır değerler ve diğer süratle paraya çevrilebilir varlıkların dışında stokların yüzde kaçının satılması gerektiğini gösterir. Bu oran asit test oranının birden küçük çıkması durumunda işletmenin kısa vadeli borçlarını geri ödemesinde stoklara olan bağımlılığını ölçmede kullanılır.

Nakit dönüş süresi nedir?

Nakit dönüş süresi, bir ürünün üretimi için harcanan paranın ürün satıldıktan sonra ele geçirilmesi için geçen sürenin uzunluğu olarak tanımlanabilir.

Nakit dönüş süresini etkileyen işletme içi faktörler nelerdir?

Nakit dönüş süresini etkileyen işletme içi faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• İşletmelerin satış tutarları ve satışların zamanla göstermiş olduğu eğilim,
• Alacakların tutarı ve alacakların zamanla göstermiş olduğu eğilim,
• Alacakların tahsil politikası,
• Satışların maliyeti ve kâr marjı ile bu verilerin zamanla göstermiş olduğu
eğilim,
• Ticari borç yükü ve ticari borçların zamanla göstermiş olduğu eğilim,
• Stok tutarı ve stok seviyesinin zamanla göstermiş olduğu eğilim,
• Stok kontrol politikaları,
• Üretilen ve ticareti yapılan ürünlerin veya verilen hizmetin fiyatı ve fiyatın
zamanla göstermiş olduğu eğilim,
• Yöneticilerin becerileri,
• Şirketlerin misyonları ve vizyonları.

Nakit dönüş süresinin uzaması işletmede hangi problemlerin olduğunun göstergesi olabilir?

Nakit dönüş süresinin işletmede uzaması, işletmenin daha fazla finansmana ihtiyaç duyduğunu göstermekte olup erken uyarı ölçüsü olarak da görülür. Aynı zamanda bu sürenin uzaması işletmenin stoklarının devrinde ve/veya alacakların tahsilinde problem olduğunu da gösterir.

Alacakların ortalama tahsilat süresi nedir ve nasıl hesaplanmaktadır?

Alacakların ortalama tahsilat süresi, işletmelerin müşterilerinden olan alacaklarının tahsil olanaklarını göstermektedir. Bu oran 365 günün alacak devir hızına bölünmesi ile hesaplanmaktadır. 

Alacak devir hızı işletme hakkında hangi bilgiyi göstermektedir?

Alacak devir hızı, işletmelerin ticari alacaklarını tahsil etme kabiliyetini ölçer
ve bir yıl süresince alacaklarını kaç kez tahsil ettiğini gösterir. 

İşletmenin alacak devir hızının düşük olması işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünün değerlendirilmesinde hangi bilgileri sağlamaktadır?

Alacak devir hızının düşük olması, işletmenin rekabet gücünün az olduğunun, alacak tahsilatında güçlük çekildiğinin, belirlenmiş etkin bir tahsilat politikasının olmadığının, vadeli satış yapılan müşterilerde seçici davranılmadığının, borçların ödenmesinde gerekli nakdin bulunmama ihtimalinin yüksek olduğunun göstergesidir. 

İşletmenin alacak tahsil süresinin kısa olması işletme hakkında hangi değerlendirmeleri yapmamızı sağlar?

Alacak tahsil süresi kısa bir süreyi gösteriyorsa, işletmenin kredili satışlarından olan alacaklarının kısa süreler içinde tahsil edilebildiği ve daha fazla peşin satışlara gidebildiği anlaşılabilir. Bu hâlde işletmelerin alacaklarını finanse etmek için daha az kaynağa gerek duyacakları, bunun da finansman giderlerini azaltacağı ve kârlılığında olumlu gelişmelere yol açacağı söylenebilir.

Stok devir hızı nasıl hesaplanmaktadır?

Stok devir hızı, satılan malın maliyetinin toplam veya ortalama stoğa bölünmesi ile hesaplanmaktadır. 

Stok devir hızının düşük olması işletme açısından hangi olumsuz durumlara yol açar?

Stok devir hızının normalin altında olması, işletmede fazla stok bulunduğunun göstergesi olabilir. İşletmenin satış hacmine göre fazla stok bulundurması hem depolama giderlerini arttırmakta hem de stokların fiziki özelliklerinin bozulmasına ve tüketici tercihinin değişmesi nedeniyle stokların demode olmasına yol açar.

İşletmenin stok devir hızının yüksek olmasının olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir?

İşletmenin stok devir hızının yüksek olmasının olumlu yönleri, diğer işletmelere göre rekabet olanağına sahiptirler. Daha düşük bir fiyatla mal satarak satış hacmini genişletebilirler. Bu devir hızının yüksek olması aynı zamanda tüketici taleplerinin zamanında karşılanamamasına ve sürekli olarak kısa dönemlerde sipariş verilmesi gibi işletmenin sipariş giderlerini artmasına neden olabilir. 

Ortalama stok tutma süresi nedir?

Ortalama stok tutma süresi (stok dönüş süresi) ise işletmelerin veya sektörlerin sahip oldukları stok miktarlarını ne kadarlık bir sürede satabildiklerini ölçmektedir.

Ticari borç ödeme süresi hangi konuda bilgi sağlamaktadır?

Ticari borçları ödeme süresi, işletmelerin yapmış oldukları kredili alımlar dolayısıyla oluşan ticari borçlarını ne kadarlık bir sürede geri ödediklerini ölçmektedir.

Nakit dönüş süresinin pozitif değerde olması işletme hakkında hangi bilgileri yansıtmaktadır?

Nakit dönüş süresinin uzun olması, diğer bir ifadeyle pozitif değer alması ise söz konusu işletmenin borçlanma ihtiyacında olduğunun göstergesidir ve işletmenin çalışma sermayesine o oranda fazla yatırım yapması gerektiğini gösterir.

Bir işletme nakit dönüş süresini kısaltmak istiyorsa neler yapmalıdır?

Bir işletme nakit dönüş süresini kısaltmak isterse stokların dönüş süresi ile alacakların tahsil süresini azaltmalıdır. Eğer işletme bu azaltmanın yanında borçlanma süresini de yükseltirse nakit dönüş süresini daha da kısaltabilir.