Finansal Kurumlar Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Finansal Piyasalarda Denetleyici Ve Düzenleyici Kurumlar

1. Soru

2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 4. Bölümünde belirtilen sermaye piyasası kurumları hangileridir?

Cevap

• Aracı Kurumlar • Merkezi Kayıt Kuruluşu • Yatırım Ortaklıkları • Portföy Yönetim şirketleri • Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları • Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları • Yatırım Fonları • Derecelendirme Kuruluşları • Vadeli işlemler Aracılık şirketleri


2. Soru

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), yetki açısından nasıl bir kurumdur?

Cevap

Sermaye Piyasası Kurulu, 1981 yılında 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile kurulmuştur. Yetkilerini kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak kullanan, idari ve mali özerkliğe sahip düzenleyici bir kamu kurumudur. İlgili olduğu bakanlık, Başbakan tarafından görevlendirilen Devlet Bakanlığı’dır. Merkezi Ankara’da olan kurulun İstanbul’da bir temsilciliği bulunmaktadır.


3. Soru

Sermaye Piyasası Kurulu’nun temel amaçları nelerdir?

Cevap

• Sermaye piyasalarının işleyiş kurallarını belirlemek, • Piyasadan fon kullanan şirketlerin belli kurallara uygun olarak en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak, • Sermaye piyasasına yatırım yapan tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarını korumak, • Piyasaların adil ve etkin çalışmasını sağlamaktır.


4. Soru

Bir finansal sistemde temel öğe olarak nelere ihtiyaç duyulmaktadır?

Cevap

Bir finansal sistemin temel öğeleri içinde, fon sunanlar ve fon arz edenler, finansal araçlar ve finansal kurumlar ile finansal sistemin işleyişinden sorumlu denetim ve düzenleme otoritelerine gereksinim vardır. Finansal sistemin yasal ve yönetsel ve denetim çerçevesinden sorumlu olan bu kurumlar para ve sermaye piyasalarının işleyişine ilişkin bir taraftan ilkeleri ve kuralları belilerken, öte taraftan bu piyasalarda denetim ve gözetim işlevini yerine getirirler.


5. Soru

Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme alanları nelerdir?

Cevap

• Menkul kıymetlerle ilgili düzenlemeler. • Menkul kıymetler borsalarının, kıymetli madenler borsalarının, vadeli işlem ve opsiyon borsalarının kuruluş ve işleyişine ilişkin düzenlemeler. • Sermaye piyasasından menkul kıymet ihracı yoluyla fon sağlayan şirketlere ilişkin düzenlemeler. • Sermaye piyasası kurumları ile ilgili düzenlemeler.


6. Soru

Sermaye Piyasası Kuruluna en fazla hangi konuda şikâyet gelmektedir?

Cevap

Kurul, gelen şikâyetler üzerine de gerekli görürse denetleme başlatabilir. Kurula her yıl ortalama 600 şikâyet gelmektedir. Şikâyetlerin çoğu yatırımcıların sahip oldukları haklar hakkında yeterli bilgiye sahip olmamalarından kaynaklanmakta ve Kurul onlara gerekli bilgileri vermektedir. En fazla gelen şikâyet konusu aracı kurumlarla olan anlaşmazlıklardır. Eğer yapılan şikâyetler makul bulunursa gerekli denetleme faaliyetlerine başlanmaktadır.


7. Soru

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun misyonu nedir?

Cevap

TMSF, finansal sistemin istikrarına katkıda bulunmak amacıyla; • Mevduat ve katılım fonunu sigortalamak ve • Kendisine devredilen bankaları ve varlıkları en etkin şekilde çözümlemektir.


8. Soru

SPK üyelerinin görev süresi ne kadardır?

Cevap

Kurul, Bakanlar Kurulu kararı ile atanan yedi üyeden oluşur. Kurul başkanı ve üyelerinin görev süreleri altı yıldır. Süresi bitenlerin tekrar atanmaları mümkündür. Başkan dışındaki üyelerin üçte biri iki yılda bir yenilenir.


9. Soru

Mevduat sigortası ilk nerede uygulanmıştır?

Cevap

Mevduat sigortası uygulamalarının kökenini 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başlarında ABD’de yaşanan bankacılık paniklerinde aramak mümkündür. 1913 yılına kadar, merkezileşmeden korkan ABD halkı tek bir merkez bankasına sahip olamamış, bu da banka paniklerinin sık sık yaşanmasına neden olmuştur. Tek bir merkez bankası kurulması ve mevduatın sigortalanması yönündeki arayışlar sonucunda 1933 yılında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu kurulmuştur (FDIC -Federal Deposits Insurance Corporation). Mevduat sigortası uygulamaları gecikmeli olarak diğer ülkelerde de başlamıştır. AB bünyesinde ise 1994 yılında tüm üye ülkeleri kapsayan Mevduat Garanti Sistemlerine yer verilmiştir.


10. Soru

Türkiye’de 1990’lı yıllarda Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankasının, Bankacılık Kanunu açısından sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Bu dönemde Hazine Müsteşarlığı, Bankacılık Kanununun uygulanmasından, bankacılığa ilişkin ikincil düzenlemelerin hazırlanmasından, yerinde denetimlerin gerçekleştirilmesinden ve bankalara yönelik idari ve cezai yaptırımların uygulanmasından sorumlu iken, Merkez Bankası ise bankaların uzaktan gözetiminden ve TMSF’nin idare ve temsilinden sorumlu olmuştur.


11. Soru

BDDK’nın düzenleme yaptığı alanlar nelerdir?

Cevap

• Bankacılık Kanunu ile ilgili düzenlemeler. • İç Denetim ve Risk Yönetimine İlişkin Düzenlemeler. • Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerine İlişkin Düzenlemeler ve Tebliğler. • Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğe İlişkin Tebliğler. • Diğer Düzenlemeler


12. Soru

Düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar finansal sistemde hangi işlevi görmektedir?

Cevap

Düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar, finansal piyasaların işleyişine ilişkin ilkeler ve kurallar belirler ve bu piyasaları denetlerler. Finansal kurumların düzenleme ve denetimlerine ilişkin olarak dünya uygulamalarına bakıldığında bazen sermaye piyasası ile para piyasalarından iki ayrı kurumun sorumlu olduğu, bazen de tüm piyasalar için tek bir üst kurul olduğu görülmektedir.


13. Soru

Türkiye’de finans sektöründe faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin düzenleme ve denetiminden sorumlu otorite kimdir?

Cevap

Sigorta şirketlerinin düzenleme ve denetiminden sorumlu otorite, Hazine’dir.


14. Soru

5411 sayılı Bankacılık Kanununun temel amacı nedir?

Cevap

5411 sayılı Bankacılık Kanununun amacı; finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanmasına, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.


15. Soru

Leasing şirketleri, factoring şirketleri, varlık yönetim şirketleri, finansman şirketleri gibi finansal kurumların düzenleme ve denetiminden sorumlu olan otorite kimdir?

Cevap

Bu kurumları düzenleyen ve denetleyen otorite BDDK’dır.


16. Soru

Türk Bankacılık Sektörü açısından 1990’lı yıllar nasıl geçmiştir?

Cevap

Türk bankacılık sektörü için 1990’lı yıllar yüksek dalgalanmaların yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde bankalar ağırlıklı olarak kamuya ait menkul kıymetlere yatırım yapmış ve döviz cinsinden açık pozisyonları da son derece yüksek olmuştur. Bu aşırı risk alma eğilimi, TL’nin büyük oranda değer kaybettiği 1994 krizi ile ekonomiye ağır maliyetler yüklemiştir. Kriz, diğer yapısal sorunlar ile birleşerek oldukça şiddetli etkiler doğurmuş ve 1994-1999 döneminde 11 bankaya el konulmuştur.


17. Soru

Türkiye’de finansal sistemlerin düzenlemesi ve denetlemesi görevlerini hangi kurumlar gerçekleştirmektedir?

Cevap

Türkiye’de mali sistemin denetim ve gözetiminden sorumlu tek bir üst kurul yoktur. Ülkemizde bankacılık sisteminin düzenleme, denetim ve gözetim fonksiyonunu, ağırlıklı olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından gerçekleştirilmektedir. Sermaye piyasasının denetleyici ve düzenleyici kuruluşu ise Sermaye Piyasası Kurulu’dur.


18. Soru

Piyasaya verilen bilgilerde, görünürde yanlış yanıltıcı bilgilendirme varsa Sermaye Piyasası Kurulu hangi idari veya cezai yaptırımları uygulamaktadır?

Cevap

• Kurul Başkanı herhangi bir anda denetleme başlatılmasını isteyebilir. Genellikle bir denetim piyasa gözetimi sonucunda ortaya çıkan konularda veya şirket aktivitelerinin takibi sonucunda veya şikâyetler sonucunda başlatılır. • Denetleme sonucunda Kurul; bir yaptırım ortaya koyabileceği gibi, konuyu kapatabilir ya da konuyu kanuni takibat yapılmak üzere mahkemeye verebilir. Kurul sadece uyarıda da bulunabilir. • Kurul, koruyucu önlemler alabilir. Verdiği izinleri kaldırabilir yani geri çeker, zararın tazminini isteyebilir, mahkemeden; varlıkların dondurulmasını isteyebilir, yapılan sermaye piyasası faaliyetini durdurabilir.


19. Soru

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun mevduat sigortacılığına yönelik faaliyetleri nelerdir?

Cevap

Mevduat sigortacılığına ilişkin politikaların belirlenmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması, mevduat sigortacılığından kaynaklanan risklerin ölçülmesi ve yönetilmesi, bankaların riskinin izlenmesi ve ilgili mevzuata uygun olarak gelirlerin tahsil edilmesine ilişkin faaliyetleri yönetmektedir.


20. Soru

5411 Sayılı Bankacılık Kanununun amacı nedir?

Cevap

5411 Sayılı Bankacılık Kanununun amacı finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanması, kredi sisteminin etkin çalışmasının sağlanması ve yatırımcıların haklarının korunmasıdır.


21. Soru

Basel I’in odağı nedir?

Cevap

Basel I (Basel Sermaye Yeterlilik Uzlaşısı), bir bankanın batması halinde, mevduat sahiplerinin karşılaşabilecekleri maliyetleri en aza indirmek için asgari olarak tutulması gereken sermaye üzerinde odaklanmıştır ve 1993 yılında uygulamaya girmiştir.


22. Soru

BCBS üyeleri hangi ülkelerden oluşmaktadır?

Cevap

Belçika, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Lüksemburg, Hollanda, Birleşik Krallık ve ABD bankacılık denetim otoriteleri ve merkez bankalarının üst düzey temsilcilerinden oluşur. Genellikle daimi sekreteryanın bulunduğu İsviçre’nin Basel Kentinde BIS’te (Bank of International Settlement) toplanır.


23. Soru

5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamına giren kurumlar hangileridir?

Cevap

• Türkiye’de kurulu mevduat bankaları, • Katılım bankaları, • Kalkınma ve yatırım bankaları, • Yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubeleri, • Finansal holding şirketleri, • Türkiye Bankalar Birliği ile Türkiye Katılım Bankaları Birliği, • Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, • Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu.


24. Soru

2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunun konusu nedir?

Cevap

2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu, 28/07/1981 tarihinde kabul edilerek 30/07/1982 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Kanunun konusu, tasarrufların menkul kıymetlere yatırılarak halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın bir şekilde katılmasını sağlamak amacıyla; sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını, düzenlemek ve denetlemektir.


25. Soru

BDDK, sektörün ekonomi üzerinde yaratabileceği zararları asgariye indirme için neler yapmaktadır?

Cevap

BDDK, bankaların düzenli ve emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye sokabilecek her türlü işlem ve uygulamaların önlenmesi, münferit sorunların sistematik risk yaratmasına izin verilmemesi için erken uyarı ve erken müdahale sistemlerinin geliştirilmesi faaliyetlerini yerine getirir.


26. Soru

Mevduat sigortası Türkiye’de ne zaman uygulanmaya başlanmıştır?

Cevap

Mevduat Sigortasının Ülkemizde uygulaması oldukça gecikmiş olup, 1983 yılında tasarruf sahiplerini korumaya yönelik olan bu uygulama Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ismiyle başlatılmıştır. Bu yıldan önce ise bu gereksinim TCMB bünyesinde oluşturulmuş Tasfiye Fonu uygulamasıyla giderilmeye çalışılmıştır. TMSF, 22.07.1983 tarihinde, bankalardaki tasarruf mevduatını sigorta etmek amacıyla kurulmuş, Fonun yönetimi ise TCMB’ye verilmiştir. Daha sonra Fon yönetimi 31.08.2000 tarihinden itibaren BDDK’ya devredilmiştir.


27. Soru

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun görev ve yetkileri nelerdir?

Cevap

• Bankacılık Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla mevduat ve katılım fonlarının sigorta edilmesi, • Fon bankalarının (fona devredilen bankaların) yönetilmesi, mali bünyesinin güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, devri, birleştirilmesi, satışı, tasfiyesi, • Fon alacaklarının takip ve tahsili işlemlerinin yürütülmesi ve sonuçlandırılması, • Fon varlık ve kaynaklarının idare edilmesi, • Diğer görevler.


28. Soru

Düzenleyici ve denetleyici kuruluşların temel görevi nedir?

Cevap

Düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar, finansal piyasaların işleyişine ilişkin ilkeler ve kurallar belirler ve bu piyasaları denetlerler.


29. Soru

Basel Bankacılık Komitesinin geliştirdiği prensipler nelerdir?

Cevap

Basel Bankacılık Gözetim Komitesi; BIS, IMF ve Dünya Bankası da dâhil birçok uluslararası ve/veya bölgesel düzeyde faaliyette bulunan kuruluşla birlikte çalışarak bankacılık gözetim ve denetimini etkinleştirmeye yönelik prensipler geliştirmiştir. Bu prensipler arasında en önemlileri; gözetim ve denetim yetkilerinin bağımsız ve özerk statüde bir Kurulda toplanması, Kanunun uygulanmasına yönelik düzenlemelerin bu Kurulca yapılması, bankaların faaliyet izinleri, banka sahipliği ve yönetiminin Kurulun denetimi altında olması, piyasaya girişte yeterli ve sağlıklı özkaynak aranmasıdır.


30. Soru

SPK’nın amacı nedir?

Cevap

SPK’nın amacı, sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını sağlamak; tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarını korumaktır.


31. Soru

BDDK’nın kurulma amacı nedir?

Cevap

1999 yılında bankacılık sektörünün düzenleme ve denetiminin tek bir elden yapılması amacıyla BDDK’nın kurulmasına karar verilmiş ve bu Kurum 2000 yılının Ağustos ayında faaliyetlerine başlamıştır.


32. Soru

Ülkemizde bankacılık kesimi ve diğer bazı kurumların düzenleme ve denetiminden hangi kurum sorumludur?

Cevap

Ülkemizde bankacılık kesimi ve diğer bazı kurumların düzenleme ve denetiminden (S: 22, Şekil 2.1)’de belirtildiği gibi BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) sorumludur.


33. Soru

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun çözümlemeye yönelik faaliyetleri nelerdir?

Cevap

Çözümleme Faaliyetleri kapsamında; Fona devredilmiş, faaliyet izni kaldırılmış bankaları en etkin şekilde çözümleme çabaları yer almaktadır. Bunun yanı sıra Fona devredilme ihtimali beliren bankalar için erken uyarı sistemi geliştirmek faaliyetlerini de kapsamaktadır.


34. Soru

Sermaye piyasası kurumları nelerdir?

Cevap

6362 Sayılı SPK’nun III.Kısmında sermaye piyasası kurumları aşağıdaki gibi tanımlanmıştır:

  • Yatırım kuruluşları
  • Kolektif yatırım kuruluşları
  • Sermaye piyasasında faaliyette bulunacak bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları
  • Portföy yönetim şirketleri
  • İpotek finansmanı kuruluşları
  • Konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları
  • Varlık kiralama şirketleri
  • Merkezî takas kuruluşları
  • Merkezî saklama kuruluşları
  • Veri depolama kuruluşları

6362 Sayılı SPK’nun IV.Kısmında ise;

  • Borsalar (Borsa İstanbul)
  • Türkiye Sermaye Piyasası Birliği ve Diğer Kurumlar yer almaktadır. 

35. Soru

Basel II standartlarının geliştirilme amacı nedir?

Cevap

Basel II (Sermaye Yeterliliği Düzenlemesi), Basel Komitesi kredi risk hesaplaması konusundaki eksiklikleri düzenleyecek ve operasyonel riski de kapsayacak yeni bir sermaye yeterlilik düzenlemesi için, 1999 yılında çalışmalarına başlamış ve Basel II Standartlarını geliştirmiştir. Basel II, bankalarda etkin risk yönetimini ve piyasa disiplinini geliştirmek, sermaye yeterliliği ölçümlerinin etkinliğini artırmak ve böylece sağlam ve etkin bir bankacılık sistemi oluşturmak ve finansal istikrara katkıda bulunmak için sunulmuştur.


36. Soru

BDDK’nın vizyonu nedir?

Cevap

• Finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanmasına, • Finansal sisteme rekabet gücü kazandırıcı ortamın hazırlanmasına, • Kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına, • Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına ve • Denetime tabi kuruluşların piyasa disiplini içerisinde sağlıklı, düzenli ve emin bir şekilde çalışmasına yönelik gerekli tedbirleri almaktır.


37. Soru

SPK'nın temel amaçları nelerdir?

Cevap

Sermaye Piyasası Kurul’unun Temel Amaçları:

  • Sermaye piyasalarının işleyiş kurallarını belirlemek,
  • Piyasadan fon kullanan şirketlerin belli kurallara uygun olarak en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak,
  • Sermaye piyasasına yatırım yapan tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarını korumak,
  • Piyasaların adil ve etkin çalışmasını sağlamaktır.

38. Soru

BDDK'nın vizyonu nelerdir?

Cevap

BDDK’nın vizyonu:

  • Finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanmasına,
  • Finansal sisteme rekabet gücü kazandırıcı ortamın hazırlanmasına, • Kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına,
  • Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına ve
  • Denetime tabi kuruluşların piyasa disiplini içerisinde sağlıklı, düzenli ve emin bir şekilde çalışmasına yönelik gerekli tedbirleri almaktır. 

39. Soru

TMSF'nin (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) yönetimi kurulduğunda hangi kuruma verilmiştir? 

Cevap

TMSF, 22.07.1983 tarihinde, bankalardaki tasarruf mevduatını sigorta etmek amacıyla kurulmuş, Fonun yönetimi ise TCMB’ye verilmiştir. Daha sonra Fon yönetimi 31.08.2000 tarihinden itibaren BDDK’ya devredilmiştir.


40. Soru

Banka çözümlemesi nedir?

Cevap

Bankanın faaliyet izninin kaldırılması, Fon’a devredilmesi ve bankanın geri kazanımı demektir.


41. Soru

Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenleme alanları nelerdir?

Cevap

Sermaye Piyasası Kurulu’nun Düzenleme Alanları:

  • Menkul kıymetlerle ilgili düzenlemeler,
  • Menkul kıymetler borsalarının, kıymetli madenler borsalarının, vadeli işlem ve opsiyon borsalarının kuruluş ve işleyişine ilişkin düzenlemeler,
  • Sermaye piyasasından menkul kıymet ihracı yoluyla fon sağlayan şirketlere ilişkin düzenlemeler,
  • Sermaye piyasası kurumları ile ilgili düzenlemelerdir.

42. Soru

BIST'den sorumlu düzenleme ve denetim otoritesi hangi kurumdur?

Cevap

BIST'den sorumlu düzenleme ve denetim otoritesi (S: 22, Şekil 2.1)’de belirtildiği gibi SPK'dır (Sermaye Piyasası Kurulu).


43. Soru

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun misyonu nedir?

Cevap

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun Misyonu: TMSF, finansal sistemin istikrarına katkıda bulunmak amacıyla;

  • Mevduat ve katılım fonunu sigortalamak ve
  • Kendisine devredilen bankaları ve varlıkları en etkin şekilde çözümlemektir. 

44. Soru

BDDK, sektörün etkinliğini ve rekabet kabiliyetini artırmak için neler yapmaktadır?

Cevap

BDDK, kamu kesiminin kontrolündeki bankaların sektör üzerindeki bozucu etkilerinin ortadan kaldırılması, bankaların sermaye yapılarının güçlendirilmesi, aracılık maliyetlerinin düşürülmesi, grup bankacılığı ve mali olmayan faaliyetlerinin en aza indirilmesi, faaliyetlerini yerine getirmektedir.


45. Soru

BDDK, sektöre güveni kalıcı kılmak için neler yapmaktadır?

Cevap

BDDK, sektöre güveni kalıcı kılmak için şunları yapmaktadır: Piyasa disiplini ve sistemde yer alanların kendi sorumluluklarını almaları ilkesi çerçevesinde, kamunun bilgilendirilmesine yönelik düzenlemelerin yapılması, yeterli, anlaşılabilir ve doğru bilginin zamanında piyasaya ulaştırılması, muhasebe ve raporlama sisteminde uluslararası standartlara erişilmesi, taşınan riskler hakkındaki bilgilerin herkese açık ve ulaşılabilir olduğu şeffaf bir ortamın sağlanması.


46. Soru

Piyasaların yanıltılması durumunda Sermaye Piyasası Kurulu'nun görevleri nelerdir?

Cevap

Kurul, piyasaya verilen bilgilerin doğruluğunu gözetir. Eğer görünürde yanlış yanıltıcı bilgilendirme varsa, Kurul aşağıdaki yöntemleri kullanarak idari veya cezai yaptırımlar uygular:

  • Kurul Başkanı herhangi bir anda denetleme başlatılmasını isteyebilir. Genellikle bir denetim piyasa gözetimi sonucunda ortaya çıkan konularda veya şirket aktivitelerinin takibi sonucunda veya şikayetler sonucunda başlatılır.
  • Denetleme sonucunda Kurul; bir yaptırım ortaya koyabileceği gibi, konuyu kapatabilir ya da konuyu kanuni takibat yapılmak üzere mahkemeye verebilir. Kurul sadece uyarıda da bulunabilir.
  • Kurul, koruyucu önlemler alabilir. Verdiği izinleri kaldırabilir yani geri çeker, Zararın tazminini isteyebilir, Mahkemeden; varlıkların dondurulmasını isteyebilir, yapılan sermaye piyasası faaliyetini durdurabilir. 

Kurul, gelen şikayetler üzerine de gerekli görürse denetleme başlatabilir.


47. Soru

2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 7. Bölümünde belirtilen borsalar hangileridir?

Cevap

• İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) – yeni adıyla; Borsa İstanbul (BİST) • İstanbul Altın Borsası (İAB) • İzmir Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası (VOB)


48. Soru

Banka çözümlemesi ne demektir?

Cevap

Banka çözümlemesi: Bankanın faaliyet izninin kaldırılması, Fon’a devredilmesi ve bankanın geri kazanımı demektir.


49. Soru

BDDK'nın görev, yetki ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

BDDK, üstlendiği misyonu yerine getirmek için gerekli düzenleyici ve denetleyici çerçeveyi yaratacak, uygulayacak ve geliştirecektir. Bu süreçte Kurumun görev, yetki ve sorumlulukları aşağıdaki gibi sıralanmıştır.

5411 Sayılı Bankacılık Kanununa tabi Kuruluşlara ilişkin görevler: Bu şirketlerin kuruluş ve faaliyetlerini, yönetim ve teşkilat yapısını, birleşme ve bölünme, hisse değişimi ve tasfiyelerini uygulamak, uygulanmasını sağlamak, bunu izlemek ve denetlemek.

  • 5411 Sayılı Bankacılık kanununun uygulanmasına ilişkin yönetmelikler ve tebliğler çıkarmak,
  • Kendi alanıyla ilgili yurt içi ve yurt dışı kuruluşlara üye olmak,
  • Finansal hizmetler sektörünün geliştirilmesi amacıyla stratejiler belirlemek,
  • Gözetim, denetim ve yerinde denetim yapmak,
  • Sektörün etkinliğini ve rekabet kabiliyetini artırmak: Kamu kesiminin kontrolündeki bankaların sektör üzerindeki bozucu etkilerinin ortadan kaldırılması, bankaların sermaye yapılarının güçlendirilmesi, aracılık maliyetlerinin düşürülmesi, grup bankacılığı ve mali olmayan faaliyetlerinin en aza indirilmesi,
  • Sektöre güveni kalıcı kılmak: Piyasa disiplini ve sistemde yer alanların “kendi sorumluluklarını almaları” ilkesi çerçevesinde, kamunun bilgilendirilmesine yönelik düzenlemelerin yapılması, yeterli, anlaşılabilir ve doğru bilginin zamanında piyasaya ulaştırılması, muhasebe ve raporlama sisteminde uluslararası standartlara erişilmesi, taşınan riskler hakkındaki bilgilerin herkese açık ve ulaşılabilir olduğu şeffaf bir ortamın sağlanması,
  • Sektörün ekonomi üzerinde yaratabileceği zararları asgariye indirmek: Bankaların düzenli ve emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye sokabilecek her türlü işlem ve uygulamaların önlenmesi, münferit sorunların sistematik risk yaratmasına izin verilmemesi için erken uyarı ve erken müdahale sistemlerinin geliştirilmesi,
  • Sektörün dayanıklılığını geliştirmek: Sektörün risklere karşı direnç ve esnekliğinin artırılması, kurumsal yönetişimin (corporate governance) iyileştirilmesine önem verilmesi, iç denetim ve risk yönetim sistemlerinin geliştirilmesi, kredi riskinin yanında piyasa ve operasyonel risklerin sermaye yeterliliğinde dikkate alınması, Kurumun risk odaklı ve konsolide bazda gözetim ve denetim yeteneğinin artırılması,
  • Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak: Mevduat sigortası sisteminin piyasa disiplinini bozucu ve ahlaki istismarı artırıcı etkileri ile tasarruf sahiplerinin haklarının korunması ihtiyacı arasındaki dengenin kurulması.

50. Soru

Basel Bankacılık Denetim Komitesi (BCBS) nedir?

Cevap

BCBS, Uluslararası bankaların sermaye yeterliliği denetime ilişkin mevzuatı uluslararası olarak yakınlaşmayı amaçlayan, bağımsız bir denetim otoritesidir.


51. Soru

5411 Sayılı Bankacılık Kanunu kapsamı içine giren kurumlar nelerdir?

Cevap

5411 Sayılı Bankacılık Kanunu kapsamı içine giren kurumlar aşağıdaki gibidir:

  • Türkiye’de kurulu mevduat bankaları,
  • Katılım bankaları,
  • Kalkınma ve yatırım bankaları,
  • Yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubeleri,
  • Finansal holding şirketleri,
  • Türkiye Bankalar Birliği ile Türkiye Katılım Bankaları Birliği,
  • Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu,
  • Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu. 

52. Soru

BDDK, sektörün dayanıklılığını geliştirmek için neler yapmaktadır?

Cevap

BDDK, sektörün risklere karşı direnç ve esnekliğinin artırılması, kurumsal yönetişimin (corporate governance) iyileştirilmesine önem verilmesi, iç denetim ve risk yönetim sistemlerinin geliştirilmesi, kredi riskinin yanında piyasa ve operasyonel risklerin sermaye yeterliliğinde dikkate alınması, Kurumun risk odaklı ve konsolide bazda gözetim ve denetim yeteneğinin artırılması faaliyetlerini yerine getirmektedir.


53. Soru

BCBS (Basel Bankacılık Denetim Komitesi) nedir?

Cevap

BCBS (Basel Committe on Banking Supervision): Uluslararası bankaların sermaye yeterliliği denetime ilişkin mevzuatı uluslararası olarak yakınlaşmayı amaçlayan, bağımsız bir denetim otoritesidir;. 


54. Soru

Basel I, Basel II ve Basel III Sermaye Yeterlilik Uzlaşıları hangi amaçlarla ortaya konmuştur? 

Cevap

BCBS, uluslararası alanda faaliyet gösteren bankaların sermaye yeterliliği denetimine ilişkin mevzuatında uluslararası yakınlaşmayı sağlamak amacıyla çalışmalar yapmaktadır. Bu amaçla BCBS, Basel I, Basel II ve Basel III Sermaye Uzlaşılarını ortaya koymuştur.

Basel I (Basel Sermaye Yeterlilik Uzlaşısı), bir bankanın batması halinde, mevduat sahiplerinin karşılaşabilecekleri maliyetleri en aza indirmek için asgari olarak tutulması gereken sermaye üzerinde odaklanmıştır ve 1993 yılında uygulamaya girmiştir.

Basel II (Sermaye Yeterliliği Düzenlemesi), Basel Komitesi kredi risk hesapla- ması konusundaki eksiklikleri düzenleyecek ve operasyonel riski de kapsayacak yeni bir sermaye yeterlilik düzenlemesi için, 1999 yılında çalışmalarına başlamış ve Basel II Standartlarını geliştirmiştir. Basel II, bankalarda etkin risk yönetimini ve piyasa disiplinini geliştirmek, sermaye yeterliliği ölçümlerinin etkinliğini artırmak ve böylece sağlam ve etkin bir bankacılık sistemi oluşturmak ve finansal istikrara katkıda bulunmak için sunulmuştur.

Ayrıca, 2008 Krizinin ortaya çıkardığı eksiklikleri gidermek amacıyla Basel III olarak adlandırılan düzenleme değişiklikleri gündeme gelmiştir.


55. Soru

BDDK’nın düzenleme yaptığı alanlar nelerdir?

Cevap

BDDK’nın düzenleme yaptığı alanlar aşağıdaki gibidir:

  • Bankacılık Kanunu ile ilgili düzenlemeler.
  • İç Denetim ve Risk Yönetimine İlişkin Düzenlemeler.
  • Bilgi Sistemleri ve Bankacılık Süreçlerine İlişkin Düzenlemeler ve Tebliğler.
  • Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesi ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğe İlişkin Tebliğler.
  • Diğer Düzenlemeler.

56. Soru

BDDK, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak için neler yapmaktadır?

Cevap

BDDK, mevduat sigortası sisteminin piyasa disiplinini bozucu ve ahlaki istismarı artırıcı etkileri ile tasarruf sahiplerinin haklarının korunması ihtiyacı arasındaki dengenin kurulması faaliyetlerini yürütmektedir.


57. Soru

Sermaye Piyasası Kurulu'nun gözetiminde olan unsurlar nelerdir?

Cevap

Kurulun Gözetimi:

Sermaye piyasası ile ilgili bütün uygulamalarda menkul kıymet yatırımcısına zarar verecek davranışların incelenmesi Kurul tarafından gerçekleştirilir. Özellikle; borsalardaki fiyat hareketliliği, kamuya açıklanmamış bilgilerin kullanılarak yapıldığı işlemler (içeriden öğrenenlerin ticareti), Kanuna aykırı olarak zamanında yapılamayan kamu açıklamaları, hisse senetleri fiyatları üzerinde manipülasyon yapılması veya yanıltıcı veya yanlış bilgiler yayılması, Kurul düzenlemelerine aykırı uygulamalara girişilmesi, Sermaye Piyasası Kanunu ihlalleri: yetkisiz halka arzlar, yanlış bilanço açıklanması bu konular arasında sayılabilir.


58. Soru

Sermaye Piyasası Kurulu, gözetimi nasıl gerçekleştirmektedir?

Cevap

Sermaye piyasası ile ilgili bütün uygulamalarda menkul kıymet yatırımcısına zarar verecek davranışların incelenmesi Kurul tarafından gerçekleştirilir. Özellikle; borsalardaki fiyat hareketliliği, kamuya açıklanmamış bilgilerin kullanılarak yapıldığı işlemler (içerden öğrenenlerin ticareti), Kanuna aykırı olarak zamanında yapılamayan kamu açıklamaları, hisse senetleri fiyatları üzerinde manipülasyon yapılması veya yanıltıcı veya yanlış bilgiler yayılması, Kurul düzenlemelerine aykırı uygulamalara girişilmesi, Sermaye Piyasası Kanunu ihlalleri: yetkisiz halka arzlar, yanlış bilanço açıklanması bu konular arasında sayılabilir.


59. Soru

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun görev ve yetkileri nelerdir?

Cevap

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun görev ve yetkileri şunlardır:

  • Bankacılık Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla mevduat ve katılım fonlarının sigorta edilmesi,
  • Fon bankalarının (fona devredilen bankaların) yönetilmesi, mali bünyesinin güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, devri, birleştirilmesi, satışı, tasfiyesi,
  • Fon alacaklarının takip ve tahsili işlemlerinin yürütülmesi ve sonuçlandırılması,
  • Fon varlık ve kaynaklarının idare edilmesi,
  • Diğer görevler. 

60. Soru

TMSF’nin sergilediği rolün önemi ne zaman anlaşılmıştır?

Cevap

TMSF’nin rolünün önemi özellikle 2001 krizinde daha belirginleşmiştir. TMSF 2000-2003 yılları arasında başarısızlığa uğramış 10 bankayı Fon kapsamına alarak çözümlemesini gerçekleştirmiştir. Bu çözümlemede, bazı bankaların tasfiyesi, bazılarının yeniden yapılandırılması, bazılarının birleşmeleri, bazılarının ise satışı sağlanmıştır.


61. Soru

BDDK’nın kurumsal özellikleri nelerdir?

Cevap

BDDK; tüzel kişiliği olan, idari ve mali özerkliğe sahip, görevlerini bağımsız olarak yerine getiren bir kurumdur.


62. Soru

BDDK’nın görev, yetki ve sorumluluklar nelerdir?

Cevap

5411 Sayılı Bankacılık Kanununa tabi Kuruluşlara ilişkin görevler: Bu şirketlerin kuruluş ve faaliyetlerini, yönetim ve teşkilat yapısını, birleşme ve bölünme, hisse değişimi ve tasfiyelerini uygulamak, uygulanmasını sağlamak, bunu izlemek ve denetlemek. • 5411 Sayılı Bankacılık kanununun uygulanmasına ilişkin yönetmelikler ve tebliğler çıkarmak. • Kendi alanıyla ilgili yurt içi ve yurt dışı kuruluşlara üye olmak, • Finansal hizmetler sektörünün geliştirilmesi amacıyla stratejiler belirlemek, • Gözetim, denetim ve yerinde denetim yapmak, • Sektörün etkinliğini ve rekabet kabiliyetini artırmak, • Sektöre güveni kalıcı kılmak, • Sektörün ekonomi üzerinde yaratabileceği zararları asgariye indirmek, • Sektörün dayanıklılığını geliştirmek, • Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak.


63. Soru

BDDK’nın karar organı nedir?

Cevap

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ise BDDK’nın karar organıdır. Kurulun birincil görevi, sorumlu bulunduğu alanla ilgili uluslararası ilke ve standartlarla uyumlu ikincil düzenlemeleri yapmak ve kararlar almaktır. Ayrıca Kurumun stratejik planını hazırlamak, performans ölçümü yapmak gibi görevleri de vardır.


64. Soru

BDDK nedir?

Cevap

BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu): Tüzel kişiliği olan, idari ve mali özerkliğe sahip, görevlerini bağımsız olarak yerine getiren bir kurumdur.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v