Çağdaş Felsefe 1 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Modern mantıkta önermeler, nasıl temsil edilir?

Modern mantıkta önermeler biçimsel bir dil içerisinde temsil edilir.

Kant’ın özellikle metafizik felsefedeki kullanılan dile ne gibi bir bakış açısı kazandırdığı söylenebilir?

Kant, özellikle birinci eleştirisinin diyalektik bölümünde, yüzyıllardır felsefecilerin üzerinde söz söylemekten çekinmedikleri pek çok konunun nasıl olup da aklın sınırlarını aştığını, bir başka deyişle metafizik yaparken kullandığımız dilin ne kadar yanılsamalı olabileceğini göstermiştir.

Russel’ın analitik felsefe açısından çok önemli olarak görülen ve 1905 yılında Mind dergisinde yayımladığı On Denoting makalesinde Russell bize neyi gösterdiği söylenebilir?

Russell’ın “On Denoting” adlı makalesi, analitik felsefenin kuruluşu bakımından çok önemlidir. Bu çalışmasında Russell, belirli betimleyicilerin tekil adlar gibi bir bireye gönderim yapmasının gerekmediğini, bu düşüncenin dilin mantığının yanlış anlaşılmasından kaynaklandığını gösterir.

Moore’un bilinen eserleri arasında hangi eserleri yer almaktadır?

Moore’un bilinen eserleri arasında; • Principia Ethica • The Rufutation of Idealism • A Defence of Common Sense • A Proof of the External World

Moore analitik felsefe kuruculuğunu hangi filozoflarla beraber üstlenmiştir?

• Frege • Russell • Wittgenstein

Russell, kümeler ve öbekler çalıştı. Russell daha sonra bu fikirlerini geliştirerek bugün, tipler kuramı olarak bilinen kuramı geliştirdi. Kuramın amacı nedir?

Kuramın amacı küme kuramını paradoksların çıkmasına engel olacak biçimde aksiyomatikleştirmekti.

Russell’ın yansız bircilik kavramı hakkında ne söylenebilir?

Russell hem maddî hem de zihinsel olanın yansız bir özelliğe indirgenebileceğini, ve ayrımın rastlantısal olduğunu dile getirmektedir.

Modern mantıkta önermeler biçimsel bir dil içerisinde temsil edilir. Biçimsel dile örnek olarak nasıl bir örnek gösterilebilir?

Biçimsel dil, sadece işaret dizilerinden oluşur. Biçimsel bir dizge, söz konusu bu biçimsel dile işaret dizileri arasındaki dönüştürme kurallarının eklenmesi ile elde edilir. Söz konusu işaretlerin ve işaret dizilerinin, neye işaret ettikleri ya da ne anlama geldikleri dikkate alınmaz. Bu itibarla gündelik dilden kaynaklanan muğlaklıklar, vurgu ya da tonlamaya bağlı belirsizlikler, hemen tamamen aşılmış olur.

Moore’un karşı çıktığı felsefe geleneği hangisidir?

Moore’un karşı çıktığı felsefe geleneği sağduyulu önermeleri sorgulayan idealist felsefedir.

Felsefede “dilsel felsefeye sapış” olarak kavramsallaştırılan durum nasıl ortaya çıkmıştır?

Kant dilin yanıltıcı olabileceğini öne sürerken Russell Paradoksu dilin kullanımında sınırlamaların olması gerektiğini vurgulamıştır. Felsefenin dilin işleyişini anlamaya yöneldiği bu odak kayması felsefede “dilsel felsefeye sapış” olarak değerlendirilmiştir.

Moore “sağduyuya dayalı önermeler” şeklinde adlandırdığı önermesine karşılık nasıl bir örnek verilebilir?

Moore “sağduyuya dayalı önermeler” şeklinde adlandırdığı önermeler sunmaktadır. Örneğin Moore bir insan bedenine sahiptir. Bedeni zaman içinde değişimlere uğramıştır. Başka insanların bedeni de değişime uğramıştır. Diğer insanlar da Moore’un kendisi ve çevresi ile ilgili bildiği önermeleri kendi deneyimleri dahilinde bilir. Bu iki grupta yer alan önermeler bir araya geldiğinde “sağduyuya dayalı dünya görüşü” (A Defense of Common Sense) oluşur.

Russell ve Moore metafiziksel önermeleri nasıl reddetmiştir?

Russell ve Moore, farklı biçimleriyle de olsa gerçekçiliği koyuyorlardı. Metafiziksel önermelerin bilgimize yeni bir şey katmadığını ve Ockham’ınn usturasını kullanarak metafiziksel olanın kesip atılması gerektiğini savundular.

Moore, felsefî kanıtlamaların, kendisinin doğalcı yanılsama olarak adlandırdığı bir sorunla malul olduğunu ifade eder. Peki bu sorunun kaynağında yatan ne olabilmektedir?

Bu sorunun kaynağında, bir terimin belli bir kanıtlama dâhilindeki kullanımının, söz konusu terimin tanımı ile karıştırılması yatar.

Moore’un çözmeye çalıştığı sorun nedir?

Moore’un çözmeye çalıştığı sorun budur: Duyusal deneyimin deneyimleyene özgülüğü ile bilginin kamusallığı (yani deneyimleyenden bağımsız olması) arasındaki uçurum nasıl aşılacaktır?

Russell Hegel’in görüşlerinden vazgeçtikten sonra nasıl bir yaklaşım izlemiştir?

Russell, gençken, bir dönem Hegel’in görüşlerinden etkilenmiş olsa da bu görüşlerden vaz geçtiği andan itibaren, gerçekçi bir yaklaşımı savunmuştur.

Moore yaklaşımının ahlaki görüselcilik olarak görülmesine karşı çıkmaktadır ve kendisini bu konuda nasıl savunur?

Moore yaklaşımının ahlaki görüselcilik olarak görülmesine karşı çıkmaktadır. Ahlaki görüselci yaklaşımlar bir eylemin iyi olup olmadığının sonuçlarından bağımsız olarak görüsel olarak bilinebileceğini savunmaktadır.

“Yağmur yağıyor ama ben yağmurun yağdığına inanmıyorum” paradoksundan etkilenen ünlü filozof kimdir?

“Yağmur yağıyor ama ben yağmurun yağdığına inanmıyorum” paradoksundan etkilenen ünlü filozof Wittgenstein’dır.

Russell tanışıklık yoluyla edindiğimiz bilgiyi nasıl açıklar?

Russell, bir süre tanışıklık yoluyla edindiğimiz bilginin duyu verileri ile sınırlı olduğunu, kalan tüm bilgilerimizin, betimleme yoluyla bilgi sınıfına girdiğini söyler.

Moore’un organik bütün yaklaşımı nedir?

Moore’a göre bir değeri deneyimleyen şeyin bilinç olduğunu, bir bütünün değerinin onu oluşturan parçaların toplamından fazla olduğunu savunur. Moore’un bu görüşü “organik bütün yaklaşımı” olarak nitelendirilmektedir.

Frege döneminde dilin mantığa dayalı olarak çözümlemesi ilerleme kaydetmiş, mantıksal atomculuk ve mantıksal pozitivizm adı verilen iki yaklaşım oluşmuştur. Bu yaklaşımla ilgilenen düşünürler kimlerdir?

• Moore • Russell • Schlick • Carnap • Ayer • Ryle • Austin • Wittgenstein

Russell’ın bilinen eserleri arasında hangi eserler yer almaktadır?

• German Social Democracy • Principles of Mathematics • On Denoting • A History of Western Philosophy

Moore’a göre iyi, doğal olmayan bir özelliktir. Moore bu söylemiyle kasttetiği şey ne olabilir?

Moore’a göre iyi, doğal olmayan bir özelliktir. Bunun anlamı, iyinin ampirik veya bilimsel olarak test edilemeyeceği veya doğrulanamayacağıdır. İyi kavramı, doğa bilimlerinin sınırlarının dışında kalmaktadır. Hal böyle ise iyi ile ilgili bilgimizin kaynağı, bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Russell2ın 1905 senesinde Mind dergisind yayımladığı On Denoting adlı makalesi neden çok önemli olduğu söylenebilir?

Russell’ın 1905 senesinde Mind dergisinde yayımladığı On Denoting adlı makalesi, analitik felsefenin kuruluşu bakımından çok önemlidir.

Russell Kantçı yaklaşımını terk etmesinin sebebi nedir?

Albert Einstein’ın uzay-zaman anlayışı ile ters düştüğünü düşünmüş ve bu görüşleri tamamen terk etmiştir.

Russell, 1897’den 1903’e kadar kaç çalışma yayımlamıştır ve bu çalışmalar nelerdir?

Russel 1897’den 1903’e kadar 3 çalışma yayımlamıştır. Bunlar; • On the Notion of Order • Sur la logique des relations avec les applications a la theorie des series • On Cardinal Numbers

Russell’ın pasifist görüşlerini bir nebze de olsa yumuşatmasına neden olan şey nedir?

İkinci Dünya Savaşı sırasında önce Nazi Almanya’ya karşı silahlanmaya karşı çıksa da Nazi işgalini uzun vadede demokrasinin aleyhine bir tehdit olarak görür ve pasifist görüşlerini kısmen yumuşatır.

Ayer, ile Russell arasında ne gibi karşıt görüşler oluştuğu söylenebilir?

Ayer’ın duygusalcı ve bilişselci karşıtı görüşler geliştirmesinde belirleyici oldu. Russell, ahlâkî mülahazaların anlamlı olduğunu ve Ayer’ın düşündüğünün aksine kamusal anlamda tartışmaya açık olduğunu düşündü.

Russell Frege’nin önermesini kabul etmeyerek nasıl bir çözüm sunar?

Russell, Frege’nin bu çözümünü kabul etmez. Söz konusu önerme biçimini Frege’nin niceleme mantığının araçlarını kullanarak şu şeklide çözümler: “Bir x vardır öyle ki x Fransa’nın günümüzdeki kralıdır ve x’ten başkası Fransa’nın günümüzdeki kralı değildir ve x keldir.” Bu ifade, bir tikel niceleyicinin etki alanında bulunan tümel evetlemeli bir önerme biçimidir.

Russell nesnelere ilişkin bilgi edinme kaynaklarımız ile ilgili nasıl bir ayrım yapar?

Russell nesnelere ilişkin bilgi edinme kaynaklarımız ile ilgili ikili bir ayrım yapar: Tanışıklık yoluyla bilgi ve betimleme yoluyla bilgi.

Moore paradoksu olarak bilinen paradoks hangi örnekle verilebilir?

“Yağmur yağıyor ama ben yağmurun yağdığına inanmıyorum” şeklindeki ifadenin barındırdığı çelişki Moore paradoksu olarak adlandırılmaktadır. Sorun herhangi bir kişinin tutarlı bir biçimde böyle bir ifadede bulunmasının beklenmemesine rağmen önermenin kendisinin mantıksal bir çelişki olmamasıdır.

Russell’ın 1914’te yayımladığı ve bilimin yöntemi üzerine görüşlerini ifade ettiği kitabı, Our Knowledge of the External World as a Field for Scientific Method in Philosophy, nerede etkili olduğu söylenebilir?

Russell’ın 1914’te yayımladığı ve bilimin yöntemi üzerine görüşlerini ifade ettiği kitabı, Our Knowledge of the External World as a Field for Scientific Method in Philosophy, mantıksal pozitivistler ve daha sonra gelişen bilim felsefesi geleneği üzerinde etkili olmuştur.

Russel sayının tanımına ilişkin hangi matematikçilerin çalışmalarını incelemiştir?

• George Boole • Georg Cantor • Augustus De Morgan

Russell 1940 senesinde City College of New York’ta profesör olarak ders verdiği sırada kolejde eğitim vermesine engel olan durum nedir?

1940’ta City College of New York’ta felsefe profesörü olarak atanır. Ancak özelikle Marriage and Morals başlıklı kitabında savunduğu bazı açık fikirli görüşler nedeniyle, kolejde eğitim vermesine ilişkin tepkiler alır ve bu ataması, bir mahkeme kararıyla iptal edilir.

“Dilin mantığının doğru bir biçimde konulamamasından kaynaklandığını düşünmüş ve kendisinden sonraki analitik gelenek üzerinde, oldukça etkili olan belirli betimleyiciler kuramını geliştirmiştir.” Kuramsal düşünüşü dile getiren filozof kimdir?

B. Russell

Moore, Leibniz’in “Tüm nesneler varoluşları itibariyle birbirine bağlıydı. Bir nesne tek bir özelliğini bile yitirse bu durum evreni ortadan kaldırırdı.” sözünü yayınladığı hangi makalelerinde eleştirmiştir?

Moore, Leibniz’in “Tüm nesneler varoluşları itibariyle birbirine bağlıydı. Bir nesne tek bir özelliğini bile yitirse bu durum evreni ortadan kaldırırdı.” sözünü yayınladığı Refutation of Idealism” ve “External and Internal Relations başlıklı makaleleri ile eleştirdi.

Russell bilimin bulduğu yanıtlar hakkındaki düşünceleri nelerdir?

Russell, bilimin bulduğu yanıtların geçici olduğunu (mutlak olmadığını), bilimin küçük ilerlemeler kaydettiğini, her şeyi içine alan organik bir kavrayışa ulaşamayacağını düşünür.

“Terimlerin gönderimlerini ya tanışıklık yoluyla bilmemiz ya da bildiğimiz terimlerden mantıksal olarak türetebilmemiz gerektiğini” söyleyen filozof kimdir?

“Terimlerin gönderimlerini ya tanışıklık yoluyla bilmemiz ya da bildiğimiz terimlerden mantıksal olarak türetebilmemiz gerektiğini” söyleyen Russell’dır.

Russell’ın felsefi görüşlerinden etkilenen filozoflar kimlerdir?

• Ludwig Wittgenstein • Alfred J. Ayer • Rudolf Carnap • Alonzo Church • Kurt Gödel • David Kaplan • Saul Kripke • Karl Popper • W. V. Quine

Russell, gündelik yaşamda karşımıza çıkan nesnelerin kurucu unsurlarına ilişkin görüşlerini hangi kuram dahilinde ele almıştır?

Russell, gündelik yaşamda karşımıza çıkan nesnelerin kurucu unsurlarına ilişkin görüşlerini mantıksal atomculuk olarak adlandırılan bir kuram dâhilinde ele almıştır.

Russell’ın matematik felsefesi üzerine ilk çalışması nedir, ne zaman olmuştur ve bu çalışma hangi çizgidedir?

Russell’ın matematik felsefesi üzerine ilk çalışması, 1897 tarihli An Essay on the Foundations of Geometry’dir. Bu eseri, genelde Kantçı bir çizgidedir.

Russell’ın hangi görüşleri daha sonra yapısal gerçekçilik olarak adlandırılmıştır?

Algısal olanla algısal olmayan arasında bir üst üste çakışma olduğunu varsayarız. Algısal olanlar da dış dünyanın bir parçasıdır fakat bunların içkin karakteri konusunda doğrudan bilgi sahibi oluruz. Bu itibarla da salt yapısal bilginin ötesine bu noktada geçebiliriz. Russell’ın bu görüşleri, daha sonra yapısal gerçekçilik olarak adlandırılmış ve çağdaş bilim felsefesi tartışmalarının bir parçası olmuştur.

Russell matematik felsefesi alanındaki son eserinin adı nedir bu eseri hangi durumdayken ve ne zaman yazmıştır?

Russell’ın matematik felsefesi alanındaki son önemli çalışması Birinci Dünya Savaşı sırasında sergilediği savaş karşıtı tutum nedeniyle hapis cezası çekerken yazdığı Introduction to Mathematical Philosophy başlıklı kitabıdır.

Gödel Russell’a dayandırdığı ilk teoremde nasıl bir yol izlemiştir?

Gödel, teoremlerin ilki aritmetiksel önermeleri temsil edebilecek kadar güçlü bir biçimsel dizge içerisinde ne kendisinin ne de değilinin ispatı verilemeyecek doğru önermeler bulunduğunu, bu itibarla da biçimsel dizgelerin aritmetiğin doğru önermelerini temsil etmek konusundan bir eksiklik barındırdığını göstermiştir.

Gödel Russell’a dayandırdığı ikinci teoremde nasıl bir yol izlemiştir?

İkinci teorem aritmetiksel önermeleri temsil edebilecek kadar güçlü bir biçimsel dizgenin tutarlılığının dizge içerisinde verilemeyeceğini ifade etmiştir.

Russell hangi popüler kitapları yayınlamıştır?

• The ABC of Atoms • The ABC of Relativity

Russell, ilk başlarda Moore’un Principia Ethica adlı eserinden etkilenmişti. Ahlaki olguların nesnel olduklarını ve bir tür görü yoluyla bilinebildiklerini düşünüyordu. Zamanla, bu konudaki fikirleri hangi filozoftan etkilenerek değişmiştir?

Russell, ilk başlarda Moore’un Principia Ethica adlı eserinden etkilenmişti. Ahlaki olguların nesnel olduklarını ve bir tür görü yoluyla bilinebildiklerini düşünüyordu. Zamanla, bu konudaki fikirleri Hume’dan etkilenerek değişmiştir.

Modern mantık ne sebeblerle önermeler arasındaki anlambilimsel ilişkileri sorunsuz bir surette çözümleyebilmemizi sağlayabilmektedir?

Modern mantık gerek önermeleri ve önerme eklemlerini, gerekse önermelerin içyapılarını, oldukça net bir biçimde simgeleştirebilmemizi ve bu sayede, önermeler arasındaki anlambilimsel ilişkileri sorunsuz bir surette çözümleyebilmemizi sağlar.

Analitik felsefenin, özellikle ilk safhasnın mahiyetini hakkıyla anlayabilmemizin ön koşulu nedir?

Analitik felsefenin, özellikle ilk safhasnın mahiyetini hakkıyla anlayabilmemiz, modern mantığın gelişimi ve gücü hakkında bir fikir sahibi olmamızı gerektirir.

Modern mantıkta önermeler ne içinde temsil edilmektedir?

Modern mantıkta önermeler, biçimsel bir dil içerisinde temsil edilir.

Biçimsel bir dizge nasıl elde edilmektedir?

Biçimsel bir dizge, biçimsel dile işaret dizileri arasındaki dönüştürme kurallarının eklenmesi ile elde edilir.

Analitik felsefenin kuruluşunda ve gelişiminde büyük katkısı bulunan Bertrand Russell'ın Alfred North Whitehead ile birlikte kaleme aldığı eserin adı nedir? 1910 - 1913 y›llar› aras›nda kaleme ald›¤› Principia Mathematica adl› eserinde

Analitik felsefenin kuruluşunda ve gelişiminde büyük katkısı bulunan Bertrand Russell'ın Alfred North Whitehead ile birlikte 1910 - 1913 yılları arasında kaleme aldığı eserin adı "Principia Mathematica"dır. 

Sağduyuya dayalı felsefe anlayışının önde gelen savunucusu kimdir?

Moore, sağduyuya dayalı felsefe anlayışının önde gelen savunucusudur.

I. Ahlâk felsefesi alanında doğalcılık karşıtı anlayışı savunmuştur.

II. Kendi adıyla anılan bir paradoksu ortaya koymuştur.

III. Yaşadığı dönemde, felsefe camiasında oldukça etkili olmuştur.

Yukarıda özellikleri verilen düşünür kimdir?

1873 - 1958 yılları arasında yaşamış olan George Edward Moore'dur.  

Modern mantığın kurucuları kimlerdir?

Gottlob Frege, Bertrand Russell, Ludwig Wittgenstein ve George Edward Moore'dur.

Kuşkucu yaklaşımı savunan bir felsefeci, bizim felsefe öncesi birtakım bilgilerimizi sorgulamakta ve eğer kendisine yeterli delili sunamazsak, bu bildiğimizi iddia ettiklerimizi aslında bilmediğimiz bize söylemek için hazır beklemektedir. Moore’un bu noktadaki bakış açısı nedir?

Moore’un bu konudaki tavrı  açıktır. Sağguyuya dayalı kanaatlerimize güvenimiz, asla bir felsefî ilkeye olan güvenimizle kıyaslanamaz. Çünkü felsefecilerin sağduyuya dayalı bilgilerimize önceliği olan ve daha güvenilir bir bilgi türüne sahip olduklarını düşünmek için geçerli bir sebebimiz yoktur.

Moore, felsefî çözümleme yöntemini hangi alanların bilinmesine yönlendirmiştir? iki konuya, etiğe (ahlâk felsefesine) ve d›fl dünyan›n bilinmesine yönlendirmifltir.

Moore, felsefî çözümleme yöntemini iki konuya, etiğe (ahlâk felsefesine) ve dış dünyanın bilinmesine yönlendirmiştir.

Moore’un ve Russell’ın 20.yüzyılın başlarında, kendilerini içinde buldukları ve karşı çıktıkları felesefi yaklaşımlar, genel olarak, ne olarak adlandırılabilir?

Moore’un ve Russell’ın 20.yüzyılın başlarında, kendilerini içinde buldukları ve karşı çıktıkları felesefi yaklaşımlar, genel olarak, idealizm olarak adlandırılabilir.

Moore’un savunduğu pozisyon, genel olarak ne diye adlandırılmaktadır?

Moore’un savunduğu pozisyon, genel olarak sağduyuya dayalı gerçekçilik olarak adlandırılır.

Moore, felsefî kanıtlamaların, kendisinin doğalcı yanılsama olarak adlandırdığı bir sorunla malul olduğunu ifade eder. Bu sorunun kaynağında ne vardır?

Bu sorunun kaynağında, bir terimin belli bir kanıtlama dâhilindeki kullanımının, söz konusu terimin tanımı ile karıştırılması yatar.

Moore’a göre iyi, doğal olmayan bir özelliktir. Bunun anlamı nedir?

Moore’a göre iyi, doğal olmayan bir özelliktir. Bunun anlamı, iyinin ampirik veya bilimsel olarak test edilemeyeceği veya doğrulanamayacağıdır. İyi kavramı, doğa bilimlerinin sınırlarının dışında kalmaktadır.

Felsefî çözümlemeyi, akademik felsefenin temel yöntemi haline getiren düşünür kimdir?

Bertrand Russell

Russell, felsefe alanında eğitim gördüğü dönemde,  İngiliz akademisinde hakim anlayış neydi?

Russell, felsefe alanında eğitim gördüğü dönemde, Leibniz’in ve Hegel’in metafiziksel görüşlerinden etkilenen bir idealizm anlayışı İngiliz akademisinde hakim konumdayı.

Russell, eleştirdiği idealist anlayışı ne olarak adlandırmıştır?

Russell, eleştirdiği idealist anlayışı içsel bağıntılar doktrini olarak adlandırmıştır.

Russell, gündelik yaşamda karşımıza çıkan nesnelerin kurucu unsurlarına ilişkin görüşlerini hangi kuram dahilinde ele almıştır?

Russell, gündelik yaşamda karşımıza çıkan nesnelerin kurucu unsurlarına ilişkin görüşlerini, mantıksal atomculuk olarak adlandırılan bir kuram dahilinde ele almıştır.

Russell’ın matematik felsefesi üzerine ilk çalışması nedir?

Russell’ın matematik felsefesi üzerine ilk çalışması, 1897 tarihli An Essay on the Foundations of Geometry olmuştur.

Russell’ın belirli betimleyiciler kuramı özellikle Frederick Strawson (1919 - 2006) tarafından eleştirilmiştir. Strawson’un eleştirisinin ana noktası nedir?

Russell’ın belirli betimleyiciler kuramı özellikle Frederick Strawson (1919 - 2006) tarafından eleştirilmiştir. Strawson’un eleştirisinin ana noktası belirli betimleyicilerin gönderimlerine varlık atfetmediği ve fakat onları varsaydığı yönündedir.

Russell nesnelere ilişkin bilgi edinme kaynaklarımız nasıl sınıflandırmıştır?

Russell nesnelere ilişkin bilgi edinme kaynaklarımız ile ilgili ikili bir ayrım yapar: Tanışıklık yoluyla bilgi ve betimleme yoluyla bilgi.