Sağlıklı Yaşam Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı baz alındığında su sıkıntısı olan ülkeler hangileridir?

Ülkeler için kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı, su kapasitelerinin; o yıldaki nüfuslara bölünmesi ile elde edilir. Türkiye, Suriye, Lübnan ve Irak gibi ülkeler su sıkıntısı olan, kişi başına 1000-3000 m3 su düşen ülkeler arasındadır.

Kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı baz alındığında su zengini olan ülkeler hangileridir?

Su zengini  ülkelerden kişi başına 10.000 m3'ten fazla su düşmektedir. Su zengini ülkeler; Fransız Guyanası, İzlanda, Guyana ve ABD'dir.

Yılda yaklaşık 200 milyon insanın sudan kaynaklanan hastalıklara yakalanmasının sebebi nedir?

Dünyada 2 milyara yakın insan, güvenilir sudan yoksundur. Tüm dünyada hastalıkların hemen
hemen yarısı, sularla ilişkilidir. Yılda yaklaşık 200 milyon insan; sudan kaynaklanan, su yokluğu ve
suyun kirli olmasından kaynaklanan hastalıklara yakalanmaktadırlar.

İshalli hastalıklardan korunmak için ne gibi tedbirler alınması gerekmektedir?

İshalli hastalıklardan korunmak için içme suları, sağlıklı ve güvenilir olmalıdır. Bununla birlikte sadece içme suyu değil, kişisel temizlik ve yiyeceklerle ilgili tüm işlemlerde kullanılan su da aynı nitelikte sağlıklı ve güvenilir olmalıdır. Kişisel hijyen kurallarına uyulmalı, katı ve sıvı atıkların, doğru tekniklerle bertarafı sağlanmalıdır.

İçme ve kullanma sularının sahip olması arzu edilen özellikleri nelerdir?

“Temiz su”, hastalık yapıcı mikrobiyolojik etkenler, kimyasal ve toksik maddeler ile radyoaktivite bulunmayan suya denilmektedir. “Sağlıklı su” terimi de aynı anlamda kullanılabildiği gibi, temiz suyun özelliklerini taşıyan ve yaşam için gerekli mineralleri de yeterli düzeyde içeren sular için kullanılır. İçme ve kullanma sularının, sahip olması arzu edilen özellikleri şu şekildedir; Su; kokusuz, renksiz, berrak ve içimi serinletici olmalıdır, hastalık yapan (patojen) mikroorganizma içermemelidir, sağlığa zararlı kimyasal maddeler bulunmamalıdır, suyun içinde, vücut için gerekli mineraller yeterli miktarda bulunmalıdır.

Erişkin bir kişinin günlük su, besin ve oksijen gereksinimi ne kadardır?

Erişkin bir kişinin, günde; 2,5-3,7 lt suya, 1-2 kg kadar besine ve 500-700 lt oksijene gereksinimi vardır.

Dış ortam kirliliği ne demektir?

Konutlar dışındaki havanın kirliliğidir. Hava kirliliğinde; doğa kaynaklı ve insan eliyle olmak üzere iki temel kirlilik nedeni bulunmaktadır.

Hava kirliliği sonucunda gelişen D vitamini eksikliğinin çocuklarda oluşturduğu sağlık sorunları nelerdir?

Hava kirliliği, güneş ışınlarının yeryüzüne ve insanların derisine ulaşmasını engelleyerek, insanlarda D vitamini yapımının yetersiz olmasına neden olur. Bu durum da çocuklarda raşitizm, erişkinler de ise osteoporoz, osteomalazi denilen ve kemikleri etkileyen sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Konut ve iş yerlerinde dış hava kirliliğini önlemek için nasıl tedbirler alınması gerekmektedir?

Isınma amaçlı katı ve sıvı (akaryakıt) yerine gaz formların kullanılmalı, soba yerine kalorifer, bireysel
kalorifer yerine de merkezî ısıtma sistemleri kurulmalıdır. Kaloriferlerin, kombilerin ve bacaların filtrelerinin bakımlarının yapılması ve yenilenmesi gerekir. Konutlarda ve iş yerlerinde ısı kaybının önlenmesi için çift cam, mantolama, çatı yalıtımı vb. yapılmalıdır.

Kaç çeşit EMA (Elektro Manyetik Alan) kaynağı bulunmaktadır?

İki çeşit EMA kaynağı bulunmaktadır. Birincisi; çok düşük frekanslı (50-60 Hz) olan elektrik enerjisinin üretim, iletim (yüksek ve orta gerilim), dağıtım (alçak-düşük gerilim) ve tüketimi sırasında meydana gelen çok düşük frekanslı EMA’dır. (Elektrikle ilgili tüm eşya, cihaz, araç, gereç, alt, makine, hatlardan kaynaklanan ÇDF-EMA’dır. İkincisi ise yüksek frekanslı (?MHz) ve özellikle haberleşme sistemlerinden (cep telefonu ve baz istasyonları gibi mobil iletişim sistemleri, radyo-TV ile telsiz vericileri vb.) meydana gelen radyo frekans (RF) kaynaklı EMA’dır. 

Bir cep telefonunun kabul edilebilir SAR (Specific Absorption Rate) değeri ne olmalıdır?

Cep telefonundan yayılan EMA’nın vücutta soğrulmasının ölçüsüne, “SAR (Specific Absorption Rate)” denir. Avrupa Birliği standartlarına göre, bir cep telefonunun kabul edilebilir SAR değeri; 10 gram dokuda, 2 W/kg’dir. SAR değeri düşük cep telefonu cihazları tercih edilmelidir.

"Vektör" teriminin anlamı nedir?

Mikrobiyolojik ve zehirli hastalık etkenlerini ya ısırarak deri veya mukoza içine bırakan ya da vücutlarının dış kısmında bulunan hastalık etkenlerini, derinin veya besin maddelerinin üzerine bulaştıran omurgasız eklem bacaklılara (artropodlara) ve kemirgenlere “vektör” adı verilmektedir.

Kenelerce insanlara bulaşan ve salgınlara neden olabilen hastalıklar nelerdir?

Vektörler, insanlara bulaşabilen ve salgınlara bile neden olabilmektedir. Keneler, kırım kongo kanamalı ateşi, lyme hastalığı gibi hastalıklara sebep olmaktadır.

Vektör ve kemirgen gibi canlılara zarar vermek için kullanılan kimyasal ve zehirli ürünlere ne ad verilmektedir?

Vektör ve kemirgen gibi canlılara zarar vermek üzere geliştirilmiş kimyasal zehirli ürünlere “pestisit (böcekkıran / haşerekıran)” denir.

Hangi hastalıklar çalışan kişinin yeni gelişen, önceden var olan, işle doğrudan ilgili olmayan sağlık sorunlarına örnek gösterilebilir?

Bunlara, önceden beri var olan kronik hastalıklar ve işe başladıktan sonra iş ile doğrudan ilişkili olmayan gribal enfeksiyon gibi akut, diabetes mellutus gibi kronik hastalıklar örnek olarak verilebilir.

"İş kazası"nın Dünya Sağlık Örgütü tarafından verilmiş tanımı nedir?

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre iş kazası; önceden planlanmamış kişisel yaralanmalara, maddi zarara ve üretimin durmasına sebep olan olaydır.

Doğal kaynaklı afetler nelerdir?

Doğal kaynaklı afetler; depremler, tsunami, sel ve su taşkınları, volkanik patlamalar, fırtına, kasırga, tufanlar, göktaşı düşmesi ve çarpması şeklinde sıralanmaktadır.

Kaza teriminin açıklaması nedir?

Kazalar; önceden planlanmamış, beklenmeyen, aniden ortaya çıkan, maddi ve çevresel hasarlanmalar yapan, insanlarda yaralanma ve can kayıplarına neden olabilen, önlenebilir olaylardır.

Çoğu kazada karşımıza çıkan ve ön planda olan yetersizlikler nelerdir?

Kazaları önlemenin temel stratejisi, kaza nedenlerinde gizlidir. Hemen tüm kazalarda; bireysel dikkatsizlik, bilgisizlik ve hatalar ön plandadır. Bu nedenle toplumun etkin ve sürekli eğitimi önemlidir.

Afetlerde kullanılan temel dört aşama bulunmaktadır, bunlar nelerdir?

Afetler için kullanılması gerekli dört aşamanın ilki sessiz ve hazırlıklı olma dönemi, alarm ve olay anı yanıt dönemi, iyileşme ve rehabilitasyon ve son olarak da normale dönüş ve yeniden inşadır.