Giysi Seçimi Dersi 1. Ünite Özet

Giriş

Giyim teriminin sözlük anlamı incelendiğinde “vücudu tabiatın etkilerinden koruyan, medeniyetin ilerlemesiyle değişiklik gösteren, insan vücuduna göre şekil alan giysilerin tümüdür” olarak açıklanmaktadır (Bayraktar, 1991:1).

Giyimin temel fonksiyonlarını şu şekilde sıralamak ve kısaca açıklamak mümkündür (Jones, 2013: 26-30):

1. Fayda Fonksiyonu: Temelde giyim, çevre şartlarından korunma ve sağlığı koruma amacı ile ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Bu fonksiyonlarının yanı sıra dayanıklılık, konfor ve bakım kolaylığı gibi unsurlar tüketicilerin giyim tercihlerini etkilemektedir.
2. Edep Fonksiyonu: Giysinin bir diğer fonksiyonu çıplaklığı örtmektir. Sosyal olarak tanımlanan edep kavramı, zamana, bireylere, gruplara ve toplumlara göre değişiklik göstererek giyimle ilgili ahlaki kuralları belirlemektedir.
3. Cazibe Fonksiyonu: Giyimin bir başka fonksiyonu karşı cinsin ilgi ve beğenisi kazanmada çekicilik yaratmasıdır.
4. Süslenme Fonksiyonu: Giyimin fonksiyonlarından bir diğeri süslenmedir. İnsanlar giyimi, çekiciliği artırmak, bireysel yaratıcılığını ve özelliklerini tanımlamak, bir grup ya da kültüre aidiyetliğini ifade etmede kullanmaktadır.
5. Sembolik Farklılaştırma Fonksiyonu: İnsanların giyim seçiminde ve onları kullanmada dikkate aldıkları bir başka fonksiyon giyimin sembolik farklılaştırmaya hizmet etmesidir.
6. Kabul Görme Fonksiyonu: Giyimin insanlar için bir diğer fonksiyonu, onların belli bir gruba ait olduklarını ifade etmektir.
7. Kendini Öne Çıkarma Fonksiyonu: İnsanlar bir gruba ait olmak istemekle birlikte, aynı zamanda kişisel özelliklerini ve kimliklerini diğerlerinden farklılaştırma çabası da göstermektedir.
8. Modernizm: Giysi modernliği ifade etmede kullanılabilmektedir. Kişiler güncel modayı takip ederek, geleceğe hazırlıklı ve yaratıcı olduğunu göstermektedir.

Giysi Seçiminde Beden Yapısını Tanıma

Kişilerin beden yapılarını tanımada izleyebilecekleri öncelikli yol şöyledir (Faux, 1999: 34-35):

• Bedeninizin her köşesinin nasıl göründüğünü belirlemede üç yönlü ayna kullanınız. Aynanın düz olduğundan ve yansımanızı doğru şekilde görüntülediğinden emin olunuz.
• Ellerinizi belinize yerleştiriniz.
• İlk olarak bedeninizin daha çok beğendiğiniz kısımları ile daha az beğendiğiniz yani saklamak istediğiniz kısımlarına göz atınız. Bu kendinizi duygusal olarak değerlendirmenizdir.
• Bedeninize objektif ya da akılcı bir şekilde tekrar bakınız. Bir başka değişle duygularınızı unutunuz ve aynadaki görünümünüze güveniniz. Kendinize kusurlu gördüğünüz taraflarınızın gerçekten kusurlu olup olmadığını sorunuz. Şimdi aşağıda sıralanan bazı soruları cevaplamaya çalışınız.
  • Küçük orta ya da büyük olarak başınızın büyüklüğü nedir?
  • Boynunuz ince ya da kalın mı?
  • Omuzlarınız düşük, ortalama ya da geniş mi?
  • Vücudunuz armut şeklinde mi? Yani, vücudunuzun alt yarım parçası, oransal olarak üst yarım parçasından daha geniş mi?
  • Vücudunuz ters üçgen şeklinde mi? Yani, vücudunuzun alt yarım parçası, oransal olarak üst yarım parçasından daha ince mi?
  • Figürünüz erkeksi mi?
  • Beden boyunuz kısa mı yoksa uzun mu?
  • Uzun kollara mı sahipsiniz?
  • Beliniz ince mi, kalın mı?
  • Uyluklarınız şekilli mi yoksa hantal mı?
  • Ayak bilekleriniz ince mi, kalın mı?
  • Basenleriniz geniş mi, dar mı?

Cinsiyetlere Göre Beden Şekilleri

Kadın ve erkek olmak üzere cinsiyetlere göre beden yapıları ve bu yapılara göre sınıflandırılan beden şekilleri farklı özelliklere sahiptir.

Kadın Beden Şekilleri

Kadınlar için giysiler, seçimlerine özen gösterdikleri ve bu seçimler sırasında çoğu zaman destek alma ihtiyacı duydukları yaşamsal gereksinimlerden bir tanesidir. Doğası gereği kadınların, süslenme, beğenilme ve güzel görünmeye verdikleri önemin yanısıra, erkeklerle kıyaslandığında onlara yönelik üretilen giysilerin renk, biçim ve model özelliklerinin çok çeşitli olması giysi tercihlerinin daha zor ve kapsamlı olmasına neden olmaktadır (Koca ve Koç, 2008:172).

ABD’nde yapılan 2003 Ölçü ABD Projesi (2003 Size USA Project) kapsamında kadınlara yönelik ele alınan temel beden şekilleri şunlardır (S:5 Şekil 1.1):

• Kum saati
• Kaşık
• Dikdörtgen
• Üçgen

Erkek Beden Şekilleri

Erkek vücut tipleri ise beş temel şekilde ele alınmaktadır (S:6 Şekil 1.2):

• Eşkenar Dörtgen
• Ters üçgen
• Dikdörtgen
• Üçgen
• Oval

Beden Şekillerine Göre Giysi Seçimi

Cinsiyetlere göre beden şekilleri ve giysi seçimi konularına değinmeden önce, hem kadın hem de erkekler için beden yapısı ve giyim ilişkisi konusunda dikkat edilmesi gereken bazı kurallar bulunmaktadır. Bayraktar’a göre, bilinmesi gereken bu genel kurallar şöyledir (1991: 10-11):

• Giysilere ait kumaş, model ve renk seçimlerinde bedenin objektif şekilde değerlendirilen güzel taraflarına dikkat çekmeye çalışılmalı, kusurlu yönler ise gizlenmelidir.
• Kısa boylu ve şişman beden yapısına sahip olanlar, iri desenli ya da kareli, parlak renkli ve çok kalın kumaşlar ile enine kuplu modellerden kaçınmalı, küçük desenli, tek parçalı, boyuna kuplu ve koyu renkli giysileri tercih etmelidir.
• Uzun boylu ve zayıf olan kadınlar için etek ve bluz kombinasyonları en iyi seçimdir. Bu beden yapısına sahip hem erkek hem de kadınlar, ince kumaşlardan üretilen giysilerden daha zayıf ve uzun göstereceği için kaçınmalıdır.
• Giysi seçimlerinde saç, ten ve göz rengi dikkate alınması gereken diğer özelliklerdir. Açık ten rengine sahip kadın ve erkekler, koyu renkli giysileri tercih etmelidirler.

Kadın Beden Şekillerine Göre Giysi Seçimi

Kadın beden şekilleri ve bu beden şekillerinin özelliklerine yönelik bilgilere daha önceki başlık altında yer verilmiştir. Bu sınıflamanın yanısıra Çakır da beden yapılarını genelde iri vücutlular ve minyon vücutlular olmak üzere sınıflandırmış ve bu sınıflamalara göre kadınlar için giysi seçim kurallarını şu şekilde sıralamıştır (2016: 70):

Genelde İri Vücutlular

• Dökümlü ve esnek olmayan kumaşlardan üretilen giysiler seçilmelidir.
• Büyük desenli ve kareli giysiler tercih edilmemelidir.
• Bel ölçüsü ince ise kemerlerle vurgulanmalı, kalın ise bundan kaçınılmalı ve dikkati omuzlara çekmek için broş kullanılmalı ya da omuzda detayı olan giysiler seçilmelidir.
• Kısa kolyeler ile sapı bel hizasında ya da kalçaya kadar uzanan çantalar tercih edilmemelidir.
• Vücut hatlarını ortaya çıkaran giysilerden uzak durulmalı ve mini etekler tercih edilmemelidir.

Genelde Minyon Vücutlular

• Vücuda oturan, kuplu modelli giysiler tercih edilmelidir.
• Büyük desenli kumaşlardan kaçınılmalıdır.
• Büyük yakalara ya da manşetlere sahip giysiler tercih edilmemelidir.
• Vücut ölçüleri ile orantılı takı ve aksesuarlar tercih edilmelidir. Örneğin, çanta sapları uzun, kullanılan takılar ise oran olarak çok büyük olmamalıdır.

Kumsaati (Hour glass): Kum saati vücut yapısında bel inceliğini vurgulayacak ve kıvrımlı omuz ve kalça hattına uygun giysiler seçilmelidir.

Kaşık (Spoon): Kaşık vücut yapısında, bel inceliğini vurgulayacak bunun yanısıra dar omuzları daha geniş göstererek kalça ölçüsü ile denge yaratacak giysiler seçilmelidir.

Dikdörtgen (Rectangle): Bu beden şeklinde omuz genişliği ve kalça genişliği neredeyse eşit ve bel oyuntusu tam olarak tanımlı olmadığı için bel oyuntusunu vurgulayarak dengeleyecek, omuz ve kalça hattını ise daha kıvrımlı gösterecek giysiler tercih edilmelidir (S:9 Şekil 1.4).

Üçgen (Triangle): Bu beden şeklinde omuzlar kalça genişliğine oranla daha dar olduğu için, omuzları daha geniş gösteren, kalça genişliğini ise daha dar gösterebilen giysiler tercih edilmelidir.

Erkek Beden Şekillerine Göre Giysi Seçimi

Gürsoy’a göre, giysi seçiminde ve satın almada erkek tüketicilerin dikkat etmesi gereken noktalardan bazıları şöyledir (2010:177-181):

• Erkek tüketiciler öncelikle kendilerini tanımalı, cilt rengi, boy, beden yapısı, toplumdaki statü, aile, meslek ve günlük yaşamın hangi giysileri gerektirdiği belirlenmelidir.
• Genç erkek tüketiciler ise okul, arkadaşlar ve yaşamın sürdürüldüğü ortamlar gibi farklı özellikleri de dikkate almalıdır.
• Cilt ve göz rengi, giysi seçiminde ve satın almada mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
• Evli ya da kız arkadaşı olan erkek tüketiciler, giysi seçiminde ve satın almada onların fikirlerini de dikkate almalıdırlar.
• Gardırop oluşturulurken, mutlaka en aktüel renklere ve her zaman giyilebilecek lacivert, orta gri, koyu bej gibi renklere sahip giysilere yer verilmelidir.
• Giysi seçiminde ve satın almada vücut özelliklerine dikkat edilmeli, güvenilir mağaza ve satış danışmanından giysi alınmalıdır.

İri Beden Yapılı Erkekler

• Bedeni daha dengeli göstermede koyu renkli ve boyuna çizgili giysiler tercih etmelidirler.
• Kalın kumaşlardan yapılan giysiler bedeni daha iri göstereceğinden tercih edilmemelidir.
• Aksesuar olarak kemer yerine askı tercih edilebilir.

Minyon Beden Yapılı Erkekler

• Kolları doğru uzunlukta ve bele oturan kuplu ceketler tercih edilmelidir.
• Bol ve dökümlü giysiler tercih edilmemelidir.
• Paçaları aşağı doğru daralan modeldeki pantolonlar tercih edilmelidir.
• Yakaları ve manşetleri geniş olmayan gömlekler tercih edilmelidir.
• Aksesuar olarak kravatta büyük desenlerden uzak durulmalıdır.

Erkek beden şekillerine göre giysi seçiminde dikkat edilecek noktalar ise şöyledir (www. hatemoglu.com):

Eşkenar Dörtgen: Omuz ve kalça genişliği ölçüleri dengeli olduğu takdirde bu beden şekli için giyinmek son derece kolaydır. Erkek tüketiciler için belki de olunabilecek en şanslı beden şeklidir. Bu şans, bu beden şekline sahip olan erkeklerin pek çok tarzda ve kalıptaki giysileri rahatlıkla giyebilecekleri anlamına gelmektedir.

Ters Üçgen: Bu beden tipinde kalça ölçüsündeki darlık dengesizlik yarattığı için omuz genişliğini daha dar, kalça genişliğini ise daha fazla gösterecek giysiler seçilmelidir.

Dikdörtgen: Bu beden şeklinde, omuz, kalça ve bel genişlikleri dikdörtgen formunu oluşturacak şekilde olduğu için bu dengesizliği düzelterek, bedeni eşkenar dörtgen vücut tipine yaklaştırabilmede omuzları geniş, kalçayı ise daha dar gösterecek giysiler tercih edilmelidir.

Üçgen: Bu beden tipinde omuz genişliği, kalça genişliğinden dar olduğu için bu dengesizliği düzeltmede omuzları daha geniş gösterebilecek giysiler tercih edilmelidir.

Oval: Bu beden şeklinde, omuzlar dar, bacaklar daha ince, kalça hattının üst kısmı ve karın bölgesi oval görünümdedir. Bu nedenle, üst bedeni daha uzun, karın bölgesini daha ince ve omuzları daha geniş gösterebilecek giysiler tercih edilmelidir.