Ev Teknolojisi Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ev Teknolojisi Sistemleri

1. Soru

Ev nedir?

Cevap

Ev insanların içinde yaşadığı, her türlü fiziksel, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını giderdikleri bir yapı olarak tanımlamak mümkündür. Evler insanların yaşamları ile özdeşleşmiş mekânlardır.


2. Soru

Akıllı evlerin Türkiye’de günümüze kadar olan tarihçesi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Türkiye’deki binalar için akıllı ilk uygulaması 1984 yılında yapılmıştır. Ülkemizdeki sistem yalnızca izlemeye yönelik olarak tasarlanmıştır. İlk uygulamalarda sıradan her hangi bir fiziksel engeli olmayan insanların ev konforu düşünülmüştür. Daha sonra ise akıllı evler değişik amaçlar için kullanılmıştır. 1993’de ev otomasyonu ürünleri sınıflandırılmıştır. 1995’de telefon kabloları ve bir PC kullanarak ev otomasyonu fikri ortaya atılmıştır. Düşünülen sistem, bir PC (Personal Computer–Kişisel Bilgisayar) ile evde bulunan birçok aracın açılıp kapanması fikrine dayanmaktadır. 1998’de ofis ve ev için bir uzaktan kontrol sistemi, telefon kullanılarak tasarlanmış ve uygulanmıştır. 2004’de akıllı evin tanımı yapılmıştır. Daha sonra akıllı evin bileşenleri, araştırma projeleri, akıllı ev ağ (network) durumu ve akıllı ev uygulamaları ortaya konmuştur. Akıllı evlerin yaşlı ve engelli insanlar için iyi bir seçenek olacağı üzerinde durulmuştur. Bu sayede, söz konusu bu kişiler için hem hareket kolaylığı sağlanabileceği hem de evde yaşayan bireylerin 24 saat sağlık kontrolü yapılabileceği belirtilmiştir. 2004’den günümüze kadar geçen yıllar içerisinde teknolojinin gelişmesine paralel olarak yaşamın her alanında önemli ilerlemeler olmuştur.


3. Soru

Teknoloji kavramı nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Kısaca bilginin, sanayideki işlemlerde sistematik olarak uygulamaya alınması anlamına gelen teknolojiyi geniş anlamda, araştırma, geliştirme, üretim, pazarlama, satış ve satış sonrası hizmeti kapsayan bir sanayi sürecinin, etkin ve verimli bir biçimde gerçekleştirilmesi için kullanılabilecek bilgi ve becerilerin tümüdür şeklinde tanımlamak mümkündür.


4. Soru

Ülkenin teknoloji üretebilme yeteneğinin faydaları nelerdir?

Cevap

Bir ülke teknoloji üretebildiği, bilgiyi ürün tasarlamada kullanabildiği sürece, ticarette rekabet üstünlüğünü, savunma sistemlerinde de caydırıcılığı sağlayabilir. Kendi teknolojisini üreten bir sanayileşme ile ulusal ekonomiye, ülkenin mühendislik gücüne ve ulusal teknolojiye en yüksek katkı sağlanabilir, beyin göçü önlenebilir.


5. Soru

Özgün üretim için gerekli aşamalar nelerdir?

Cevap

Özgün üretim için gerekli aşamaları da dört başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; • Bilimsel bilgiye ulaşmak veya geliştirmek, • Bilgiden faydalanarak bir ürün tasarlamak ya da tasarım yeteneği veya teknolojisini geliştirmek, • Tasarlanan ürünün üretim tekniklerini belirlemek yani üretim teknolojisini geliştirmek ve • Nihayet son olarak üretimi gerçekleştirmektir.


6. Soru

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülke tanımlamasında kullanılan önemli araçlardan biri nedir?

Cevap

Sahip oldukları bilimsel ve teknolojik bilgiyi, ürüne ve toplumsal refaha dönüştürebilen ülkeler ile bunu başaramamış ülkeler arasındaki anlayış ve uygulama farkı, gelişmiş ve gelişmekte olan ülke tanımlamasında kullanılan önemli araçlardan biridir.


7. Soru

Toplum ve yeni gelişen bir teknoloji ile ilgili sahip olunan görüşler nelerdir?

Cevap

Toplum ve yeni gelişen bir teknoloji ile ilgili sahip olunan görüşler şöyle sıralanabilir: • Birinci görüş bizi daha çok, teknolojinin elit bir kesim tarafından kendi çıkarlarına uygun olarak kontrol edildiği ve sonuçta toplumun hizmetine ancak onu kontrol edenlerin istediği ölçüde sunulduğu kötümser (pesimist) söyleme götürür. Buna göre de toplumun bu sonuçlara katlanmaktan başka çaresi yoktur. • İkinci görüşe göre ise yeni teknolojilerin, özellikle Internet’in bize sunduğu güç aslında toplumun eline sunulmuş bir güçtür. Bugün yeni teknolojiler sayesindedir ki gelecek için daha demokratik, insanlar arasındaki iletişimin daha iyi olduğu, adına sosyal media dediğimiz yeni bir paylaşım türünün ortaya çıkartıldığı (elektronik posta, sohbet forumları, tartışma grupları), değişik kültür gruplarının kendini daha iyi tanıtma imkânı bulduğu bir toplum oluşturulabilir.


8. Soru

Ev otomasyonu nedir?

Cevap

Ev otomasyonu, ev teknolojilerinin kişiye özel ihtiyaç ve isteklere göre uygulanmasıdır. Bir başka anlatımla; kişinin yaşam biçimini geliştirmesini sağlayan, bir evi, daha rahat, daha güvenli, daha konforlu ve daha kullanışlı kılan bir işlem ya da sistemler bütünü olarak tanımlanabilir. Ev Otomasyonu, yoğun hayatımızı düzenlemek konusunda evimizin etkili bir birim olarak çalışmasını sağlar. Ev Otomasyonu yapılan bir ev, artık pasif bir yapıda değildir. Bunun yerine kendi kendini çalıştıran, güvenliği sağlayan, enerji tasarrufu yapan bir araçtır.


9. Soru

Akıllı ev teknolojisinin faydaları nelerdir?

Cevap

Akıllı ev teknolojisi ile insanların, günlük ev ve/veya iş yaşamlarında modern teknolojiler kullanılarak otomasyon sistemleri oluşturulur. Bu sayede güvenlik, iletişim, konfor, tasarruf, kontrol vb. gibi daha birçok alanda hizmet almaları mümkün hale getirilir. Şöyle ki akıllı ev teknolojileri (ev otomasyonu) farklı teknikleri ve araçları kullanarak birey ve ailelerin yaşam kalitesini yükseltmek, evi daha konforlu ve daha etkin bir hale getirmek demektir. Ev otomasyon sistemleri ev içinde konforu ve güvenliği artırmakta, yaşama kalitesini yükseltmekte ve aynı zamanda enerji tasarrufu yapmaktadır. Bu sayede bir yandan ekonomik fayda sağlanırken diğer yandan evde yaşam düzeyi yükselmekte refah artmaktadır. Ev otomasyonundan beklenen en önemli fayda da yaşlı ve engelli bireyler içindir.


10. Soru

Akıllı ev teknolojisine neler örnek verilebilir?

Cevap

Söz gelimi bütün perdelerin kapanması, ışıkların kısılması ya da açılması, alarmın devreye girmesi, televizyonun önceden belirlenen saatte açılması ve kapanması gibi normalde zaman kaybettirecek işlemler belirli bir programın uygulamaya sokulması komutunun verilmesi ile otomatik olarak yerine getirilebilir. Sabah belirli bir saatte çaydanlığın altının yakılması, suyun ve evin sıcaklığının ayarlanması, müzik setinin açılması veya televizyonun çalıştırılması, alarm sisteminin devre dışı bırakılması ve evden çıkarken bütün cihazların kapatılıp işyerine evden çıktığınızın telefonla, maille ya da başka bir şekilde haber verilmesi gibi birçok etkinlik senaryoların zamanlandırılması ile gerçekleştirilebilir.


11. Soru

Ev otomasyonu ürünleri kaç kategoriye ayrılır?

Cevap

Ev otomasyonu ürünlerini üç kategoriye ayırmak mümkündür. Bunlar; • Birbirini etkileyen akıllı ürünler: Otomatik kontrollü garaj kapıları, zaman ayarlayıcılar gibi araçlardır. • Ev otomasyonunda kullanılan araçlar: Bulaşık makinesi, buzdolabı, mikrodalga fırın, fırın, klima, elektrikli ocak, elektrikli süpürge, çamaşır makinesi, kurutucu, duş sistemi, nemlendirici, panjur vs. • Işık seviyesi ayarlanabilir araçlar: Lambalar ve televizyon vs. olarak sıralanabilir.


12. Soru

Akıllı evler gelişmişlik sırasına göre kaç ana baslık altında toplanabilir?

Cevap

Akıllı evler gelişmişlik sırasına göre beş ana baslık altında toplanabilir: • Kontrol edilebilir evler, • Programlanabilir evler, • Yapay zekâya sahip evler, • Engelli insanlar için akıllı evler, • Vücut hareketlerinin kullanıldığı akıllı evler


13. Soru

Kontrol edilebilir evler kısaca nasıl açıklanabilir?

Cevap

Kontrol edilebilir evler mevcut cihaz ve sistemlerin çeşitli kumanda sistemleri ile kolaylıkla kontrol edilebildiği evlerdir. Ev sadece o anda komut alarak o an aldığı komut ile istenilen durumu oluşturur.


14. Soru

Programlanabilir evler kısaca nasıl açıklanabilir?

Cevap

Bu evler statik programlama ile evde yasayan insanların daha önceden girdiği eylem zincirine tepki verebilme yeteneğinde olan evlerdir. Bu evlerde kullanılan yazılım güvenilir olmalıdır. Bu tip evlerin kötü yanı, değişik bir sistem istendiğinde sisteme statik olarak girilmesi gerekliliğidir. Bir sistemden memnun olunmamışsa, bu sistemi değiştirmek evde yasayanlar tarafından manuel olarak, bir başka değişle, elle yapılmak zorundadır.


15. Soru

Yapay zekâya sahip evler kısaca nasıl açıklanabilir?

Cevap

Programlanabilir evler ile benzerlik gösterirler; ancak, onlara göre daha gelişmişlerdir. Programlanabilir evlerde senaryolar insan yardımı ile hazırlanmakta iken bu evlerde senaryo girişi yapılmaz. Ayrıca bu evlerin öğrenme yeteneği de vardır. Bu evler, kendi kendine inceleyip, buna göre kendi ayarlarını ve senaryolarını oluşturabilen evlerdir. Bu evler şimdilik hayal gücünden öteye geçememiştir. Dünyada bu kapsamda uygulanan bir akıllı ev sistemi yoktur.


16. Soru

Engelli insanlar için akıllı evler kısaca nasıl açıklanabilir?

Cevap

Akıllı evler yaşlı insanların bağımsız yaşamları ve fiziksel engelli insanlar için çok iyi düşünülmüş bir seçenektir. Eve yerleştirilmiş birçok akıllı cihaz, ev sakininin hem hareket etmesinde yardımcı olur hem de kişiyi 24-saat sağlık kontrolü altında tutabilir.


17. Soru

Vücut hareketlerinin kullanıldığı akıllı evler kısaca nasıl açıklanabilir?

Cevap

Akıllı evdeki kontrolün sağlanmasının diğer bir yolu da insanın vücut hareketlerini kullanmaktır. İki çeşit vücut hareketi vardır: doğal ve yapay hareketler. Doğal hareketler, anlamsız ve belirsiz hareketler, yapay hareketler, önceden tanımlanan işaretleri kullanarak çeşitli anlamları ifade edebilirler.


18. Soru

Evlerin otomasyonla denetimi ile enerji tüketimi ne kadar azalır?

Cevap

Isıtma sistemlerinin otomasyonla denetimi bir evin ısı enerjisi tüketimini %10, gereksiz ışıkların söndürülmesi, yakılan ışıkların %90 parlaklıkta yakılması, cihazların ucuz tarife zamanlarına göre programlanması gibi yöntemler ise elektrik enerjisi tüketimini %30a varan oranda azaltabileceği çeşitli kaynaklarda, yapılan araştırmalara dayalı olarak belirtilmektedir.


19. Soru

Akıllı evlerin ısıtma ve soğutma sistemlerinden ne beklenir?

Cevap

Akıllı evlerden ısıtma ve soğutma sistemleri olarak yazları soğutma sistemi kapsamında, havalandırma sistemleri ile birlikte ışık gölge yapısını da kullanarak, konut içine giren güneş ışığının sera etkisini kontrol altında tutup ısıyı denetleme görevini yerine getirmesi beklenir. Bu işlem pasif önlemler ve bilinçli malzeme seçimi sayesinde ev içerisinde minimize edilir.


20. Soru

Aktif solar sistem ve pasif solar sistem nedir?

Cevap

Akıllı evlerde ısıtma sistemi için daha çok doğalgazlı sistemler kullanılır. Bunun yanı sıra güneş ısısının su radyatörleri vasıtası ile evin belli bir kısmında depolanıp, ısının buradan ev içerisine yansıtılması gibi sistemlerle de ısı kontrol altına alınma yoluna gidilir. Kullanılan bu sistem aktif solar sistem olarak adlandırılır. Ayrıca güneş ışığının ev içerisine girişini denetleyen mekân izmalarla ısının dengelenmeye çalışıldığı sistemler de bulunmaktadır. Bu tür sistemlerde pasif solar sistem olarak adlandırılır.


21. Soru

Akıllı ev ışıklandırma sistemleri nasıldır?

Cevap

Akıllı ev ışıklandırma sistemleri, evin iç atmosferini belirleyip ona göre aydınlatmayı ayarlayan ve yine ısıtma-soğutma sisteminde olduğu gibi merkezi olarak bir bilgisayar tarafından tüm gün içinde kontrol edilen bir sistemdir. Kullanılan elemanlar elektronik komutalı özel cihazlardır. Örneğin; raylar üzerinde hareket edebilme yeteneğinde olan spot lambalar, özel nesneleri izlemek veya ışık düzeyini ayarlamak için yer değiştiren sistemler olarak tasarlanır. Daha karmaşık sistemler ise evi bir tiyatro sahnesine benzeten, mekânlar ve mekân içerisindeki etkinliklere göre farklı ışık efektlerini ayarlayan değişik aydınlatma armatürlerinin kullanıldığı bir sistem olarak tasarlanır. Oluşturulacak efektlerin tamamlanabilmesi için hassas sensörlere gerek duyulur. Söz konusu bu hassas sensörler aydınlatılacak mekân da yani evde stratejik noktalara yerleştirilir.


22. Soru

Akıllı evlerde genel olarak kaç tür ışıklandırma kullanılır?

Cevap

Genel olarak bir evde iki tür ışıklandırma kullanılır: • Mekân ışıklandırması (genel ışıklandırma). • Alan ışıklandırması (özel ışıklandırma). Mekân ışıklandırmasında, mekânın genel ışık düzeyi ölçülür ve öngörülen aydınlık seviyesi için mekânın çeşitli yerlerine ışıklandırma armatürleri yerleştirilir. Günün değişik saatlerinde, sürekli değişen dış ortam aydınlığı da hesaba katılır. Bu hesaplamalara dayalı olarak ortalama bir değerde ışık üretilir ve sistem buna ayarlanır. Alan ışıklandırmasında ise etkinlikler ve efektler ön plandadır. Örneğin; yemek masasındaki ışık düzeyi evin genel aydınlatma ışık düzeyinden her durumda daha farklı olmalıdır.


23. Soru

Akıllı evlerde iletişim sistemleri kaç bölümde incelebilir?

Cevap

Akıllı evlerde iletişim sistemleri, • Konut içi iletişim sistemleri ve • Konut dışı iletişim sistemleri, olmak üzere iki bölümde incelenebilir.


24. Soru

Akıllı evlerde konut içi iletişim sistemleri nasıldır?

Cevap

Konut içi iletişim sistemlerine, bazı fonksiyonlarının uzaktan kumanda edildiği çoklu ev içi telefon sistemi ve ısıtma sistemi gibi sistemler örnek olarak verilebilir. Bu sistemler, evin kendi sistemlerinin dışındaki sistemlerdir. Söz gelimi pencerelerin açılıp kapatılması, perdelerin kontrol edilmesi gibi iletişim mekân izmalarıyla kontrol edilebilen olaylar bu tür sistemlerin tipik örnekleridirler. Evde kullanılan bir diğer iletişim birimi de ana kontrol birimi tarafından kontrol edilen ve yönlendirilen, misafirler ev dışında iken görüntülü iletişim kurma ve tanıma sistemidir. Bu sistemin tekil görüntülü megafon sistemlerinden farkı birkaç elektronik parçadan meydana gelmeyip, ev bütününün bir parçası olarak diğer tüm sistemlerle senkronize olarak çalışmasıdır.


25. Soru

Akıllı evlerde multimedya sistemleri nasıldır?

Cevap

Akıllı evlerde multimedya sistemleri; televizyon, müzik seti, bilgisayar, video, DVD player, play station gibi sistemleri birlikte barındıran, merkezi kontrol biriminden kontrol edilebilen kompakt bir sistem haline gelmiştir. Ortak mekânlarda kullanılan bu bütünleştirilmiş sistemin, kişisel mekânlarda örneğin, sinema atmosferi uyandıran projeksiyon televizyon gibi birimleri ve uzantıları bulunmaktadır. Sistem hem merkezi bir yerden, hem de mekânlarda bulunan kontrol panellerinden ayarlanabilmektedir. Evin belirli yerlerine yerleştirilmiş hoparlörler de sistemin bir ağ halinde tüm ev içerisinde seslendirilmesini sağlamaktadır.


26. Soru

Akıllı evlerde güvenlik sistemleri nasıldır?

Cevap

Akıllı evlerde güvenlik sistemlerinin kurulmasında kullanılan temel prensip kullanılan amaca göre ses, titreşim, ışık, ısı vb. değişik durumları algılayabilen sensörlere dayalı olarak geliştirilmiştir. Akıllı evlerde güvenlik sistemleri hırsızlığa, yangına, su taşkınlarına ve benzeri durumlara göre tek tek veya bütünsel olarak tüm güvenlik önlemlerini kapsayan kompakt bir yapıda programlanabilmektedir. Tek tek alıcılar ve alarm sistemlerinin yanında, yangın alarmı yerine çok daha etkili kullanılabilecek olan merkezi güvenlik birimlerinin kurulması daha akılcı görünmektedir. Tüm algılayıcıları senkronize bir şekilde kontrol eden bilgisayar destekli bir merkezi güvenlik birimi, iletişim sistemleri ile koordineli bir şekilde çalışarak bölgenin güvenlik kuruluşlarına bağlanır ve böylece ev içi güvenlik sorunları en aza indirilir.


27. Soru

Akıllı evlerde çevre güvenlik sistemleri nelerdir?

Cevap

Akıllı evlerde çevre güvenlik sistemleri genellikle hareket detektörleri sayesinde çalışırlar. Bu sistemler arasında; • Kamera izleme sistemlerini, • Pencere veya kapı etrafına takılan detektörlerini, • Daire, bahçe ya da otopark kapı girişlerine takılan, en ufak hareketi algıladığında bile aktif hale gelerek istenen ışıkları yakan detektörlerini; • Gözle görülmeyen lazer ışınları ile çalışan bariyer detektörlerini ve • Evin bahçe sınırlarında bulunan set veya çitlere döşenen basınç algılamalı fiber kablo sistemlerini saymak mümkündür.


28. Soru

Akıllı evlerde kısa süreli konut dışında iken hırsıza karşı güvenlik nasıl sağlanır?

Cevap

Kısa süreli konut dışında iken çevre güvenliğinin yapılmadığı evlerde hırsız, kapı, pencere gibi elemanları kırarak ya da kilitlerini sökerek veya açarak eve girmeye çalışır. Bu durumda kapı ve pencerelerde kullanılan kablolu ve kablosuz manyetik kontaklar ya da sadece konut dışında konumunda devreye alınan detektörler sayesinde sistem alarm durumuna geçer. Alarm durumunda olan sistem; • Belirlenmiş olan bir ya da daha fazla telefona veya belirlenen bir haber alma merkezine alarm bilgisini iletir. • Telefona gelen çağrıda, hırsızın evin hangi bölgesinden konuta girdiği, hangi bölgelerde dolaştığı belirlenir. Hırsızın evin hangi bölümünde olduğu bilgisi bildirilir. • Evde mevcut key-padler ile evle kontak kurulabilir ve dinlenebilir. • Evden çıkarken tek bir tuşa basılarak kapanması istenilen cihazların kapanması, yapılması istenilen işlemlerin tamamlanması ve otomatik olarak alarm sisteminin devreye girmesi sağlanabilir.


29. Soru

Kontrol edilebilir evler, kendi aralarında kaç kategoriye ayrılmaktadır?

Cevap

Bu evler kendi aralarında şu kategorilere ayrılmaktadırlar: • Evdeki tüm eşyaların tek bir uzaktan kumanda ile kontrol edildiği durumlar, • Farklı aletlerin birbiriyle bağlantılı olduğu durumlar, • Görünmez kontrol ünitesiyle yönetilen evler, • Programlanabilir evler, • Zeki evler.


30. Soru

Evdeki tüm eşyaların tek bir uzaktan kumanda ile kontrol edildiği durumlar kısaca nasıl açıklanabilir?

Cevap

Bu evlerde, tüm elektronik aletler uzaktan kumanda ile yönlendirilmektedir. Bu durumlarda kumanda bir saat kolye olabileceği gibi, daha büyük ve daha fonksiyonel bir kumanda da olabilmektedir.


31. Soru

Görünmez kontrol ünitesiyle yönetilen evler kısaca nasıl açıklanabilir?

Cevap

Görünmez kontrol ünitesiyle yönetilen evlerde, sese veya harekete duyarlılık gösteren sensörler yardımıyla görünmez bir kontrol mekanizması kurulmuş durumdadır. Örneğin el çırpmasıyla televizyonun açılması, odaya girince ışıkların yanması vb.


33. Soru

Zeki evler kısaca nasıl açıklanabilir?

Cevap

Zeki evler, programlanabilir evler ile benzerlik göstermektedir; fakat programlanabilir evlere göre daha gelişmişlerdir. Programlanabilir evlerde senaryo girişi yapılmaktayken, zeki evlerde senaryo girişi yapılmaz. Zeki evlerin öğrenme yeteneği vardır. Bu tip evler, kendi kendine inceleyip, buna göre kendi kurallarını ve senaryolarını oluşturabilen sistemlere sahiptirler).


34. Soru

Akıllı evlerde kullanılan nispi mantık yaklaşımı nedir?

Cevap

Nispi mantık, insanların kullandıkları düşünce metodunu bilgisayarlara aktarmakta, adeta bilgisayarların insan gibi düşünmesini temin etmektedir. Başka bir ifadeyle, nispi mantık, kelimelerle matematiği birbirine bağlamaktadır. Bilgisayarlar nispi dizileri kullanarak akıl yürütmeler yapmaya başladıkça, çok daha hassas, verimli ve etkili sonuçlar verebilmektedirler.


35. Soru

Telemetri nedir?

Cevap

Telemetri, akıllı ev teknolojisinin kurulmasında yararlanılan araçlardan biridir. Telemetri, uzaktan izleme demektir. Telemetri ile sistem ya da tesis uzaktan kablolu veya kablosuz olarak izlenebilir. Ancak günümüzde telemetri biraz anlam değişikliğine uğramıştır. Telemetri denilince Kablosuz (wireless) haberleşme anlaşılmaktadır. En yoğun kullanılan kablosuz cihazlar Radyo modem cihazları, GSM GPRS, VSAT uydu sistemleridir. Telemetri sayesinde, kablosuz ağlar ya da radyo linkleri üzerinde cihazlara birtakım komutlar gönderilebilir, cihazın durumu hakkında merkeze bilgi iletilebilir, cihazla merkez arasında bilgi alışverişinde bulunulabilir.


36. Soru

Telemetri uygulamalarının yaygınlaşmasının nedenleri nelerdir?

Cevap

Telemetri uygulamaları yaygınlaşmaktadır. Bunun nedenleri şöyle sıralanabilir: • İletişim ağları ucuz ve yaygındır. • Çift yönlü mesajlaşma kolaylıkla yapılabilir. • Telemetri için GPRS ve SMS uygun teknolojilerdir. • Mobil bir şebekenin kontrol kanalı için telemetri mesajları genellikle kısa, seyrek ve kolay idare edilebilir.


37. Soru

Teknolojinin insanlara sunduğu imkanlar sayesinde daha önceleri kol gücü ile yapılan birçok işlemin artık insan müdahalesi olmaksızın otomatik olarak yapılabilir hale gelmesine ne ad verilir?

 

Cevap

Bu durum “endüstride, yönetimde ve bilimsel işlerde insan aracılığı olmadan işlerin otomatik olarak yapılması” anlamına gelen otomasyon kelimesi ile tanımlanmaktadır.


38. Soru

“Akıllı ev” olarak da bilinen ev otomasyonu uygulanmış evler ne anlama gelmektedir?

Cevap

Akıllı evler daha az insan etkileşimi ile güvenlik, konfor, iletişim ve güç tasarrufu sağlamak amacıyla ev, ofis ve küçük binalara uygulanan teknolojilerin ve servisin bütünleşmesidir.


39. Soru

Teknoloji kelimesi ne anlama gelmektedir?

Cevap

Kısaca "bilginin, sanayideki işlemlerde sistematik olarak uygulamaya alınması" anlamına gelen teknolojiyi geniş anlamda, “araştırma, geliştirme, üretim, pazarlama, satış ve satış sonrası hizmeti kapsayan bir sanayi sürecinin, etkin ve verimli bir biçimde gerçekleştirilmesi için kullanılabilecek bilgi ve becerilerin tümüdür” şeklinde tanımlamak mümkündür. Bu tanımdan yola çıkarak teknolojik yenilik, "üretim süreçlerinde yenilik, yeni ürünler ve yeni kurumsal örgütlenme biçimleri" olarak tanımlanabilir.


40. Soru

Özgün üretim için gerekli aşamalar nelerdir?

Cevap

Teknoloji kısaca bilimsel bilgiden yararlanarak yeni bir ürün geliştirmek, üretmek ve hizmet desteği sağlamak için gerekli bilgi, beceri ve yöntemler bütünü olarak tanımlanabildiğine göre özgün üretim için gerekli aşamaları da dörde başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar;

  • bilimsel bilgiye ulaşmak veya geliştirmek,
  • bilgiden faydalanarak bir ürün tasarlamak ya da tasarım yeteneği veya teknolojisini geliştirmek,
  • tasarlanan ürünün üretim tekniklerini belirlemek yani üretim teknolojisini geliştirmek ve
  • nihayet son olarak üretimi gerçekleştirmektir.

41. Soru

"Teknoloji transferini" cazip kılan durumu açıklayınız.

Cevap

Bilimsel araştırmalar açısından bakıldığında, gelişmekte olan ülkeler, gerek bilimsel ve akademik kuruluşları, gerekse bilim adamları düzeyinde işbirliği ve bilimsel çalışmalara katılımları açısından, gelişmiş ülkeler ile sıkı ilişkiler kurabilmektedir. Ancak, bu ilişkiler ve yapılan çalışmalar ile kazanılan bilgi birikiminin, teknolojiye ve ürüne dönüştürme aşamasında gerekli düzenlemelerin yeterince gelişmemiş olması, bu ülkelerin yeni teknolojiler üretmelerinin önünde en büyük engel olarak durmaktadır. Bu durum ise "teknoloji transferini" cazip hale getirmektedir. Ancak, "teknoloji transferi" yolu ile sahip olunan teknolojiyi, yeni türev teknolojilerin gelişimini sağlayacak "Ar-Ge /tasarım teknolojisi" olarak değil ancak, belli bir ürüne özel "üretim teknolojisi" olarak değerlendirmek gerekir.


42. Soru

Teknolojik gelişmelerin kültürle olan ilişkisinde iki farklı görüş vardır. Bu görüşler nelerdir?

Cevap

Birinci görüş bizi daha çok, teknolojinin elit bir kesim tarafından kendi çıkarlarına uygun olarak kontrol edildiği ve sonuçta toplumun hizmetine ancak onu kontrol edenlerin istediği ölçüde sunulduğu kötümser (pesimist) söyleme götürür. Buna göre de toplumun bu sonuçlara katlanmaktan başka çaresi yoktur. İkinci görüşe göre ise yeni teknolojilerin, özellikle Internet’in bize sunduğu güç aslında toplumun eline sunulmuş bir güçtür. Bugün yeni teknolojiler sayesindedir ki gelecek için daha demokratik, insanlar arasındaki iletişimin daha iyi olduğu, adına sosyal medya dediğimiz yeni bir paylaşım türünün ortaya çıkartıldığı (elektronik posta, sohbet forumları, tartışma grupları), değişik kültür gruplarının kendini daha iyi tanıtma imkânı bulduğu bir toplum oluşturulabilir.


43. Soru

Ev otomasyonu ne anlama gelmektedir?

Cevap

Ev otomasyonu, ev teknolojilerinin kişiye özel ihtiyaç ve isteklere göre uygulanmasıdır. Bir başka anlatımla; kişinin yaşam biçimini geliştirmesini sağlayan, bir evi, daha rahat, daha güvenli, daha konforlu ve daha kullanışlı kılan bir işlem ya da sistemler bütünü olarak tanımlanabilir.


44. Soru

Ev otomasyonu ürünleri nelerdir?

Cevap

Ev otomasyonunun günümüze kadar olan gelişimi içinde yeni ürünlerin geliştirilmesi için çeşitli anlaşmalar yapılmış, farklı stratejiler geliştirilmiştir. Yeni araç tasarımları üzerinde çalışılmış, pazarlama stratejileri tartışılmış ve tüketimle ilgili araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Bu şekilde oluşturulan ev otomasyonu ürünlerini üç kategoriye ayırmak mümkündür. Bunlar:

  1. Birbirini etkileyen akıllı ürünler: Otomatik kontrollü garaj kapıları, zaman ayarlayıcılar gibi araçlardır.
  1. Ev otomasyonunda kullanılan araçlar: Bulaşık makinesi, buzdolabı, mikrodalga fırın, fırın, klima, elektrikli ocak, elektrikli süpürge, çamaşır makinesi, kurutucu, duş sistemi, nemlendirici, panjur vs.
  1. Işık seviyesi ayarlanabilir araçlar: Lambalar ve televizyon vs. olarak sıralanabilir.

45. Soru

Akıllı evleri gelişmişten başlayarak sıralayınız.

Cevap

  1. Kontrol edilebilir evler: Kontrol edilebilir evler mevcut cihaz ve sistemlerin çeşitli kumanda sistemleri ile kolaylıkla kontrol edilebildiği evlerdir.
  1. Programlanabilir evler: Bu evler statik programlama ile evde yasayan insanların daha önceden girdiği eylem zincirine tepki verebilme yeteneğinde olan evlerdir.
  2. Yapay zekâya sahip evler: Programlanabilir evler ile benzerlik gösterirler; ancak, onlara göre daha gelişmişlerdir.
  1. Engelli insanlar için akıllı evler: Akıllı evler yaşlı insanların bağımsız yaşamları ve fiziksel engelli insanlar için çok iyi düşünülmüş bir seçenektir.
  1. Vücut hareketlerinin kullanıldığı akıllı evler: Akıllı evdeki kontrolün sağlanmasının diğer bir yolu da insanın vücut hareketlerini kullanmaktır.


46. Soru

Akıllı ev ve bina otomasyonunun dayandığı temel prensipler nelerdir?

Cevap

Akıllı ev ve bina otomasyonunun dayandığı temel prensip yapılarda daha güvenli, daha konforlu ve rahat mekânlar ortaya çıkarmak ve bu mekânlardan yararlanan kişilere daha konforlu bir yaşamı sunmaktır. Bina içinde ve dışında bulunan güvenlik, aydınlatma, ısıtma-soğutma, havalandırma, iletişim, müzik ve ev sinema sistemleri, giriş ve çıkış noktaları, yaşam tarzlarına uygun senaryolar dahilinde programlanarak insanlara daha çok serbest zaman, konfor ve kontrol rahatlığı sağlanmaktadır.


47. Soru

Akıllı evlerde ısıtma ve soğutma sistemleri olarak kullanılan solar sistemler nelerdir?

Cevap

Akıllı evlerden ısıtma ve soğutma sistemleri olarak öncelikle, yazları soğutma sistemi kapsamında, havalandırma sistemleri ile birlikte ışık gölge yapısını da kullanarak, konut içine giren güneş ışığının sera etkisini kontrol altında tutup ısıyı denetleme görevini yerine getirmesi beklenir. Bu işlem pasif önlemler ve bilinçli malzeme seçimi sayesinde ev içerisinde minimize edilir. Isıtma sistemi için ise daha çok doğalgazlı sistemler kullanılır. Bunun yanı sıra güneş ısısının su radyatörleri vasıtası ile evin belli bir kısmında depolanıp, ısının buradan ev içerisine yansıtılması gibi sistemlerle de ısı kontrol altına alınma yoluna gidilir. Kullanılan bu sistem “aktif solar sistem” olarak adlandırılır. Ayrıca güneş ışığının ev içerisine girişini denetleyen mekânizmalarla ısının dengelenmeye çalışıldığı sistemler de bulunmaktadır. Bu tür sistemler de “pasif solar sistem” olarak adlandırılır. Bu sistemler sayesinde hem evde konfor koşulları ayarlanır hem de enerji sarfiyatı en aza indirilir.


48. Soru

Genel olarak bir evde kullanılan ışıklandırma türleri nelerdir?

Cevap

Genel olarak bir evde kullanılan ışıklandırma türleri şunlardır:

  1. Mekân ışıklandırması (genel ışıklandırma)
  2. Alan ışıklandırması (özel ışıklandırma)

Mekân ışıklandırmasında, mekânın genel ışık düzeyi ölçülür ve öngörülen aydınlık seviyesi için mekânın çeşitli yerlerine ışıklandırma armatürleri yerleştirilir. Günün değişik saatlerinde, sürekli değişen dış ortam aydınlığı da hesaba katılır. Bu hesaplamalara dayalı olarak ortalama bir değerde ışık üretilir ve sistem buna ayarlanır. Alan ışıklandırmasında ise etkinlikler ve efektler ön plandadır.


49. Soru

Ev dışı iletişimin ana kontrol biriminin polis, itfaiye, hastane vb. merkezi birimlere bağlanması ile oluşturulan sistemler nelerdir?

Cevap

Ev dışı iletişimin bir diğer birimi olan ana kontrol biriminin polis, itfaiye, hastane vb. merkezi birimlere bağlanması ile oluşturulan sistemlerdir. Bu iletişim mekânizmasında genellikle üç çeşit sistem kullanılmaktadır. Bu sistemler; telefon sistemleri, radyo dalgaları ve televizyon sisteminde kullanılan anten kabloları sistemidir. Tüm bu iletişim sistemleri değişik durumlarda yerine göre kullanılarak, gerekli uyarıları merkezi birimlere ulaştırırlar.


50. Soru

Akıllı evlerde çevre güvenlik sistemleri nelerdir?

Cevap

Akıllı evlerde çevre güvenlik sistemleri genellikle hareket detektörleri sayesinde çalışırlar. Bu sistemler arasında;

  • kamera izleme sistemlerini,
  • pencere veya kapı etrafına takılan detektörlerini,
  • daire, bahçe ya da otopark kapı girişlerine takılan, en ufak hareketi algıladığında bile aktif hale gelerek istenen ışıkları yakan detektörlerini,
  • gözle görülmeyen lazer ışınları ile çalışan bariyer detektörlerini ve
  • evin bahçe sınırlarında bulunan set veya çitlere döşenen basınç algılamalı fiber kablo sistemlerini saymak mümkündür.

51. Soru

Hırsızlığa karşı kısa süreli dışarıda iken alarm durumunda neler gerçekleşir?

Cevap

Hırsızlığa karşı kısa süreli dışarıda iken alarm durumunda olan sistem;

  • Belirlenmiş olan bir ya da daha fazla telefona veya belirlenen bir haber alma merkezine alarm bilgisini iletir.
  • Telefona gelen çağrıda, hırsızın evin hangi bölgesinden konuta girdiği, hangi bölgelerde dolaştığı belirlenir. Hırsızın evin hangi bölümünde olduğu bilgisi bildirilir.
  • Evde mevcut key-padler ile evle kontak kurulabilir ve dinlenebilir.
  • Evden çıkarken tek bir tuşa basılarak kapanması istenilen cihazların kapanması, yapılması istenilen işlemlerin tamamlanması ve otomatik olarak alarm sisteminin devreye girmesi sağlanabilir.

52. Soru

Programlanabilir ev ne demektir?

Cevap

Programlanabilir evler, kontrol edilebilir evlere göre daha gelişmiş bir sınıftır. Bu evler statik programlama ile evde yaşayan insanların daha önceden girdiği eylem zincirine tepki verebilen evlerdir. Bu evlerde kullanılan yazılım güvenilir olmalıdır. Evlerin kötü yanı, değişik bir senaryo istendiğinde sisteme statik olarak girilmesi gerekliliğidir. Bir senaryodan memnun olunmamışsa, bu senaryoyu değiştirmek evde yaşayanlar tarafından yapılmak zorundadır. Yazılıma müdahale etmek, araştırma evlerindeki mühendisler tarafından çok kolay olabilir, ama gerçek hayatta bir insanın bu değişiklikleri yapması çok zor olacaktır.


53. Soru

Zeki ev nedir?

Cevap

Zeki evler, programlanabilir evler ile benzerlik göstermektedir, fakat programlanabilir evlere göre daha gelişmişlerdir. Programlanabilir evlerde senaryo girişi yapılmaktayken, zeki evlerde senaryo girişi yapılmaz. Zeki evlerin öğrenme yeteneği vardır. Bu tip evler, kendi kendine inceleyip, buna göre kendi kurallarını ve senaryolarını oluşturabilen sistemlere sahiptirler. Bunu yapabilmek için de öğrenme yeteneğine sahip yazılımlar gereklidir. Zeki evler, yaşayanların her günkü hareketlerini izlerler, tekrar eden hareketleri, örnekleri ortaya çıkarırlar.


54. Soru

Nispi mantık ne anlama gelir?

Cevap

Nispi mantık, insanların kullandıkları düşünce metodunu bilgisayarlara aktarmakta, adeta bilgisayarların insan gibi düşünmesini temin etmektedir. Başka bir ifadeyle nispi mantık, kelimelerle matematiği birbirine bağlamaktadır. Bilgisayarlar nispi dizileri kullanarak akıl yürütmeler yapmaya başladıkça, çok daha hassas, verimli ve etkili sonuçlar verebilmektedirler.


55. Soru

Telemetri uygulamalarının yaygınlaşmasının sebebi nedir?

Cevap

Telemetri uygulamalarının yaygınlaşmasının nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

  • İletişim ağları ucuz ve yaygındır.
  • Çift yönlü mesajlasma kolaylıkla yapılabilir.
  • Telemetri için GPRS ve SMS uygun teknolojilerdir.
  • Mobil bir şebekenin kontrol kanalı için telemetri mesajları genellikle kısa, seyrek ve kolay idare edilebilir.

56. Soru

Radyo frekanslı sistemin avantajları nelerdir?

 

Cevap

Radyo Frekanslı (RF) sistemler maliyet açısından en üst seviyededirler. Bunun karşılığında da kablolama olmadığından kolay ve sorunsuz kurulum ve kullanım sunarlar. Kablolu sistemlerin yapabildiği tüm işlemleri radyo frekansı ile gerçekleştiren bu sistemler, binalarda kablolama yapılamayan durumlarda kurulabilecek en üst seviye akıllı ev çözümünü sunmaktadırlar.


57. Soru

Akıllı evlerde bulunan olumsuzluklar nelerdir?

Cevap

Evlerde, akıllılığın gerektirdiği bazı olumsuz durumlar da söz konusudur. Bu olumsuzluklardan bazıları, sistemin entegre bir yapıya sahip olmamasından kaynaklanan sorunlardır. Ayrıca, sistemlerdeki teknik yetersizlikler, bakım ve tamirin uzman gerektirmesi, herhangi bir sorunun hangi üreticiden kaynaklandığının saptanmasının zorluğu vb. olumsuzluklar da yaşanmaktadır. Bu olumsuzluklar teknik sistemlerin, kullanıcıların ihtiyaçlarını sağlayacak şekilde tasarlanmamasından kaynaklanmaktadır. Henüz bu konuda düşünce sistematiği de yeterince oturmuş değildir.


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v