Batı Edebiyatında Akımlar 2 Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Osmanlının kültürel anlamda Avrupa’ya, özellikle Fransa’ya açılmasında başlangıç hangi olay ve onun sonuçlarıyla gerçekleşmiştir? 

Osmanlının kültürel anlamda Avrupa’ya, özellikle Fransa’ya açılmasında başlangıç, Kanuni’nin 1525 yılında Osmanlı’dan yardım isteyen annesinin mektubu üzerine I.François’ya yazdığı mektup ve onun sonuçlarıyla olur.

Fransa ile dostluğu pekiştirirken, kültürel ilişkilerin de canlanmasına neden olan olay nedir? 

Mektupla başlayan iki ülke arasındaki dostluk süreci uzun yüzyıllar sürecek kapitülasyonların temelini de oluşturacak biçimde XVIII. yüzyıla kadar devam eder. III. Selim ve XVI. Louis arasındaki yazışmalar, bu kez XVI. Louis’nin Ruslara karşı yardım talebi ve bunu sonucunda İshak Bey’in Paris’te geçici olarak görevlendirilmesi dostluğu pekiştirirken, kültürel ilişkilerin de canlanmasına neden olur.

Sadrazam İbrahim Paşa’nın öngörüsüyle III. Selim döneminde Avrupa’daki gelişmeleri yakından izlemek için Avrupa başkentlerine elçilikler açılmaya başlanır. İlk elçiliklerden biri hangi şehirde açılmıştır ve ilk elçi olarak kim tayin edilmiştir?

İlk elçiliklerden biri Paris’te açılır ve ilk elçi Yirmisekiz Mehmed Efendi tayin edilir.

1721 yılı Mart ayında büyük ilgiyle karşılandığı Paris’e ulaşan Mehmed Efendi, Parislilerin sosyal yaşamları, kurumlarının işleyişi, tiyatro ve opera gibi görsel sanatlara verdikleri önem konusunda duyduğu hayranlığı hangi kitabında dile getirmiştir?

Mehmed Efendi, Parislilerin sosyal yaşamları, kurumlarının işleyişi, tiyatro ve opera gibi görsel sanatlara verdikleri önem konusunda duyduğu hayranlığı yazdığı mektup ve Fransa Sefaretnamesi adlı kitabında dile getirir.

İstanbul'daki ilk matbaa kaç yılında kim tarafından açılmıştır?

1728 yılında Yirmisekiz Mehmed Efendi’nin oğlu Said Mehmet ve İbrahim Müteferrika’nın birlikte İstanbul’da açtıkları ilk matbaayla yabancı dilden sözlükler, Fransızca gramer kitapları gibi yayınlar basılmaya ve çoğaltılmaya başlanarak iki ülke kültürlerinin etkileşimi sağlanmış olur.

XVIII. yüzyıl başlarında yaşanan hangi olay Osmanlıda Batı hayranlığını tetiklemiştir? 

XVIII. yüzyıl başlarında Rusya’nın Doğulu anlayışı terk edip yüzünü Batı’ya çevirmesi ve bundan olumlu sonuç elde etmesi de Osmanlıda Batı hayranlığını tetikler.

Aydınlanma Çağı Fransa’ya oranla yaklaşık bir yüzyıl öncesinde hangi ülkede başlamıştır?

Adınlanma Çağı Fransa’ya oranla yaklaşık bir yüzyıl öncesinde İngiltere’de başlar. Newton, Locke, Bacon ve Hobbes ilk olarak ampirizmi uygulamaya koyar, ardından Toland ve Tindol’ün sansüalizmi devreye girer.

Yakın doğu ülkelerine yerleşmiş, oralarda yaşayan ayrı ırktan, ayrı dinden kimselerle evlenerek soyu karışmış Avrupa asıllı kimseye ne denir?

Levanten (Fr. Levantin), Yakın doğu ülkelerine yerleşmiş, oralarda yaşayan ayrı ırktan, ayrı dinden kimselerle evlenerek soyu karışmış Avrupa asıllı kimse.

Osmanlı Devleti hangi fermanla resmen Batıya açıldığını ilan etmiştir?

Tanzimat Fermanı, Osmanlının devlet yapısının işleyişini düzenleyen bir dizi önlemler içerir. Osmanlı Devleti bu fermanla resmen Batıya açıldığını ilan etmiş olur.

Tanzimat Fermanı hangi tarihte kim tarafından okunmuştur?

Tanzimat Fermanı Mustafa Reşit Paşa tarafından 3 Kasım 1839 tarihinde Gülhane Meydanında okunmuştur. 

Günümüze değin Türk edebiyatını kaç başlık altında toplayabiliriz?

Günümüze değin Türk edebiyatı; Tanzimat Dönemi, Servet-i Fünûn Dönemi, Fecr-i Âti Dönemi, Milli Edebiyat Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi olmak üzere beş başlık altında toplanabilir.

Tanzimat, yenileşme hareketinin öncüsü olarak kabul edilen yazar kimdir? 

Edebiyata adını veren Tanzimat, yenileşme hareketinin öncüsü kabul edilen Şinasi’nin çalışmalarıyla başlar. 

Şinasi’nin kaleme aldığı ilk yapıtın adı nedir? 

Şinasi’nin kaleme aldığı ilk yapıt olan Şair Evlenmesi adlı oyunu 1859’da yazılıp, 1860 yılında tefrika olarak yayınlanır.

Tanzimat edebiyatı, Şinasi ve Agâh Efendi’nin birlikte çıkarmış oldukları hangi gazete ile başlar?

Tanzimat edebiyatı, Şinasi ve Agâh Efendi’nin birlikte çıkarmış oldukları Tercüman-ı Ahval gazetesiyle başlar.

Birinci kuşak Tanzimat dönemi yazarlarından birkaçını sıralayınız. 

Ziya Paşa, Namık Kemal, Şinasi, Ahmet Mithat, Ahmet Vefik ve Şemsettin Sami. 

Edebiyatta Tanzimat’ın en önemli getirilerinden biri; edebiyat dilindeki değişmedir. Ne gibi değişiklikler olduğunu açıklayınız. 

Tanzimat edebiyatının başlangıç yıllarında yayınlanan ilk metinlerin ardından, edebiyat sarayın dışına çıkmaya başlar, artık konakların, yalıların, evlerin ve sokakların edebiyatına dönüşür. Dil, anlaşılır, sade ve herkesin kullandığı biçimi alır. Türkçe bir takım yeni kavramlara açılır. Hukuk, siyaset, eğitim ve sanat gibi birçok alanda gereksinim duyulan ve karşılıkları Türkçede olmayan kavramlar ya dışarıdan olduğu gibi alınır ya da Türkçeleştirilmiş karşılıkları Türkçeye girer.

Tanzimat edebiyatında ağırlıklı olarak öne çıkan edebî akım hangisidir?

Tanzimat edebiyatında ağırlıklı olarak öne çıkan edebî akım Romantizmdir.

Türk aydınları Romantizm akımıyla hangi yolla tanışmışlardır? 

Türk aydınları özellikle bu evrenin son bölümünde, 1840’lı yıllar itibarıyla hem yurt dışında, hem de yurt içinde yaptıkları okuma ve çeviriler yoluyla Romantizmle tanışır.

Romantizmin en belirleyici özelliği nedir? 

Sanatçının kendi yerini bulamadığı bir dünyadaki iç tedirginliği, yeni bir toplumun özlemini yaratan güvensizlik ve kopmuşluktur. 

Romantizmin en önemli örneklerinden olduğu gibi, Tanzimat romancılarının da rehberi olan Victor Hugo tarafından yazılan eserin adı nedir? 

Hugo’nun Sefiller (Les Misérables) adlı eseri  Romantizmin en önemli örneklerinden olduğu gibi, Tanzimat romancılarının da rehberi olur.

Victor Hugo’nun etkilediği, hatta çağdaşı kimi kimselerin kendisine “Şarkın Hugo’su” dediği bilinen yazarımız kimdir?

Türk edebiyatında Namık Kemal’i farklı edebî türlerin yazarı olarak görmekte kuşkusuz Fransız etkisi büyüktür. Özellikle romantik yazar Victor Hugo’nun etkilediği, hatta çağdaşı kimi kimselerin kendisine “Şarkın Hugo’su” dediği bilinen bir gerçektir.

Namık Kemal’in ilk romanı olan, bizde roman türünün ve romantik romanın ilk örneği sayılan eserin adı nedir?

Namık Kemal’in ilk romanı İntibah, bizde roman türünün ve romantik romanın ilk örneği sayılır.

Recaizade Ekrem tarafından yazılan Türk edebiyatının ilk gerçekçi romanı hangisidir? 

Recaizade Ekrem’in tek romanı olan Araba Sevdası (1889) Türk edebiyatının ilk gerçekçi romanı olarak kabul edilir.

Servet-i Fünûn anlayışının temel amacı nedir? 

Her şeyden önemli olan, sanatı sanat için yapmaktır. Bu anlayışın temel amacı, Fransız edebiyatıyla yarışabilecek nitelikte yapıtlar ortaya koymaktır. 

Servet-i Fünûn yazarlarının en başarılı oldukları edebi tür hangisidir? 

Roman türü bu grubun en başarılı olduğu edebî türdür, Batı romanının basit bir taklidi niteliğindeki Tanzimat romanına oranla Servet-i Fünûn romanı daha mükemmeldir. Gerçekçi akım esas alınarak yazılan romanlardaki uzam her defasında İstanbul’dur

1908 yılında ilan edilen İkinci Meşrutiyet öncesinde dağılan Servet-i Fünûn grubundan sonra, bu kez Ahmet Haşim, Yakup Kadri, Refik Halit, Fuat Köprülü, Hamdullah Suphi gibi yazar ve şairlerin edebî etkinlik boyutunda gerçekleştirdikleri toplantıların ardından şekillenen edebiyat anlayışının bir bildirgeyle duyurularak resmi nitelik kazanmış haline ne ad verilir? 

1908 yılında ilan edilen İkinci Meşrutiyet öncesinde dağılan Servet-i Fünûn grubundan sonra, bu kez Ahmet Haşim, Yakup Kadri, Refik Halit, Fuat Köprülü, Hamdullah Suphi gibi yazar ve şairlerin edebî etkinlik boyutunda gerçekleştirdikleri toplantıların ardından şekillenen edebiyat anlayışının bir bildirgeyle duyurularak resmi nitelik kazanmış haline Fecr-i Âti denir. 

Özellikle dilde sadeleştirmeyi, Arapça ve Farsça tamlama ve gramer kurallarından sıyrılmayı, gerekirse tarihsel geçmişteki kaynaklardan yararlanarak ulusun kendine özgü terim ve kavramlarını oluşturmayı öncelikli ilke olarak benimseyen Ömer Seyfettin ve Ali Canip’e Ziya Gökalp, Hamdullah Suphi, Yakup Kadri gibi isimlerin destek verip Genç Kalemler Dergisinin “Yeni Lisan” makaleler dizisinde görüşlerini açıklayan edebiyatçıların çizdiği çerçeveye uygun olarak oluşturulan yapıt ve edebî birikime ne ad verilir?

Özellikle dilde sadeleştirmeyi, Arapça ve Farsça tamlama ve gramer kurallarından sıyrılmayı, gerekirse tarihsel geçmişteki kaynaklardan yararlanarak ulusun kendine özgü terim ve kavramlarını oluşturmayı öncelikli ilke olarak benimseyen Ömer Seyfettin ve Ali Canip’e Ziya Gökalp, Hamdullah Suphi, Yakup Kadri gibi isimlerin destek verip Genç Kalemler Dergisinin “Yeni Lisan” makaleler dizisinde görüşlerini açıklayan edebiyatçıların çizdiği çerçeveye uygun olarak oluşturulan yapıt ve edebî birikime “Millî edebiyat” adı verilir.

Sabri Esat Siyavuşgil, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Kenan Hulusi, Cevdet Kudret Solok, Muammer Lütfi, Vasfi Mahir Kocatürk gibi yazarların bir araya gelmesiyle oluşturulan edebi hareketin adı nedir? 

Sabri Esat Siyavuşgil, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Kenan Hulusi, Cevdet Kudret Solok, Muammer Lütfi, Vasfi Mahir Kocatürk gibi yazarların bir araya gelmesiyle oluşturulan edebi hareketin adı "Yedi Meşaleciler"dir. 

Türk şiir tarihinde ilk kez serbest dizeyi kullanan şair kimdir? 

Başlangıçta Rus gerçekçiliğinden etkilenmiş olan Nazım Hikmet, Türk şiir tarihinde ilk kez serbest dizeyi kullanan şair olur.

 ‘Garip Hareketi’ hangi yazarlar tarafından ortaya çıkmıştır? 

Orhan Veli, Oktay Rifat, Melih Cevdet Anday gibi şairler yeni bir girişimle ‘Garip Hareketi’ ortaya çıkarır.

Modern biçemli ilk Türk roman örneği hangisidir? 

Modern anlamda ilk Türk romanı Halit Ziya Uşaklıgil’in Mai ve Siyah adlı romanı kabul edilir.