Ortopedik Rehabilitasyon Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Alt veya üst ekstremitenin tamamının veya bir kısmının kalıcı kaybına ne ad verilir?

Amputasyon

Amputasyon ameliyatı geçiren veya doğuştan ekstremitesinin bir kısmı veya tamamı olmayan bireylere ne denir?

Ampute

Amputasyon yalnız ekstremite kaybı ile sınırlı kalmayan, vücut imajı bozukluğu, sosyal ilişki ve işlev kayıplarına sebep olabilen travmatik bir durumdur. Bu kaybı fonksiyonel ve görsel olarak tamamlayarak kişilerin toplumsal katılımını sağlayan yapay uzuvlara ne ad verilir?

Protez

Özellikle Dünya Savaşları sonrasında yoğun olarak ortaya çıkan ampute nüfusu son yıllarda trafik ve iş kazalarının artması, savaşlar, deprem gibi doğal afetler ve her geçen gün popülasyonu artan diyabet gibi damar sistemlerini etkileyen hastalıkların etkisiyle giderek artmıştır. Gelişmiş ülkelerde ampütasyona neden olan birinci faktör periferik vasküler hastalıklar iken ülkemizde ilk sırada neler yer almaktadır?

travmalar yer almaktadır.

Üst ekstremite amputasyonlarında travmanın amputasyon nedenleri arasında birinci sırada olduğu, bunu kansere bağlı amputasyonların, doğumsal ekstremite kayıplarının ve diğer nedenlerin takip ettiği görülmektedir. Tümörler herhangi bir yaşta olabilir ancak genellikle ne zaman görülmektedir?

genellikle adolesanlarda (ergen) görülmektedir.

Doğuştan veya sonradan çeşitli nedenlerle oluşan yetersizliği tanımlamak, ortadan kaldırmaya veya en aza indirmeye çalışmak ve kişiyi fiziksel, mental ve sosyoekonomik açıdan kendine ve topluma yeterli duruma getirmeyi amaçlayan çok yönlü bir hizmete ne ad verilir?

Rehabilitasyon

Hastanın fonksiyonel kapasitesini tekrar kazanmasına yönelik olarak yapılan fizyolojik ve psikolojik uygulamaları kapsayan bir sürece ne denir?

Amputelerde rehabilitasyon

Rehabilitasyon sürecinde hasta merkezli, nasıl bir ekip yaklaşımına gereksinim vardır?

multidisipliner bir ekip yaklaşımına gereksinim vardır.

a) Amputeyi psikolojik, fiziksel ve fonksiyonel açılardan proteze hazırlamak, b) Biyomekanik prensiplere uygun bir protez ile alt ekstremite amputelerinde güvenli ve fonksiyonel ambulasyonu sağlamak, üst ekstremite amputelerinde ise kendine bakım ve diğer günlük yaşam aktivitelerinin mümkün olduğu kadar bağımsız yapılabilmesini gerçekleştirmek, c) Ev / iş yeri / okul düzenlemeleri ve rekreasyonel aktiviteler ile amputenin normal yaşama katılımını desteklemek ve yaşam kalitesini artırmaktır. Bu üç madde neyin genel hedefleridir?

Ampute Rehabilitasyonunun genel hedefleridir.

Eklem seviyesinden yapılan amputasyonlara ne denir?

Dezartikülasyon

Amputelerde ameliyat sonrası görülen önemli sorunlardan birisi cilt komplikasyonlarıdır. Preprostetik dönemde görülebileceği gibi protez eğitimi dönemi ve sonrasında da gelişebilir. Gecikmiş yara iyileşmesi ve deri greftleri preprostetik dönemde; ciltte yara ve berelenmeler, nasırlar ve enfekte kistler amputenin toplumsal katılımlarını gerçekleştirdiği hangi döneminde daha sık görülmektedir?

sosyal yaşama geri dönüş döneminde daha sık görülmektedir.

Bir ekstremitenin ampütasyonu takiben varlığını hala devam ettirmesi olarak tarifine ne ad verilir?

Fantom Hissi

Olmayan bir ekstremitede var olan ağrı ne ağrısı olarak tanımlanmaktadır?

Fantom Ağrısı  

Aksonların güdük distaline doğru aşırı büyümesinden kaynaklanan, amputasyondan sonra kesilen sinir uçlarında görülebilen, sinirin iyi huylu tümörüne ne ad verilir?

Nöroma

Eklemi çevreleyen kas, tendon, eklem kapsülü ve bağların çeşitli sebeplerden elastikiyetlerini kaybetmelerinden dolayı eklemin normal hareket açıklığını kaybetmesi veya eklem hareket açıklığının belirli yönlerde kısıtlanması olarak tanımlanmasına ne ad verilir?

Kontraktür

Diz üstü amputelerde kalça eklemi nötral pozisyonda, diz altı amputelerde diz eklemi ne olacak şekilde pozisyonlanır?

ekstansiyonda olacak şekilde pozisyonlanır.

İnsanların gönüllü olarak boş zamanlarında katıldıkları ve kişisel olarak doyum sağladıkları, vücudun ve zihnin canlandırılması için kullanılan herhangi bir oyun, meşguliyet veya sportif aktivitelere ne aktiviteler denilmektedir?

Rekreasyonel Aktiviteler

1-Parsiyel El Amputasyonları a. Kısmi El Amputasyonları b. Dijital Amputasyonlar 2-El Bileği Dezartikülasyonu 3-Dirsek Altı Amputasyonu (Transradial Amputasyon) 4-Dirsek Dezartikülasyonu 5-Dirsek Üstü Amputasyonu (Transhumeral Amputasyon) 6-Omuz Dezartikülasyonu 7-Forequarter Amputasyonu maddeleri bize hangi ampütasyon seviyeleri olduğunu anlatmaktadır?

Üst Ekstremite Amputasyon Seviyeleri

Hangi seviyeden olursa olsun ekstremite kaybı, kişinin vücut imajını, kendine bakımını, mobilitesini ve sosyal katılımını etkileyen kalıcı bir engeldir. Ampute rehabilitasyonu hem birey hem aile, hem de rehabilitasyon ekibi için oldukça güç ve uzun bir süreçtir. Üst ekstremite amputelerinde bu süreç kendine has zorluklar arz eder. Amputenin uzuv kaybı ile ilgili oluşabilecek bu sorunların üstesinden gelebilmesi ve bağımsız bir birey olabilmesi amacı ile mümkün olan en erken devrede gereksinimleri belirlenerek tedavi planı çizilerek, ne yapılmalı ve ne sürecine başlanmalıdır?

protez uygulamaları yapılmalı ve rehabilitasyon sürecine başlanmalıdır.