Temel Bakım ve Rehabilitasyon 2 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Engelli Bireylerde Duyu-Algı- Biliş Sorunları Ve Çevresel Düzenleme

1. Soru

Duyular, anatomik veya fonksiyonel kriterlere bağlı olarak çeşitli yöntemlerle hangi kategorilere ayrılabilir?

Cevap

Genel olarak yüzeyel (dokunma, ağrı vb.), derin (propriyosepsiyon vb.) ve özel duyular (koku, görme, işitme, tat) olmak üzere üç grup altında incelenebilir. 


2. Soru

Engelli kişilerde dokunma duyusu ile ilgili problemler nelerdir? 

Cevap

  • Anestezi: Dokunmayı anlayamama
  • Hipoestezi: Dokunma algısının azalması
  • Hiperestezi: Dokunmanın abartılı hissedilmesi şeklinde olabilmektedir.


3. Soru

Engelli kişilerde ısı duyusu ile ilgili problemler neler olabilir? 

Cevap

  • Termanaljezi: Isıya karşı duyarlılığın olmaması
  • Termohipestezi: Isıya karşı duyarlılığın azalması
  • Termohiperestezi: Isı duyusunun abartılı his edilmesi şeklindedir. 


4. Soru

Ağrı duyusu ile ilgili problemler neler olabilir?

Cevap

  • Analjezi: Ağrı hissini anlayamama
  • Hipoaljezi: Ağrı hissinin azalması
  • Hiperaljezi: Ağrının abartılı his edilmesi şeklindedir.


5. Soru

Proprioseprif sistemin etkilendiği engelli bireylerde neler görülebilir? 

Cevap

Proprioseprif sistemin etkilendiği engelli bireyler, kalemi kâğıt üzerine yerleştirme, çatalı tutma, düğmeyi ilikleme gibi becerileri yerine getirmezler. Kişide beceriksizlik, ayakları üzerinde sendeleme ve eşyalara çarpma gibi beceriksizlikler görülebilir.


6. Soru

Koku alma duyusu kaybolan engelli kişilerde nelerle karşılaşılabilir? 

Cevap

Koku alma duyusu kaybolan engelli kişilerde; kimyasal madde, duman, araba egzozu gibi tehlikeli kokuların algılanması engellenir. Ayrıca, yiyeceklerden alınan tat etkilenir ve bu durum beslenme ile ilgili ikincil sağlık sorunlarına yol açabilir. 


7. Soru

Görme duyusu ile ilgili problem yaşayan kişiler hangi problemler karşılaşabilirler? 

Cevap

Görme alanı kaybı yaşayan engelli kişiler yer değiştiren nesneleri görmek için başının pozisyonunu değiştirme gereği duyar, nesneleri sürekli bir yerlere çarpar, çevrede kolayca görülen nesneleri bulmada sorunlar yaşar. Görme alanı yetersizliği olan kişiler, günlük yaşam aktivitelerinde problem yaşarlar. Görme alanı kaybının boyutuna ve kaybın meydana geldiği yere bağlı olarak, yazı yazma ve kesme gibi yakın görüş görevlerinde zorlanırlar. Engelli bireylerde görülebilecek bir diğer problem olan görsel agnozi de ise, kişi gördüğü nesneleri tanıyamaz. Nesneleri görebilir ancak anlam veremez.


8. Soru

Duyusal anormallikler nelerdir? 

Cevap

  • Parestezi; herhangi bir uyarı olmadan anormal his algılanmasıdır. Dokunsal, termal veya ağrılı olabilir.
  • Disestezi; vücudun etkilenen bölgelerinde hafif dokunma veya nazik okşama gibi ağrısız uyarıların ağrılı olarak algılanmasıdır.


9. Soru

Stereognozis ne demektir? 

Cevap

Nesneleri, biliş ve dokunma duyusu yoluyla tanımlama becerisidir. Bu beceri, objeleri ve geometrik şekilleri görmeden dokunma yoluyla tanımlamayı sağlar.


10. Soru

Grafestezi ne demektir? 

Cevap

Bu yetenek insanların cilt üzerinde yazılmış rakamları, harfleri tanımasını sağlar.


11. Soru

Vücut parçalarının ve pozisyonunun farkında olunmaması durumunda kişiler neler yaşayabilir? 

Cevap

Engelli kişilerde sağ-sol ayrımı yeterli değildir, bu kişiler vücudunun bir tarafını ihmal edebilirler veya parmaklarını tanıyamazlar. Vücut imajı ciddi derecede kaybolan engelli kişilerde, vücut yapısının veya parçasının tanınması, farkındalığı azalmıştır. Vücudunun bir bölümünün geri kalanı ile olan ilişkisini de belirleyemezler.


12. Soru

Praksi nedir?

Cevap

Praksi; amaçlanan hareketi planlama ve gerçekleştirme becerisidir.


13. Soru

Biliş neleri içermektedir? 

Cevap

  • Genel zihinsel işlevler: bilinç, uyum, uyku, mizaç, kişilik
  • Özel zihinsel işlevler: dikkat, bellek, düşünce, yargılama, zaman yönetimi, problem çözme, karar verme, dil, duygu düzenlenmesi


14. Soru

Dikkat bozukluğu yaşayan engellilerde nelerle karşılanabilir? 

Cevap

Dikkat bozukluğu yaşayan engellilerde, mümkün olan en uzun süre görevi yapmasını sağlayan en uygun ortamı belirlemek gerekir. Dikkat ve konsantrasyon düzeyi arttıkça, kişi daha dikkat dağıtıcı koşullar altında daha uzun odaklanabilir.


15. Soru

Kişinin bilgi saklayabilmesi ve hatırlamasına izin veren bilişsel işlev olan bellek ile ilgili yaşanan genel sorunlar nelerdir? 

Cevap

Engelli kişilerin bazıları bilgiyi kısa süreli işleyebilir ancak uzun süreli depolayamaz veya hatırlamakta zorlanabilirler. Yeni bilgiler öğrenmek için ek çaba harcamaya ihtiyaç duyan hafıza sorunu olan kişiler, bazen de bilgiyi unutmakta zorluk çekebilir.


16. Soru

Yürütücü fonksiyonlar nelerdir? 

Cevap

Yürütücü fonksiyonlar; hedef oluşturma, planlama, planın uygulanması ve etkili performans gösterme gibi yüksek seviyeli akıl yürütme ve planlama işlevlerini içerir. 


17. Soru

Bilişsel işlev bozukluğu olan engellilerde hangi problemler görülebilir? 

Cevap

  • Bilişsel sorunu olan bireyler günlük yaşamda temel becerileri yerine getiremezler.
  • Hava şartlarına uygun olarak ne giyeceğine karar veremezler.
  • Doğru giyinme sırasını belirleyemezler (örneğin ayakkabıların öncesinde çorapların giyilmesi gibi).
  • Bir parti planlama, organize etme ve yapılması gereken işleri planlamada zorlanırlar.
  • Bir görevi tamamlamak için ne kadar zaman gerektiğine karar veremezler.
  • Zevk için sanatsal etkinliklere katılma konusunda yetersizdirler.


18. Soru

Bilişsel bozukluklar nelerdir?

Cevap

Deliryum, Demans, Alzheimer Hastalığı, Amnezi. 


19. Soru

Yaşamı sürdürmek için yapılan günlük aktiviteler ve seviyeleri nelerdir? 

Cevap

Temel ve ileri günlük yaşam aktiviteleri (GYA) olmak üzere iki seviyeden oluşur. Temel GYA, yemek yeme, banyo yapma, tuvalet becerileri, kıyafetlerini giyip çıkarma, diş fırçalama ve saç bakımı gibi rutin aktivitelerdir. İleri GYA ise, sosyal ve iletişimsel aktiviteleri içeren para idaresi, ev idaresi, telefon kullanma, alış veriş yapma gibi aktivitelerdir.


20. Soru

Engelli bireyler için yapılacak çevresel düzenlemelerde hangi engel gruplarına göre ağırlıklı düzenlemeler yapılmaktadır? 

Cevap

Görme problemi yaşayan,  işitme problemi yaşayan, dokunma kaybı yaşayan, tat alma ve koklama duyusu kaybı yaşayan, algı ve biliş problemi olan engelli bireylere göre çeşitli düzenlemeler önerilmektedir. 


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi