Temel Beslenme İlkeleri Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Gelişimsel engellilik nasıl tanımlanmaktadır? 

Gelişimsel engellilik; kısaca kronik ciddi engellilik durumu olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda zihinsel veya fiziksel noksanlık veya bu iki durumun kombinasyonu şeklinde de ifade edilebilir.

Gelişimsel engellilik nasıl bir süreçtir?

Gelişimsel engellilik; bireyin uzun dönem veya yaşam boyu genel veya özelleştirilmiş disiplinler arası bakım, tedavi ve diğer hizmetlerin kombinasyonuna ve bireysel planlama ile koordinasyona ihtiyaç duyulan bir süreçtir.

Gelişimsel engelliliği ortaya çıkaran faktörler nelerdir?

Gelişimsel engellilik birçok neden ile ortaya çıkabilir. Bu nedenler arasında; kromozomal bozukluklar, doğumsal anomaliler, spesifik sendromlar, nöromuskuler işlev bozuklukları, nörolojik bozukluklar, prematüre olarak doğanlar, serebral palsi, yeni doğanda tedavi edilemeyen metabolizma bozuklukları, çevresel toksinler ve besin ögesi yetersizlikleri sayılabilir.

Besin ve besin öğesi nasıl tanımlanmaktadır?

Yenildiğinde yaşam için gerekli besin ögelerini sağlayan bitki ve hayvan dokuları ‘besin’ olarak tanımlanır. Besinlerin içinde bulunan karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve minerallere ise ‘besin ögeleri’ denir.

Gelişimsel engelli bireylerde sık görülen beslenme sorunları nelerdir? 

Gelişimsel engelli bireylerde çok sayıda beslenme sorunu belirtilmektedir. Büyüme geriliği, obezite, gelişime ve beslenmeye dair sorunlar, gastrointestinal bozukluklar, besin-ilaç etkileşimleri, konstipasyon ile kardiyak ve böbrek problemleri bu sorunlar arasında sayılabilir. Diğer problemler ise engellilik durumuna bağlı olarak gelişebilir.

Sık karşılaşılan gelişimsel engellilik durumları nelerdir?  

Bu başlık altında otizm, serebral palsi ve down sendromu sayılabilir. Otizm konuşma ve dil gelişiminde, tekrarlayan davranışlarda veya ritüellerde gecikme, sosyal etkileşimde bozulmalar ile tanımlanan gelişimsel engellilik durumudur.

Engelli bireylerde sık karşılaşılan beslenmeye ait tanılar nelerdir?

Otizmli bireylerde yetersiz besin alımı, besin isteğinde sınırlılık, kalsiyum D vitamini besin ögelerinde yetersizlik, düşük vücut ağırlığı bununla beraber bazı bireylerde hafif şişmanlık ve obezite sorunları görülmektedir. Serebral palsili bireylerde enerji harcamasındaki artışla birlikte gereksinimden fazla enerji alımı bazı bireylerde ise yutma güçlüğü nedeniyle yetersiz enerji, posa ve sıvı alımı gözlenmektedir. Down sendromlu bireylerin bir kısmında ağızdan alım azalmakla birlikte diğer bir kısmında hafif şişmanlık ve obezite bununla birlikte gastrointestinal sisteme ilişkin sorunlar görülebilmektedir. 

Otizmli bireylerde enerji ve besin ögeleri alımındaki yetersizliğin altında yatan temel nedenler nelerdir?

Otizmli bireylerde enerji ve besin ögeleri alımındaki yetersizliğin altında besin seçiminde sınırlamalar bazı besin gruplarından kaçınma medikal tedavinin iştah üzerine olumsuz etkisi yer alır. Hafif şişmanlık ya da obezite tanısının altında yatan nedenler arasında aşırı enerji alımı bireylerin fiziksel aktivite düzeylerinin az olması ve enerji içeriği yüksek besin seçimi yer almaktadır.

Gelişimsel engelli yetişkinlerin kurumsal bakımı ya da desteklenmiş yaşamsal düzenlemeleri bırakmasının neden olduğu sonuç nedir?

Gelişimsel engelli yetişkinlerin kurumsal bakımı ya da desteklenmiş yaşamsal düzenlemeleri bırakması genel nüfusun fiziksel aktivite ve beslenme alışkanlıklarını benimsemelerine ve bu grupta hafif şişmanlık ve obezitenin artmasına neden olmuştur. Ayrıca down sendromu tanılı bireylerin kas tonuslarının düşük ve motor becerilerinin kötü düzeyde olması da bireylerin hafif şişman veya obez olma durumlarına katkı sağlamaktadır.

Gelişimsel engelli bireylerde obezite sıklığı nedir?

Gelişimsel engelli bireylerde obezite sıklığı genel nüfusun yaklaşık olarak iki katıdır. Yüksek obezite oranları, yetersiz fiziksel aktivite ve dengesiz beslenme ile birleşince kalp hastalıkları, diyabet ve hipertansiyon gibi hastalıkların görülme sıklığını arttırmaktadır. Ayrıca gelişimsel engelli bireylerde hafif şişman olma durumu ve obezite, bu bireylerde günlük yaşam aktiviteleri için destek veren bakıcılara ekstra gereksinim doğurabilir

Beden Kitle İndeksi’nin (BKİ) işlevi nedir?

Boy uzunluğu ve vücut ağırlığına dayalı bir indeks olan beden kütle indeksi (BKİ), toplum düzeyinde şişmanlığı ve şişmanlık riskini tanımlamaktadır. BKİ’nin hesaplanabilmesi için vücut ağırlığı ve boy uzunluğu tekniğine göre ölçülür. Vücut ağırlığının (kg cinsinden) boy uzunluğunun (metre cinsinden) karesine bölünmesiyle hesaplanmaktadır.

Engelli bireylerin boy uzunluğunu ölçmek için ekipmanlara özel tip ekipmanlara sahip olunmayan durumlarda boy uzunluğunu hesaplamak için hangi yöntemler kullanılabilir?

O Bu tip ekipmanlara sahip olunmayan durumlarda boy uzunluğunu hesaplamak için; kulaç genişliği, diz-ayak bileği yüksekliği kullanılabilir.

Gelişimsel engelli bireyin besin tüketimi nasıl değerlendirilmektedir?

Gelişimsel engelli bireyin besin tüketiminin saptanması için diyetisyen tarafından doğru sorgulamanın yapılması, kayıt tutulması ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Gelişimsel engelli bir yetişkinle çalışırken, birey gözetim altında değilse doğru bilgiyi elde etmek genellikle zordur. Besin tüketiminin saptanmasında diyetisyen tarafından 24 saatlik geriye dönük hatırlatma, besin kayıt yöntemi besin tüketim sıklığı ya da diyet öyküsü gibi yöntemler kullanılabilir. Fotoğraflı besin katalogları ya da besin modellerinin kullanılması, bireyin besin alımını saptamada yardımcı olabilmektedir.

Engelli bireylerin genel beslenme sorunları nasıl tanımlanmaktadır?

Gelişimsel engelli yetişkinlerin çoğunda besin alımındaki zorluklar nedeniyle yetersiz beslenme sorunları görülmektedir. Beslenme sorunları; nöromotor disfonksiyon, tıkanıklık gibi lezyonlar ve psikososyal faktörler nedeniyle belirli besinlerin reddi olarak tanımlanmaktadır. Bu popülasyondaki beslenme sorunlarının diğer nedenleri ise; oral-motor güçlükler, disfaji, beslenme esnasında uygun olmayan pozisyon, aile ilişkilerinde çatışma, duyu sorunları ve önceki entübasyondan gelen dokunma direncidir.

Beslenme sorunlarının olası olumsuz sonuçları nelerdir?

Beslenme sorunlarının sonucu olarak yetersiz ağırlık kazanımı, bağışıklık sisteminin yetersizliği, anemi, vitamin ve mineral eksiklikleri, diş çürükleri ve psikososyal sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

Gelişimsel engelli bireyler hangi ağız sağlığı sorunlarına sahiptirler?

Gelişimsel engelli bireyler diş eti iltihabı, periodontit ve çürükler gibi önemli ağız sağlığı sorunlarına sahiptir. Bununla birlikte tedavi için geri ödeme, ulaşım ve davranış sorunları ile birlikte gelişimsel engelli bireylerle çalışan uzman sayısının azlığı gibi nedenlerle sağlık bakımına erişim aşamasında da önemli güçlüklerle karşı karşıya kalabilirler.

Gelişimsel engelli bireylerdeki ağız sağlığı risk faktörleri nelerdir?

Bu popülasyondaki ağız sağlığı risk faktörleri arasında; oral hijyen için başkalarına bağımlı olmak, ağız kuruluğu veya ilaç yan etkisi olarak diş etinin aşırı büyümesi, disfaji öyküsü, uzun süre sıvı veya püre kıvamlı diyetlerin tüketimi sayılabilmektedir. Bireylerin beslenme durumunun saptanmasında ağız sağlığı risk faktörleri de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

Gelişimsel engelli bireylerin öğün zamanları nasıldır?

Yapılan bir çalışmada gelişimsel engelli bireylerin yaşları arttıkça yemek saatlerinde destek düzeylerinin arttığı, aynı bireylerin %82’sinin yemek saatlerinde orta düzeyde veya tam desteğe ihtiyaç duyduğu, %18’inin tabak hazırlama gibi az miktarda desteğe ihtiyaç duyduğu gösterilmiştir.

Disfaji (yutma güçlüğü) olan engelli bireylerde nelere dikkat edilmelidir?

Besin hoşnutsuzluğu, oral motor sorunları, besin alerjileri ve disfaji gibi bir bireyin beslenme durumunu etkileyebilecek faktörlerin diyetisyen tarafından tıbbi beslenme tedavisine dahil edilmesi ve öğün sırasında görülen disfajinin belirtilerini tanıma konusunda bakımı sağlayan kişiye eğitim verilmesi önemlidir. Disfajinin disiplinler arası bir ekiple değerlendirmesi, kişinin bakım planına dahil edilen oral beslenme güvenliği hakkında bilgi sağlayabilmektedir.

Gelişimsel engelli bireylerin ilaç kullanımı nasıl olmaktadır?

Gelişimsel engelli bireyler yaşları ve taşıdıkları sağlık sorunları nedeniyle birden çok ilaç kullanmak durumunda kalabilirler. Diyetisyen tarafından bireyin kullandığı ilaçlar ile beslenme programı arasındaki etkileşimleri en aza indirmek için birey ve/veya bakıcısına bu konuda değerlendirme yapıldıktan sonra mutlaka eğitim verilmelidir. Örneğin; psikotropik ilaçların iştah üzerindeki etkilerini azaltmak için zamanlamasında değişikliğe gidilebilir. Benzer şekilde gelişimsel engelli bireylerin kronik sağlık sorunlarının tedavisi için kullanmak durumunda kaldıkları ilaçlar besin ilaç etkileşimi riskini de arttırmaktadır.

Gelişimsel engelli bireylerin beslenme tanıları nasıl tanımlanmaktadır?

Beslenme değerlendirmesi tamamlandıktan sonra bireyin beslenme tanısı tanımlanmalıdır. Bu bireylerde vücut ağırlığının düşük ya da fazla olması, yetersiz beslenme, aşırı veya yetersiz sıvı alımı, kabızlık, kusma ve diyare gibi değişen gastrointestinal sorunlar, kontaminasyon veya besin alerjileri yüzünden güvensiz besin alımı, besin-ilaç etkileşimleri, çiğneme ve yutma zorlukları ve kendi kendine beslenme ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle beslenme tanıları diyetisyen tarafından listelenmeli ve öncelikler belirlenmelidir. Mümkün olduğu durumlarda bu bilgiler, müdahale işlemi başlamadan önce aile, bakıcı veya birey ile paylaşılmalıdır.

Yeterli ve dengeli beslenme nedir?

Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan enerji ve besin ögelerinin her birinin yeterli miktarda alınması ve vücuda uygun şekilde kullanılması durumuna “yeterli ve dengeli beslenme” denir.

Vücut ağırlığının denetimi için; yeterli ve dengeli beslenme ve düzenle fiziksel aktivite ile sürdürülen bir yaşam biçimi oldukça önemlidir.

Yeterli ve dengeli beslenmede kullanılan model nasıl tanımlanmaktadır?

Merkezi ABD’de olan Besin ve Beslenme Konseyi, 1958 yılında besinlerin dört grup altında toplanmasının uygun olacağını belirtti. Besinlerin dört grup altında toplanması ve bu gruplardan tüketilecek miktarların belirlenmesi, günlük beslenme planlarının yapılmasında büyük kolaylık sağladı. Türkiye’de ise ülkemizdeki besin üretimi ve beslenme durumunu dikkate alınarak; günlük alınması gereken temel besinlerin planlanmasında, dört besin grubu kullanılmasının daha uygun olduğuna karar verildi. Bu dört besin grubu da “Dört Yapraklı Yonca” modeli ile ifade edildi.

Yeterli ve dengeli beslenme için dört temel besin grubunda yer alan besinler nelerdir?

Yeterli ve dengeli beslenme için dört temel besin grubu yer almaktadır:

1. Süt ve süt ürünleri,

2. Et grubu besinler,

3. Ekmek ve tahıl grubu,

4. Sebze ve meyve grubu.

Süt ve süt ürünlerinde yetişkinler için önerilen miktar nedir?

Yetişkinlerin günde 2 su bardağı, tüketmeleri gerekir. Az yağlı olanlar tercih edilmelidir.

Et grubu besinlerde yetişkinler için önerilen miktar nedir?

Bu gruptan yetişkin bireyler günde 2 porsiyon tüketmelidir. Et (kırmızı veya beyaz) yağsız, 2-3 köfte kadar, 60-90 gr.

Ekmek ve tahıl grupları için yetişkinler için önerilen miktar nedir?

Bu grubun enerji harcamasına göre tüketilmesi gerekir. Eğer bireyin vücut ağırlığı olması gerekenden fazla ve daha çok oturarak iş görüyorsa bu grupta yer alan besinleri daha az tüketmesi gerekir. Normal vücut ağırlığında olanların her öğünde 1-3 orta dilim tam tahıllı ekmek veya tahıllardan da 2-3 porsiyon yenilmesi yeterlidir.

Sebze ve meyve grupları için yetişkinler için önerilen miktar nedir?

Günde en az 5 porsiyon (en az 400 gr) taze sebze ve meyve tüketilmelidir. Günlük alınan sebze ve meyvenin en az iki porsiyonu yeşil yapraklı sebzeler (Yeşil sebzelerin doğrandığı zaman 2-3 su bardağını dolduran miktarı) veya portakal, mandalina gibi turunçgiller veya domates olmalıdır.

Yetişkin bireyler için temel sağlıklı beslenme önerisi nedir?

Bireylerin besin çeşitliliğini artırarak gereksinmeleri olan tüm besin ögelerini almaları aynı zamanda besin satın alma hazırlama aşamalarında yeterli ve dengeli beslenme kuralları dışına çıkmamış olmaları sağlanabilir.

Yetişkin bireyler için yemek yemeye yönelik temel öneriler nelerdir?

Yemek yemeye yönelik öneriler:

• Besinlerin tüketiminde çeşitlilik sağlayınız.

• Öğün atlamayınız.

• Özellikle kahvaltı yapmadan güne başlamayınız.

• Her gün 3 ana, 2-3 ara öğün tüketmeye özen gösteriniz.

• Ayaküstü atıştırmalıklar ve fast food yemek tercihlerinden kaçınınız.

• Sağlıklı beslenmek için mevsiminde doğal ve taze besinler tercih ediniz. Şeker tüketiminizi azaltınız.

• Tuz tüketiminizi azaltınız. Az ama iyotlu tuz tüketiniz.

• Tam tahıl ürünlerini tercih ediniz.

• Günde en az 8-10 bardak su içiniz.

• Doymuş yağlar içeren hayvansal kaynaklı yağlar (tereyağı, iç yağ, kuyruk yağ) yerine doymamış yağ asitlerini içeren bitkisel sıvı yağları (zeytinyağı, ayçiçek yağı, mısırözü yağı vb.) tercih ediniz. Trans yağdan kaçınınız.

• Alkol tüketiminden kaçınınız.

• Gazlı içecekleri tüketmeyiniz. Şekerli içecekleri tüketmekten sakınınız.

• Yarım yağlı süt, ayran gibi içecekleri ve vitamin mineral açısından zengin taze sıkılmış az miktarda meyve sularını tercih ediniz.

Besinlerin satın alınması ve hazırlanmasına yönelik temel öneriler nelerdir?

Besinlerin satın alınması ve hazırlanmasına yönelik öneriler:

• Yiyecek alışverişlerinize tok karnına ve önceden hazırladığınız alışveriş listenizle çıkınız.

• Besinleri satın alırken ambalajlarını kontrol ediniz.

• Ambalajda yırtık, yıpranmış olanlarını ve teneke kutuda bulunan gıdalarda ise ezik, bombe yapmış ürünleri tercih etmeyiniz.

• Gıdaları satın alırken etiketlerini okuyunuz.

• Almak istediğiniz gıda ürününün ambalajında son kullanma tarihi, içindekiler ve kalori değeri gösteren tabloları kontrol ediniz.

• Mümkün olduğunca düşük enerjili, yağ içeriği az olan besinleri tercih ediniz.

• Sağlıklı beslenmek için işlem görmemiş ve zenginleştirilmiş tahıl ürünleri tercih ediniz. Örneğin; tam buğday ekmeği gibi.

Sağlıklı beslenmeye ilişkin olarak planlı olmaya yönelik öneriler nelerdir?

Planlı olmaya yönelik öneriler:

• Vücut ağırlığınızı dengede tutmaya özen gösteriniz.

 • Öğünlerinizde tüketeceğiniz besinleri 4 temel besin grubunu içerecek şekilde planlayınız.

• Belli aralıklarla ağırlığınızı ölçünüz (En sık haftada bir defa). • Öğün saatlerinizi planlayınız ve öğün atlamayınız.

• Her gün ortalama 6-8 saat uyumaya özen gösteriniz. 

Yaşlı bireylerin yeterli ve dengeli beslenmesine ilişkin temel öneriler nelerdir?

Yaşlı bireylerin yeterli ve dengeli beslenmesine ilişkin öneriler şu şekilde sıralanabilir:

• Yeterli ve dengeli beslenmenin temel koşullarından biri olan her öğünde 4 ana besin grubundan (süt ve süt ürünleri; et, yumurta ve kurubaklagiller; sebze ve meyve; ekmek ve tahıl) besin bulundurarak besin çeşitliliği sağlanmalıdır.

• Öğün sayısı artırılmalı, az ve sık yemek yenilmelidir.

• İdeal vücut ağırlığı korunmalı, besinler yoluyla alınan enerji ile harcanan enerji arasındaki denge sağlanmalıdır.

• Yağlı besinlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.

• Yemek pişirme yöntemleri çok önemlidir. Sindirim sisteminde rahatsızlık yaratmayacak pişirme yöntemleri kullanılmalıdır.

• Posa alımı artırılmalıdır. Posanın en iyi kaynağı sebze, meyve ve kurubaklagillerdir.

• Günlük tuz tüketimi kısıtlanmalıdır. Günlük tuz tüketim miktarı bir tatlı kaşığından (4-5 gram) fazla olmamalıdır.

• Basit karbonhidratlar (çay şekeri) denilen ve kan şekerini hemen yükselten şeker, şekerli besinler ve hamur işi tüketimi sınırlandırılmalıdır.

• Dehidratasyondan kaçınmak için günlük sıvı tüketimi artırılmalıdır. Günde 8-10 su bardağı sıvı tüketimi uygundur.

• Yaşlılarda su tüketimi günlük 1 litrenin altına düşmemelidir.

• Özel günlerde ve toplantılarda pasta, tatlı ve şekerleme tüketiminden olabildiğince kaçınılmalıdır.

• Besin tüketimini cazip hale getirmek için yiyeceğin lezzet ve çekiciliği artırılmalıdır.

• Sigara ve alkol kullanılmamalıdır

• Ağız ve diş sağlığına dikkat edilmelidir.

İdeal ağırlık nedir ve nasıl hesaplanmaktadır?

İdeal vücut ağırlığı; bireyin yaşına, cinsiyetine, vücut yapısına göre, kendi sağlığını korumasını ve geliştirmesini sağlayacak vücut ağırlığıdır. İdeal vücut ağırlığı, kişiden kişiye göre değişir. İdeal vücut ağırlığı ideal BKİ ve boy uzunluğunun (metre cinsinden) karesine çarpılmasıyla hesaplanır.

 Süt ve süt ürünlerinde yaşlılar için önerilen miktar nedir?

Önerilen süt ve süt ürünü miktarı 3-4 porsiyondur.

 Et grubu besinlerde yaşlılar için önerilen miktar nedir?

Önerilen et grubu miktarı 2 porsiyondur (150 gr).

Ekmek ve tahıl grubu için yaşlılar için önerilen miktar nedir?

Önerilen ekmek ve tahıl grubu miktarı 5-6 porsiyondur.

Sebze ve meyve grubu için yaşlılar için önerilen miktar nedir?

Önerilen sebze ve meyve grubu miktarı 5-7 porsiyondur.

Gelişimsel engelliliği açıklayınız.

Gelişimsel engellilik; kısaca kronik ciddi engellilik durumu olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda zihinsel veya fiziksel noksanlık veya bu iki durumun kombinasyonu şeklinde de ifade edilebilir. Birey 22 yaşını doldurmadan önce ortaya çıkar ve yaşam süresince devamlılık durumu söz konusu olabilir.  Gelişimsel engellilik; bireyin uzun dönem veya yaşam boyu genel veya özelleştirilmiş disiplinler arası bakım, tedavi ve diğer hizmetlerin kombinasyonuna ve bireysel planlama ile koordinasyona ihtiyaç duyulan bir süreçtir.

Zihinsel engellilik nedir?

Zihinsel engellilik; iletişim, öz bakım, ortalamanın altında entelektüel kapasite, ev yaşamında ve hayatın her aşamasında kendi kendini idare etme, sağlık ve güvenlik, boş zaman veya çalışma hayatında ve sosyal becerilerdeki kısıtlamalar ile birlikte görülen en yaygın gelişimsel engellilik durumudur.

Sık karşılaşılan gelişimsel engellilik durumları veya sendromları nelerdir?

Otizm, serebral palsi ve down sendromu sayılabilir.

Otizmi açıklayınız.

Otizm konuşma ve dil gelişiminde, tekrarlayan davranışlarda veya ritüellerde gecikme, sosyal etkileşimde bozulmalar ile tanımlanan gelişimsel engellilik durumudur.

Serebral Palsiyi açıklaynız.

Serebral Palsi vücudun farklı bölümlerini etkileyen, ilerleyici olmayan, kas kontrolü ve koordinasyonundaki bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Bu durum fetal, perinatal veya erken çocukluk gelişimi sürecinde beyinde oluşan hasar ile ortaya çıkmaktadır.

Down sendromunu açıklayınız.

Down sendromu genetik bozukluk sonucu bireylerin 21. Kromozon çiftinde fazladan bir fazla kromozom bulunması durumudur.

Yetişkinlerde Beden Kütle İndeksinin sınıflandırılmasını açıklayınız.

Beden Kütle İndeksi Sınıflaması            BKİ (kg/m2)
ZAYIF                                                   <18.50
NORMAL                                            18.50-24.99
HAFIF ŞIŞMAN (KILOLU)                     25.00-29.99
ŞIŞMAN                                                 ?30.00

Dört yapraklı yonca modelinde bulunan dört besin grubu nedir?

I. Süt ve Süt Ürünleri

II. Et Grubu Besinler

III. Ekmek ve Tahıl Grubu

IV. Sebze ve Meyve Grubu

Yetişkinler için yemek yemeye yönelik öneriler nelerdir?

-Besinlerin tüketiminde çeşitlilik sağlayınız.
-Öğün atlamayınız.
-Özellikle kahvaltı yapmadan güne başlamayınız.
-Her gün 3 ana, 2- 3 ara öğün tüketmeye özen gösteriniz.
-Ayaküstü atıştırmalıklar ve fast food yemek tercihlerinden kaçınınız.
-Sağlıklı beslenmek için mevsiminde doğal ve taze besinler tercih ediniz.
-Şeker tüketiminizi azaltınız.
-Tuz tüketiminizi azaltınız. Az ama iyotlu tuz tüketiniz.
-Tam tahıl ürünlerini tercih ediniz.
-Günde en az 8-10 bardak su içiniz.
-Doymuş yağlar içeren hayvansal kaynaklı yağlar (tereyağı, iç yağ, kuyruk yağ) yerine doymamış yağ asitlerini içeren bitkisel sıvı yağları (zeytinyağı, ayçiçek yağı, mısırözü yağı vb.) tercih ediniz. Trans yağdan kaçınınız.
-Alkol tüketiminden kaçınınız.
-Gazlı içecekleri tüketmeyiniz. Şekerli içecekleri tüketmekten sakınınız.
-Yarım yağlı süt, ayran gibi içecekleri ve vitamin mineral açısından zengin taze sıkılmış az miktarda meyve sularınıtercih ediniz.

Yetişkinler için besinlerin satın alınması ve hazırlanmasına yönelik öneriler nelerdir?

-Yiyecek alışverişlerinize tok karnına ve önceden hazırladığınız alışveriş listenizle çıkınız.
-Besinleri satın alırken ambalajlarını kontrol ediniz.
-Ambalajda yırtık, yıpranmış olanlarını ve teneke kutuda bulunan gıdalarda ise ezik, bombe yapmış ürünleri tercih etmeyiniz.
-Gıdaları satın alırken etiketlerini okuyunuz.
-Almak istediğiniz gıda ürününün ambalajında son kullanma tarihi, içindekiler ve kalori değeri gösteren tabloları kontrol ediniz.
-Mümkün olduğunca düşük enerjili, yağ içeriği az olan besinleri tercih ediniz.
-Sağlıklı beslenmek için işlem görmemiş ve zenginleştirilmiş tahıl ürünleri tercih ediniz. Örneğin; tam buğday ekmeği gibi.

Yaşlılıkta Beslenme Önerileri nelerdir?

-Yeterli ve dengeli beslenmenin temel koşullarından biri olan her öğünde 4 ana besin grubundan tüketilmeli.

-Öğün sayısı artırılmalı, az ve sık yemek yenilmelidir.

-İdeal vücut ağırlığı korunmalı, besinler yoluyla alınan enerji ile harcanan enerji arasındaki denge sağlanmalıdır.

-Yağlı besinlerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. 

-Haşlama, ızgara ve fırında pişirme yöntemleri tercih edilmelidir.

-Posa alımı artırılmalıdır.

-Günlük tuz tüketimi kısıtlanmalıdır.

-Basit karbonhidratlar (çay şekeri) denilen ve kan şekerini hemen yükselten şeker, şekerli besinler ve hamur işi tüketimi sınırlandırılmalıdır. 

-Dehidratasyondan kaçınmak için günlük sıvı tüketimi artırılmalıdır.

-Yaşlılarda su tüketimi günlük 1 litrenin altına düşmemelidir.

-Özel günlerde ve toplantılarda pasta, tatlı ve şekerleme tüketiminden olabildiğince kaçınılmalıdır.

-Besin tüketimini cazip hale getirmek için yiyeceğin lezzet ve çekiciliği artırılmalıdır.

-Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.

-Ağız ve diş sağlığına dikkat edilmelidir.

Et Grubu Besinler arasında neler bulunmaktadır?

Et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek ve ceviz, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar bu
grupta yer alır.

Ekmek ve Tahıl Grubu arasında hangi besinler bulunmalıdır?

Buğday, pirinç, mısır, çavdar, yulaf vb. gibi tahıl taneleri ve bunlardan yapılan un, bulgur, yarma, kahvaltılık gevrek, makarna, erişte vb. ürünler bu gruptadır.

Otizmli bireylerde sık karşılaşılan beslenme sorunları nelerdir?

Otizmli bireylerde yetersiz besin alımı, besin isteğinde sınırlılık, kalsiyum D vitamini besin ögelerinde yetersizlik, düşük vücut ağırlığı bununla beraber bazı bireylerde hafif şişmanlık ve obezite sorunları görülmektedir.

Serebral palsili bireylerde sık karşılaşılan beslenmeye ait tanılar nelerdir?

Serebral palsili bireylerde enerji harcamasındaki artışla birlikte gereksinimden fazla enerji alımı bazı bireylerde ise yutma güçlüğü nedeniyle yetersiz enerji, posa ve sıvı alımı gözlenmektedir.

Down sendromlu bireylerde sık karşılaşılan beslenmeye ait tanılar nelerdir?

Down sendromlu bireylerin bir kısmında ağızdan alım azalmakla birlikte diğer bir kısmında hafif şişmanlık ve obezite bununla birlikte gastrointestinal sisteme ilişkin sorunlar görülebilmektedir.

Beden kütle indeksine (BKİ) nedir?

Boy uzunluğu ve vücut ağırlığına dayalı bir indeks olan beden kütle indeksi (BKİ), toplum düzeyinde şişmanlığı ve şişmanlık riskini tanımlamaktadır. BKİ’nin hesaplanabilmesi için vücut ağırlığı ve boy uzunluğu tekniğine göre ölçülür. Vücut ağırlığının (kg cinsinden) boy uzunluğunun (metre cinsinden) karesine bölünmesiyle hesaplanır.

Dört Yapraklı Yonca Modelinde zeytin yaprakları neyi simgelemektedir?

Yaprakları çevreleyen yuvarlağın altında “Yeterli ve Dengeli Beslenme” ibaresi, üst yarısında ise zeytin dalları bulunmaktadır. Zeytin dalları, barışı temsil etmeleri yanında, dünyaca ünlü beslenme uzmanları tarafından sağlıklı olarak kabul edilen Akdeniz Diyetinin önemli bir unsuru olan zeytinyağını sembolize
ettiği için seçilmiştir.

Epilepsi ve nöbet sorunu olan bireylerde kullandıkları ilaçlar sonucunda biyokimyasal ölçümlerde hangi değerlerinde düşme gözlenir?

Epilepsi ve nöbet sorunu olan bireylerde ilave testlere gereksinim olmakla birlikte, bu sağlık sorunları için kullanılan ilaçlar; kanda folik asit, karnitin, askorbik asit, kalsiyum, D vitamini, alkalin fosfataz, fosfor ve piridoksin düzeylerinin düşmesine neden olabilmektedir.