Bakıma Gereksinimi Olan Engelli Bireyler 2 Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Zihin yetersizliği olan bireylerin belleğe ilişkin becerileri normal gelişim gösteren akranlarına kıyasla daha zayıftır ve bu durum öğrenmelerinde, öğrendiklerini hatırlamalarında güçlükler yaratmaktadır. Ayrıca, yetersizliğin derecesi arttıkça belleğe ilişkin güçlüklerin de arttığı belirtilmektedir.

İletişimin üç temel işlevi bulunmaktadır: a) davranış düzenleme, b) dikkat yönetme ve c) sosyal etkileşimde bulunma.

Dilde normal gelişim, normal bir bilişsel geli- şimin temel göstergelerindendir. Zihin yetersizliği olan bireylerde ise dil ve konuşmadaki problemlerin en çok ortaya çıkan ek yetersizlik türü olduğu belirtilmektedir. Zihin yetersizliği tanısı olan bireylerin yaklaşık yarısının dil ve konuşma terapisine gereksi- nim duyduğu ifade edilmektedir.

Zihin yetersizliği olan bireylerin dile ilişkin özellikleri incelendiğinde, dilin içerik bileşeninde söylenenlerin somut bölümlerini anlama eğiliminde oldukları, daha çok somut sözcüklerden oluşan söz dağarcığına sahip oldukları, daha az sıfat ve zamir kullandıkları görülmektedir. Biçim bileşeninde ise, zihin yetersizliği olan bireylerin kök sözcükleri türetmede, türetme kurallarını kullanmada sınırlılıklar yaşadıkları ve daha kısa ve basit yapılarla cümle kurdukları belirtilmektedir. Dilin kullanım bileşenine gelindiğinde ise zihin yetersizliği olan bireylerin iletişim başlatmaya istekli, sıcakkanlı ve etkileşime açık bireyler oldukları söylenmektedir.

Sosyal yeterlik, ihtiyaç duyulduğunda ya da talep edildiğinde, uygun zamanda ve bağlamda bireylerin iletişim ortakları ile etkili ve nitelikli etkileşim kurmasına ve sürdürmesine olanak tanımaktadır.

Sosyal beceriler pek çok özellikten oluşmaktadır. Bu özellikler şunlardır:

• Sosyal beceriler öğrenilmiştir.

• Sosyal beceriler, bireyin o an içinde bulunduğu duruma özgüdür.

• Sosyal beceriler, bireyin içinde yaşadığı toplumun kurallarıyla ilişkilidir.

• Sosyal beceriler, sosyal ortamlarda olumlu sonuçlar alma ya da olumsuz sonuçlar almayı önlemek amacıyla sergilenmektedir.

• Sosyal beceriler bir amaç doğrultusunda sergilenmektedir.

• Sosyal beceriler gözlenebilen davranışlardan ve gözlenemeyen duygusal ve bilişsel süreçlerden oluşmaktadır.

Eğitimin bireylere kazandırmayı hedeflediği bir psikolojik özellik de kendini düzenlemedir. Zihin yetersizliği olan bireylerin bilişsel özelliklerinden ötürü kendini düzenleme becerilerinde başarısızlık sergiledikleri görülmekte ancak sistematik bir öğretimle bu becerileri öğrenebilmektedirler.

Yaşam sorumluluğunu alma çok geniş bir kavram olup, bireylerin yaşam içinde kendine hedef koyma, bu hedefe ilişkin planlar yapma ve bu planlara uyma, gerektiğinde planlarda değişiklikler meydana getirme olarak tanımlanmakta ve sonuç olarak bireylerin bağımsız yaşam için gerekli olan becerilerini sergileyebilmesini ifade etmektedir.

Uygun olmayan davranışların, elde etme ve kaçma olmak üzere iki temel işlevi bulunmaktadır. Elde etme işlevi, duyusal uyaran elde etme, ilgi/dikkat elde etme ve nesne/etkinlik elde etme iken; kaçma işlevi, duyusal uyarandan kaçma, ilgi/dikkatten kaçma ve nesne/etkinlikten kaçmadır.

Epilepsi nöbeti geçiren bir bireye yapılabilecek ilkyardım uygulamaları şunlardır:

• Öncelikle sakin olun, hastanın yanından ayrılmayın, yardıma gerek varsa başkasını gönderin.

• Hastanın hareketlerini durdurmaya ve/veya engellemeye çalışmayın.

• Hastayı güvenli bir yere yatırın veya taşıyın.

• Yaralanmaya neden olabilecek ucu sivri veya sert eşyalardan (Sivri köşeler vb.) hastayı uzaklaştırarak veya bunları hastanın yanından uzaklaştırarak hastayı koruyun.

• Sıkı giysileri varsa giysilerini gevşetin (kravat, kemer gibi), takıyorsa gözlüğünü çıkartın.

• Sabit ve rahat olacak bir şekilde onu yan yatırıp, tükürüğünün dışarı akması sağlayın. Rahat nefes alması için mümkünse ağzını ve solunum yolunu açık tutun.

• Asla ağzına bir şey sokmaya veya koymaya (örneğin, dişlerini sıkıyorsa açmaya veya su vermeye) çalışmayın. Çene ile ilgili zorlayıcı hareketlerin zararlı olduğunu unutmayınız.