Çatışma ve Stres Yönetimi 2 Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Stres Kaynakları Ve Özel Stresli Durumlar

1. Soru

Stresin kelime anlamları nedir?

Cevap

Günlük yaşantımızda sıklıkla kullandığımız stresin kelime anlamı Türk Dil Kurumu sözlüğünde ruhsal gerilim olarak belirtilmektedir. Literatürde farklı şekillerde tanımlanmakla birlikte, stresi kısaca her hangi bir içsel ya da dışsal etkene karşı verdiğimiz tepki olarak tanımlayabiliriz.


2. Soru

Stresin insan üzerindeki etkilerine yönelik çalışmalarıyla ünlü olan kişi kimdir ve stres tanımı nedir?

Cevap

Hans Selye (Selye, 1976) stresi, organizmanın her türlü değişmeye özel olmayan (yaygın) tepkisi ve bu tepkiyi yaratan uyarıcıları da stresör olarak tanımlamıştır.


3. Soru

Stresin kişilerde olumlu etkisi var mıdır? Varsa nedir?

Cevap

Evet vardır. Stres olumlu ya da olumsuz oluşuna bakılmaksızın her türlü etkene karşı vücudun verdiği tepkidir. Dolayısıyla stres her zaman kişiye zarar veren, kişinin kaçınması gereken bir durumu yansıtmaz. Mutluluğa neden olan ya da başarıya zemin hazırlayan etkenlerden kaynaklanan stres olumlu olarak (iyi stres) nitelendirilebilir ki, buna isteklendirme (motivasyon) de denmektedir.


4. Soru

Stres kaynağı türleri nelerdir?

Cevap

Stres kaynakları, bireysel, çevresel ve örgütsel olmak üzere üç türdedir.


5. Soru

Bireysel stres kaynaklarının başlıca özellikleri nelerdir?

Cevap

Bireysel stres kaynakları kişilerin hayalleri, istekleri, ihtiyaçlarının yanı sıra yetenekleri, karakterleri, mizaçları ve kişiliklerinden oluşmaktadır. Yılmaz (2006)’ın belirttiği gibi stresin kaynağı bizzat bireyin kendi kişiliğidir. Kişileri etkileyen olaylar değil, olaylara verdikleri anlamlardır. Kişisel düşünce farklılıklarının yanı sıra anne-baba-aile, eş, çocuklarla ilgili sorunlar, ya da onların yaşadıkları sorunlar, aşkları, sevgileri, yaşam tarzları, yaşadıkları evlilikleri, boşanmaları, sağlık ve ekonomik durumları hep birer stres kaynağıdır. Bireysel stres kaynakları; ruhsal, duygusal, bedensel, ekonomik ve yaşam tarzından kaynaklanan stresörler olarak ele alınabilir.


6. Soru

Stresin psikolojik yönüne ağırlık veren Lazarusa göre stres neyle ilgilidir?

Cevap

Stresin psikolojik yönüne ağırlık veren Lazarusa (1984) göre stres insanlar üzerinde fizyolojik, sosyal ve psikolojik sistemlerde rahatsızlık yaratabilecek aşırı taleplerin sonucudur. Diğer taraftan bireyin yaşı da önemli bir stres kaynağı olmaktadır. Kişinin stresle başa çıkma gücü yıllar içinde azalmakta, yaşadığı tecrübeler çekincelerini artırmakta, ruhsal durumu değişimlere cevap vermede yetersiz kalmaktadır.


7. Soru

İnsan sağlığını üreten etkileşimli faktörler nelerdir?

Cevap

• Kişilik özellikleri • Davranışlar • Genetik örüntü • Çevre


8. Soru

Ekonomik durumun bireysel stres kaynağı olarak etkisi nedir?

Cevap

Günümüzde ekonomik durum da pek çok kişi için önemli bir stres kaynağıdır. Bireyin kendisinin ve ailesinin geçimini sağlaması, beklentilerini ve hayallerini gerçekleştirebilecek maddi imkanları sağlamaya çalışması, daha fazla çalışmak zorunda kalması, ya da eğlenceye, dinlenceye vakit ayırmaması hep birer stres kaynağı iken bunları yeterince sağlayamaması da ayrı bir stres kaynağıdır. Bireyler daha güzel bir ev, daha güzel bir araba, daha lüks bir yaşam hayali kurarken bir taraftan olumlu, diğer taraftan olumsuz stres etkisi altında kalırlar.


9. Soru

Çevresel stres kaynaklarının özellikleri nelerdir?

Cevap

Yaşamımızı sürdürdüğümüz çevrede meydana gelen değişiklikler, değişimler de stres kaynağı olabilir. Hava-su-toprak kirliliği, radyasyon, afetler, teknolojideki değişiklikler, hastalıklar, salgınlar, siyasi değişiklikler, trafik karmaşası, dedikodular, işsizlik gibi çevremizde meydana gelip yaşamımızı etkileyen faktörler de strese neden olabilir. Sağlığımız, gelişmemiz, ruh halimiz üzerinde bu kadar etkisi olan çevreyi kısaca, kişinin etrafında olan her şey diye tanımlamak mümkündür.


10. Soru

İnsan için geçerli olan çevre türleri nedir?

Cevap

1. Fizikojeokimyasal çevre 2. Biyolojik çevre 3. Sosyal çevre


11. Soru

Fizikojeokimyasal çevremizden kaynaklanan stres faktörleri nelerdir?

Cevap

Fizik-jeolojik-kimyasal çevremizden kaynaklanan stres faktörlerine baktığımız zaman yaşadığımız, içinde bulunduğumuz ortamdaki soğuk, sıcak, gürültü, radyasyon doğrudan bizi etkileyen faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır. Kişiler; atmosferdeki meteorolojik olaylardan, canlılar üzerinde etkisi bulunan ısı, nem, hava basıncı, güneş ışınları, rüzgar ve kirliliklerden etkilenirler.


12. Soru

Biyolojik çevremizden kaynaklanan stres faktörleri nelerdir?

Cevap

Biyolojik çevreden etkilenme sonucu ortaya bedensel birtakım hastalıklar çıkar. Çevremizde ortaya çıkan hastalıklar, bunlardan korunmaya çalışmak, başka ülkelerde ortaya çıkan kuş gribi gibi bulaşıcı hastalıkların bulunduğumuz bölgeleri etkilemesi de bizlerde strese neden olur. Besin maddelerinin kirlenmesi, azalması, teminindeki güçlükler beden sağlığımızın bozulmasına neden olacağından ayrı birer stres nedenidir.


13. Soru

Örgütsel stres kaynakları neyi ifade eder?

Cevap

Örgütsel stres; çalışma hayatımızda belirlenmiş ya da belirlenmemiş rol ve görevleri yerine getirirken ortaya çıkan durumların yarattığı stres faktörlerini ifade eder. Bu kavram iş stresi veya mesleki stres olarak da adlandırılmaktadır. Örgütsel stres, örgütle yada işle ilgili herhangi bir beklentiye karşı tepkidir. Bu tepki işin yapılış şekli ile ilgili olabileceği gibi, çalışma ortamının çevresel özelliklerinden de kaynaklanabilir.


14. Soru

Örgütsel stres kaynakları nelerdir?

Cevap

1. Çalışma ortamı ve koşulları 2. İşin sıkıcı olması 3. Çok fazla iş 4. Düşük ücret 5. İş tanımının tam olarak yapılmamış olması 6. Yönetim 7. Sorumluluk 8. Terfi etme 9. Yöneticilik 10. Performansın değerlendirilmesi


15. Soru

İşin sıkıcı olması stresi nasıl etkiler?

Cevap

Hoşlanmadığımız, ancak zorunlu olarak çalıştığımız iş kolu bunun en güzel örneği olabilir. Bunun yanı sıra emek verdiğimiz işe yaratıcılığımızı katamadığımız, tek düze bir şekilde otomatik olarak yaptığımız işler, bir fabrikada yürüyen bantlarda çalışmak, bürokratik işlerle uğraşmak stres kaynağı olabilir. Yapılan işin kişinin bilgi ve becerisinin altında kalması, iş hacminin düşük olması da işi sıkıcı hale getirebilir.


16. Soru

Çok fazla iş yükü stresi nasıl etkiler?

Cevap

Çalışılan kurumda yeterli eleman bulunmaması sonucu kişinin kapasitesi üzerinde çalışmak zorunda kalması, işin yetiştirilmesi için zamanın kısıtlılığının olması, işin kişinin beceri ve yeteneklerinin yetersiz kalacağı bir iş olması da kişide kaygı ve stres yaratır.


17. Soru

Düşük ücret stresi nasıl etkiler?

Cevap

Kişinin yaptığı işin karşılığı olarak beklediği ücreti alamaması, mali sıkıntı içinde bulunması, geleceğe güvenle bakamamasına neden olur.


18. Soru

İş tanımının tam olarak yapılmaması stresi nasıl etkiler?

Cevap

Rol belirsizliği, örgüt içinde kişinin işinin ne olduğunun belirlenmemiş olması, işin sınırlarının belirsizliği, kimi çalışana aşırı yük, kimi çalışana az iş düşmesine neden olur. Bu durumda hem çalışanlar arasında geçimsizlik ortaya çıkacak hem de yöneticiler ile çatışmalara neden olacaktır ki, bu da çalışanların kaygı düzeyini yükseltecektir.


19. Soru

Yönetimin strese etkisi nedir?

Cevap

Yöneticilerin tek yönlü iletişimde bulunduğu, aşırı güç kullanımı ve cezanın ön planda olduğu, çalışanlar arasındaki yarışmanın ileri düzeylerde olduğu, çalışanların kendileri ile ilgili konularda fikirlerinin alınmadığı işletmeler, çalışanların kendilerini rahat hissetmedikleri, huzursuz işletmeler olmaya adaydır. Bu tip işletmeler çalışanlar için bir stres kaynağıdır.


20. Soru

İş yerindeki sorumluluğun strese etkisi nedir?

Cevap

Kişinin yaptığı işin aşırı sorumluluk taşımasının yanı sıra, diğer çalışanların yaptıkları işlerden de sorumlu olunması, çalışanın kendini stres altında hissetmesine neden olur.


21. Soru

Terfi etme olgusunun strese etkisi nedir?

Cevap

Yükselme, daha iyi şartlarda çalışma, nihayet daha iyi bir gelir düzeyi her çalışanın hayalini süsler. Tüm bilgi, becerisi ve tecrübelerini sergileyebileceği şekilde meslekte ilerleyememesi, yada tam tersi, donanımlarının yetemeyeceği bir kademeye yükselmesi kişinin kendisini stres altında hissetmesine neden olur.


22. Soru

Yöneticilik olgusunun strese etkisi nedir?

Cevap

Tüm örgütlerde az yada çok, işin özelliğine bağlı olarak ortaya çıkan pek çok stres kaynağı vardır. Ancak, en çok stres üreten kaynakların başında insan kaynakları ile yapılması gereken işin bir arada değerlendirmesinin gerektiği yöneticilik gelmektedir. Kaya’ya (2008) göre yönetim basamaklarında işin düşünülmediği, tümüyle bireye kalmış bir zaman dilimi bulmak zordur ve belli bir zaman dilimine pek çok işi sığdırmaya çalışma ya da zamana karşı yarış önemli bir stres faktörüdür.


23. Soru

Özel stresli durumlar nelerdir?

Cevap

• Hamilelik döneminde stres • Çalışan kadınlarda stres • Psikolojik şiddet (Mobbing) • Sınav stresi • Evlilikte stres • Ailede özel gereksinimli birey olması


24. Soru

Hamilelik neden özel bir stres durumu oluşturur?

Cevap

Hamilelik dönemi, fizyolojik ve psikolojik değişimlerin birlikte yaşandığı önemli bir dönemdir. Hamilelik süreci ve çocuk sahibi olmak genel anlamda anneler için neşeli ve heyecan verici bir dönemdir. Anne bir yandan kendi yaşamını devam ettirirken, bir yandan da yeni bir canlının büyümesi, gelişmesi sorumluluğunu taşımaktadır. Bu sorumluluğun getirdiği olumlu stres bekleme süresinin uzunluğundan etkilenmekte, bunun yanı sıra geçirdiği dönemin özellikleri, vücudunda meydana gelen hormonsal ve bedensel değişikliklerin duygudurumunda meydana getirdiği değişiklikler annede olumsuz strese zemin hazırlamaktadır.


25. Soru

Psikolojik şiddet (mobbing) tanımı ve içeriği nedir?

Cevap

Türk Dil Kurumu Sözlüğünde bezdirme olarak tanımlanan ancak günlük konuşma dilimizde de yerini almış olan mobbing önceleri hayvan topluluklarının yabancı hayvanları ortamdan uzaklaştırmak için yaptıkları hareketleri anlatmada, daha sonraları ise sokak çetelerinin istemedikleri kişileri kendilerine özel kabul ettikleri alanlardan uzak tutmak için uyguladıkları davranışları anlatmada kullanılmıştır. Leymann’a (1996) göre psikolojik şiddet; bir kişi yada grup tarafından bir kişiye sistemli bir şekilde düşmanca ve ahlakdışı bir şekilde uygulanan psikolojik terördür. Psikolojik şiddet davranışının amacı; hedef üzerinde üstünlük kurmak, buyruğu altına almak, korkutarak kontrol altında tutmak ve bezdirerek yok etmektir.


26. Soru

Psikolojik şiddet unsurları nelerdir?

Cevap

1. Kişinin uygun iletişimde bulunması üzerinde etkili faktörler 2. Kişinin sosyal temaslarda bulunması üzerinde etkili faktörler 3. Kişinin kişisel itibarı üzerinde etkili faktörler 4. Kişinin mesleki konumu üzerinde etkili faktörler 5. Kişinin fiziksel sağlığı üzerinde etkili faktörler


27. Soru

Kişinin sosyal temaslarda bulunması üzerinde etkili faktörler nelerdir?

Cevap

• İş arkadaşlarının kişiyle konuşmaması, konuşmasının yasaklanması, • Kişinin diğer çalışanlardan izole bir ortamda çalıştırılması


28. Soru

Kişinin kişisel itibarı üzerinde etkili faktörler nelerdir?

Cevap

• Kişinin arkasından konuşulması, • Kişiyi gülünç duruma düşürmek için taklidinin yapılması, • Kişinin engelliği ya da özrü ile alay edilmesi, • Kişinin inançları ile alay edilmesi


29. Soru

Kişinin mesleki konumu üzerinde etkili faktörler nelerdir?

Cevap

• Kişiye iş verilmemesi, • Kişiye anlamsız işler verilmesi


30. Soru

Kişinin fiziksel sağlığı üzerinde etkili faktörler nelerdir?

Cevap

• Kişiye tehlikeli işlerin verilmesi, • Kişinin cinsel tacize maruz kalması,


31. Soru

Sınav stresini hangi unsurlar etkiler?

Cevap

Sınav stresi sınava giren kişinin beklentilerinin yarattığı bir durumdur. Gelecek kaygısı ile birlikte hedefi olan, hedefine ulaşmaya çalışan kişilerin sınav öncesi dönemde stres yaşaması doğaldır. Aslında bu stres olumlu bir stres olup kişide isteklendirmeye neden olur ve performansı artırır. Ancak bu düzeyde kalmadığı takdirde, olumsuz stres tabloda ön plana çıkarak kişide dikkat, öğrenme ve hatırlama yetisinde bozulmalara neden olarak akademik performansın düşmesine neden olur. Sonrasında ise olumsuz düşünce hakimiyetine ve başarısızlığa neden olur.


32. Soru

Ailede özel gereksinimli birey olması stresi nasıl etkiler?

Cevap

Özel gereksinimli birey; özürlü, sakat ya da engelli olan birey olarak tanımlanabilir. Dünya Sağlık Örgütü özürlülüğü fonksiyonel bir hasar, sakatlığı ise normal aktivitelerde kısıtlılık olarak, engelliği ise akranlarına göre bireyin bedeninde veya fonksiyonlarında ortaya çıkan eksiklik, kayıp olarak tanımlanmakta ve sosyal dezavantaj olarak kabul etmektedir. Bu eksiklik, kayıp ya da dezavantaj hem bireyin kendisinde hem de bakımıyla yükümlü olan kişilerde strese neden olurken, ailelerde duygusal, sosyal, ekonomik ve fiziksel yüklenmelere neden olur.


33. Soru

Stresin tanımı nedir?

Cevap

Türk Dil Kurumu sözlüğünde “ruhsal gerilim” olarak belirtilmektedir. Literatürde farklı şekillerde tanımlanmakla birlikte, stresi kısaca herhangi bir içsel ya da dışsal etkene karşı verdiğimiz tepki olarak tanımlayabiliriz.


34. Soru

Olumlu ve olumsuz stres ne anlama gelir?

Cevap

Mutluluğa neden olan ya da başarıya zemin hazırlayan etkenlerden kaynaklanan stres olumlu olarak (iyi stres) nitelendirilebilir ki, buna isteklendirme (motivasyon) de denmektedir. Diğer taraftan sıkıntıya, mutsuzluğa neden olan olaylardan kaynaklanan stres olumsuz olarak (kötü stres) nitelendirilebilir ve bireyin güçlerini tüketir. Ortak noktaları yaşandıklarında kişi için zorlayıcı olmalarıdır. Bu yüzden her ikisi de stres olarak tanımlanmaktadır.


35. Soru

Temel stres kaynakları hangileridir?

Cevap

Stres yaratan kaynakları, bireysel (kendinden kaynaklanan), çevresel (çevresinden, içinde yaşadığı ortamdan kaynaklanan) ve örgütsel (çalıştığı, geçimini sağladığı ortamdan kaynaklanan) olarak üçe ayrılır.


36. Soru

Bireyse stres kaynaklarını oluşturan ögeler nelerdir?

Cevap

Bireysel stres kaynakları kişilerin hayalleri, istekleri, ihtiyaçlarının yanı sıra yetenekleri, karakterleri, mizaçları ve kişiliklerinden oluşmaktadır. Ruhsal, duygusal, bedensel, ekonomik ve yaşam tarzından kaynaklanan stresörler olarak ele alınabilir.


37. Soru

Kişilik özellikleri stresi hangi yönde etkiler?

Cevap

İnsan sağlığı kişilik özellikleri, davranışları, genetik örüntüsü ve çevre arasındaki etkileşimin bir ürünüdür. Bazı insanlar yeni ortam ve kişilerden korku ve çekingenlik duyarlar. Kişilik özelliklerine göre, işleri zamanında ve eksiksiz biçimde bitirmek isterler. Kolay beğenmezler, mükemmelci olurlar. Sorumluluk ve görev bilinçleri yüksektir. Etraftan gelecek tepki, uyarı ve tehditlere daha duyarlı, hassas
ve alıngandırlar. Bu nedenle, yaşadıkları onlar için birer stres kaynağıdır. Olaylardan hemen etkilenip coşkuya yada korkuya kapılabilirler (olumlu – olumsuz stres).


38. Soru

Lazarus'a göre stresin kaynağı nedir?

Cevap

Stresin psikolojik yönüne ağırlık veren Lazarus'a (1984) göre stres "insanlar üzerinde fizyolojik, sosyal ve psikolojik sistemlerde rahatsızlık yaratabilecek aşırı taleplerin sonucudur”. Diğer taraftan bireyin yaşı da önemli bir stres kaynağı olmaktadır. Kişinin stresle başa çıkma gücü yıllar içinde azalmakta, yaşadığı tecrübeler çekincelerini artırmakta, ruhsal durumu değişimlere cevap vermede
yetersiz kalmaktadır.


39. Soru

Ekonomik durumun stres üzerindeki etkisi nedir?

Cevap

Günümüzde ekonomik durum da pek çok kişi için önemli bir stres kaynağıdır. Bireyin kendisinin ve ailesinin geçimini sağlaması, beklentilerini ve hayallerini gerçekleştirebilecek maddi imkanları sağlamaya çalışması, daha fazla çalışmak zorunda kalması, ya da eğlenceye, dinlenceye vakit ayırmaması hep birer
stres kaynağı iken bunları yeterince sağlayamaması da ayrı bir stres kaynağıdır. Bireyler daha güzel bir ev, daha güzel bir araba, daha lüks bir yaşam hayali kurarken bir taraftan olumlu, diğer taraftan olumsuz stres etkisi altında kalırlar.


40. Soru

Stresle başa çıkmada kullanılan yöntemler stresi nasıl etkiler?

Cevap

Kişiler ne kadar içinde bulundukları doğal yaşam tarzından uzaklaşır, ne kadar zor hayallere saplanırlarsa kendilerine o derecede stres ortamı oluşturmuş olurlar. Kişilerin stres ile başa çıkmada kullandıkları bazı yöntemler de strese neden olmaktadır. Örneğin stres altında kalındığında alkollü içecek kullanmak, sigara içmek, gürültülü, dumanlı, loş ortamlarda stresten kurtulmaya çalışmak da kişi için ayrı için bir stres kaynağı iken, monoton bir yaşantı, hep aynı döngü içinde bulunmak da bir stres kaynağıdır.


41. Soru

Çevresel stres kaynakları kaça ayrılır?

Cevap

Bu stres kaynakları, fizik-jeolojik-kimyasal çevre, biyolojik çevre ve sosyal çevre diye üç bölümde incelemek mümkündür.


42. Soru

Fizik-jeolojik-kimyasal çevre stresleri nedir?

Cevap

Fizik-jeolojik-kimyasal çevremizden kaynaklanan stres faktörlerine baktığımız zaman yaşadığımız, içinde bulunduğumuz ortamdaki soğuk, sıcak, gürültü, radyasyon doğrudan bizi etkileyen faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır. Kişiler; atmosferdeki meteorolojik olaylardan, canlılar üzerinde etkisi bulunan ısı, nem, hava basıncı, güneş ışınları, rüzgar ve kirliliklerden etkilenirler.


43. Soru

Kişi, biyolojik olarak çevreden nasıl etkilenir?

Cevap

Biyolojik çevreden etkilenme sonucu ortaya bedensel birtakım hastalıklar çıkar. Çevremizde ortaya çıkan hastalıklar, bunlardan korunmaya çalışmak, başka ülkelerde ortaya çıkan kuş gribi gibi bulaşıcı hastalıkların bulunduğumuz bölgeleri etkilemesi de bizlerde strese neden olur. Besin maddelerinin kirlenmesi, azalması, teminindeki güçlükler beden sağlığımızın bozulmasına neden olacağından ayrı birer
stres nedenidir.


44. Soru

Sosyal çevrenin stresör olarak etkileri nasıl ortaya çıkar?

Cevap

Bireyin yaşamını sürdürdüğü çevrenin bileşimlerinden biri olan sosyal çevre de önemli bir stresör olarak karşımıza çıkmaktadır. Kişiler; amaçlarına ulaşmak, başarılı olmak, saygınlık kazanmak, daha iyi bir yaşam sürmek ve hayallerini gerçekleştirmek için uğraş verirler. Toplumsal kaynaklı isteklendiricilerin etkisinde yapılan bu uğraşılar başlangıçta olumlu bir stres nedeni iken bu çabaların şiddeti artar, süresi uzarsa, bu durumda kaygı, sıkıntı ön plana çıkar ki, artık olumsuz stres tabloya hakim olmaya başlar. Farklı iletişim stilleri, kısıtlamalar, bekleme zamanının uzaması, hatta eğlenmeye gittiğimiz ortamdaki kötü servis, insanlarda strese neden olur. Kişilerin yaşadıkları sosyal ortamlardaki suç oranları, adaletsizlikler, enflasyon, trafik karmaşası, toplumsal yapıda birden bire ortaya çıkan afetler, terör olayları, savaşlar gibi ekonomide, politikada meydana gelen değişiklikler kişileri korkutur, kaygıya sürükler. İnsanların tüm yaşamını, uyumunu alt üst eder. Kısaca strese neden olur.


45. Soru

Örgütsel stres kaynakları nelerdir?

Cevap

Örgütsel stres; çalışma hayatımızda belirlenmiş ya da belirlenmemiş rol ve görevleri yerine getirirken ortaya çıkan durumların yarattığı stres faktörlerini ifade eder. Bu kavram iş stresi veya mesleki stres olarak da adlandırılmaktadır. Örgütsel stres, örgütle yada işle ilgili herhangi bir beklentiye karşı tepkidir. Bu tepki işin yapılış şekli ile ilgili olabileceği gibi, çalışma ortamının çevresel özelliklerinden de
kaynaklanabilir.


46. Soru

Örgüt içinde karşılaşılabilecek potansiyel stres kaynakları nelerdir?

Cevap

Çalışma ortamı ve koşulları, işin sıkıcı olması, çok fazla iş, düşük ücret, iş tanımın tam olarak yapılmamış olması, yönetim, sorumluluk, terfi etme, yöneticilik ve performansın değerlendirilmesidir.


47. Soru

Çalışanların kendi aralarında ve yönetimle iletişimlerinin yetersiz olmasından kaynaklanan örgütsel stres durumu hangisidir?

Cevap

Çalışanların kendi aralarında ve yönetimle iletişimlerinin yetersiz veya kötü olduğu, huzursuz işletmeler, çalışma ortamı ve koşullarla ilgili bir atres kaynağıdır.


48. Soru

Çalışan kadınlardaki stres kaynağının sebepleri nelerdir?

Cevap

Eğitim, kariyer, çalışma hayatı dünyasında erkeklere nazaran daha fazla sorunla karşılaşan kadın için bunlar stres kaynağı iken, ev işlerinin aksamaması, çocukların, eşin ihtiyaçları kadınların stresinin artmasına neden olmaktadır. Kişisel özellikler, çevre, çalışma hayatı derken, karşılaştığı eşitsizlikler, adaletsizlikler kadın için ayrı bir stres kaynağı olmaktadır. Erkekler tek işte çalışırken, kadının bir
birinden çok farklı, iki farklı çalışma ortamı olması (ev ve iş), bu iş ortamlarının getirmiş olduğu görev ve sorumluluklar çalışan kadınların erkelere nazaran, çarpan etkisiyle, daha fazla stres altında olmasına neden olmaktadır.


49. Soru

Psikolojik şiddet(mobbing) nedir?

Cevap

Psikolojik şiddet; bir kişi yada grup tarafından bir kişiye sistemli bir şekilde
düşmanca ve ahlakdışı bir şekilde uygulanan psikolojik terördür.


50. Soru

Psikolojik şiddet davranışının amacı nedir?

Cevap

Psikolojik şiddet davranışının amacı; hedef üzerinde üstünlük kurmak, buyruğu altına almak, korkutarak kontrol altında tutmak ve bezdirerek yok etmektir. Psikolojik şiddet; hiyerarşik bir yapılaşmanın olduğu gruplarda ya da zayıf bir kontrolün olduğu örgütlerde güçlünün diğer kişilere psikolojik yollardan baskı yapmasıdır.


51. Soru

Özel stresli durumlar hangileridir?

Cevap

Hamilelik dönemi stresi, çalışan kadınlardaki stres, mobbing, sınav stresi, evlilikteki stres ve  ailede özel gereksinimli birey olması gibi durumlardan kaynaklı stres tipleridir.


52. Soru

Psikolojik stres unsurları kaça ayrılır?

Cevap

Bu durum beş ana başlıkta incelenir, bunlar;

1. Kişinin uygun iletişimde bulunması üzerinde etkili faktörler
a. Kişinin kendisini gösterme olanaklarının kısıtlanması,
b. Kişinin sözünün sürekli kesilmesi,
c. Çalışma arkadaşlarının kişinin kendisini gösterme olanaklarını kısıtlaması,
d. Kişinin sözlü tehditler alması,
e. Sözlü saldırılırda bulunulması,
f. Kişinin ret edilmesi için sözel aktivitelerde bulunulması,
2. Kişinin sosyal temaslarda bulunması üzerinde etkili faktörler
a. İş arkadaşlarının kişiyle konuşmaması, konuşmasının yasaklanması,
b. Kişinin diğer çalışanlardan izole bir ortamda çalıştırılması,
3. Kişinin kişisel itibarı üzerinde etkili faktörler
a. Kişinin arkasından konuşulması,
b. Kişiyi gülünç duruma düşürmek için taklidinin yapılması,
c. Kişinin engelliği ya da özrü ile alay edilmesi,
d. Kişinin inançları ile alay edilmesi,
4. Kişinin mesleki konumu üzerinde etkili faktörler
a. Kişiye iş verilmemesi,
b. Kişiye anlamsız işler verilmesi,
5. Kişinin fiziksel sağlığı üzerinde etkili faktörler
a. Kişiye tehlikeli işlerin verilmesi,
b. Kişinin cinsel tacize maruz kalması,

olarak incelenebilir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi