Çocuk, Bilim Ve Teknoloji Dersi 7. Ünite Özet

Giriş

Çocukluk çağında teknoloji kullanımı, öte yanda bilgiye erişimi kolaylaştıran, eğitimde fırsat eşitliğinin anahtarı olarak görülürken bir yanda küçük yaşta fazla maruz kalınmaması gereken insanı aptallaştıran bir olgu olarak ele alınmaktadır. Teknolojinin bilgiye erişimi arttırdığı doğrudur. Teknolojiyle gerçekleştirilen etkinlikler, çocukların dijital okuryazarlığına katkı sağlar ancak çocuklar teknoloji ile başıboş¸ ve kontrolsüz bırakılmamalıdır.

Eğitim Teknolojisi

Teknoloji en basit tanımıyla sorunların zorluk derecesine, teknik çözüm olasılıklarına ve ekonomik değerlerine uygun çözüm üretebilmek için bir bakış açısı, bir yapı geliştirmektir. Teknoloji; insanı güçlendirmek, zaman zaman üstün kılmak için geliştirilecek aletler, teknikler ve yöntemler üzerinde durur. Teknoloji; insan hayatında yardımcı, kolaylaştırıcı bir rol üstlenmelidir. Bu durum, eğitim öğretim süreçlerinde teknoloji kullanımı için de geçerlidir.

Eğitim teknolojilerinin sağladığı başlıca olanaklar ve yararlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Eğitimde imkân ve fırsat eşitliğini arttırma,
• Örgün eğitimin yetersiz kaldığı noktalarda kitle eğitimine olanak sağlama,
• Bireysel eğitime imkân sağlama,
• Eğitim yaşantılarını zenginleştirme,
• Eğitimde zaman ve mekân sınırını kaldırma,
• Birinci kaynaktan bilgi teminine olanak sağlama,
• Mevcut beşeri ve maddi kaynaklardan yararlanmayı arttırma,
• Eğitim süreçlerinin maliyetini düşürme.
• Öğretme ve öğrenme süreçlerini daha verimli hale getirme,
• Öğretme ve öğrenme süreçlerini öğrenci yeteneklerine uyarlamayı ve öğretme ve öğrenme etkinliklerinin bireyselleştirilmesini kolaylaştırma.

Eğitim Teknolojilerinin Tarihsel Gelişimi

Hâlen kullanılmakta olan kâğıt ve kara tahtanın bilgi aktarım aracı olarak yetersiz kalmasıyla birlikte eğitimöğretim yaşantılarına deney setleri gibi sınıf içi araçgerecin yanı sıra bilgi iletişim teknolojileri bağlamında sırasıyla radyo, televizyon, video, bilgisayar, İnternet ve mobil teknolojiler girmiştir. 1920-1950’li yıllarda radyo, televizyon ve video teknolojilerindeki iyileşmelerle radyo ve televizyon sistemleri üzerinden eğitim uygulamaları hız kazanmıştır. Radyo ve televizyon ile öğretim uygulamaları, bilgisayar ve İnternet’in yaygınlaşmasına kadar olan süreçte devam etmiştir. İnternet’le birlikte gelen etkileşim imkânı web-tabanlı (ağˆ-tabanlı) sistemleri ihtiyaca daha kolay cevap verebilir hâle getirdiğinden TV ve videodan öğrenme, yerini göreli olarak elektronik öğrenmeye bırakmıştır.

Sanal sınıflar, sanal gerçeklik uygulamaları, web konferans, eş zamanlı ve eş zamansız tartışma grupları, blog, viki gibi Web 2.0 uygulamaları ile öğrenenlerin içerik oluşturma süreçlerinde aktif olması ile bu dönemde öğrenmenin sosyal ve etkileşimli boyutuna olan vurgu artmıştır.

Eğitimde Kullanılan Başlıca Teknolojiler

Radyo

1900’lü yılların başlarında ilk olarak askerî iletişim sistemlerinde kullanılan radyo, 1930 yıllara gelindiğinde ticarileşir ve kitle iletişim aracı olarak yaygınlaşmaya başlar. Böylelikle bir bilgi edinme aracı hâline gelen radyo, aynı zamanda bir öğrenme aracı hâline de gelmiş¸ olur. Radyolar üzerinden kitlesel eğitim sağlamak amacıyla münferit programlar yapıldığı gibi sadece eğitime özelleşen kanallar da açılabilir. Günümüzde podcast kullanılmaktadır. Podcast, ses kayıtlarının İnternet üzerinden kolayca paylaşılmasını sağlayan bir yayın dağıtım sistemidir. Podcatslerin eğitimde kullanımı genellikle derslere ilişkin ses kayıtlarının ya da sesli kitapların düzenli olarak yayınlanması şeklindedir. En büyük avantajı; dinleyicinin, kayıtları isteğine bağlı olarak istediği yerde istediği zaman dinleme olanağı sunmasıdır.

Televizyon

1930’ların başında televizyon elektronik eşya olarak Avrupa’da satılmaya ve geniş¸ kitlelere hitap etmeye başlamıştır. Türkiye’de ise TRT’nin ilk televizyon yayını 1968’de yapılmış¸, 70’lerin sonuna doğru TV evlerde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. İlk özel televizyon 1990’da yayına başlamıştır. Televizyon hâlen çocukların en fazla maruz kaldıkları teknolojilerden biridir. Örgün eğitimde televizyon sınıfta örnek olayların gösterimi, bir programın izlenip tartışılması gibi etkinliklerde kullanılmaktadır. Okullarda bilgisayar ve İnternet teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla örgün eğitimde kullanım oranı düşmüştür. Yaygın eğitim veya kitle eğitiminde ise hâlen kullanılmaktadır. Kitle eğitiminde televizyon kullanımının Türkiye’de yaygın olarak bilinen en başarılı örnekleri Susam Sokağı ve TRT Okul’dur. Dünyadaki başarılı uygulamalara örnek olarak İngiltere’de BBC ve Amerika’da PBS televizyonlarının eğitim kanalları verilebilir.

Günümüzde çocuklar televizyona çoğunlukla evde maruz kaldıklarından öğretmenlere düşen en önemli görev, aileleri televizyonun eğitim öğretim sürecinde nasıl kullanılması gerektiği konusunda yönlendirmek, onlara çocuklarının televizyon izleme alışkanlıklarını kontrol edebilmeleri konusunda yardımcı olmaktır. Günümüzde ailelerin yaptığı başlıca hatalar şu şekilde sıralanabilir:

• Televizyonu dadı olarak kullanmak.
• Çocuğun ne izlediğine dikkat etmemek.
• Televizyon izleme zamanına kısıtlama koymamak.
• Çocuğu pasif izleyicisi durumundan çıkartamamak.

Bilgisayar ve İnternet Teknolojileri

Günümüzde bilgi ve iletişim teknolojilerini diğer bir ifade ile dijital medyayı kullanan çocukları sayısı gün geçtikçe artmaktadır. çocuklar bilgisayar kullanımına ortalama 8 yaşında başlamaktadır. İnternet kullanımına ortalama başlama yaşı 9’dur. Yeni nesiller tıpkı anadillerini öğrenir gibi doğal yollarla küçük yaştan itibaren teknoloji ve İnternet kullanımını öğrenmektedirler. Bilgiye ulaşma ve maruz kalma şekilleri değiştiği için öğrenme süreçleri de değişmektedir. Söz konusu değişimler yaşandıkça eğitim öğretim alanındaki kuramlar da dönüşmektedir.

Açık öğrenme ağları; insanların yanı sıra kaynaklara ve diğer Web 2.0 araçlarına bağlantı yapmanın mümkün olduğu, öğrenmenin zaman ve mekânın sınırlaması olmaksızın çoğunlukla İnformal olarak gerçekleştiği, etkileşim yoğun olduğu herkese açık ağˆ ortamlarıdır.

Bir uygulamanın ya da web sitesinin Web 2.0 tanıma uygun olması için şu özelliklere sahip olması gerekir:

• Kullanıcıların yayıncıdan bağımsız olması,
• İçeriğin kullanıcılar tarafından üretilmesi,
• Kullanıcılar arasında etkileşim olması,
• Zaman ve mekân sınırlaması olmaması.

Sosyal ağların eğitimde bir araç olarak kullanılmasının aşağıda sıralanan avantajlar bağlamında yaygınlaştığını söylemek mümkündür:

1. Zamandan ve mekândan bağımsız olması
2. Öğrenmeyi bireyselleştirmesi
3. Anında geri bildirim alınabilmesi
4. Etkileşim yoğun olması
5. Akran değerlendirmesine açık olması
6. Gönüllülük esasına dayanması
7. Öğrenenlerinde görsel ve işitsel öğrenme ortamları tasarımına izin vermesi
8. Daha kısa sürede öğrenebilmenin sağlanması
9. Öğrenenin ders içeriğini istediği kadar tekrar edebilmesine ve kaynakları her an erişilebilir şekilde saklamasına olanak sağlaması

Bu bağlamda öğretmenlerin sınıf içi etkinlikleri için kullanabileceği bazı Web 2.0 araçları aşağıda listelenmiştir:

• İçerik Yönetim araçları:
  • BWorks ( www.pbworks.com )
  • Wikispaces ( www.wikispaces.com )
  • Edmodo ( www.edmodo.com )
  • Edublogs ( www.edublogs.org )
• Depolama ve dosya paylaşım araçları
• Etkileşimli sunum araçlar
• Çevrim içi anket uygulamaları
• Kavram haritası ve çizim uygulamaları
• Animasyon ve video uygulamaları
• Kelime bulutu uygulamaları
• Sosyal yerimi araçları
• İş birliği Araçları
• Çevrim içi Görüşme Araçları

Kişisel Öğrenme Ortamı: Kişisel öğrenme ortamları, öğrenme ilgi ve ihtiyaçlarına göre ağları ve çeşitli araçları bir araya getirmeye ve yönetmeye olanak tanıyan özelleştirilebilir/ kişiselleştirilebilir teknolojik ortamlardır.

Çocuklar, İnternet ve sosyal ağların nasıl kullanılması gerektiği, kişisel öğrenme ortamlarının nasıl oluşturulması gerektiği konusunda yönlendirilmelidir. Çocuklara bilgi ve medya okuryazarlığının erken yaşlarda kazandırılması gerekir. Ebeveynler ve öğretmenler İnternet ortamı ve sosyal ağlarda yer almalı çocuklara bu mecraların nasıl kullanılması gerektiği konusunda rehberlik etmelidir. Ağˆ toplumu süreçleriyle birlikte öğrenenler kendi öğrenme ortamlarını kişiselleştirme, kendi bağlantılarını oluşturma eğilimindedirler.

Mobil Cihazlar: Cep Telefonları ve Tabletler

Mobil teknolojilerin kendinden önceki taşınabilir (portable) teknolojilerden farkı yüksek hızlarda kullanılabilmesidir. “Mobile” hareket edebilir, “portable” taşınabilir demektir. Mobil teknolojilerin donanım ve yazılım (işletim sistemi) olmak üzere iki temel belirleyicisi bulunmaktadır. Yaygın olarak kullanılan mobil cihazlara cep telefonları, akıllı telefonlar, avuç içi bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar örnek olarak verilebilir. En yaygın işletim sistemleri ise Google Android, Apple iOS ve Windows Mobile’dır. Mobil cihazlar üzerinde yerel ve web tabanlı olmak üzere iki tip yazılım çalışmaktadır. Mobil cihazlara özel olarak tasarlanmış¸ ve kodlanmış¸, mobil cihaza indirilerek kullanılan yazılımlara “Mobil Uygulama (App)” denmektedir.

Mobil teknolojilerin eğitime sağlayacağı faydalar aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Eğitimde fırsat eşitliğini arttırma
• Bireyselleştirilmiş¸ öğrenmeyi kolaylaştırma
• Anlık değerlendirme ve geri bildirim sağlama
• Zamandan ve mekândan bağımsız öğrenmeyi mümkün kılma
• Sınıf içindeki zamanı etkili kullanma
• Yeni öğrenme toplulukları oluşturma
• Durumlu öğrenmeyi destekleme
• Formal ve informal öğrenme arasında köprü olma
• Engelli bireylerin öğrenmesine yardım etme
• İletişim ve yönetim süreçlerini iyileştirme
• Maliyet etkinliğini (cost-efficiency) arttırma

Öğrenme yönetim sistemi

Bir yönetim aracıdır ve eğitim içeriklerinin yönetimine, öğrenenler ve öğretenlerin izlenmesine, öğrenme öğretme süreçlerinin bireyselleştirilebilmesine olanak sağlayan bütünleşik bir sistemdir.

Öğrenme yönetim sisteminin temel bileşenleri:

• Kullanıcılar, dersler, eğitmenler ve rollerin yönetimi sağlayan yönetimini panelleri
• Ders takvimi
• Sistem içi mesaj ve uyarı gönderme araçları
• Test ve değerlendirme araçları
• Sınav ve not dökümü araçları
• Ders dağıtım araçları
• Kayıt (ön şart tanımlama da yapılabilmektedir) araçlarıdır.

Öğrenme-Öğretme Süreçlerine Teknoloji Kullanım Stratejileri,

• Alan uzmanlarının katılımı
• Yansıtıcı etkinlikler
• Ters-yüz edilmiş (Flipped) öğrenme etkinlikleri
• Video Derslerin Kullanımı
• Mobil Öğrenme Entegrasyonu
• Oyun tabanlı öğrenme
• Oyunlaştırma
• Sanal saha gezileri
• Öğrenciyi fiziksel olarak etkinliğe dahil etme
• Kodlama/programlama