Çocuk, Bilim Ve Teknoloji Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Milli Eğitim Bakanlığı hazırlanan fen eğitimi programının vizyonunu ne olarak belirlemiştir?

MEB hazırlanan fen eğitimi programının vizyonunu, “bütün öğrencilerin araştıran, sorgulayan, etkili kararlar verebilen, problem çözebilen, kendine güvenen, iş birliğine açık, etkili iletişim kurabilen, sürdürülebilir kalkınma bilinciyle yaşam boyu öğrenen; fen bilimlerine ilişkin bilgi, beceri, olumlu tutum, algı ve değere; fen bilimlerinin teknoloji toplum-çevre ile olan ilişkisine yönelik anlayışa ve psikomotor becerilere sahip bilim okuryazarı bireyler” olarak yetiştirilmesi şeklinde belirlemiştir (MEB, 2013)

Bilim okuryazarlığı nedir?

Bilim okuryazarlığı toplumun daha verimli ve üretken bir şekilde yaşayabilmesi için bilime ilişkin bilinmesi gereken temel kavramlar ve konulardır.

Bilimin doğası ile ne ifade edilmektedir?

Bilimin doğası ile bilimin epstemolojisi (felsefesi), sosyolojisi, metodolojisi (bilme yolu olarak bilim veya bilimsel bilgi) ve de bilimsel bilginin gelişiminin doğasında var olan değerler ve inançlar (bilimsel tutum) ifade edilmektedir.

Uluslararası Fen Eğitim Standartlarına yönelik hazırlanan belgelerde bilimin doğasına ilişkin ortaya çıkan ortak özellikler nelerdir?

İlgili ortak özellikler şöyle sıralanabilir:
• Bilimsel bilgi uzun süreli olmasına rağmen değişebilir yapıdadır.
• Bilimsel bilgi tamamıyla olmasa da büyük ölçüde gözleme, deneysel kanıtlara, rasyonel (mantıklı) görüşlere ve şüpheciliğe dayalıdır.
• Bilim yapmak için tek bir yol yoktur. Bu nedenle evrensel, adım adım bir bilimsel yöntemden söz edilemez.
• Bilim, doğal olguları açıklama girişimidir.
• Kanunlar (yasa) ve teoriler bilimde farklı işlevlere sahiptir.
• Bu nedenle öğrenciler teorilerin daha fazla kanıtla yasaya dönüşmeyeceğini fark etmelidirler.
• Tüm kültürlerden insanlar bilime katkı sağlarlar.
• Yeni bilgiler açıkça ve anlaşılır bir şekilde raporlaştırılmalıdır.
• Bilim insanının doğru kayıt tutması, diğer bilim insanlarının (akran) görüşlerini alması ve ürettiği işin tekrarlanabilirliğine ihtiyaç vardır.
• Gözlemler teorilere dayalıdır.
• Bilim insanları yaratıcıdır.
• Bilim tarihi hem evrimsel ve hem de devrimsel bir özelliği ortaya koyar.
• Bilim, sosyal ve kültürel geleneklerin bir parçasıdır.
• Bilim ve teknoloji birbirini etkiler.

“Bilimsel bilginin” özellikleri nelerdir?

Bilimsel bilginin özellikleri şöyle sıralanabilir:
• Değişebilir.
• Deney ve gözlemlerden elde edilmiş kanıtlara dayanır.
• Özneldir.
• Kısmen insanların çıkarımlarının, hayal güçlerinin ve yaratıcılıklarının bir ürünüdür.
• Sosyal ve kültürel yapı ile iç içedir.

Bilim insanlarının hangi özellikleri bilimsel süreçlerin tasarlanmasında ve bilimsel bilgiye ulaşılmasında önemli bir role sahiptir?

sahiptir? Cevap: Bilim insanlarının yaratıcılıkları ve hayal güçleri bilimsel süreçlerin tasarlanmasında ve bilimsel bilgiye ulaşılmasında oldukça önemli role sahiptir.

“Gözlem” terimi ile ne ifade edilmektedir?

Gözlemler, gözlemcilerin üzerinde kolayca fikir birliğine varabilecekleri, doğal olgular hakkında duyular aracılığıyla ya da duyuların uzantılarıyla doğrudan erişilebilen betimsel anlatımlardır.

Kanun nedir?

Gözlenebilen olgular arasındaki ilişkileri açıklayan betimsel ifadelerdir.

Teori nedir?

Gözlenebilir olgular ya da olgulardaki sistemler için yapılan çıkarımsal açıklamalardır.

Bilim okuryazarlığının en temel bileşenlerinden biri olan bilimin doğasının anlaşılmasının katkıda bulunduğu noktalar nelerdir?

İlgili noktalar şöyle sıralanabilir:
• Bireylerin bilimi, bilimin ürünlerini ve günlük yaşamda karşılaşılan bilimsel metodolojiyi anlamasına;
• Bireylerin bilimle ilgili sorunlar hakkındaki tartışmalar yapabilmesine ve karar verme süreçlerine katılmasına;
• Bireylerin bilimsel kültüre önem vermelerine;
• Bireylerin bilimsel toplumun normlarını kavramalarına ve
• Fen bilimleri konu alanının daha etkin bir şekilde anlaşılmasına katkıda bulunduğu öne sürülmüştür

Bilimin doğasının öğretimi için ortaya çıkan farklı eğitsel yaklaşımlar nelerdir?

Bilimin doğasının öğretimi için ortaya çıkan üç farklı eğitsel yaklaşım;
• Tarihsel yaklaşım,
• Dolaylı yaklaşım ve
• Doğrudan-yansıtıcı yaklaşımdır.

Bilimin doğasının öğretimi için ortaya çıkan üç farklı eğitsel yaklaşımdan biri olan tarihsel yaklaşım nedir?

Tarihsel Yaklaşım, bilimin doğasının bilim tarihi aracılığı ile öğretilmesini önermektedir. Bu yaklaşımda, bilim sosyal bir gelenek gibi nitelendirilir. Bilim ve teknolojinin gelişiminin, sosyal ve tarihsel bağlamda bilimsel fikirlerin üretilmesinin bilime olan etkisi üzerinde durularak bireylerin bilimin doğası konusundaki anlayışlarının geliştirilmesi amaçlanmaktadır

Bilimin doğasının öğretimi için ortaya çıkan üç farklı eğitsel yaklaşımdan biri olan dolaylı yaklaşım nedir?

Dolaylı yaklaşım bireylerin aldıkları fen eğitimi boyunca bilimin doğasına herhangi bir vurgu yapılmaksızın bir yan ürün olarak öğreneceklerini kabul eder. Rowe, Lavson, Haukoos, Penck, Gabel, Rubba ve Franz gibi birçok fen eğitimcisi tarafından savunulan bu yaklaşım, fen dersler sırasında bilimsel süreç becerilerinin kullanılmasıyla bilimin doğasına ilişkin bir anlayış kazanılacağını önermektedir. Dolaylı yaklaşıma örnek olarak programda yer alan fen konularını bilimin doğasına herhangi bir özel vurgu yapmaksızın işlenmesi gösterilebilir.

Dolaylı yaklaşımın karşısında duran araştırmacıların yaklaşımı etkilediğini düşündükleri temel varsayımlar nelerdir?

Dolaylı yaklaşımın karşısında duran araştırmacıların yaklaşımı etkilediğini düşündükleri iki temel varsayım vardır:
• Bunlardan ilki, bilimin doğasının öğrenilmesinin bilişsel bir öğrenme çıktısı olarak değil duyuşsal bir öğrenme çıktısı olarak algılanmasıdır.
• Diğeri ise bilimin doğasının bilimsel süreç becerileriyle fen etkinliklerinde kazanılacak bir yan ürün olarak görülmesidir.
Oysaki bilimin doğasına yönelik doğrudan vurgu yapılmamasının bireylerin bu alanda anlayışlarının geliştirilmesinde etkili olmadığı ve bilimin doğasının ana öğrenme çıktısı olarak ele alınmasının gerekliliği vurgulanmaktadır.

Bilimin doğasının öğretimi için ortaya çıkan üç farklı eğitsel yaklaşımdan biri olan doğrudan-yansıtıcı yaklaşım nedir?

Bilimin doğası öğretiminde kullanılan bir diğer yöntem olan doğrudan yansıtıcı yaklaşım, bilimin fen eğitimi süresince bir yan ürün olarak kazanılmasından ziyade bilimin doğasının fen etkinliklerinde özellikle vurgulanmasının ve etkinlik sonrası yapılan tartışmalarla da pekiştirilmesinin gerekliliğini savunur. Doğrudan yansıtıcı yaklaşım, fen konularını içeren etkinlikler ve tartışmalar aracılığıyla ya da fen konularını içermeyen doğrudan bilimin doğasına ilişkin özelliklere vurgu yapan
etkinlikler ile bireylerin dikkatinin bu konuya çekilmesini içerir.

Doğrudan-yansıtıcı yaklaşımdaki doğrudan sözcüğü ile ne ifade edilmektedir?

Doğrudan-yansıtıcı yaklaşımdaki doğrudan sözcüğü ile bilimin doğasının önemi, bilişsel bir öğrenme çıktısı olduğu ve bu yüzden amaçlı ve istendik bir şekilde öğretim sürecinde açıkça vurgulanmasının gerekliliği ifade edilmektedir.

Bilim insanının genel özellikleri nelerdir?

insanının genel özellikleri nelerdir? Cevap: Bilim insanının genel özellikleri şunlardır:
• Meraklı,
• Sorgulayıcı,
• Açık fikirli,
• Gözlemci,
• Yaratıcı ve hayal gücüne sahip,
• İletişimci (diğer bilim insanlarıyla iletişim içindedir),
• Problem çözebilen,
• Eleştirel düşünen,
• Keşfetmeye ve öğrenmeye isteklidir.

Çocuklar ile bilim insanı arasındaki benzerlikler nelerdir?

Çocukların doğal dünyayı anlama çabaları düşünüldüğünde bilim insanlarının belirtilen özelliklerinden birçoğunu taşıdıkları görülmektedir. Çocukların keşfetmeye ve öğrenmeye yönelik çabaları, bitmeyen soruları ve merakları, yaptıkları gözlem ve çıkarımları ve de yaratıcılık ve hayal güçler onları küçük birer bilim insanı yapmaktadır.

Erken çocuklukta bilimin doğasının öğretiminin önemi nedir?

Bilimin doğası eğitiminin gerekliliğinin yanı sıra bu eğitimin erken yaslardan başlanarak gerçekleştirilmesi de önem taşımaktadır. Erken çocukluk eğitiminin bireylerin gelişimlerindeki rolü günümüzde sıklıkla vurgulanan bir konudur. Gelişim ve öğrenmenin çok hızlı olduğu bu dönemde gerçekleştirilen eğitimin bireylerin bilişsel, sosyal-duygusal gelişiminde önemli bir rolü olduğu, erken yaslarda kazanılan bilgi, beceri ve tutumların bireylerin yaşamlarının temelini oluşturduğu belirtilmektedir.

Bilimin doğasına ilişkin bilgilerin erken yaştan itibaren vurgulanmasının katkıları nelerdir?

vurgulanmasının katkıları nelerdir? Cevap: Bilimin doğasına ilişkin bilgilerin erken yaşlardan itibaren vurgulanması öğrencilerin bilime olan ilgisini artırır, bilimsel uğraşın ne olduğuna ilişkin anlayışlarını geliştirir, bilimle ilgili daha bilgili kararlar alabilen vatandaşlar yetiştirilmesine katkı sağlar. Bunun yanı sıra bilimin doğasına fen öğretim programında yer verilmesi öğretmenlerin fen derslerini destekler ve geliştirir. Ayrıca erken yıllarda bilimin doğasını anlamaya yönelik yaşantılar sunulmasının çocukların ileriki yıllarda hem bilimin doğasına hem de fen konularına ilişkin daha iyi kavramsal anlayış ve bilimsel altyapı geliştirmelerine yardımcı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle çocukların küçük yaslardan itibaren bilimin doğasına vurgu yapılan eğitsel uygulamalarda yer almaları, bu etkinlikler süresince söz konusu edinimlerin ve anlayışların gelişiminin incelenmesi oldukça önemlidir. 

Bilimin doğasına ilişkin verilen etkinlikleri belirlerken nelere dikkat edilmelidir?

Bilimin doğasına ilişkin verilen etkinlikler bilimin doğasına ilişkin anlayışlarınız yeterli düzeyde olduğunda kolaylıkla uygulayabilirsiniz. Fakat etkinliklerin hedeflerine uygun bir şekilde gerçekleşmesi için dikkat edilmesi gereken nokta hedef kitlenizin gelişimine, hazır bulunuşluğuna dikkat ederek etkinlikler üzerinde gerekli uyarlamaları yapmaktır.

Bilimin ortak özellikleri nelerdir ?

Bilimsel bilginin özellikleri nelerdir ?

Bilimin doğasına öğretimine ilişkin yaklaşımlar nelerdir ?

• Tarihsel yaklaşım
• Dolaylı yaklaşım
• Doğrudan-yansıtıcı yaklaşım

Bilimin doğasının öğretiminde tarihsel yaklaşım nasıl tarif edilir ?

Blimin doğası öğretimde dolaylı yaklaşım nasıl açıklanabilir ?

Bilimin doğasının öğretiminde doğrudan- yansıtıcı yaklaşım nasıl açıklanır ?

Bilim insanın genel özellikleri nasıl sıralanabilir ?

Bilimin doğasını ve özelliklerini hangi farklı disiplinler çalışmaktadır ?

Bilimin bilginin değişebilir doğası nasıl açıklanabilir ?

Bilimin kanıta dayalı doğası nasıl açıklanır ?

Bilimin öznel doğası nasıl açıklanabilir ?

Bilimsel bilginin yaratıcı doğası nasıl açıklanabilir ?

Bilimin sosyal ve kültürel doğası nasıl açıklanabilir ?

Bilim içinde bulunulan kültür bağlamında gerçekleştirilen bir insan aktivitesidir. Bilimin uygulayıcıları da içinde bulunulan kültürün birer parçasıdır ve bu nedenle bilim içinde geliştiği kültürü izler, etkiler ve aynı zamanda o kültürün birçok unsurundan ve düşünsel yapısından etkilenir. Bu unsurlara örnek olarak sosyal yapı, güç yapısı, politika, sosyo ekonomik faktörler, felsefe ve din verilebilir fakat söz konusu değişkenler bunlarla da sınırlı değildir.

Bilimde gözlemler nasıl tarif edilir ?

Bilimin doğasının anlaşılmasına neler katkıda bulunmuştur ?

Erken çocuklukta bilimin doğası ve öğretimi nasıl olmalıdır ?

Teoriler ve kanunlar arasındaki fark nasıl açıklanabilir ?

Bilim okuryazarlığı en temel bileşeni nedir ?

Bilimsel bilginin değişebilir doğasına bir örnek ile açıklayınız ?