Çocukları Tanıma Ve Değerlendirme Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Portfolyo değerlendirme nedir?

Portfolyo sözcüğü Latince bir sözcük olup Türkçe’ye farklı biçimlerde uyarlanmıştır. Dilimizde portfolyonun karşılığı bireysel gelişim dosyası, ürün seçki dosyası ve öğrenci ürün dosyası olarak kullanılmaktadır. Portfolyolar (öğrenci ürün dosyaları); bir veya daha fazla alanda öğrencinin çaba, ilerleme ve başarısını sergileyen çalışmalarının amaçlı bir koleksiyonu olup alanyazında; öğrencinin emeğini, gelişimini ve başarısını gösteren, öğrencilerin çalışmalarından oluşan koleksiyon; öğrencinin çalışmasını yansıtan ve kanıtlayan içeriklerden oluşan doyas; yazılı parçalardan ve öğrencinin sergilediği ürünlerden oluşan dosya biçimlerinde tanımlanmıştır. Başka bir ifade ile bir veya birkaç ders için, öğrencinin kendisi tarafından belirlenen hedefler doğrultusunda, yaptığı uygulamalar ve diğer çalışmalar arasından seçtiği çalışmaların toplandığı ve öğrencinin kendi gelişimini, öğretmen ve velinin ise öğrencinin gelişimini izlemesine ve değerlendirmesine olanak tanıyan dosya olarak tanımlanabilir.

Portfolyoların kullanımının gerekliliğine Türkiye’de ne zaman ve nerede yer verilmiştir?

Portfolyoların kullanımının gerekliliğine Türkiye’de 2004 yılında geliştirilen ilköğretim programlarında yer verilmiştir. Yapılandırmacı yaklaşımın benimsendiği bu programlarda öğrenci merkezli bir anlayış ve ürün yanında sürecin de değerlendirilmesi gerektiğine vurgu yapılmıştır. Bu bağlamda öğrenciye kendi kendilerini değerlendirmede ve kendilerini ifade etme becerilerini geliştirmede yardımcı olması, çalışmaların belirli bir süreç boyunca toplanması nedeniyle belirli bir zaman diliminde gerçekleşen gelişimi gösterme olanağı tanıması gibi özellikleri dikkate alınarak portfolyoların ölçme değerlendirme sürecinde kullanımı öngörülmüştür.

Portfolyoların özellikler nelerdir?

Portfolyoların özellikleri şu şekilde tanımlanmıştır: • Gelişimi yansıtır • Çoklu kaynaktan veri sağlar • Çift değerlidir • Seçicidir • Özgündür • Dinamiktir • Yansıtıcıdır • Bireyseldir • Çok amaçlıdır •Etkileşimlidir.

Portfolyo türleri nelerdir?

Portfolyo türleri şunlarıdır:Kişisel portfolyo, çalışmaları gösteren portfolyo, gelişimi gösteren portfolyo, geçiş portfolyo, grup çalışmalarını gösteren portfolyo, bütünleştirilmiş portfolyo, gösteri portfolyo, elektronik portfolyo.

Kişisel portfolyo nedir?

Kişisel portfolyo öğretmen ya da öğrencinin kendi ilgi alanlarına ilişkin çalışma ve etkinliklerini topladığı dosyadır.

Geçiş portfolyo nedir?

Geçiş portfolyo öğrenci başarısını ortaya koyan ancak farklı eğitim kurumları ya da programlarından kabul amaçlı yapılan en iyi çalışmaların biriktirildiği dosyadır. Diğer dosya türlerine göre daha sınırlı bir amaca hizmet ettiği ve yaş grubu olarak daha büyük öğrencilerin hazırladığı dosyalar olduğu söylenebilir.

Bütünleştirilmiş(disiplinlerarası) portfolyo nedir?

Bütünleştirilmiş portfolyo öğrencilerin fen, matematik, Türkçe, sosyal bilgiler gibi farklı disiplinlerdeki çalışmalarını gösteren dosyadır. Farklı alanlardaki bilişsel ve duyuşsal ürünleri içerir. Bu tür portfolyonun en önemli sınırlılığı çok çeşitli ürünleri bir arada bulundurması nedeniyle değerlendirmede güçlük yaşanabilmesidir. İlköğretimin ilk sınıflarında dersler genellikle hayat bilgisi dersi konuları çerçevesinde yapılandırıldığından bu sınıflarda kullanımı daha uygundur. Aynı zamanda da yer açısından tasarruf sağlar.

Gösteri (vitrin) portfolyo nedir?

Gösteri (vitrin) portfolyo, genellikle öğrencilerin belirli bir amaç doğrultusunda hazırladıkları çalışmalardan en iyilerini sergilemeleri amacını taşır. Üst düzey çabaların sergilendiği dosya da denilebilir. Çalışmaların seçimindeki sorumluluk öğrenciye aittir. Bu portfolyo türünde puanlama yapılması uygun değildir. Öğrencinin en iyi ürünlerinin bir sergisi olarak düşünülebilir.

Haladyna'ya göre  portfolyo türleri nelerdir?

Haladyna portfolyoları; ideal, sergileme tipi, belgeleme tipi, değerlendirme tipi ve sınıf tipi olmak üzere beş gruba ayırmıştır.

Sergileme tipi öğrenci ürün dosyası nedir?

Sergileme tipi öğrenci ürün dosyası; öğrencilerin yaptıkları en iyi ürünlerden, bir başka deyişle kendilerini en iyi yansıttığına inandıkları çalışmalardan oluşur. Genellikle görsel ve performansa dayalı sanatlarda kullanılır. Öğrencinin en yüksek performansını gösterecek ürünlerin sergilenmesini amaçladığından daha çok sonuç ya da ürün değerlendirmede kullanılır.

Gelişim portfolyosu nedir?

Gelişim Portfolyosu, zamana göre bireysel gelişmeleri gösterir. Gelişim; akademik veya düşünme becerilerinde, bilgi kapasitesi gibi önemli alanlarda odaklanabilir. Gelişmeler vurgulandığında bir portfolyo, öğrencinin çabasının, yetersizliklerinin, başarılarının ve değişikliklerinin kanıtlarını içerecektir. Bir gelişim portfolyosu, en iyi çalışma örneklerinin ayrılabilmesi için de seçilebilir. Gelişim portfolyoları; öğrenmelerin, yeteneklerin gelişiminin, grup çalışmalarının izlenmesinde kullanılabilir.

Portfolyonun kullanım amaçları nelerdir?

Portfolyonun kullanım amaçları şunlardır: • Öğrenci gelişimini daha sağlıklı bir biçimde izlemek, • Çocukların belli bir süreç içerisinde tüm gelişim alanlarındaki ve okuma yazma gibi bir alandaki büyüme-gelişmeleri hakkında doküman oluşturmak, • Öğrencinin kendisini ifade etme becerisini geliştirmek, •Öğrencinin motivasyonunu, sorumluluk alma duygusunu ve kendi öğrenmesine liderlik etmesini arttırmak, • Bir dersin veya ünitenin amaçlarına, öğrencilerin kendi katılımları ile ilgili kullanışlı geri bildirimler vermek, • Çocukların başarılarına dikkat çekmek, • Aileler ile olan iletişimi arttırmak, • Bir üst sınıfa geçerken çocuklarla ilgili bilgilerin taşınmasını sağlayan kayıtları sunmak, • Final ürünü olan çalışmaların yapılma sürecini göstermek, • Bilgi kazanma sürecinde düşünme stratejilerini kişinin nasıl uyguladığını göstermek, • Öğretim ve değerlendirme için ortak bir nokta yaratmak, • Belirlenmiş sonuçlara yönelik ilerlemeyi göstermek, • Öğrencilerin öz değerlendirme yeterliklerini artırmak, • Öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını belirlemek, • Öğrenmeyi sağlamak, • Öğrencilerin düşünme süreçlerini ve biliş ötesi iç gözlemlerini geliştirmek, • Akran değerlendirme için fırsatlar sunmak, • Öğrenilen bilgiye olan bakış açısını genişletmek, • Öğrencinin problem çözme, karar verme ve beceri kazanmaya yönelik gözlem yapmasına ve düşünmesine katkıda bulunmak, • Öğretmen, yönetici ve aile üyeleri için programın etkililiğini değerlendirmede kullanılan verileri sağlamak.

Portfolyo öğrencilere ne gibi yararlar sağlar?

Portfolyonun öğrencilere sağladığı yararlar şunlardır: • Öğrencilerin zaman içerisindeki gelişimi ile ilgili bilgi birikimi sağlar. • Öğrencilerin kendi gelişimini görmesine izin vererek motivasyonunu artırır. • Öğrencilere kendi yaptıkları hakkında düşünme fırsatı sunar. • Öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini görmelerine olanak tanır. • Öğrencilerin sorumluluk bilincini geliştirir. • Öğrencilerin öğrenmeyi öğrenmelerini sağlar. • Öğrencinin kendi değerlendirmesinde etkin bir biçimde yer alarak sorumluluğu paylaşmalarına olanak tanır. • Öğrencinin değerlendirme yeterliğinin gelişmesine hizmet eder. • Öğrencilerin kendi tercihlerini, beklenti ve yeteneklerini tanımalarına fırsat sunar.

Portfolyonun öğretmenlere sağladığı yararlar nelerdir?

Portfolyonun öğretmenlere sağladığı yararlar şunlardır: • Öğrencilerinin güçlü ve zayıf yönlerini görebilme olanağı sunar. • Öğrencilerin bireysel farklılıklarını görme fırsatı sunar. • Öğretmen-öğrenci iletişimini güçlendirir. • Öğretmen-veli ilişkilerinin gelişimine katkı sağlar. • Sadece ürün değil, sürecin de değerlendirilmesine olanak tanır. • Öğretmenin mesleki anlamda kendini geliştirmesine yardımcı olur. • Öğrencilerinin ilgi ve yeteneklerini tanıma fırsatı elde etmelerini sağlar.

Portfolyoya ne tür ürünlerin konulacağının belirleyicileri nelerdir?

Portfolyoya ne tür ürünlerin dahil edileceği konusunda belirleyici unsurlar; portfolyoyu hazırlayan öğrencinin yaşı, programın amaçları ve portfolyoya yönelik değerlendirme ölçütleridir.

Portfolyonun bölümleri nelerdir? 

Portfolyolarda yer alması gereken ve farklı öğelerden oluşan üç temel bölüm vardır. Bu bölümler ön bölüm ya da giriş bölümü, ana bölüm ve son bölümdür.

Portfolyonun ön bölümünde neler yer alır?

Portfolyonun ön bölümünde şunlar yer alır: a. Kapak sayfası: Portfolyoyu hazırlayan kişiyi gösteren sayfadır. Öğrencinin kimlik bilgileri ve numarası ile ders öğretmeninin ad ve soyadı bulunur. Tasarımı öğrenci tarafından istenildiği biçimde yapılabilir. b. İçindekiler sayfası: Dosyanın içeriğinin ve düzeninin gösterildiği sayfadır. İçerikte yer verilen çalışmaların adları, türü ve kronolojik sıralaması verilir. c. Öğrenci tanıtım sayfası: Portfolyo sahibi öğrencinin kendini diğer okuyuculara tanıttığı kısımdır. Bu kısımda öğrencinin kişisel bilgileri, öğrenim geçmişi, gelişiminin iyi olduğu alanlar ve geliştirilmeye açık alanlarına yer verilir.

Portfolyonun ana bölümünde neler yer alır?

Ana bölüm öğrencinin çalışmalarının ve veli, öğretmen, öğrencinin değerlendirme amaçlı kullanabileceği ölçme araçlarının bulunduğu bölümdür. Şu belgelere yer verilebilir: a. Öz seçim formu: Öğrencinin dosyasında yer verdiği çalışmaların neden seçildiğini ve çalışmada izleyeceği yolu anlatmak amacıyla doldurduğu formdur. Bu form ile öğrencinin planlı bir biçimde çalışmalarını gerçekleştirmesine katkı sağlanır. b. Öğrenci çalışmaları: Öğrencinin kendi tercihi ile seçtiği proje, ödev, performans görevlerinin tümüdür. Bu çalışmalar portfolyonun amaçlarına göre seçilir. c. Öz değerlendirme formu: Öğrencinin yaptığı çalışmadaki performansını değerlendirdiği formdur. Önceden belirlenen ölçütlerin karşılanma düzeyini öğrenci gözüyle ortay koymada kullanılır. d. Akran değerlendirme formu: Öğrencinin yaptığı çalışmadaki performansını değerlendirdiği formdur. Önceden belirlenen ölçütlerin karşılanma düzeyini öğrenci gözüyle ortay koymada kullanılır. e. Grup değerlendirme formu: Öğrencilerin grup olarak gerçekleştirdiği çalışmaları değerlendirmek amacıyla kullanılan formdur. Bireysel olarak her bir öğrencinin grup çalışmasına ilişkin görüşleri toplanır. Bu form kullanılırken öğrenciler adil olmayı ve grup çalışmasına kendisinin ne kadar katkı sağladığını da öğrenme olanağı bulur. 

Portfolyonun son bölümü nedir?

Portfolyonun son bölümü tüm süreçte öğrenci gelişiminin nasıl gerçekleştiğini belirleyen değerlendirmelerin yer aldığı bölümdür. Bir ders ya da tüm derslerde öğrencinin kazanımlarının ortaya konulduğu bölüm olarak da ifade edilebilir. Öğrencinin başlangıç düzeyi ile süreç sonundaki düzeyi arasındaki fark öğrencinin gelişimine ilişkin bir yorum yapılmasına olanak tanır.

Portfolyo oluşturulma aşamaları nelerdir?

Portfolyo oluşturulma aşamaları şunlardır:Amaç belirleme aşaması;Toplama aşaması; Seçme aşaması; Yansıtma aşaması;  İletişim ve geri bildirim aşaması.

Portfolyo hazırlama sürecinde öğrencinin rolü nedir?

Öğrencini portfolyo hazırlama sürecinde, ürün dosyasına neyi koyabileceğine kendisinin karar vermesi gerekir. Böylece yaptığı çalışmalardan gurur duyar ve motivasyonu artar. Kendi başına karar verme becerisi, öz güveni ve öz saygısı gelişir. Öğrenci haftalık olarak seçtiği ürünlerden dönem sonunda bir eleme yaparak amaca en uygun olanlarını portfolyoya dâhil eder. Seçtiği ürünler için ürün kontrol listesini doldurur. Dosyasını sunuma hazırlar. Öğretmeni, arkadaşları ve velisinin katılımıyla sunumunu gerçekleştirir. Sunum yaparak iletişim kurma ve kendini ifade etme becerilerini geliştirir. Öğretmeninden aldığı dönütleri değerlendirerek kendi gelişimini gözlemler ve eleştirir. Öğrencinin portfolyo sürecindeki son görevi akran değerlendirmesi yapmaktır. 

Portfolyo hazırlama sürecinde öğretmenin rolü ve görevleri nelerdir?

Öğretmen, öğrenci ürün dosyası hazırlama sürecinde öğrencilere rehber olmalıdır. Öğretmen sürecin başlangıcında portfolyo amaçlarının belirlenmesinde öğrencileri ile birlikte çalışır. Öğrenci ürün dosyasının nasıl değerlendirileceği ve değerlendirme ölçütlerini öğrencileri ve aileler ile paylaşır. Ürün biriktirme sürecini izler, öğrencinin ürün eleme ve geliştirme çalışmalarını koordine eder. Sunum yönergesini hazırlar, sunum zamanı ve yerini belirler. Öğretmen sürecin başlangıcında velilerle görüşerek onları bilgilendirir. İlerleyen zamanlarda da velilere zaman zaman notlar yazarak onlardan beklentilerini açıklar. Bunun yanı sıra öğretmen, velilerin de öğrenci ürün dosyalarının değerlendirilmesi sürecine katılımlarını isteyebilir. Öğrenciye güçlü ve zayıf yönleri ile ilgili dönüt verir. Son olarak de gelecek ile ilgili hedefleri belirler.

Portfolyo kimlerle paylaşılır?

Porfotlyo öğretmenler, akranlar ve aile ile paylaşılır.

Portfolyo değerlendirmeye yönelik yaklaşımlar nelerdir?

Portfolyo değerlendirmeye yönelik genelde üç yaklaşım önerilmektedir. Bunlar şöyledir: • Dosya içindeki her çalışma ayrı ayrı puanlanır. Puanların aritmetik ortalaması dosyaya verilen puanı oluşturur. • Farklı performansların, farklı ölçütlere göre puanlandığı bir dosyada ise her bir alt ölçüte göre farklı puanlar verilir ve sonunda genel puan hesaplanır. Örneğin öğrenci tarafından hazırlanan bir proje, poster ya da çalışmanın her bölümüne ayrı puanlama yapılıp sonunda toplam puana ulaşılabilir. • Öğrenci ürün dosyasındaki çalışmaların tamamına özellik ve bütün içerisindeki ağırlığına dayalı olarak puanlama yapılır. Tüm puanlar toplanarak genel puana ulaşılır.