Sosyal Güvenlik Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Uluslararası emek ve insan göçü sosyal güvenliğe nasıl bir nitelik kazandırmıştır?

Uluslararası emek ve insan göçü sosyal güvenliği uluslararasılaştırmıştır.

Sosyal devlet anlayışının yaygınlaşması, sosyal güvenlikle ilgili nasıl bir kolaylık ortaya çıkarmıştır?

Sosyal devlet anlayışının yaygınlaşması, sosyal güvenlikle ilgili uluslararası sözleşmelerin imzalanmasını kolaylaştırmıştır.

Sosyal devlet kavramı nedir?

Sosyal devlet, Uluslararası Çalışma Örgütünün sosyal politikalarını benimseyen, sosyal güvenlikle ilgili sözleşmelerini iç hukuka aktarma konusunda daha olumlu bakan devlettir. Kısacası, Sosyal devlet anlayışının dünyada yaygınlaşmaya başlaması
sosyal güvenliğin gelişmesine ve uluslararasılaşmasına önemli katkı sağlamıştır.

Uluslararası göç, sosyal güvenlik hakları bakımından nasıl bir sonuç doğurmuştur?

Uluslararası göç, sosyal güvenlik hakları bakımından ayrıldığı ülkede kazanmış olduğu hakların terk edilmesi, göç ettiği ülkede de dezavantajlı grup olarak kendisi ve ailesi için yeterli sosyal güvenlik garantisi sağlayacak bir iş ve çalışma ortamı bulamaması sonucunu doğurmuştur. ILO başta olmak üzere uluslararası kuruluşlar bu kesimlere yönelik siyasi ve sosyal düzenlemeler çerçevesinde sosyal güvenlik kapsamına
alınmasına yönelik uluslararası düzeyde sözleşmeler imzalamışlardır. Bu gelişme sosyal güvenliğin uluslararasılaşma sürecini hızlandırmıştır.

Sosyal güvenliğin uluslararası boyut kazanmasının millî devletler bakımından nasıl bir hukuki seyir izleyerek günümüze geldiği de üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Ülkelerin bu anlamda izlediği yol incelendiği zaman, bu alandaki hukuki gelişmenin üçlü bir yapı içinde gerçekleştiği gözlemlenir. Bunlar nedir?

Sosyal güvenliğin uluslararası boyut kazanmasının millî devletler bakımından nasıl bir hukuki seyir izleyerek günümüze geldiği de üzerinde durulması gereken önemli bir konudur. Ülkelerin bu anlamda izlediği yol incelendiği zaman, bu alandaki hukuki gelişmenin üçlü bir yapı içinde gerçekleştiği gözlemlenir. Bunlar:
i. İkili anlaşmalar,
ii. Uluslararası sözleşmelerin kabulü ve
iii. Yurt dışı hizmet borçlanması hakkının tanınması, olarak özetlenebilir.

Sosyal güvenliğin uluslararası boyut kazanmasına yol açan ilk faktör ne olmuştur?

Ülkeler arası ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri sosyal güvenliğin uluslararası boyut
kazanmasına yol açan ilk faktör olmuştur.

Yurt dışı hizmet borçlanmasının amacı nedir?

Yurt dışı hizmet borçlanması, anlaşma yapılamayan ülkelerdeki vatandaşların sosyal güvenliklerini sağlamayı amaçlar.

İnsan hakları konusundaki temel metinlerden biri olan ve 10 Aralık 1948 tarihli belgede sosyal güvenlik konusunda da hükümlere yer veren bildirgenin adı nedir?

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, insan hakları konusundaki temel metinlerden birisidir. 10 Aralık 1948 tarihli belgede sosyal güvenlik konusunda da hükümlere yer vermektedir.

1215 yılında İngiltere’de imzalanan ve Anayasal sürecin gelişiminde başlangıç olarak kabul edilen belge nedir?

Manga Carta
1215 yılında İngiltere’de imzalanan ve Anayasal sürecin gelişiminde başlangıç olarak kabul edilen belgedir. Günümüzde, orijinal belgeden ziyade, bir fenomen olarak herhangi bir hukuk alanında gerçekleştirilen ilk hukuki belge vurgusu yapmak için kullanılır.

Göçmen işçiler ve ailelerinin yaşadıkları ülke vatandaşları ile eşit işleme tabi tutulması, insan hakları yönünden korunmalarını temin etmek üzere hazırlanan bu sözleşme ile göçmenlerin korunmaları ve fena muameleye uğramalarının önlenmesi öngören sözleşme nedir?

Bütün Göçmen İşçilerin ve Ailelerinin Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme (1990)
Bu Sözleşme, BM Genel Kurulunun 45. oturumunda kabul edilmiştir (Brownlie, 1992: 203- 240). Göçmen işçiler ve ailelerinin yaşadıkları ülke vatandaşları ile eşit işleme tabi tutulması, insan hakları yönünden korunmalarını temin etmek üzere hazırlanan bu sözleşme ile göçmenlerin korunmaları ve fena muameleye uğramalarının önlenmesi öngörülmektedir.

Uluslararası Çalışma Örgütü'nün çalışma alanları nedir?

Uluslararası seviyede öncelikle; çalışanların korunması ve bütün dünyada standart haklara kavuşturulması, asgari seviyede bir haklar kataloğuna ulaşılması alanlarında etkili çalışmalar yapan uluslararası kuruluşlardan birisi de Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’dür (Turan, 1979: 129-167). ILO’nun sosyal güvenlik alanında da çalışmaları
bulunmaktadır. ILO sözleşme ve tavsiye kararları hâlinde standartları hazırlamakta ve bu standartların ilgili ülkelerin mevzuatlarının bir parçası hâline gelmesi için çaba harcamaktadır.

ILO’nun sosyal güvenlik alanında birtakım sözleşme ve tavsiye kararlarından biri olan 'Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Hakkında 102 No’lu Sözleşme' hangi konulardan bahseder?

Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Hakkında 102 No’lu Sözleşme: Bu sözleşme Türkiye’nin 29.7.1971 tarih ve 1451 sayılı Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Hakkında 102 sayılı Sözleşmenin Onanmasına Dair Kanun ile (RG.10.8.1971 T.ve 13922 Sayı) onaylanmıştır. ILO’nun sosyal güvenlik alanında uluslararası düzeyde geçerli olmasını öngördüğü asgari standartları belirleyen bir sözleşmedir. 102 sayılı Sözleşme ile sosyal güvenlik alanında sağlık yardımları (m.7-12), hastalık ödenekleri (m.13-18), işsizlik yardımları (m.19-24), ihtiyarlık yardımları (m.25-30), iş kazalarıyla meslek hastalıkları hâlinde yapılacak yardımlar (m.31-38), aile yardımları (m.39-45), analık yardımları (m.46-52), maluliyet yardımları (m.53-58), ölüm yardımları (m.59-64 )na dair asgari standartlar ve yardımların içeriklerinin nelerden ibaret olması gerektiğine ve de periyodik ödemelerde uygulanacak normlara (m.65 -67) dair esaslar belirlenmektedir. Sözleşmede yabancılara eşit işlem yapılması ve vatandaşlarla aynı haklara sahip kılınmasına dair bir norm da (m.68) yer almaktadır.

ILO’nun 21 Haziran 1982 tarihindeki oturumunda kabul edilen 'Sosyal Güvenlik Haklarının Korunması İçin Uluslararası Bir Sistem Kurulmasına Dair 157 No’lu Sözleşme' nin kapsamı nedir?

Sosyal Güvenlik Haklarının Korunması İçin Uluslararası Bir Sistem Kurulmasına Dair
157 No’lu Sözleşme (1982): ILO’nun 21 Haziran 1982 tarihindeki oturumunda kabul etmiş olduğu bir sözleşmedir. Bu sözleşmede yer alan sosyal güvenlik yardımları
ile ilgili haklar (tıbbi bakım, hastalık, analık, malullük, yaşlılık, ölüm, iş kazaları ve
meslek hastalıkları, işsizlik, aile yardımları) ile rehabilitasyon yardımları alanında (m.2)
uygulanacak ve sözleşmeyi onaylayacak ülkelerin bağlı olacağı kurallar tespit edilmektedir. Memurlar ve muharip gaziler kapsam dışında tutulmaktadır. Ayrıca sosyal yardım veya tıbbi yardım sistemlerinden yapılacak sosyal güvenlik yardımları da bu sözleşme kapsamı dışında tutulmuştur (m.2/4).

Uluslararası Çalışma örgütünün sosyal güvenlik alanındaki tavsiye kararlarının listesi, ilgili oldukları sosyal sigorta riskleri bakımından gruplandırılmıştır. Hastalık sigortasına dair olanlar nelerdir?

Hastalık Sigortasına Dair Olanlar
i. Sanayide Hastalık Sigortasına Dair 24 No’lu ve 1927 tarihli Sözleşme
ii. Hastalık Sigortasına Dair 25 No’lu 1927 tarihli Sözleşme
iii. Tıbbi Bakıma Dair 69 No’lu 1944 tarihli Tavsiye Kararı
iv. Tıbbi Bakım ve Hastalık Yardımlarına Dair 130 Sayılı Sözleşme
v. Tıbbi Bakım ve Hastalık Yardımlarına Dair 134 Sayılı Tavsiye Kararı

ILO Konferansı’nda kabul edilen ve Uluslararası Çalışma örgütünün 'İş Kazaları Yardımlarına Dair Sözleşme ve Tavsiye Kararları' nelerdir?

İş Kazaları Yardımlarına Dair Sözleşme ve Tavsiye Kararları
i. Tarımda İşçi Tazminatlarına Dair 12 No’lu ve 1921 tarihli Sözleşme
ii. Kazalarda İşçilerin Tazmin Edilmesine Dair 17 No’lu ve 1925 tarihli Sözleşme
iii. İşçi Tazminatlarının Yargılanmasına Dair 23 No’lu ve 1925 tarihli Tavsiye Kararı
iv. Meslek Hastalıkları İçin İşçi Tazminatlarına Dair 18 No’lu ve 1925 tarihli Sözleşme
v. Kaza Tazminatlarında Eşit İşlem Yapılmasına Dair 25 No’lu ve 1925 tarihli Tavsiye Kararı
vi. Meslek Hastalıklarının Tazmin Edilmesine Dair 42 No’lu ve 1934 tarihli Sözleşme
(Yeni şekilde );
v. İş Kazaları Yardımlarına Dair 121 No’lu ve 1964 tarihli Sözleşme

ILO’nun denizcilerin sosyal güvenliğine dair sözleşme ve tavsiye kararları nelerdir?

ILO’nun denizcilerin sosyal güvenliğine dair sözleşme ve tavsiye kararları aşağıda sıralanmaktadır:
i. Limanlarda Denizcilerin Refahına Dair 48 No’lu ve 1936 tarihli Sözleşme
ii. Denizcilerin Refahına Dair 106 No’lu ve 1970 tarihli Tavsiye Kararı
iii. Denizcilerin Refahına Dair 163 No’lu ve 1987 tarihli Sözleşme
iv. Denizcilerin Refahına Dair 173 No’lu ve 1987 tarihli Sözleşme
v. Denizcilerin Sağlıklarının Korunması ve Tıbbi Bakımlarına Dair 164 No’lu ve 1987 tarihli Sözleşme
vi. Deniz Kazalarında İşsizlik Tazminatı Ödenmesine Dair 8 No’lu ve 1920 tarihli Sözleşme
vii. Denizcilerin İşsizlik Sigortasına Dair 10 No’lu ve 1920 tarihli Tavsiye Kararı
viii.Hasta ve Yaralı Denizciler İçin Gemi Sahiplerinin Sorumluluğuna Dair 55 No’lu ve
1936 tarihli Sözleşme
ix. Denizcilerin Hastalık Sigortasına Dair 56 No’lu ve 1936 tarihli Sözleşme
x. Denizcilerin Sosyal Güvenliğine Dair 70 No’lu ve 1946 tarihli Sözleşme
xi. Denizcilerin Sosyal Güvenliğine Dair Anlaşmalara Dair 75 No’lu ve 1946 tarihli Tavsiye Kararı
xii. Denizcilerin Bağımlılarının Tıbbi Bakımına Dair 76 No’lu ve 1946 tarihli Tavsiye Kararı
xiii.Denizcilerin Emeklilik Haklarına Dair 71 No’lu ve 1946 tarihli Sözleşme

Avrupa Konseyi'nin amacı nedir ve kaç ülkeden oluşur?

1949 yılında kurulan Avrupa Konseyi 21 üyeden oluşan uluslararası bir teşkilattır. Konsey Avrupa’nın askerî bakımdan savunulmasını sağlamak amacıyla kurulan NATO yanında, onu sosyal ve ideolojik anlamda tamamlamak üzere kurulmuş bir teşkilattır.

İnsan haklarına uluslararası düzeyde hukuki bir muhteva getiren ilk sözleşme nedir?

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi; insan haklarına uluslararası düzeyde hukuki bir
muhteva getiren ilk sözleşmedir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini tamamlamak amacıyla 18 Ekim 1961 tarihinde İtalya’nın Torino şehrinde imzalanan şart nedir?

Avrupa Sosyal Şartı (1961), 18 Ekim 1961 tarihinde İtalya’nın Torino şehrinde imzalanmış ve 26 Şubat 1965 tarihinde gerekli olan 5 devletin onaylaması ile yürürlüğe girmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini tamamlamak amacıyla hazırlanmıştır.

Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi neyi öngörmektedir?

Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi, taraf ülkeler arasında emeğin serbest dolaşımını
sağlamaya yönelik sosyal güvenlik tedbirlerinin alınmasını öngörür.