Çalışma Yaşamının Denetimi Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

İş denetimi hangi amaçla uygulanmaya başlanmıştır?

İş denetimi, Sanayi Devrimi’nin kötü çalışma koşullarında, çalışanları korumak amacıyla yürürlüğe konulan yasaları uygulatmak amacıyla 19. yüzyılda uygulanmaya başlanmıştır. Bu yüzden iş denetim etkinliklerinin ilk örnekleri de yasaları uygulatmak amacıyla ortaya çıkmıştır. İlk olarak İngiltere’de, 1833 yılında kabul edilen Fabrikalar Yasası’na göre müfettişler atanmıştır.

Fabrikalara atanan müfettişlere hangi görev verilmiştir?

Bu müfettişlere, tekstil fabrikasında çalışan çocukların çalışma saatlerinin yönetmeliklere uygun olup olmadığını denetleme görevi verilmiştir.

İş denetiminin ortaya çıkışı ilgili olarak 1890 yılında 15 devletin temsilcisi Berlin’de düzenlenen konferansta hangi konularda kararlar almışlardır?

1890 yılında 15 devletin temsilcisi Berlin’de düzenlenen konferansta bir araya gelerek kadın ve çocukların çalışma sürelerinin sınırlanması, maden ocaklarında çalışma ve hafta tatili gibi konularda kararlar almış, buna ilave olarak 1906 yılında Bern’de toplanan resmî bir konferansta, kadın işçilerin geceleri fabrikada çalıştırılmalarını ve kibrit yapımında beyaz fosfor kullanımını yasaklayan ilk uluslararası sözleşmeler yapılmıştır.

Bu alanda karşılaşılan ilk sorunlar nelerdir?

Bu alanda iş müfettişlerinin karşılaştığı ilk sorun, yeterli düzeyde koruyucu mevzuatın oluşturulmamış olması ve bu konudaki uluslararası normların ulusal düzenlemelere geçirilmesine karşı direnilmesi olmuştur.

İş denetimi alanında kurulan uluslararası kuruluşlar nelerdir?

İş denetimi alanında 1919’da Paris’te toplanan Barış Konferansı’nda, sosyal politika sorunları üzerinde çalışacak sürekli bir uluslararası kurum oluşturulması kararlaştırılmıştır. Versailles Barış Antlaşmasında yer alan ve Milletler Cemiyetine bağlı olarak kurulan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), 1946 yılında Birleşmiş Milletler ile imzaladığı anlaşma ile bir uzmanlık kuruluşu statüsü kazanmıştır. ILO’nun kurulmasıyla, riskli sektörlerde çalışanları özellikle de kadın ve çocukları koruma amacıyla ilk sözleşmeler kabul edilmiştir.

Sosyal devletin işgücünü koruma amacıyla üstlendiği görevler nelerdir?

İlgili görevler şöyle sıralanabilir: • Ekonomik açıdan güçsüz olan işçiyi koruma, işçi ve işveren arasında sosyal adaleti sağlama, • Çalışma koşullarının asgari standartların altında oluşumunu önleme, • Sosyal taraflar arasında çalışma barışını sağlama.

İş hukukunun ortaya çıkışı nasıl olmuştur?

İş hukuku, esas olarak işçilerin hukuki durumlarının düzenlenmesi ve korunması ihtiyacından doğmuştur. Ayrıca çalışma yaşamında düzenin sağlanması, çalışan ve çalıştıran taraflarının hak ve yükümlülüklerinin düzenlenmesini gerektirir. İş hukuku, işçinin iş sözleşmesine dayanarak, işverene bağlı olarak, ücret karşılığında yaptığı iş nedeniyle ortaya çıkan hukuki ilişkiyi sosyal adalet ölçülerine göre düzenler ve işçinin korunması, işin düzenlenmesi, iş uyuşmazlıkları, sosyal güvenlik konularını kapsar. İş hukukunun temel ilkelerinden biri, işçilerin korunmasıdır.

Denetim ve teftiş kavramlarının neyi ifade eder?

Birbiri yerine kullanılan teftiş, denetim ve kontrol kelimelerinin ortak anlamı, bir işin kurallarına uygun yapılıp yapılmadığını anlama etkinliğini ifade eder. Sözlük anlamıyla birbirinden ayrılmaktadır. Denetim kelimesi, bir işin doğru ve yöntemine uygun olarak yapılıp yapılmadığını incelemek, murakabe etmek, kontrol etmek şeklinde karşılık bulmaktadır. Teftiş kelimesinin karşılığı bir görevin yolunda yürütülüp yürütülmediğini anlamak için yapılan araştırma, denetleme, denetimdir. Denetleme yöntemi, gözleme dayalı ve somut konularda, teftiş yöntemi ise soyut ve soruşturularak gerçeğin ortaya çıkarılması mümkün olabilecek konularda kullanılmaktadır.

İş denetimi ve iş teftişi kavramlarının anlam ve kapsamları nedir?

Günlük dilde iş denetimi kavramı hem denetim hem de teftişi kapsayıcı şekilde kullanılmaktadır. Çalışma yaşamının denetimi anlamında denetim, çalışma hukuku kurallarına uyma yükümlülüğünün sağlanması için bir alanın sürekli olarak araştırılma ve incelenmesidir. Teftiş ise, bir şeyin doğrusunu bulmak amacıyla her yönden soruşturulmasıdır.

Sosyal devletin işgücünü korumaya yönelik amaçları nelerdir?

İlgili amaçlar şöyle sıralanabilir: • Asgari hayat standardını sağlamak, • Çalışma hakkını ve özgürlüğünü yaşama geçirmek, istihdam olanakları yaratmak, işten çıkarmaları sınırlayıcı düzenlemeler getirmek, • Çalışma koşullarının asgari standartlarını belirlemek, • Sağlık ve güvenlik hakkını korumak ve geliştirmek, • Sosyal güvenlik hakkını korumak ve geliştirmek.

Çalışma ilişkilerinin düzenlenmesinde sosyal devletin görev ve sorumluluğu nedir?

Ortak normlar üzerinde uyuşmayı sağlayacak ve bu normların etkili olarak uygulanmasını garantileyecek devlet ve kamu kuruluşlarıdır. Sosyal barışın sağlanması amacına yönelik olarak emek-sermaye arasında uzlaşıya dayalı, barışçıl çalışma ilişkilerinin sağlanması sosyal devletin işlevlerinden biridir.

Devletin çalışma yaşamına müdahale aracı olarak iş denetiminin önemi nedir?

Denetim kâğıt üzerindeki hakların hayata geçirilmesi açısından önemli bir işleve sahiptir. Bu bağlamda iş denetimi; devletin, yasal ölçekte belirlediği ulusal çalışma normlarının işyerlerinde uygulanması için yürüttüğü izleme, teftiş ve denetleme hizmet ve etkinlikleri olarak tanımlanabilir.

İş denetiminin işverenler arasındaki haksız rekabetin önlenmesindeki rolü nedir?

Etkili bir iş denetimiyle, işyerlerinde iş mevzuatının uygulanması ile işverenler arasında tekdüzelik sağlanmakta, böylece iş mevzuatına uyan ve uymayan işyerleri arasında haksız rekabetin önüne geçilmiş olmaktadır. Etkili bir iş denetimi, işverenler arasında ortaya çıkabilecek haksız rekabeti önlemekte, işyerlerine aynı standartta, aynı nitelikte hükümlerin uygulanmasını sağlayarak, iş mevzuatına saygılı işverenleri, diğer işverenlere karşı ekonomik açıdan korumaktadır.

İş denetimi sistemi neyi ifade etmektedir?

İş denetimi sistemi dar anlamda, sosyal politikalar ve işgücü politikalarının yönetimi, yasal düzenleme ve standartlara uygunluğun yönlendirilmesi ve denetimine yönelik devletin kurduğu daha geniş sistem içinde kamu işlevi olan ve hükümetlerin sorumluluğunda örgütlenmiş bir sistemdir.

Kamusal iş denetiminin örgütlenme yapısı nasıldır?

81 sayılı ILO Sözleşmesi kamusal erk tarafından iş denetimi yapılmasını zorunlu tutmaktadır. 81 sayılı sözleşmeyi onaylayan bütün devletlerde, iş denetimi kamusal erk tarafından düzenlenerek, kamu yönetimi çatısı altında örgütlenmektedir.

Dual örgütlenme nedir?

Kamusal denetim yanında özel örgütlenmenin yer aldığı denetim sistemleri, dual örgütlenme biçimleri olarak ifade edilmektedir.

Yarı kamusal, özerk örgütlenme nasıldır?

Sosyal taraflarla devlet arasında çalışma yaşamıyla ilgili sosyal politikalar özelinde amaçta birliğe dayalı işbirliği yaklaşımı, sosyal ortaklık olarak adlandırılan bir yapının ortaya çıkmasına yol açmıştır.

Gönüllülük esasına dayalı özel denetim mekanizmalarının yapı ve işleyişleri nasıldır?

Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO)’nün kalite kontrolüne odaklı ISO 9000 serileri olarak bilinen standart serisi, kalite kontrol sistemine çalışma koşullarını, iş sağlığı ve güvenliği koşullarını adapte eden ISO 14000, uluslararası insan hakları ve işçi hakları için SA8000 adını taşıyan bir sosyal sorumluluk standardı geliştirilmiştir. İş sağlığı ve güvenliği ile temel sosyal haklarla ilgili standartları da içeren bu tür standardizasyon sistemleri, standartlara uygunluğun belgelenmesi üzere standartlara uygunluğun denetimini özel olarak oluşturulan denetim kurumlarına yaptırmaktadır. Zorunlu olmayıp, gönüllülük esasına göre oluşturulan ve özellikle uluslararası şirketlerin katıldığı bu tür standardizasyon ve akredite kurumları, bir tür özel denetim mekanizması olarak işlemektedir.

İş denetiminin birinci görev alanları nelerdir?

İş denetiminin iki temel görev alanı vardır. Bunlar; • Çalışma ortamı ve • Çalışma koşullarıdır.

Çalışma ortamı nasıl açıklanabilir?

Çalışma ortamı; üretimin gerçekleştirildiği bina, altyapı ve bunların çevre ilişkisi, üretim teknolojisi, üretimde kullanılan sistemler, makineler, araç-gereç ve aletler, üretimde kullanılan ham, yarı işlenmiş ve işlenmiş maddeler, üretim sırasında ortaya çıkan atıklar, ara ve son ürünler, üretim sırasında gerçekleştirilen işlemlerden oluşan bileşenler ve bu bileşenlerle çalışanlar arasındaki ilişkilerden oluşmaktadır.

Çalışma koşulları nasıl açıklanabilir?

Çalışma koşulları, temel olarak iki alanı kapsar: • Çalışma süreleri ile • Ücretler ve genel olarak ödeme sistemleri. İş denetimi, özellikle risk grupları olan çocukların, gençlerin ve kadınların çalıştırılma koşullarını kapsar.

İş denetiminin ikincil görev alanları nelerdir?

İş yasalarında düzenlenen bireysel çalışma ilişkileri, sosyal güvenlik, istihdam ve mesleki eğitim gibi çalışma yaşamıyla ilgili diğer alanlarda da ülkelerin kendi koşulları, ihtiyaçları ve kurumsal sistemlerine bağlı olarak iş denetimi örgütüne görev verildiği görülmektedir.

Bireysel çalışma ilişkileri neleri içermektedir?

Bireysel çalışma ilişkileri, iş sözleşmesinin yapılması, uyuşmazlıklar ve sona ermesiyle ilgili düzenlemeleri içerir.

Toplu çalışma ilişkilerinin konusu nelerdir?

Toplu uyuşmazlıkların önlenmesi, taraflar arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesi, toplu pazarlık hakkının desteklenmesi, sendika temsilcilerinin haklarının korunması, toplu çalışma ilişkilerinin konuları arasındadır.

İş denetiminde istihdam ve eğitimin yeri ve önemi nedir?

İstihdam, iş denetiminin, çalışanların korunmasına yönelik etkinlikleri arasında yer alabilmektedirler. Türkiye’de toplu işten çıkartma prosedürü, İş Yasası’nda düzenlenmiş olup, iş denetiminin görev alanındadır. Mesleki eğitim konusu, doğrudan iş denetiminin alanında olmamakla birlikte, mesleki eğitimi ilgilendiren bazı konularda iş müfettişlerine görev verilebilmektedir. Türkiye’de son yasal değişiklikle, iş müfettişlerine mesleki eğitim veren kurumları denetleme görevi de verilmiştir.

Sosyal güvenliğin iş denetimindeki yeri nedir?

Sosyal güvenlik denetimi, iş denetimden bağımsız olarak sosyal güvenlik örgütleri tarafından yapılabilecektir. Ancak iş denetimi örgütleri doğrudan olmasa da sosyal güvenlikle ilgili bazı görevler üstlenebilmektedir. Ayrıca işçilerin sosyal güvenlik kapsamında çalıştırılıp çalıştırılmadıklarının kontrolünü de yaparlar.

Çevrenin korunmasında iş denetiminin rolü nedir?

Birçok ülkede iş denetimine çevrenin korunmasıyla ilgili sorumluluklar da verilmiştir. İngiltere’deki sağlık ve güvenlik kurulunun görevleri işyerlerindeki faaliyetlerden dolayı kamuya yönelik hava kirlenmesi, yangın, patlama vb. sağlık ve güvenlik risklerini de kapsamaktadır.

İş denetiminin çalışma yönetimi ile ilişkisi nedir?

Denetimle devlet, çalışma yaşamına doğrudan katılmakta, işçi ve işverenle işlevsel bir ilişkiye girmektedir. İş denetimi, sosyal politikalar ve işgücü politikalarının uygulanması için çalışma yönetiminin bir parçası olarak işlev görür. İş denetiminin sadece çalışma yönetiminin denetim işlevi açısından değil, diğer konularıyla da işlevsel ilişkisi bulunmaktadır.

İş denetimi iş yasalarına uygunluğun denetlenmesini nasıl sağlamaktadır?

İş denetimi, belirlenen işgücü politikalarının ve yasal standartlarının uygulanması için kullanılan bir araçtır. Yasal standartların etkili olarak uygulanmasını sağlama görevini, devlet adına iş denetimi kurumları yürütmektedir.

Çalışma yaşamının izlenmesi, veri ve bilgi toplanması konularında iş denetiminin rolü nedir?

İş müfettişleri denetim faaliyetleri sırasında işyerleri ve işçilerle ilgili önemli istatistiki bilgiler elde ederler. Bu bilgiler, çalışma yaşamıyla ilgili durumun tespiti ve buna yönelik politikaların belirlenmesinde ilgili kurumlar açısından önemli bir işleve sahiptir.

İş denetimi çalışma yaşamına ilişkin politikaların oluşturulmasına nasıl hizmet eder?

Devlet, çalışma yaşamını çeşitli kurumsal ve yasal mekanizmalar ile izlemekte, elde ettiği sonuçları değerlendirerek politikalar oluşturmaktadır. İyi izleme ve denetim mekanizmalarının kurulması ve işletilmesi, çalışma yaşamı ile ilgili sağlıklı bilgiler alınmasına, sorunların önceden teşhis edilmesine ve çözüm için makro ve mikro politikalar belirlenmesine hizmet edecektir.

İş denetiminin işlevleri nelerdir?

İlgili işlevler şöyle sıralanabilir: • İş denetiminin temel işlevleri, • İş denetiminin yardımcı işlevleri, • Bireysel işçi şikâyetlerinin incelenmesi, • Toplu ve bireysel uyuşmazlıklarda arabuluculuk ve hakemlik, • İdari görevler.

İş denetiminin temel işlevleri nelerdir?

İlgili temel işlevler şöyle sıralanabilir: • Yasal düzenlemelere uygunluğun sağlanması işlevi, • Bilgi ve tavsiye sağlama ve yol gösterme işlevi, • Yasal düzenlemelerin oluşturulması ve geliştirilmesi işlevi.

İş denetiminin temel amacı olan iş mevzuatına uymayı sağlamaya yönelik iş denetim işlevleri nelerdir?

İlgili iş denetim işlevleri şöyle sıralanabilir: • Şikâyetlerin araştırılması ve materyal, teknik, idari kontroller ile özellikle işyerlerinin ziyareti yoluyla yasaların uygulanmasını sağlamak, • İşverenlere ve çalışanlara yasal düzenlemelerin gereklerini yerine getirebilmeleri için bilgi ve tavsiye sağlanması, • Mevcut yasal düzenlemeler tarafından karşılanmayan konuları ve ihlalleri yetkili otoritenin dikkatine sunulması.

İş denetimin yardımcı işlevleri nelerdir?

İlgili yardımcı işlevler şöyle sıralanabilir: • İş uyuşmazlıklarının çözülmesi, • İş uyuşmazlıklarının önlenmesi.

İş denetiminin temel girişim yöntemleri nelerdir?

İlgili girişim yöntemleri şöyle sıralanabilir: • Uyarı ve öneride bulunma, • Yasaları yaptırımların desteğini alarak uygulatma, • Bilgi verme ve yol göstericilik yapma, • Sosyal tarafların katılımını, kurumlar arasında iş birliğini ve eş güdümü sağlama.

Uyarı ve öneride bulunma görevi nasıl uygulanmaktadır?

Bazı iş denetimi sistemlerinde iş müfettişlerine yasal takibata geçmeden önce uyarı ve öneride bulunma konusunda takdir yetkisi tanınmıştır. Müfettişe tamamen takdir yetkisi tanıyan ülkeler olduğu gibi, bazı yasal aykırılıklar durumunda iş müfettişlerinin muhakkak surette önce uyarıda bulunması zorunluluğu getirilmiştir.

Yasaları yaptırımların desteğini alarak uygulatma nasıl yürütülmektedir?

İş denetiminin yaptırım gücü, yasal düzenlemelerden kaynaklanır. Yasalarda düzenlenen yaptırımlar, bir ülkeden diğerine değişir. Yasalarla yaptırım uygulanacak konular kesin bir şekilde belirlenir.

İş denetiminde sosyal tarafların katılımını, kurumlar arasında işbirliğini ve eş güdümü sağlama nasıl yapılmaktadır?

İş denetimi sistemlerinde katılımcılık ve işbirliği, sadece iş denetimi ile sosyal taraflar arasında gerçekleşmemekte; aynı zamanda iş denetimini ilgilendiren diğer kamu kurumları ile işbirliği ve koordinasyon açısından da önem taşımaktadır. Bu işbirliği ve koordinasyon, etkin bir denetim için önemli bir işlev taşımaktadır.

İş denetim sistemlerinin amacı, yapısı ve işleyişi nasıldır?

İş denetiminin amacı, işyerlerinde işçilerin korunması, çalışma koşulları ve iş güvenliğinden sorumlu iş denetim sistemlerinin kurulması olarak tanımlanmıştır. İş denetimi, diğer birçok kamu hizmeti gibi içinde bulunduğu sosyo-ekonomik, politik, yönetsel yapının bir parçasıdır. Bu yapıdan etkilenir ve bu yapının içerdiği politikalara, yönetsel kararlara ve ilişkilere göre şekillenir. İş denetiminin örgütlenme yapısı; kamu yönetimi yapısı içinde şekillenir ve müfettişlerin atanması ve sayısı da bu yapı içinde belirlenir.

İş denetim sisteminin unsurları nelerdir?

İlgili unsurlar şöyle sıralanabilir: • Kurumsal örgütlenme yapısı, • Hizmetin örgütlenmesi.

İş denetim sisteminin atama politikaları nasıldır?

İş denetim örgütünün ihtiyaç duyduğu personelin görevlendirilmesinde, uygun nitelikte ve yeter sayıda kadın ve erkek personel seçilmesi amaçlanmalıdır. Denetim elamanlarının sayısı ve uzmanlık dağılımlarının yanı sıra, cinsiyet açısından da dağılımlarının kendi içerisinde eşit olması önem taşımaktadır.

Girişim araçlarına göre iş denetimi modelleri nelerdir?

İlgili modeller şöyle sıralanabilir: • Caydırıcıcezaya dayalı denetim modeli, • Uyumu artırmaya yönelik denetim modeli.

Caydırıcıcezaya dayalı denetim modelinin özellikleri nelerdir?

Caydırıcı denetim modeli, çalışma yaşamını düzenleyen yasal düzenlemelere uygunsuzluğun piyasa ekonomileri içerisinde, bir haksız rekabet sorunu olarak değerlendirildiği ve bu noktada da piyasaların etkin işlerliğini bozan bir unsur olarak, cezalandırılması gerektiği anlayışına dayalı bir iş denetim modelidir.

Uyumu artırmaya yönelik denetim modelinin özellikleri nelerdir?

Uyumu artırmaya yönelik denetim modeli, çalışma yaşamını düzenleyen kurallara uygunsuzluğun istekten çok; çeşitli nedenlerden kaynaklı bir sorun olarak algılandığı ve bu nedenle de ilk olarak uyuma yönelik kapasiteyi güçlendirici yönde hareket edilmesi gerektiği anlayışına dayalı bir iş denetimi modelidir.

Görev alanlarına dayalı iş denetimi modelleri nasıl şekillenir?

İş denetimi sistemleri ülkelerin sisteme etki eden politik ve yasal durumu, yönetsel yapısı ve örgütsel kararları tarafından şekillenir ve farklılaşır. Böylece, her ülkenin yasal, yönetsel ve örgütsel yapısına göre farklı denetim sistemleri ortaya çıkmaktadır.

Görev alanlarına dayalı hizmet örgütlenme biçimleri nelerdir?

İş denetimi sistemleri, literatürde yerleşmiş sınıflandırma kapsamında; • Genel, • Özeluzmanlaşmış ve • Karma olarak üçe ayrılmaktadır. Bu sistemler incelendiğinde de aralarında benzerlikler ve farklılıklar bulunduğu ve her sistemin kendine özgü üstünlükler ve eksiklikler taşıdığı görülmüştür. Görev alanlarına dayalı hizmet örgütlenmesi, bu hizmet örgütlenmesine uygun kurumsal örgütlenme yapısını, müfettişlerin sayısını ve müfettişlerin kurumsal ilişkilerini de belirler.

Hizmet örgütlenmesi açısından son eğilimler nasıl şekillenmektedir?

İş denetiminde yeniden yapılanma tartışmaları ve uygulamalar çerçevesinde, denetim sistemlerinin uzmanlaşma açısından bütünleşmiş olması görüşü ağırlıklı olarak paylaşılmakta ve denetim sistemlerinin bütünleşik sistemlere doğru dönüşmesi eğilimi ön plana çıkmaktadır.

Sosyal devletin işgücünü koruma amacıyla üstlendiği görevler nelerdir?

Sosyal devletin işgücünü koruma amacıyla üstlendiği görevler şu başlıklar altında sınıflandırılabilir:
• Ekonomik açıdan güçsüz olan işçiyi koruma, işçi ve işveren arasında sosyal adaleti sağlama,
• Çalışma koşullarının asgari standartların altında oluşumunu önleme,
• Sosyal taraflar arasında çalışma barışını sağlama.

Çalışma yaşamının denetimi anlamında denetim nedir?

Çalışma yaşamının denetimi anlamında denetim, çalışma hukuku kurallarına uyma yükümlülüğünün sağlanması için bir alanın sürekli olarak araştırılma ve incelenmesidir. 

Sosyal devletin işgücünü korumaya yönelik amaçları hangi temel başlıklar altında toplanabilir?

Sosyal devletin işgücünü korumaya yönelik amaçları şu temel başlıklar altında
toplanabilir:
• Asgari hayat standardını sağlamak (asgari yaşam koşullarını sürdürmeye
yetecek bir asgari ücret düzeyi ile sosyal ücreti belirlemek),
• Çalışma hakkını ve özgürlüğünü yaşama geçirmek (sosyal olarak korunması
gereken gruplara (özürlü, eski hükümlü) istihdam olanakları yaratmak,
işten çıkarmaları sınırlayıcı düzenlemeler getirmek vb.),
• Çalışma koşullarının asgari standartlarını belirlemek,
• Sağlık ve güvenlik hakkını korumak ve geliştirmek,
• Sosyal güvenlik hakkını korumak ve geliştirmek. 

ILO ve Dünya Sağlık Örgütünün ortak mesleki sağlık komitesince iş sağlığı nasıl tanımlanmaktadır?

ILO ve Dünya Sağlık Örgütünün ortak mesleki sağlık komitesince; iş sağlığı 'tüm mesleklerdeki işçilerin fiziksel, zihinsel ve sosyal iyiliğinin en yüksek dereceye getirilerek korunması, işçilerin çalışma koşullarından kaynaklanan sağlık durumları nedeniyle işten ayrılmalarının önlenmesi, işçilerin istihdamları sırasında sağlığa ters düşen faktörlerden dolayı ortaya çıkan risklerden korunması, işçinin fizyolojik ve psikolojik yeterliliğine uygun bir mesleki ortama sahip olması, kısacası işin insana, insanın da kendi işine adapte edilmesi' şeklinde tanımlanmıştır.

İş yasaları ile oluşturulan normların uygulanmasını kontrol etme görevi kime aittir?

İş yasaları ile oluşturulan normların uygulanmasını kontrol etme görevi devlete aittir.

Genellikle anayasal güvence altına alınmış sosyal haklara çalışanların erişimini
sağlamak üzere devletin sosyal hakları güvence altına alıcı mekanizmaları nelerdir?

Genellikle anayasal güvence altına alınmış sosyal haklara çalışanların erişimini
sağlamak üzere devlet bazı görevler üstlenmiş, sosyal hakları güvence altına
alıcı mekanizmalar oluşturmuştur:
• Çalışma yaşamında tarafların haklarını kullanabilmeleri için uygun ekonomik,
sosyal vb. ortam sağlama,
• Çalışma yaşamında tarafların hak ve yükümlülüklerini yasalarla düzenleme,
• Sosyal tarafları hakları ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirme,
• Yasal düzenlemelere uygunluğu idari yönden denetleme,
• Hak ihlallerinin yargısal denetimini ve hukuki yaptırımları (ceza, tazminat)
düzenleme.

81 Sayılı ILO Sözleşme’sinin öngördüğü örgütlenme yapısı nasıldır?

81 sayılı Sözleşme’nin 4. maddesinde iş teftişinin merkezî bir makamın denetimi
altında yapılacağı belirtilmiş bulunmaktadır. 81 sayılı Sözleşme’nin 4. maddesine
göre, iş denetiminin üye ülkelerin yönetsel yapılarının olanak verdiği ölçüde
merkezî bir makamın gözetim ve denetimine bağlı olarak yürütüleceği, federal
devletlerde ise merkezî makamın, federal devlet veya federe birim düzeyinde olabileceği belirtilmiştir.

Kamusal denetim yanında özel örgütlenmenin yer aldığı denetim sistemleri nasıl adlandırılır?

Kamusal denetim yanında özel örgütlenmenin yer aldığı denetim sistemleri, dual örgütlenme biçimleri olarak adlandırılabilir.

Sosyal ortaklık modeli nasıl ortaya çıkmıştır?

Sosyal ortaklık modeli, gerek devletin, gerek başlıca işverenlerin ve işçi örgütlerinin
üyelerinin sosyal politikaların belirlenmesinde olduğu gibi her düzeydeki
karar mekanizmalarında da yani ulusal, işkolu, işletme düzeylerinde ve çalışmaya
ilişkin sosyal politikaların uygulanmasında temsil edilmeleri şeklinde ortaya çıkmıştır.

İş denetiminin üçlü yapıda, özerk kurullar çerçevesinde örgütlendiği bu denetim
sisteminde bu kurulların görevleri nelerdir?

İş denetiminin üçlü yapıda, özerk kurullar çerçevesinde örgütlendiği bu denetim
sisteminde, özerk/otonom model olarak tanımlanmaktadır. Bu kurullar, denetime
ilişkin politika oluşumu; uygulanması; değerlendirmesi ve denetiminin
kontrolünün yürütümü ile görevlidir. Bu üçlü kurullar, ya Çalışma Bakanlıklarına
ya da doğrudan Parlamentolara karşı sorumludur.

Üçlü yönetim yapılarının avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Üçlü yönetim yapılarının ancak sosyal tarafların güçlü, iyi örgütlü ve bağımsız
olduğu sistemlerde etkin işleyebilecek model yapılar olduğu görülmektedir. Bu
yapıların, denetim sistemini etkileyen politik kararlara, sosyal tarafların doğrudan
katılımını sağlamak gibi bir avantajı olmakla birlikte; eğer söz konusu kurullar
bakanlığa bağlı değil ise bakanlık düzeyinde politik destek sağlayamama gibi
bir dezavantaja da sahip bulunmaktadır.

İş denetiminin iki temel görev alanı nelerdir?

İş denetiminin iki temel görev alanı vardır. Bunlar; çalışma ortamı ve çalışma koşullarıdır.

Çalışma ortamı nelerden oluşmaktadır?

Çalışma ortamı; üretimin gerçekleştirildiği bina, altyapı ve bunların çevre ilişkisi,
üretim teknolojisi, üretimde kullanılan sistemler, makineler, araç-gereç ve
aletler, üretimde kullanılan ham, yarı işlenmiş ve işlenmiş maddeler, üretim sırasında
ortaya çıkan atıklar, ara ve son ürünler, üretim sırasında gerçekleştirilen
işlemlerden oluşan bileşenler ve bu bileşenlerle çalışanlar arasındaki ilişkilerden
oluşmaktadır. 

Çalışma koşulları hangi alanları kapsamaktadır?

İş denetiminin temel görev alanlarından bir diğeri, “çalışma koşulları” dır. Çalışma
koşulları, temel olarak iki alanı kapsar: Çalışma süreleri ile ücretler ve genel
olarak ödeme sistemleri.

İş denetiminin temel işlevleri nelerdir?

• Şikâyetlerin araştırılması ve materyal, teknik, idari kontroller ile özellikle
işyerlerinin ziyareti yoluyla yasaların uygulanmasını sağlamak;
• İşverenlere ve çalışanlara yasal düzenlemelerin gereklerini yerine getirebilmeleri
için bilgi ve tavsiye sağlanması;
• Mevcut yasal düzenlemeler tarafından karşılanmayan konuları ve ihlalleri
yetkili otoritenin dikkatine sunulması.

Dünyadaki çeşitli denetim sistemleri kaç başlıkta sınıflandırılabilir?

Dünyadaki çeşitli denetim sistemleri; danışmanlık, enformasyon, yayın ve
dokümantasyon hizmetlerinin iş güvenliği ve sağlığı etkinliklerinde stratejik yönetim
aracı olarak kullanılma durumlarına göre dört başlıkta sınıflandırılabilir.

İş denetim sisteminin belirleyici unsurları nelerdir?

İş denetim sisteminin belirleyici unsurları şunlardır:

• Politik erk/çalışma yasaları

• Kamu yönetimi yapısı

• Örgütsel/yönetsel kararlar

İş denetimi sisteminin unsurları kaç gruba ayrılarak incelenir?

İş denetimi sisteminin unsurlarını kurumsal örgütlenmeye ilişkin olanlar ve hizmetin (denetimin) örgütlenmesine ilişkin olanlar şeklinde iki gruba ayırarak incelemek olanaklıdır.

Caydırıcı denetim modeli hangi anlayışa dayalı bir modeldir?

Caydırıcı denetim modeli, çalışma yaşamını düzenleyen yasal düzenlemelere uygunsuzluğun piyasa ekonomileri içerisinde, bir haksız rekabet sorunu olarak değerlendirildiği ve bu noktada da piyasaların etkin işlerliğini bozan bir unsur olarak, cezalandırılması gerektiği anlayışına dayalı bir iş denetim modelidir.

Uyumu artırmaya yönelik denetim modeli hangi anlayışa dayalı bir iş denetimi modelidir?

Uyumu artırmaya yönelik denetim modeli, çalışma yaşamını düzenleyen kurallara uygunsuzluğun istekten çok; çeşitli nedenlerden kaynaklı (bilgi eksikliği; finansal sıkıntılar gibi) bir sorun olarak algılandığı ve bu nedenle de ilk olarak uyuma yönelik kapasiteyi güçlendirici yönde hareket edilmesi gerektiği anlayışına dayalı bir iş
denetimi modelidir.