Endüstri İlişkileri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Devlet nedir?

Belirli bir sınır dahilinde egemen bir hükümet yetkisi tesis eden ve bir dizi daimi kurum aracılığıyla otorite uygulayan siyasi bir birliktir. Çeşitli hükümet kurumlarını içine alır ama aynı zamanda mahkemeleri, millileştirilmiş sanayiyi, sosyal güvenlik sistemini vs. de kapsar ve bütün bir “siyasi yapı” olarak teşhis edilebilir.

Devletin temel faaliyetlerini kaç ana sınıfa ayırabiliriz?

İki ana sınıfa ayırabiliriz. Birincisi kamu hizmetlerinin sunumuna ilişkin faaliyetlerdir. İkinci tür faaliyetler üretilen hizmetin doğrudan kullanıcıyla ilgili olduğu faaliyetlerdir ve bu yüzden özel sektör tarafından da yerine getirilebilir.

Devleti diğer kurumlardan ayıran temel özellikleri nedir?

1. En büyük ve en etkili buyurma ve yaptırım gücü.
2. Devlet özellikle kendi içindeki tüzel kişiliklere göre en büyük tüzel kişilik olup aynı zamanda en geniş kapsamlı siyasal kuruluştur.
3. Üyelerinin zorunlu vatandaşlık bağları.
4. Ceza verme yetkisi.

Kuvvetler ayrımı nedir?

Devletin yürütme, yargı ve yasama faaliyetlerinin birbirinden bağımsız olması demektir

Yürütme hangi unsurlardan oluşur ve işlevi nedir?

Siyasi yapıyı idare eden ve uygulayan seçilmiş hükümet ve kamu bürokrasisinden oluşur. Temel işlevi parlemento tarafından kabul edilen yasaların hükümet dediğimiz siyasi iktidarlarca uygulanmasıdır.

Çoğulcu yazarlar genellikle devleti ne olarak görürler?

İşverenler ve sendikalar dahil olmak üzere birbiriyle çelişen grupların çıkarları arasında denge kurmaya çalışan ‘tarafsız bir hakem’ olarak görürler. Devlet, her bir vatandaşı diğer vatandaşların hak ihlallerinden korumaya muktedir bir ‘hakem’ veya bilirkişidir.

Devletin göreceli özerkliği nedir?

Devlet, sadece sermaye sınıfının öncelikleri doğrultusunda hareket etmemekte ya da sermayenin belirli bir grubunun ya da kesiminin kısa vadeli çıkarlarına hizmet etmemektedir.

Çeşitli ulusal ve tarihsel deneyimlerin ışığında Offe’nin (1975) öne sürdüğü genellikle birbiriyle çatışan devlet fonksiyonlar nedir?

Sermaye birikiminin sürekliliğini sağlamak ve bunu yaparken de devletin halkın gözündeki meşruiyetini sağlamak olarak görülmektedir

Devletin ikinci fonksiyonu olan meşruiyet nedir?

Devletin sosyal eşitliği sağlamak için kamuoyunun muvafakatını almaya çalışması ve işyeri düzeyinde katılımcılığı ve aidiyet duygusununu geliştirmeye yönelik politikalar üretmesidir.

Sanayi devriminden başlayarak iş piyasalarının kendi kendini düzenleyebilmesi, liberal düşüncenin etkisiyle hangi ilkelere dayalı olarak gelişmiştir?

Sözleşme özgürlüğü ve pazarlık özerkliği. 

Devletin, endüstri ilişkileri sisteminde ve süreçlerinde sahip olduğu farklı roller nelerdir?

1. Devlet endüstri ilişkilerinin ekonomik, politik, sosyal, uluslararası ve yasal çevresini düzenler. Fakat kanunların kapsam ve yoğunluğu ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Bazı ülkelerde kanunlar endüstri ilişkilerinin tüm alanını kapsarken diğerlerinde taraflara bırakılarak toplu sözleşmeler yoluyla genel çerçevesinin belirlenmesine olanak sağlanmaktadır.

2. Devlet en büyük işverendir ve kendi çalışanlarının ücret ve çalışma koşullarını belirler.

3. Devlet, iş uyuşmazlıklarına uzlaştırma, arabuluculuk ve hakemlik hizmetleri sağlayarak müdahale edebilir. Nihai karar alma sürecinde teşmil ve iş mahkemeleri kurumlardan yararlanır.

4. Devlet emek süreçlerine çalışma mevzuatının kapsamını ve yoğunluğunu belirleyerek dahil olur.

Devletin rolünün yeniden kavramsallaştırılması 2. Dünya Savaşı sonrası süreçte nasıl değişmiştir?

Devletin temel işlevleri arasında yer alan sağlık, eğitim gibi hizmetlerin piyasa koşullarına bırakılmasına, devletin model işveren rolünün bir kenara bırakılarak kıyaslama yöntemleriyle hizmetin ne kadar daha kaliteli yapılıyor olması değil ne kadar daha az maliyetle sunuluyor olması önem kazanmaya başlamıştır.

Avrupa’daki yeni monetarizm, kuralsızlaştırma ve esneklik kavramlarını benimseyen ilk ülke hangisidir?

Birleşik Krallık

Endüstri ilişkilerinde devletin işveren olarak oynadığı rol hangi alanlarda önem kazanmaktadır?

Birincisi istihdam politikaları, ikincisi kamu sektöründeki sendikalarla imzaladığı toplu sözleşmelerin özel sektördeki ücretlere olan etkisidir.

Beaumont'a göre özel sektör- kamu sektörü arasındaki temel farklılıkları nedir?

a. Kamu sektörü kurumları dışsal politik ve hükümet kuruluşlarının çok daha fazla etkisi altında olsalar da bunlar için piyasa bilgisi, sinyalleri ve teşvikleri yoktur.

b. Kamu sektörü kurumları özel sektör muadillerine göre kamuoyunun gözetimine daha fazla tabidir.

c. Kamu sektörü kurumlarının amaçları özel sektördekilere kıyasla daha fazla, daha belirsiz ve daha çelişkilidir.

d. Devlet memurluğu içersinde bulunduğu kurallardan kaynaklanan kısıtlamalar nedeniyle sektöründeki yöneticiler daha az özerkliğe sahiptir.

e. Kamu sektörü kurumlarının göreceli olarak daha ayrıntılı ve resmi kuralları, raporlama yükümlülükleri ve daha katı hiyerarşik düzenleri vardır

Fredman ve Morris'e göre devletin özel sektör ile karşılaştığında endüstri ilişkilerindeki beş temel özellik nedir?

• Birincisi, devletin yasalar yoluyla düzenleme yapma ve yürütme yetkisi vardır.
• İkincisi, gelirleri temel olarak çalışanlarının ürettiklerinden değil, vergilerden kaynaklanmaktadır.
• Üçüncüsü, çalışanları ile ilişkilerini, ‘ulusal menfaatler’ çerçevesinde ya da ‘kamu yararını’ öne sürerek haklı çıkarabilmekte ve bunu çalışanlarının kişisel hayatlarının kısıtlanmasını meşrulaştırmakta kullanılabilmektedir.
• Dördüncüsü, devlet en azından teoride diğer işverenlerin aksine, anayasal kısıtlamalara tabidir.
• Son olarak kamu sektörü istihdamı yapısal olarak bürokratiktir. 

Devletin düzenleyici rolü nedir?

Piyasa aktörlerinin davranışını idari ve yasal olarak denetlemek üzere devletin müdahalede bulunma şekilleridir.

Devletin düzenleyici olarak endüstri ilişkilerindeki rolü nelere göre değişmektedir?

Ülkelerin ekonomik, sosyal, politik özelliklerine, endüstri ilişkilerinin tarihsel gelişimine, demokratikleşme sürecine, kamu sektörünün ekonomik sistemdeki yerine ve sosyal devlet anlayışındaki gelişmelere göre değişmektedir.

Devletin hemen her ülkede endüstri ilişkilerindeki en önemli rolü nedir?

Çalışma yaşamını düzenleyen kanunların hazırlanmasıdır.

Arabuluculuk nedir?

Tarafsız ve objektif bir arabulucunun çok aşamalı yapısal süreçlerde tarafları karşılıklı olarak memnun edecek anlaşmalara varmalarını sağlayan diğer bir çözüm yoludur.

Neo-liberal politikaların bir uzantısı olarak devletin endüstri ilişkilerinde izlediği politikalar nasıl değişmiştir?

Devletin endüstri ilişkilerinde izlediği politikaların odak noktası değişmeye başlamış ve birçok ülkede devlet sosyal işlevlerinden uzaklaştırılmıştır. Emek piyasasını düzenleyici ve çalışanları koruyucu nitelik taşıyan kuralları esneklik ve kuralsızlaştırma politikalarının bir sonucu olarak ortadan kaldırılmaya ya da kapsamları daraltılmaya başlanmıştır.