Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Fonksiyonel gelir dağılımı nedir?

Fonksiyonel gelir dağılımı, bir ekonomide elde edilen toplam gelirin, geliri ortaya çıkaran üretim faktörleri arasındaki dağılımını göstermektedir. Diğer bir ifade ile fonksiyonel gelir dağılımı, ortaya çıkarılan toplam gelirin, üretim faktörleri tarafından ne şekilde paylaşıldığını göstermektedir.

Gelir nedir?

Gelir, mal veya hizmet üretimi sonucunda ortaya çıkan ayni ya da nakdi getiri olarak tanımlanabilir.

Gelir dağılımı nedir?

Gelir dağılımı, mal veya hizmet üretimi sonucunda ortaya çıkan gelirin bireyler arasındaki dağılımını ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle gelir dağılımı, bir ekonomide belirli dönem içerisinde elde edilen gelirin bireyler veya üretim faktörleri arasındaki dağılımı olarak ifade edilebilir.

Bireylerin üretimden elde edilen gelirden aldıkları pay neye göre değişmektedir?

Bireylerin üretimden elde edilen gelirden aldıkları pay, yani gelir dağılımı sonucunda kendilerine düşen gelirin düzeyi ise bu bireylerin söz konusu üretim sürecinde sahip oldukları role, öneme ve ağırlığa göre değişmektedir.

Kişisel gelir dağılımı nedir?

Gelirin bireyler arasındaki dağılımı kişisel gelir dağılımı olarak adlandırılmaktadır.

Gelirin paylaşılma şekli hangi etmenleri doğrudan etkilemektedir?

Gelirin paylaşılma şekli değiştikçe; ekonominin yapısı, ülkenin ekonomik büyüme performansı, toplumun yapısı, sağlık düzeyi, toplumdaki ortalama yaşam süresi, yoksulluk düzeyi bu durumdan doğrudan etkilenmektedir.

Gelir dağılımını belirleyen temel etmenler nelerdir?

Üretim araçlarının mülkiyet yapısı, kamu hizmetlerinin hangi düzeyde olduğu, toplumsal ve geleneksel ilişkiler, işgücünün örgütlenme düzeyi ve dikey-yatay hareketliliği, devletin uyguladığı maliye politikası ve sosyal politikalar, toplumun demokratikleşme düzeyi ve tüm bunların zaman içindeki evrimi gelir dağılımını belirleyen temel etmenler arasındadır.

Adaletsiz gelir dağılımı ülkelerde ne tür etkilere yol açmaktadır?

Gelir dağılımının adaletsiz olduğu ülkelerde hem ekonomik ve hem de toplumsal sıkıntılar baş gösterme eğiliminde olmaktadır. Özellikle gelir dağılımının önemli ölçüde adaletsiz olduğu ve zenginlerle yoksullar arasında uçurumun bulunduğu ülkelerde toplumsal sıkıntıların yaşanmaması çok zordur. Bu tarz ülkelerde toplumun huzursuz olması, bireylerde adaletsizlik hissinin oluşması, suç eğiliminin artması ve toplumsal kargaşaların yaşanması kuvvetle muhtemeldir. Gelir dağılımının adaletsiz olduğu ülkelerde siyasi istikrarsızlıklar ve yolsuzluklar oldukça yoğun bir şekilde yaşanabilmekte ve rüşvet günlük hayatın bir parçası hâline gelebilmektedir.

Gelir dağılımının adaletli olması ülkelere nasıl bir katkı sağlamaktadır?

Gelir dağılımının adaletli olması, ülkelerde, zenginler ile yoksullar arasında uçurum olmaması ve toplumdaki bireylerin yaşam standartları arasında çok fazla farklılık bulunmaması; toplumsal huzurun, birlik ve beraberliğin sağlanmasına önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır.

Gelir dağılımı toplumun sağlık düzeyi üzerinde nasıl bir etkiye sahiptir?

Bir toplumdaki gelir dağılımı, o toplumdaki bireylerin sağlık düzeyleri ve ortalama yaşam süreleri gibi önemli toplumsal göstergeler konusunda da önemli bir role sahiptir. Gelir dağılımının daha düzgün olduğu toplumlarda hem ortalama yaşam süresi daha uzun olma eğilimindedir, hem de bu toplumlardaki kişiler gelir dağılımı daha bozuk olan toplumlardaki kişilere oranla daha sağlıklı bir yapıya sahiptir. Örneğin; Wilkinson’ın araştırmasına göre gelir dağılımı daha düzgün olan toplumlardaki ölüm oranı, gelir dağılımı bozuk olan ülkelere oranla daha düşük olma eğilimindedir. Yine Kennedy ve diğerlerinin ampirik çalışmasına göre de ABD’de eyaletler arasındaki gelir dağılımı farklılıkları, bireylerin ölüm nedenleri üzerinde doğrudan etkilidir. Bu çerçevede, gelir dağılımı bozuldukça, ölüm oranlarının arttığı görülmektedir. Daha da önemlisi, gelir dağılımındaki adaletsizliği azaltmaya yönelik uygulanan politikalar, toplumun sağlığı üzerinde çok olumlu bir etkiye sahiptir

Başlıca gelir dağılımı türleri nelerdir?

Başlıca gelir dağılımı türleri; • Kişisel gelir dağılımı, • Fonksiyonel gelir dağılımı, • Bölgesel gelir dağılımı ve • Sektörel gelir dağılımıdır.

Bir ekonomide gelir dağıtımı ne şekilde gerçekleşmektedir?

Bir ekonomide, söz konusu üretim faktörlerinin mal veya hizmet üretiminde kullanılması neticesinde; işgücüne ücret, sermayedara faiz, doğal kaynak sahibine rant ve girişimciye de kâr şeklinde gelir dağıtımı gerçekleşmektedir.

Gelirin ilk defa ortaya çıkmasına veya yeniden dağıtılmasına göre gelir dağılımı nasıl sınıflandırılabilir?

Gelirin ilk defa ortaya çıkmasına veya yeniden dağıtılmasına göre gelir dağılımı birincil gelir dağılımı ve ikincil gelir dağılımı şeklinde sınıflandırılabilmektedir.

Kişisel gelir dağılımı neyi ifade etmektedir?

Bir ekonomide elde edilen gelirin toplumdaki bireyler ya da hane halkları arasındaki dağılımı kişisel gelir dağılımı olarak ifade edilmektedir.

Kişisel gelir dağılımının özellikleri nelerdir?

Kişisel gelir dağılımı en temel gelir dağılımı türüdür. Gelir dağılımı denilince akla ilk olarak gelir dağılımı gelmektedir. Bununla birlikte kişisel gelir dağılımında, gelirin ne şekilde elde edildiği değil, gelirin ne kadar olduğu önemlidir.

Kişisel gelir dağılımının önemi ve yararı nedir?

Kişisel gelir dağılımında önemli olan gelirlerin türü veya sayısı değil, bireyin ya da hane halkının toplam geliridir. Kişisel gelir dağılımı kavramı, bir ekonomideki gelir dağılımı eşitsizliklerinin izlenebilmesi açısından oldukça yararlıdır.

Nüfusun eşit dilimlere ayrılması yöntemi nedir ve nasıl uygulanır?

Nüfusun eşit dilimlere ayrılması yöntemi, kişisel gelir dağılımının ölçülmesinde yaygın olarak kullanılan yöntemlerden biri olup her dilimin toplam gelirden ne kadar pay aldığının gösterilmesi şeklindedir. Burada nüfus genellikle 20’lik dilimlere ayrılır ve her 20’lik dilimin toplam gelirden aldığı pay ortaya konulur. Nüfus 20’lik bölümlere ayrılabildiği gibi 10’luk ya da 5’lik dilimlere de ayrılabilmektedir.

Gini katsayısı yöntemi nedir ve nasıl uygulanmaktadır?

Gini katsayısı, kişisel gelir dağılımının ölçülmesinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Buna göre, herhangi bir ekonomi için Gini katsayısı teorik olarak 0 ile 1 arasında değerler almaktadır. Bir ekonominin 0 Gini katsayısına sahip olması, o ekonomideki tüm bireylerin ya da hane halklarının gelirlerinin birbirine eşit olduğunu ifade eder. Gini katsayısının 1 olması ise o ekonomide elde edilen tüm gelirin tek bir birey ya da hane halkına ait olduğunu gösterir.

Mal veya hizmet üretiminin gerçekleşmesini sağlayan üretim faktörleri nelerdir?

Mal veya hizmet üretiminin gerçekleşmesini sağlayan üretim faktörleri; emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimciliktir.

Üretim faktörüne sahip olan kişiler kaç sınıfa ayrılmaktadır?

Üretim faktörüne sahip olan kişiler mavi yakalılar ve beyaz yakalılar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Yüksek vasıf düzeyine sahip beyaz yakalılar için nasıl bir tanımlama kullanılmaya başlanmıştır?

Beşeri sermayenin öneminin daha da arttığı 1980’lerden bu yana vasıflı işgücünün öneminin artmasına paralel olarak çalışanlar arasındaki ücret farklılıkları artmış ve yüksek vasıf düzeyine sahip olan beyaz yakalılar için altın yakalılar tanımı kullanılmaya başlanmıştır.

Bölgesel gelir dağılımı neyi ifade etmektedir?

Bölgesel gelir dağılımı, bir ülkenin farklı bölgelerinin o ülkede elde edilen toplam gelirden aldığı payı ifade etmektedir. Bölgesel gelir dağılımı ayrıca kişisel gelir dağılımını ya da fonksiyonel gelir dağılımını da gösterebildiğinden, kişisel gelir dağılımı veya fonksiyonel gelir dağılımının yerel bir türevi olarak da ifade edilebilir.

Bir ülkenin farklı bölgeleri arasında ya da bir bölgenin kendi içindeki gelir dağılımının diğer bölgelerden farklı olmasına neden olan etkiler nelerdir?

Bölgelerin kültürü, coğrafi yapısı, iklim koşulları, altyapı düzeyi, nüfus yapısı, istihdam olanakları vb. Özellikleri birbirinden az veya çok farklı olabildiğinden bir ülkenin bölgeleri arasında ve bir bölgenin kendi içindeki gelir dağılımı diğer bölgelerden farklılık gösterebilmektedir.

Ülkemizde bölgesel gelir dağılımı nasıldır?

Ülkemizde, doğu ile batı arasında ekonomik anlamda önemli ölçüde gelişmişlik farklılıkları bulunmaktadır. Bununla birlikte, İstanbul ile diğer bölgeler arasında da önemli ölçüde gelişmişlik farkı bulunmaktadır. TÜİK verilerine göre 2010 itibarıyla, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin yıllık eş değer kullanılabilir hane halkı medyan geliri, sadece 3.634 TL iken, bu rakam Ege bölgesinde 8.392 TL ve İstanbul’da da tam 10.321 TL’dir. Buna göre İstanbul’daki medyan hane halkı Güneydoğu Anadolu’dakinin 2.8 katı kadar zengindir.

Sektörel gelir dağılımı neyi ifade etmektedir?

Sektörel gelir dağılımı bir ekonominin farklı sektörlerinin, o ekonomide elde edilen toplam gelirden aldığı payı ifade etmektedir. En genel hali ile sektörel gelir dağılımı tarım, sanayi ve hizmet sektörleri arasındaki gelir dağılımını gösterebildiği gibi, her sektörün kendi içindeki alt sektörleri itibarıyla da gelir dağılımını gösterebilmektedir.

Birincil ve ikincil gelir dağılımı nedir?

Gelirin ilk defa ortaya çıkması akabinde oluşan gelir dağılımına birincil gelir dağılımı, gelirin yeniden dağıtılması sonrasında ortaya çıkan gelir dağılımına ise ikincil gelir dağılımı ya da gelirin yeniden dağılımı adı verilmektedir.

Gelirin yeniden dağılımı devlet tarafından nasıl sağlanabilir?

Devlet, gelirin yeniden dağılımını vergiler, kamu harcamaları, fiyat politikaları, işgücü piyasası ve ücret politikaları ve sosyal güvenlik yoluyla sağlayabilir.

Devlet müdahalesi ile ortaya çıkan gelirin yeniden dağılımı kaç şekilde gerçekleşmektedir?

Devlet müdahalesi ile ortaya çıkan gelirin yeniden dağılımı dikey yeniden dağılım ve yatay yeniden dağılım olmak üzere iki şekilde gerçekleşmektedir.

Dikey yeniden dağılım nedir?

Gelir transferlerinin yüksek gelir gruplarından düşük gelir gruplarına doğru gerçekleştiği yeniden dağılıma dikey yeniden dağılım adı verilir.

Yatay yeniden dağılım nedir?

Aynı gelir grubu içindeki bireyler ve hane halkları arasında meydana gelen gelir transferi yaratan gelirin yeniden dağılımına yatay yeniden dağılım adı verilir.

Gelir nedir?

Gelir, mal veya hizmet üretimi sonucunda ortaya çıkan ayni ya da nakdi getiri olarak tanımlanabilir. 

Gelir dağılımı nedir?

Gelir dağılımı da mal veya hizmet üretimi sonucunda ortaya çıkan gelirin bireyler arasındaki dağılımını ifade etmektedir. Bireylerin üretimden elde edilen gelirden aldıkları pay, yani gelir dağılımı sonucunda kendilerine düşen gelirin düzeyi ise bu bireylerin söz konusu üretim sürecinde sahip oldukları role, öneme ve ağırlığa göre değişmektedir.

Genel olarak gelir dağılımı nasıl tanımlanır?

Genel olarak gelir dağılımı, bir ekonomide belirli dönem içerisinde elde edilen gelirin bireyler veya üretim faktörleri arasındaki dağılımı olarak ifade edilebilir.

Gelirin üretim faktörleri arasındaki dağılımına ne denir?

Gelirin üretim faktörleri arasındaki dağılımı fonksiyonel gelir dağılımı olarak adlandırılır.

Gelirin bireyler arasındaki dağılımına ne denir?

Gelirin bireyler arasındaki dağılımı kişisel gelir dağılımı olarak adlandırılmaktadır.

Gelir dağılımı, hangi bilim dalını ilgilendirir?

Gelir dağılımı, iktisat biliminin temel konulardan biridir.

Kişisel gelir dağılımı nedir?

Kişisel gelir dağılımı: Millî gelirin ülkedeki nüfusu oluşturan kişiler tarafından nasıl paylaşıldığını gösteren dağılımdır

Kişisel gelir dağılımında ne önemlidir?

Kişisel gelir dağılımında, gelirin ne şekilde elde edildiği değil, gelirin ne kadar olduğu önemlidir. Bu çerçevede, bir birey ya da hanehalkı ücret ve kira şeklinde birden fazla gelire de sahip olabilir. Kişisel gelir dağılımında önemli olan gelirlerin türü veya sayısı değil, bireyin ya da hanehalkının toplam geliridir. Kişisel gelir dağılımı kavramı, bir ekonomideki gelir dağılımı eşitsizliklerinin izlenebilmesi açısından oldukça yararlıdır.

Kişisel gelir dağılımının ölçülmesinde yaygın olarak kullanılan yöntem hangisidir?

Kişisel gelir dağılımının ölçülmesinde yaygın olarak kullanılan yöntemlerden birisi, nüfusun eşit dilimlere ayrılması ve her dilimin toplam gelirden ne kadar pay aldığının gösterilmesi şeklindedir. Bu noktada da nüfus genellikle %20’lik dilimlere ayrılır ve her %20’lik dilimin toplam gelirden aldığı pay ortaya konulur. Nüfus %20’lik bölümlere ayrılabildiği gibi %10’luk ya da %5’lik dilimlere de ayrılabilmektedir.

Fonksiyonel gelir dağılımı nedir?

Fonksiyonel gelir dağılımı: Üretim faktörlerinin millî gelirden aldıkları payı, bu faktörlerin üretime katkıda bulunurken yaptıkları fonksiyona göre ayıran bir dağılımdır.

Mal veya hizmet üretiminin gerçekleşmesini sağlayan üretim faktörleri nelerdir?

Mal veya hizmet üretiminin gerçekleşmesini sağlayan üretim faktörleri; emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimciliktir.

Bir ekonomide, söz konusu üretim faktörlerinin mal veya hizmet üretiminde kullanılması neticesinde gelir dağıtımı nasıl gerçekleşmektedir?

Bir ekonomide, söz konusu üretim faktörlerinin mal veya hizmet üretiminde kullanılması neticesinde; işgücüne ücret, sermayedara faiz, doğal kaynak sahibine rant ve girişimciye de kâr şeklinde gelir dağıtımı gerçekleşmektedir. İşte, fonksiyonel gelir dağılımı da ortaya çıkarılan toplam gelirin, üretim faktörleri tarafından ne şekilde paylaşıldığını göstermektedir.

Bölgesel gelir dağılımı nedir?

Bölgesel gelir dağılımı: Bir ülkenin farklı bölgelerinin, o ülkede elde edilen toplam gelirden aldığı payı göstermektedir.

Sektörel gelir dağılımı nedir?

Sektörel gelir dağılımı: En genel hâliyle tarım, sanayi ve hizmet sektörleri arasındaki gelir dağılımını gösterebildiği gibi, her sektörün kendi içindeki alt sektörleri itibarıyla de gelir dağılımını gösterebilmektedir.

Birincil gelir dağılımı nedir?

Birincil gelir dağılımı: Gelirin ilk defa ortaya çıkması akabinde oluşan gelir dağılımıdır.

İkincil gelir dağılımı nedir?

İkincil gelir dağılımı: Gelirin yeniden dağıtılması akabinde ortaya çıkan gelir dağılımıdır.

Dikey yeniden dağılım nedir?

Dikey yeniden dağılım: Gelir transferlerinin yüksek gelir gruplarından düşük gelir gruplarına doğru gerçekleştiği yeniden dağılımıdır.

Yatay yeniden dağılımı nedir?

Yatay yeniden dağılım: Gelir grubu içindeki bireyler ve hanehalkları arasında meydana gelen gelir transferi yaratan gelirin yeniden dağılımıdır.

Kişisel gelir dağılımının ölçülmesinde yaygın olarak kullanılan  diğer bir yöntem nedir?

Kişisel gelir dağılımının ölçülmesinde yaygın olarak kullanılan bir diğer yöntem de Gini Katsayısı yöntemidir.

Herhangi bir ekonomi için Gini katsayısı teorik olarak nasıl değerler almaktadır?

Herhangi bir ekonomi için Gini katsayısı teorik olarak 0 ile 1 arasında değerler almaktadır. Bir ekonominin 0 Gini katsayısına sahip olması, o ekonomideki tüm bireylerin ya da hanehalklarının gelirlerinin birbirine eşit olduğunu ifade eder. Gini katsayısının 1 olması ise o ekonomide elde edilen tüm gelirin tek bir birey ya da hanehalkına ait olduğunu gösterir.

Gelirin yeniden dağılımı denildiğinde ne anlaşılır?

Gelirin yeniden dağılımı denildiğinde de genellikle devletin üretimden elde edilen ilk gelirle kişinin nihai geliri arasında fark meydana getirmesi anlaşılır.

Devlet, faktör gelirlerine hangi nedenlerle müdahale etmektedir?

Gelirin yeniden dağılımı, faktör gelirleriyle harcanabilir gelirler arasındaki farklılık oluşmasına neden olmaktadır. Buna göre devlet, faktör gelirlerine sosyal ve ahlaki nedenlerle çeşitli şekillerde müdahale etmekte ve böylece gelirin yeniden dağılımını sağlamaktadır (Çiftlikli, 1995: 17).

Devlet, gelirin yeniden dağılımını hangi yollarla sağlar?

Devlet, gelirin yeniden dağılımını vergiler, kamu harcamaları, fiyat politikaları, işgücü piyasası ve ücret politikaları ve sosyal güvenlik yoluyla sağlayabilir (Arabacı, 2011: 128-130).