Çalışma İlişkileri Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ücretin tanımını yapınız.

Ücret, işçinin iş ediminin, işverene düşen karşı edimidir. Daha açık bir ifade ile ücret, işçinin iş görme borcuna karşılık, işverenin ödemeyi taahhüt ettiği meblağdır.

Ücretin özellikleri nelerdir?

• Ücret işin karşılığıdır.
• Ücret, nakdi bir ödemedir.
• Ücret işveren, işveren vekili veya üçüncü ki­şiler tarafından ödenir.
• Ücret Türk parası ile ödenmelidir.
• Ücret kural olarak dönemsel (periodik) ödenmelidir.

Ücret türleri nelerdir?

• Zamana göre ücret
• Verime göre (akort) ücret
• Yüzde usulü ücret

İşçinin hak ettiği asıl ücreti yanında kazandığı ek ücretler nelerdir?

• İkramiye
• Prim
• Komisyon (Aracılık- provizyon)
• Kardan pay alma (Temettü İkramiyesi)

Asgari ücret tespit komisyonu kaç kişiden ve kimlerden oluşur?

Asgari Ücret Tespit Komisyonu beşi devlet, beşi işçi ve beşi işveren temsilcilerinden olmak üzere on beş üyeden oluşmaktadır.

Asgari ücret tanımını yapınız.

İşçilere normal bir çalışma günü karşılığında ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücrettir.

İş yerinin bulunduğu mahalde banka bulunmuyorsa veya çalışanlara banka aracılığıyla ödeme yapılması mümkün değilse ücret ödemeleri nereden yapılır?

İş yerinin bulunduğu mahalde banka şubesi bulunmuyorsa ya da çalışanlara banka aracılığıyla ödeme yapılması mümkün değil ise ödemeler T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı (PTT) aracılığıyla yapılmak zorundadır (Mollamahmutoğlu, 2011, 581-585; Çelik, 2009, 150-151).

“İş kanununa göre işçinin aylık ücretinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devredilemez.” maddesi ücretin korunması ile ilgili koruyucu hüküm hangisidir?

Ücretin Haciz Devir ve Takas Edilememesi: İş Kanunu’na göre işçinin aylık ücretinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkalarına devir ya da temlik olunamaz.

İş kanununda bulunan ücretin korunması ile ilgili koruyucu hükümler nelerdir?

• Ücretin Haciz Devir ve Takas Edilememesi
• Yapı İşlerinde Çalışanlar İçin İpotek Hakkının Bulunması
• İşçi Alacaklarının İmtiyazlı (Ayrıcalıklı) Olması
• İşverenin Ödeme Güçlüğüne Düşmesinde İşçinin Ücret Garanti Fonundan Yararlanması
• Bazı Kamu İşlerinde Çalışanların Ücretlerinin Korunması
• Asıl İşverenin Alt İşveren İşçilerinin Ücretlerine Karşı Sorumluluğu
• Ücret Kesme Cezası
• Ücretten İndirim Yapılamaması
• Asgari Ücretin Altında Ücretin Ödenmemesi

İş kanununa göre normal haftalık çalışma süresi en fazla kaç saattir?

Haftalık çalışma süresi, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmeleriyle işçi yararına azaltılabilecek, ancak 45 saatten daha fazla belirlenmeyecektir.

Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedi buçuk Saat veya Daha Az
Çalışılması Gereken İşler Hakkındaki yönetmeliğe göre işçinin günde yedi buçuk saat çalışabileceği işlere üç örnek veriniz.

Yönetmeliğe göre bir işçinin günde ancak yedi buçuk saat çalıştırılabileceği işler:

• Kurşun ve arsenik işleri,
• Cam sanayi işleri,
• Civa sanayi işleri,
• Çimento sanayi işleri,
• Havagazı ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde­ki işler;
• Çinko sanayi işleri,
• Bakır sanayi işleri,
• Alümiyum sanayi işleri,
• Demir ve çelik sanayi işleri,
• Döküm sanayi işleri,Karpit sanayi işleri,
• Kireç ve kokun ark fırınında ertilmesi işleri,
• Asit sanayi işleri,
• Akümülatör sanayi işleri,
• Kaynak işleri,
• Yer altı işleri,
• Gürültülü işler.

Kanunen hangi saatler arası çalışma gece çalışması olarak kabul edilir?

Kanunen akşam saat 20:00 ile sabah saat 06:00 arasında yapılan çalışma “gece” çalışmasıdır. 

Ara dinlenmesinin tanımını yapınız.

İşçilerin günlük çalışma sürelerinin içinde “zorunlu ihtiyaçlarını (yemek, içmek, tuvalet, dinlenme vb.)” gidermek amacıyla verilen dinlenme süresine ara dinlenmesi denilir.

İş Kanunu'na göre belirlenen ara dinlenme süreleri nelerdir?

İş Kanunu ara dinlenme sürelerini günlük çalışma sürelerine göre tespit etmiş bulunmaktadır. Buna göre;

• “Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş dakika,
• Dört saatten fazla ve yedibuçuk saate kadar (yedi buçuk saat dahil) işlerde yarım saat,
• Yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat ara dinlenmesi verilir.” (İş K. md.68/f.1. (a), (b) ve (c) bentleri)

Özellik arz eden çalışma şekilleri nelerdir?

İş Kanunu bazı çalışma şekillerine ilişkin olarak özel düzenlemeler getirmiştir. Bu çalışma şekilleri arasında fazla çalışma, kısa çalışma ve telafi çalışması sayılabilir.

Fazla çalışma türleri nelerdir?

Fazla çalışma genel sebeplerle (normal) fazla çalışma, zorunlu sebeplerle fazla çalışma ve olağanüstü sebeplerle fazla çalışma olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Telafi çalışması nedir? Tanımını yapınız.

Telafi çalışması işçinin bazı nedenlerle çalışmaması halinde, kaybedilen çalışma süresinin belirli bir zaman dilimi içinde normal çalışma süresi üstünde çalışarak ve fazla çalışma ücreti ödenmesine gerek kalmaksızın yapılan çalışmadır.

İşçilere kısa çalışma ödeneği hangi durumlarda verilir?

Genel ekonomik kriz, sektörel veya bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle iş yerinde geçici olarak en az dört hafta işin durması veya kısa çalışma hallerinde işçilere çalıştırılmadıkları süre için işsizlik sigortasından kısa çalışma ödeneği verilir.

Çalışma süresi 15 yıl veya daha fazla olan bir işçinin yıllık izni kaç günden az olamaz?

On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yılda yirmi altı günden, az olamaz.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde saat ücreti ile çalışan işçiler çalışmaları halinde saat ücretinin ne kadarı kadar ücret alırlar?

“Saat ücreti ile çalışma halinde, tatil günü ücreti saat ücretinin yedi buçuk katıdır.”