Sosyal Politika 1 Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Enformasyon toplumu ne demektir?

Enformasyon Toplumu Bilginin en değerli kaynak ve en temel ürün olduğu iletişim ve enformasyon teknolojilerindeki gelişmelerin biçimlendirdiği yeni bir toplumsal yapıyı ifade etmektedir.

Kolektif kendi kendine yardım araçlarını yazınız.

Sendikalar, kooperatifler, vakıflar.

Sosyal politikanın ulusal araçlarından birinci grupta yer alan kurumları yazınız. 

Kamu gücü ve otoritesini temsil eden yasal düzenlemeler, kamunun izlemiş olduğu eğitim, sağlık, güvenlik, adalet, istihdam ve ücret gibi kamusal politikalar ve yasaların ve politikaların uygulanmasından ve denetlenmesinden sorumlu kamusal kurumlardır.

Sosyal Politikanın ulusal araçlarının ikinci grubunu yazınız.

Sendikalar, vakıflar, kooperatifler, dernekler ve diğer gönüllü yardım kuruluşları gibi tüzel kişilikleri olan kuruluşlardır. 

Kamu müdahalesi araçlarını yazınız. 

Yasal Düzenlemeler

Kamusal Politikalar

Kamusal Kurumlar

Sosyal politikanın ulusal araçları içerisinde kamusal araçların belirleyici özelliğini açıklayınız. 

Sosyal Politika bilim dalının araçları içerisinde kamu müdahalesi araçları belirleyici bir öneme sahiptir. Sosyal barışın, sosyal adaletin ve toplumsal gelişimin sağlanması gibi alanlarda alınacak tedbirlerin, devlet dışında özel kişi ve
kuruluşların görev alanına bırakılması mümkün değildir. Bu görevler, devletin temel görevleri arasında yer alır. Bu nedenle kullanılacak araçlar da kamuya ait araçlar olacaktır. Kolektif kendi kendine yardım araçları, devletin aldığı tedbirlere ek tedbirler geliştirebilir. Ayrıca bu araçların nasıl kullanılacağı, sınırlarının ne olacağı ve kimlerin hangi ölçülerde yararlanacağına ilişkin düzenlemeler de yine kamu tarafından belirlenmektedir.

Sosyal politikanın ulusal araçlarındaki değişimin nedenlerini yazınız.

Sanayi Devrimi sonrasında, ortaya çıkan çalışma hayatının temel sorunları olan ücret, çalışma koşulları, artan çocuk emeği ve kadın iş gücünün istismar edilmesini önlemek amacı ile kullanılan sosyal politika araçları sınırlı sayıda alanı ve çok az sayıda insanı kapsamıştır. Ancak ekonomik ve sosyal yapıda görülen gelişmeler, devlet anlayışında yaşanan değişim, ücretli çalışan sayısının artması, devletin her alana yetişememesi, yoksulluğun artması, toplumsal sorunlara olan ilginin gelişmesi, uluslararası baskıların artması, sendikaların büyümesi ve kendi kendine yardım bilincinin gelişmesi gibi nedenlerle sosyal politikanın araçları önemli gelişmeler göstermiştir. Bu araçlar yasal düzenlemeler, kamu tarafından izlenilen sosyal hayata ilişkin politikalar ve araçları uygulayacak olan kamusal kurumlar gibi kamuya ilişkin araçlardır. İkinci grupta ise fertler ve toplumsal gruplar tarafından bizzat kullanılan araçlar yer almaktadır. Bunların başlıcaları, sendikalar, kooperatifler, vakıflar ve dernekler gibi sivil topluma ait araçlardır.

Korunmaya muhtaç kesimlerin büyümesini kamu müdahalesinin gelişimi açısından yorumlayınız. 

Kamu müdahalesinin nedenlerinden biri de korunmaya muhtaç nüfustaki artıştır. Sefaletin yaygınlaşması, artan çocuk ve kadın işgücü istismarı, özürlü nüfusun giderek büyümesi, giderek yaşlanan fakat sosyal güvenlik kapsamına alınamayan nüfusun çoğalması, sokakta yaşamak durumunda kalan çocuk nüfusundaki artış, ayırımcılığa uğrayan nüfusun artışı, mobing ve cinsel taciz yanında bu gruba eklenebilecek onlarca grup kamu müdahalesindeki değişimi açıklayan nedenlerdir. Sosyal devlet ve sosyal politika anlayışının bir sonucu olarak korunmaya muhtaç insanlar, kendi hallerine bırakılamaz; başkalarının merhamet, acıma ve insaf duygularına terk edilemezler. Bu zorunluluk modern ve çağdaş devlet olmanın bir gereğidir. Bu gereklilik ülkeleri kamu müdahalesi araçlarını kullanmaya ya da zenginleştirmeye sevk etmiştir.

Siyasi partiler arasındaki rekabeti kamu müdahalesinin gelişimi açısından yorumlayınız. 

Demokratik toplumlarda siyasal iktidarların seçimle belirlenmesi, sosyal politika anlayışında önemli değişimlerin yaşanmasına yol açmıştır. Seçim yolu ile iktidara gelebilmek için siyasal partilerin rekabeti, sosyal politika kapsamında halka verilen hizmetlerin genişlemesine neden olmuştur. Seçimle iktidara gelen siyasal partilerin programları önemli ölçüde hükumet programlarına yansımaktadır. Her seçim döneminde, seçim öncesi ve sonrası dönemde ülkemizde de olduğu gibi demokratik ülkelerin tamamında sosyal politika uygulamalarında kamu müdahalesi araçlarının sıkça değiştiğine şahit olmaktayız. 

Kolektif kendi kendine yardım araçlarının sosyal politika açısından önemini yazınız.

Demokratik toplumlarda, sosyal politikanın amaçları esas olarak, kamu müdahalesi araçları ile gerçekleştirilmekte ise de fertlerin ve toplumsal kesimlerin, kendi ekonomik ve sosyal durumlarını korumak ve geliştirebilmek amacı ile kamu araçlarına ek olarak, kolektif kendi kendine yardım araçlarını da kullandıkları görülmektedir. Hatta bu araçların kullanılma derecesi ile ülkelerin gelişmişlik seviyesi ve iktisadi demokrasi anlayışı arasında ilişki kurulmaktadır. Gerçekten de kendi kendine yardım araçlarının daha fazla kullanıldığı ülkelerde, iktisadi demokrasi anlayışının da daha gelişmiş olduğunu görmekteyiz. Aynı zamanda bu araçların kullanılma düzeyi, ülkede sosyal devlet anlayışının özümsenme düzeyini de gösterir.

Sosyal politikanın ulusal araçları içerisinde kamusal araçların belirleyici özelliğini açıklayınız.

Sosyal Politika bilim dalının araçları içerisinde kamu müdahalesi araçları belirleyici bir öneme sahiptir. Sosyal barışın, sosyal adaletin ve toplumsal gelişimin sağlanması gibi alanlarda alınacak tedbirlerin, devlet dışında özel kişi ve kuruluşların görev alanına bırakılması mümkün
değildir. Bu görevler, devletin temel görevleri arasında yer alır. Bu nedenle kullanılacak araçlar da kamuya ait araçlar olacaktır. Kolektif kendi kendine yardım araçları, devletin aldığı tedbirlere ek tedbirler geliştirebilir. Ayrıca bu araçların nasıl kullanılacağı, sınırlarının ne olacağı ve kimlerin hangi ölçülerde yararlanacağına ilişkin düzenlemeler de yine kamu tarafından belirlenmektedir.

Sosyal politika kurumu olarak vakıfların en önemli fonksiyonu nedir?

Sosyal politika kurumu olarak vakıfların en önemli fonksiyonu, sosyal güvenlik ve sosyal yardımdır.

Sosyal politika açısından kooperatifçilikte en belirgin amaç nedir?

Sosyal politika açısından kooperatifçilikte en belirgin amaç, kendi kendine yardım ilkesine dayanması ve ekonomik yönden üyelerine güç ve kuvvet kazandırmasıdır.

Ulusal araçların temel özelliğini yazınız. 

Ulusal araçların temel özelliği, kuruluşundan, zorunlu organlarına, yasak faaliyetleri ve denetlenmesine kadar bütün fonksiyonlarının kamu tarafından belirleniyor olmasıdır.

Çağdaş sosyal politikanın ulusal araçlarının amacı nedir?

Çağdaş sosyal politikanın ulusal araçları ister güçlü ister zayıf olsun, ister sınırlı olsun isterse geniş toplum kesimlerine ulaşsın, temel amaçları sanayi kapitalizminin ortaya çıkarmış bulunduğu sosyal sorunları çözmektir.

Ulusal araçların türlerini yazınız. 

Sosyal Politikanın ulusal araçları esas olarak iki grupta toplanmaktadır. Birinci grupta, sosyal politika bilim dalının temel özelliklerinden biri olan kamusal alanda yer alma özelliğine dayanan araçlar yer alır. Bunlar; kamu gücü ve otoritesini temsil eden yasal düzenlemeler, kamunun izlemiş olduğu eğitim, sağlık, güvenlik, adalet, istihdam ve ücret gibi kamusal politikalar ve yasaların ve politikaların uygulanmasından ve denetlenmesinden sorumlu kamusal kurumlardır. İkinci grupta ise kamunun yetişemediği ya da kapsamına almadığı alanlar ve problemlere yönelik olarak halkın kendi özgür iradesi ile ortaya çıkardığı, tamamen dayanışma, merhamet, acıma ve yardımseverlik duygularını yansıtan yardımlaşma ve dayanışma araçları yer almaktadır.

Kamu müdahelesinin gelişiminde katılımcılık anlayışının genişlemesini açıklayınız. 

Düşünsel alanda ortaya çıkan gelişmeler klasik demokrasi anlayışında da gelişmelerin yaşanmasına neden olmuştur. Bunun sonucu olarak ülkelerde ekonomik ve sosyal hayata ilişkin kararların alınmasında, siyasal iktidarların yanında başta
sendikalar olmak üzere, değişik toplum kesimlerinin temsilcileri olarak dernekler, barolar ve odalar gibi sivil toplum kuruluşları etkili olmaya başlamışlardır. Özellikle uluslararası kuruluşların giderek güç kazanması ve ulusal sivil toplum kuruluşlarının bu kuruluşlara üyeliği ve buralardan önemli destekler alması, siyasal iktidarların tekelindeki kamu gücünün sivil güç temsilcileri ile paylaşılmasına neden olmuştur. Sendikacılık başta olmak üzere sivil toplum kuruluşlarının güç kazanması, bu
kuruluşların sosyal politika uygulamaları ve yeni kamu müdahalesi araçlarının üretilmesi konusunda, siyasal iktidarlara baskı yapmalarını sağlamıştır. Bunun sonucunda hem sosyal politika tedbirlerinin sayısı artmış ve hem de siyasal iktidarların sosyal sorunlar karşısında daha sorumlu davranmaları sağlanmıştır.

Kamu müdahelesinin gelişiminde bölgesel gelişmişlik farklılıklarını açıklayınız. 

Ülkeler ekonomik ve sosyal gelişmenin ilk dönemlerinde gelişmeyi, ülkenin her köşesine eşit olarak dağıtamazlar. Bunun çok değişik nedenleri vardır. Temel nedenler olarak sermaye birikimi yetersizliğini ve tasarrufların düşük oluşunu gösterebiliriz. Diğer nedenler arasında bölgenin gelişme için dezavantajlı oluşu, özel sektörün yatırım yapmaya isteksiz oluşu, diğer bölgelere oranla yatırım maliyetlerinin yüksek oluşu, ham madde ve pazara uzaklık, ulaşım imkânlarının sınırlı oluşu ve yeterli ve nitelikli iş gücünün olmayışı gösterilebilir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin temel problemi olarak karşımıza çıkan bölgesel eşitsizlikler karşısında devletler, bu eşitsizlikleri ortadan kaldırmak ya da azaltmak için tedbirler alır. Bu tedbirler, yeni kamu müdahalesi araçlarını gerektirebilir. Az gelişmiş bölgelere yapılan devlet yatırımları, özel sektöre verilen yatırım teşvikleri ve muafiyetler yanında, bölge insanlarını, değişik risklere karşı koruyucu tarzda geliştirilecek tedbirler de yeni kamu müdahalesi araçlarını gerektirebilir. Daha çok az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeler veya bölgeler için sözü edilen bu tedbirler, günümüzde gelişmiş ekonomiler için de büyük önem taşımaktadır.

Kamusal kurumların önemini açıklayınız. 

Kamu müdahalesi araçları içerisinde önemli bir yere sahip olan kamusal sosyal politika kurumları, hem kamusal sosyal politikaları hazırlayan hem de bu politikaları hayata geçiren kurumlar olarak ayrı bir önem taşır. Aynı şekilde toplumu tehlikelere karşı koruma amacını taşıyan yasaların çıkarılmasına katkı yapan ve hem de bu yasaların uygulanmasını gerçekleştiren birimler olarak kamusal kurumlar önemlidir. Devlet, bu kurumlar aracılığı ile halkı tehlikelere ve tehlikelerin zararlarına karşı korumaya çalışır ve ekonomik ve sosyal hayata müdahalede bulunur.

Sivil toplum kuruluşlarının “demokrasinin demokratikleşmesi” ne yaptığı katkıyı açıklayınız. 

Sivil toplum kuruluşları demokratik tutumların geliştirilmesine katkı yapar. İyi işleyen bir demokraside hükûmet, ekonomi ve sivil toplumun dengede olması gerekir. Sivil toplum kentleşme ve uygarlaşma bağlamında gelişmektedir.