CBS’de Proje Tasarımı ve Yönetimi 2 Dersi 2. Ünite Özet

Giriş

Kent bilgi sistemi (KBS), kentin tüm haritaları, mülkiyet bilgileri, imar planları, altyapı bilgileri, bina, işyeri, konut envanterleri, yerel vergi kayıtları gibi yönetime destek olacak bütün bilgileri içinde tutarak coğrafi bilgi sistemlerinin (CBS) kullanımına uygun bir ortam sağlar.

Konya Kent Bilgi Sistemine Genel Bakış

Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri (TUCBS) altyapısına uygun ilk örneklerden biri olan Konya KBS, çalışmada örnek uygulama olarak seçilmiştir. Konya ilinin kent bilgi sistemine olan ihtiyacının temel sebepleri aşağıda sıralanmıştır.

• Kentsel demografik ve bina öznitelik bilgilerinin eksikliği
• Standadizasyon ve kontrolün olmaması
• Şehir planının tam ve eksiksiz bulunmaması

Konya Kent Bilgi Sistemi Amaçları

Türkiye’nin yüzölçümü bakımından en büyük ili olan Konya’da başlatılan kent bilgi sisteminin kuruluş amaçları aşağıda belirtilmiştir.

1. Kentin imar planı, kadastro, hâlihazır harita ve uydu görüntüsü ve grafik olmayan numarataj verileri, tapu bilgileri, vergi bilgileri, sosyal ekonomik bilgiler ve çevre kirliliği verilerini tutan merkezi bir veritabanı tanımlamak.
2. Elde edilen verileri Kent Rehberi olarak internet yoluyla halkın kullanımına açmak.
3. Kent genelinde bütün bağımsız bölümlerin ve kişilerin kayıt altına alınmasıyla gelirlerini arttırmak
4. Hizmetlerin sosyal, ekonomik ve demografik bilgiler ışığında doğru yapılmasını sağlamak.
5. Devlete ait alanların daha verimli kullanılmasını sağlamak.
6. Kültür envanterini oluşturmak
7. Ani müdahale hızını artırmak.
8. Alt yapı işlerinde organizasyonu sağlamak.
9. Bilginin tekelleşmesini ortadan kaldırmak.
10. Kurumların işlevlerini en hızlı ve doğru biçimde yapmasını sağlamak

Konya Kent Bilgi Sistemi Proje Sahası

Konya KBS proje sahası, Konya Büyükşehir Belediyesi’nin 2100 km2 olan mücavir sahasını kapsamaktadır. Bu saha içinde 293 adet sistem içinde mahalle olarak tanımlanmış yerleşim bölgesi mevcuttur. Bu yerleşim bölgeleri Tablo 2.1’de gösterilmiştir.

Konya KBS projesinde 2,5 yıla yaygın süre içerisinde 756 personel geçici olarak proje devreye alınma süresi sonuna kadar görev almıştır. Kalıcı nitelikteki 30 personel kontrollerden ve kent bilgi sisteminin çalışmasından sorumlu olarak görev yapmıştır. Kalıcı personellerin mesleklere göre dağılımı Tablo 2.2’de verilmiştir.

Konya Kent Bilgi Sistemi Aşamaları

Konya KBS içinde birçok farklı süreci barındıran geniş kapsamlı bir kent bilgi sistemi projesidir.

Genelleme yapıldığında KBS oluşturulmasında 4 aşama vardır. Bu aşamalar;

• Sürecin başlaması ve şartname hazırlıkları aşaması
• Sistem analiz ve tasarım aşaması
• Sistem gerçekleştirme aşaması
• Sistemin devreye alınması
• Sistem gerçekleştirme aşaması

Konya KBS’nin hangi süreçlerden oluştuğu Şekil 2.1’de gösterilmiştir. Bu süreçler alt başlıklar halinde özetlenmektedir.

Sürecin başlaması ve şartname aşaması

KBS sürecin başlaması aşamasında sistemden beklentilerin ve stratejilerin belirlenmesi ve kurumsal desteğin sağlanmasından sonra ihale hazırlık ve proje ihale süreçleri ile devam etmektedir.

Sistem analiz ve tasarım aşamaları

Kent bilgi sisteminin kurulumunun getirdiği yararların karar verildiği, maliyet analizlerinin yaklaşık olarak yapıldığı ve sorumlu üst kurulun kimlerden oluşması gerektiğinin belirlendiği ve tüm yapılacak çalışmaların planlanarak tasarlandığı, gereksinimlerin ve beklentilerin saptandığı aşamadır.

Sistem gerçekleştirme aşamalarıı

Bu kısımda, ortofotonun üzerinde sokak, bina envanteri çıkartılması, mahalle sınırları değişimi ve kodlanması yapılması, cadde sokak başlangıç bitişlerinin kodlanması ve bina sicillenmesi, bina ve yol fotoğrafları çekilerek sisteme eklenmesi yapılmıştır. İkinci kısımda ise yukarıda sayılan işlemler yapılırken paralelde; kadastronun sayısal ve tek koordinat sistemi ile bir bütün olarak sisteme dâhil edilmesi işleri, tapu bilgileri ile kadastronun entegrasyonunun sağlanması, imar planlarının akıllandırılması ve çizim standartlarının belirlenmesi, İller Bankasınca yapılan halihazır haritaların topolojik bir yapıya kavuşturularak sisteme dâhil edilmesi ve yazılımın oluşturulması işlemleri yapılmıştır.

Projenin Faydaları

Konya KBS projesi ile kenti ilgilendiren her türlü yatırım kararını kurulan sistemin yetenekleri sayesinde farklı açılarla incelenip doğru çözümlerin ortaya çıkması ve kent bütününe ait farklı konularda anlık analizler çıkararak müdahalelerin etkin yapılması sağlanmaktadır. KBS ile mevcut sistem entegrasyonları yapılmış ve KBS’nin etkinliği arttırılmıştır.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNS) ile KBS entegrasyonu ile acil müdahale fonksiyonları başta olmak üzere emniyet, itfaiye gibi müdahale birimlerinin kent bütününde çalışmalarına büyük destek sağlanmaktadır. Bunun yanında Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) entegrasyonu ile gelen mülkiyet verisi ve ADNKS entegrasyonu ile gelen nüfus verileri mekansal planlama çalışmalarında kolaylık sağlamaktadır.