Fotogrametri Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

LiDAR verileri bir takım üstünlüklere sahiptir. Bunlar nelerdir?

İlk olarak, atmosferik araştırmalar, batimetrik ölçmeler ve buzul araştırmalar gibi birçok alanda çok yönlü olarak kullanılan bir teknolojidir. Arazi verilerinin toplanmasında çok etkili bir yöntemdir. Sayısal arazi modeli için yüksek doğruluk ve yüksek nokta yoğunluğu sunar. Projeyi hızlandırı ve proje süresini % 30’a varan oranda kısaltır. Teorik olarak, eğer hava fotoğrafının eş zamanlı olarak toplanma zorunluluğu yoksa hava fotoğrafları gibi bulut ya da gün ışığı sınırlaması yoktur. Fotogrametri yöntemine benzemez, nispeten düşük yoğunluktaki bitki örtüsü, düşük eğim ve düşük kontrast gibi karakteristik arazilerin haritasını yapma kapasitesine sahiptir.

Lazer tarama sistemleri hangileridir?

Lazer tarama sistemlerini hava lazer tarama ve yersel lazer tarama olarak iki gruba ayırabiliriz.

İlk ticari LiDAR topografik harita yapma sistemi kaç yılında faaliyete geçmiştir?

LiDAR teknolojisi 1960’ların sonunda gelişmeye başlamış ve ilk ticari LiDAR topoğrafik harita yapma sistemi 1993 yılında faaliyete geçmiştir.

Lazer tarama sistemleri temel olarak iki çeşittir. Bunlar hangileridir, açıklayınız.

Lazer tarama sistemleri temel olarak iki çeşittir. Bunlar, dalga biçimli ve darbeli lazerdir. Darbeli lazer sistemi topoğrafik harita yapımında yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrık sinyaller lazerden yayılır ve bir ya da daha fazla geri dönen sinyal kayıt edilir. Dalga biçimli lazer sistemi sürekli sinyalleri kullanır ve dönen sinyaller kaydedilir.

LiDAR ve fotogrametri arasındaki farklılıklar nelerdir? Sıralayınız.

• Fotogrametri pasif, LiDAR ise aktif bir algılama sistemdir.
• Fotogrametride genellikle çerçeve ya da çizgisel geometriye sahip algılayıcılar kullanılır. LiDARda ise polar geometrili algılayıcılar kullanılır.
• Fotogrametride tüm arazi yapısı söz konusu iken, LiDARda noktasal modelleme söz konusudur.
• Fotogrametride geometrik ve radyometrik olarak çok kaliteli görüntüler elde edilirken, LiDARda ise görüntü yoktur ya da daha düşük kalitede monokromatik görüntüler söz konusudur. LiDAR ve fotogrametrinin ortak yönleri de vardır.
• GPS ya da navigasyon amaçlı GPS/INS kullanımı her iki sistemde de kullanılmaktadır.
• Filtreleme, binalar gibi sayısal arazi modeline ait olmayan nesnelerin kaldırılması, veri küçültme ve sıkılaştırma, elektrik direklerinin tespiti gibi ham veri işleme yöntemlerinin kullanımı.
• LiDAR verileri görüntü olarak ele alınabilir ve onlara çeşitli görüntü işleme ve analiz teknikleri uygulanabilir.
• Algılayıcı entegrasyonu ve görüntü işleme ve analiz konuları iki teknolojiyi birleştiren önemli bir konudur.

Topoğrafik LiDAR sistemleri tarafından toplanan verilerden elde edilen birçok ürün vardır. Bu ürünler hangileridir?

Bu ürünleri aşağıdaki gibi ifade edebiliriz:

• Sayısal yükseklik modelleri (DEM)
• Sayısal arazi modelleri (DTM, çıplak arazi yükseklik verisi)
• Üçgenlenmiş düzensiz ağlar (TIN)
• Eşyükselti eğrileri
• Gölgeli kabartmalı haritalar
• Yamaç ve eğim haritaları

Diğer teknolojiklerle toplanamayan özellikleri kolaylıkla elde eden LİDAR sistemi farklı alanlarda kullanılmaktadır. Bu alanlar hangileridir?

• Haritacılık
• Yapı Endüstrisi
• Ormancılık
• Şehir planlama

LiDAR sistemi haritacılıkta nasıl kullanılmaktadır? Açıklayınız.

Haritacılık: LiDAR, topoğrafik harita yapımı uygulamaları için hızlı, yüksek doğruluk için yeterli sıklıkta yükseklik verisi elde edilebilen bir sistemdir.

LiDAR sistemi yapı endüstrisinde nasıl kullanılmaktadır? Açıklayınız.

Yapı Endüstrisi: Uygun ve doğru şekilde geometrik olarak referanslandırılmış sayısal yükseklik verisi, yapı endüstrisi uygulamalarında vazgeçilmezler arasında yer alır.

LİDAR sistemi ormancılıkta nasıl kullanılır? Açıklayınız.

Ormancılık: LiDAR’ın ilk ticari kullanım alanlarından birisidir. Ağaç gölgesi altındaki arazi ve topoğrafya hakkındaki doğru bilgiler hem ormancılık endüstrisi hem de doğal kaynak yönetimi için önemlidir. Ağaç yoğunlukları ve yükseklikleri hakkındaki doğru bilgi, yersel ve fotogrametrik ölçme yöntemleriyle elde edilmesi güç bir bilgidir. Radar ve optik uydu görüntülerine benzemeyen lazer teknolojisi ile ağaç gölgesi altında kalan alanlar ve ağaç yükseklikleri elde edilebilir. Sonuç olarak, LiDAR sistemi ormancılık endüstrisi için son derece etkili bir tekniktir.

LiDAR sistemi şehir planlamada nasıl kullanılmaktadır? Açıklayınız.

Şehir Planlama: Haberleşme ve afet planlaması içeren çeşitli uygulamalar için söz konusu bölgelerin yüksek doğruluklu sayısal modellerine ihtiyaç vardır. Bir aktif uzaktan algılama sistemi olarak LiDAR, kentsel çevrelerin istenilen doğrulukta üretilmiş haritasını sunar.

Nokta bulutu nedir? Tanımlayınız.

Nokta bulutu; lazer tarama cihazlarından elde edilen milyonlarca noktanın oluşturduğu nokta kümesi olarak isimlendirilir.

Genel olarak lazer tarayıcı hangi parçalardan oluşmaktadır?

Genel olarak lazer tarayıcı, bir tarama ünitesi, güç kaynağı, kayıt ünitesi ve alet sehpasından oluşmaktadır.

Yersel lazer tarama cihazları ile arazide tarama işlemi yapılırken genelde 7 bilgi toplanır. Bu bilgiler nelerdir?

Bu bilgiler;

• X koordinat bilgisi
• Y koordinat bilgisi
• Z koordinat bilgisi
• Kırmızı renk bilgisi
• Yeşil renk bilgisi
• Mavi renk bilgisi
• Yoğunluk bilgisidir.

Riegl 390 i model lazer tarama cihazı ile tarama işlemi iki aşamada gerçekleştirilir. Bunlar hangileridir açıklayınız.

Öncelikle renksiz (siyah-beyaz) bir şekilde tarama işlemi gerçekleştirilir. Daha sonra cihazın üst kısmında bulunan yüksek çözünürlüklü fotoğraf makinesi yardımıyla tarama yapılan alanın fotoğrafı çekilir. Ofis ortamında renklendirilmesi için bilgisayara kayıt edilir.

Trimble GX200 lazer tarama cihazı kullanılarak arazide veri toplanmasında hangi yazılım kullanılmaktadır ve bu yazılımın işlevleri nelerdir?

Trimble GX200 lazer tarama cihazı kullanılarak arazide veri toplanmasında PointScape yazılımı kullanılmaktadır. Bu yazılım kullanılarak arazide toplanan verilerin birbiri ile eşleştirilmesi (registration), bir bütün halinde çalışma, alanının üç boyutlu nokta bulutunun oluşturulabilmesi, farklı bölümlerden kesit ve görünüş alınabilmesi gibi işlemler yapılabilmektedir. 

Ofis ortamında lazer tarama verileri kullaılarak, birçok meslek disiplini tarafından kullanılan ve özellikle mimari belgeleme alanında kullanılabilecek sonuç ürünler elde edilebilmektedir. Bu verilerden bazılarını sıralayınız.

• Mevcut bir yapının plan, kesit, görünüş ve detaylarının ölçekli çizimlerinin hazırlanması,
• Tarihi ve arkeolojik sit alanlarının belirlenmesi,
• Yapılardaki deformasyonların tespiti ve bu deformasyonun sistematik gözlemleri gibidir.

Kalibrasyon bilgisi nedir? Tanımlayınız.

Kalibrasyon bilgisi, özel kalibrasyonu yapılmış fotoğraf makinalarında bulunan sayısal değerlerdir. Bu değerler fotoğrafın orta noktasının ve köşe noktalarının koordinatları, odak uzaklığı gibi fotoğraf makinesine özel bilgilerdir. Bu bilgiler, kalibrasyonlu fotoğraf makineleri ile birlikte gelmektedir.

Ortofoto nedir? Tanımlayınız.

Ortofoto, perspektiften arındırılmış, çizime hazır, koordinatlı fotoğraf olarak tanımlanır.

Mimari belgeleme çalışmalarında ileri teknoloji metotlarının üstünlüklerini özetleyecek olursak, hangi maddeleri sıralarız?

• Maliyet
• Süre
• Hassasiyet ve doğruluk
• Mesafe 
• Ve esneklik