Uzaktan Algılama Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Uzaktan algılama biliminin birçok çevre uygulamalarındaki başarısı nelere dayanmaktadır?

? Daha düşük maliyet,
? Kullanılan algılayıcıların insan gözünün duyarlı olduğu alandan çok daha geniş bölgeleri algılaması,
? Sinoptik görüş imkânı nedeniyle büyük alanların hızlı ve doğruluklu haritalanması,
? Erişilemeyen alanların izlenme olanağı,
? Periyodik gözleme olanağı ve değişim saptama analizi,
? Mevcut haritaların hızlı güncelleştirimi,
? Uzaktan algılama ile elde edilen dijital verilerin Coğrafi Bilgi Sistemlerinde (CBS) diğer haritalarla entegrasyon olanağı.

Biyoçeşitlilik nedir?

Biyolojik çeşitlilik ya da kısaca “biyoçeşitlilik”, bir bölgedeki genlerin, türlerin, eko-sistemlerin ve ekolojik olayların oluşturduğu bir bütündür. Günümüzde biyoçeşitlilik azalmakta ve bu amaca yönelik genetik çeşitliliği, canlı türlerini, yaşadıkları habitat ve ekosistemleri korumayı, etkin bir biçimde işletmeyi ve yönetmeyi hedefleyen “sürdürülebilir kalkınma” programının eksiksiz uygulanabilmesi gerekmektedir.

Coğrafi Bilgi Sistemlerini tanımlayınız?

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), coğrafi verilerin toplanması, bilgisayar ortamına aktarılması, depolanması, işlenmesi, analiz edilmesi ve sunulması amacıyla bir araya getirilmiş bilgisayar donanımı, yazılım, insan kaynakları ve coğrafi bilgilerden oluşan bir bütündür. Uzaktan algılama ile elde edilen veriler CBS ortamındaki diğer verilerle entegre edilerek veya o sistemdeki diğer verilere altlık olarak kullanılarak birçok çevre uygulaması için gerekli bilgilerin güncelliğini ve buna bağlı olarak da gerçek duruma uygunluğunu sağlamaktadır.

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin tarım alanındaki uygulamaları nelerdir?

? Bitki örtüsü dağılımı ve sınıflandırması
? Tarımsal amaçlı arazi kullanımı ve toprak haritalarının etüdü
? Ürün tipi ayırma, ürün gelişimi izleme ve rekolte tahmini
? Ürün ekim koşullarının araştırılması
? Toprak nemi ve türünü belirleme ve haritalama
? Tarımsal sigortalama - ürün hasar izleme ve tespiti (hastalık, böceklenme, vb.)

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin ormancılık alanındaki uygulamaları nelerdir?

? Orman kaynaklarının ön envanterlerinin yapımı ve haritalanması
? Orman tür çeşitliliğinin tespiti ve haritalanması
? Ağaç hastalık/böceklenme izleme ve önleme çalışmaları
? Ağaçlandırma araştırma ve izleme çalışmaları
? Orman yangını izleme ve hasar tespiti
? Ormansızlaşma ve çölleşme izleme ve araştırmaları
? Kereste üretimi tahmini ve planlaması

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin hidroloji alanındaki uygulamaları nelerdir?

? Sulak alanların haritalanması
? Drenaj dağılımı incelemesi
? Karlı yüzeylerin miktarının ve dağılımının belirlenmesi
? Kar erime miktarının incelenmesi
? Buzul erime hareketlerin izlenmesi

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin jeoloji alanındaki uygulamaları nelerdir?

? Jeolojik yapı araştırmaları ve haritalaması
? Fay, çizgisellik ve kırıkların tanımlanması
? Delta veya kıyı yüzey şekillerinin analizi
? Jeotermal araştırmalar
? Maden ve mineral kaynak araştırmaları
? Kayaç tiplerinin tespiti

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin afet izleme çalışmaları alanındaki uygulamaları nelerdir?

? Volkan araştırmaları ve izleme
? Sel baskını izleme ve haritalaması
? Deprem araştırmaları

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin arazi kullanımı alanındaki uygulamaları nelerdir?

? Arazi kullanımı araştırması ve haritalaması
? Şehir bölge planlaması

Coğrafi Bilgi Sistemlerinin haritalama alanındaki uygulamaları nelerdir?

? Planimetre haritaları (uzunluk ve alan)
? Stereo uydu görüntülerinden etüt haritaları ve 3 boyutlu sayısal arazi modellerinin hazırlanması
? Topografik harita üretimi ve topoğrafyadaki değişimin analizi
? Otoyol, demiryolu ve boru hattı koridor seçimleri, sulama, baraj, vb. ön etüt çalışmaları

Coğrafi bilgi sistemlerinin su uygulamaları alanındaki başlıca uygulamaları nelerdir?

? Su kaynakları yönetimi
? Su kalitesi (deniz, göl ve gölet) kirliliği izleme ve analizleri
? Plankton ve gelgit araştırması
? Yağ tabakası kirliliği araştırmaları
? Deniz yüzeyi, rüzgâr ve dalga araştırmaları
? Deniz yüzeyi sıcaklık dağılımı belirleme
? Deniz yüzey suyu akıntısı izleme
? Okyanus ve kıyı bilimleri araştırmaları

Küresel ısınmanın oluşma sebebi nedir?

Dünyanın çevresinde bulunan ve yoğunluğu yerden uzaklaştıkça azalan atmosfer tabakasının alt katmanı (troposfer); azot, oksijen, karbondioksit ve çok az miktarda diğer gazlardan oluşmaktadır. Karbondioksit, su buharı, metan gibi bazı gazların, Güneş’ten gelen ışınımın bir yandan dış uzaya yansımasını önleyerek diğer yandan da bu ışınımı yutarak yeryüzünün daha fazla ısınmasına, diğer bir deyişle “küresel ısınma”ya yol açtığı bilinmektedir.

Uzaktan algılama verilerinin kullanıldığı başlıca atmosfer ve hava uygulamaları nelerdir?

? Atmosferik parçacık türü ve dağılımının izlenimi
? Atmosferik geçirimlilik
? Yüzey ve atmosfer sıcaklığı
? İklim değişimi araştırması
? Ozon tabakası konsantrasyonu ve dağılımının izlenmesi
? Bulut ve su buharı içeriğinin izlenmesi
? Bulutlardaki yağış ve su içeriğinin analizi
? Meteorolojik araştırma, hava analizi ve tahmini
? Hava kirliliği araştırması ve izlenmesi

Uzaktan algılama biliminin farklı çevre sorunları ve uygulama alanlarında başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için neler gereklidir?

? Problemin ve/veya uygulamanın açık ve net tanımı,
? Uygulama türünün uzaktan algılama teknikleri ile çözümündeki potansiyelin değerlendirilmesi,
? Uygun veri elde etme prosedürünün belirlenmesi,
? Kullanılacak veri işleme ve/veya yorumlama prosedürlerinin ve gerekli olan referans verisinin saptanması,
? Elde edilen çıktı ürününün/bilgisinin doğruluğunun irdeleneceği ölçütlerin belirlenmesi gerekmektedir.

Uygu görüntü verilerine uygulama öncesinde hangi önişlemler uygulanır?

? Radyometrik düzelteme
? Geometrik düzeltme
? Özellik çıkartma

Radyometrik düzeltme nedir. Neden uygulanmaktadır?

Radyometrik düzeltme işlemi görüntüde aydınlanma ve bakış geometrisindeki farklılıklar, atmosferik etkiler ve algılayıcı kaynaklı gürültü hatalarının giderilmesi için yapılır. Söz konusu bu etkenler, seçilen algılayıcı türü ve platform ile veri alımı boyunca atmosferin durumuna göre değişmektedir. Radyometrik düzeltme aynı zamanda farklı algılayıcı ve/veya farklı mevsimlerde/tarihlerde algılanmış verilerin karşılaştırılmasına yönelik bu verilerin bilinen (mutlak) ışınım veya yansıtma birimlerine dönüştürülmesi/kalibre edilmesi için de gerekli bir işlem adımıdır. Optik algılayıcılarda aydınlanma ve bakış geometrisindeki farklılıklar, görüntülenen yeryüzü yüzeyi, Güneş ve algılayıcı arasındaki geometrik ilişkileri ve uzaklığı göz önüne alan farklı modeller ile düzeltilmektedir. Özellikle farklı algılayıcılardan farklı tarihlerde veya mevsimlerde alınmış uydu görüntülerini karşılaştırmak veya bölgenin mozaiğinin oluşturulmasına yönelik aynı algılayıcıdan alınan birçok görüntü arasında homojen aydınlanma (uniform kontrast) sağlamak amacıyla radyometrik düzeltme işlemi yapılmalıdır.

Geometrik düzeltme nedir. Neden uygulanmaktadır?

Uydu görüntüleri, genelde geometrik distorsiyonları (sistematik veya sistematik olmayan) içerdiğinden, harita amaçlı kullanılmazlar. Bu distorsiyonlar yükseklikteki, konumdaki ve algılayıcı platformunun hızındaki değişimlerden, yeryüzü eğriliği ve atmosferik kırılma gibi birçok etmenden kaynaklanmaktadır. Geometrik düzeltmenin amacı, bu faktörler nedeniyle oluşan distorsiyonları gidererek, düzeltilmiş dijital uydu görüntüsünün haritanın geometrik entegrasyonuna sahip olmasını sağlamaktır.

Elektromanyetik spektrum sınıflandırma yöntemleri neden uygulanmaktadır?

Sınıflandırma yöntemleri cisimlerin elektromanyetik spektrumun değişik dalga boyu bölgelerinde farklı yansıtım özellikleri göstermesine dayanır ve algılanan cisimlerin otomatik olarak tanınmasına ve birbirleri ile sınırlandırılmasına olanak verir. Sınıflandırma sonucu oluşturulan tematik bir harita, tanımlanabilir yeryüzü özelliklerinin mekânsal dağılımını gösterir. Gösterilecek olan temalar, toprak, bitki örtüsü türleri ve su gibi genel arazi örtüsü sınıflarına ek olarak yerleşim, sanayi ve park alanları gibi arazi kullanımı sınıflarını içermektedir.

Görüntü mozaiği nedir?

Görüntü mozaiği, bir bölgeyi oluşturan farklı algılayıcılardan farklı tarihlerde veya mevsimlerde alınmış uydu görüntülerinin bir bütün olacak şekilde birleştirilmesi işlemidir. Bu amaçla mozaiği oluşturan görüntüler birbirine kayıt edilmeli (registerasyon) ve görüntüler arasında üniform kontrast (aynı renk tonu) sağlanmalıdır.

Birleşmiş Milletlerin tanımına göre çölleşme nedir?

Birleşmiş Milletler ’in tanımına göre “Çölleşme”, toprağın biyolojik potansiyelinin, sonrasında çöl koşullarına sürükleyecek şekilde azalımı veya yok edilmesidir. Çölleşme veya toprak kaybı, zamansal ve mekânsal olarak oldukça değişken ve kompleks bir prosestir.

Toprak kaybını kontrol eden faktörler nelerdir?

? Yağış rejimi,
? Toprak özellikleri,
? Bitki örtüsü özellikleri,
? Arazi kullanımı,
? Topografik karakteristiklerdir

Bitki örtüsü toprak kaybının kontrolünde neden önemlidir?

? Çölleşmenin etkilerini tahmin etme ve azaltmayı hedefleyen modellere girdi olarak kullanılabilmesi,
? Bitki örtüsündeki zamansal değişimlerin gözlenmesi ile çölleşme açısından en fazla riske sahip olan bölgelerin saptanabilmesi nedeniyle büyük öneme sahiptir.

Çok spektrumlu uydu verisi nedir?

Farklı bölgelerinden elde edilmiş verilerdir. Örneğin Landsat-5 TM verisi 7 farklı banda sahiptir, diğer bir ifade ile elektromanyetik spektrumun 7 farklı bölgesinden algılanmış verileri içermektedir.

Uzaktan algılama verileri ile %30’dan daha az bitki örtüsüne sahip kurak ve yarı kurak sistemlerde bitki örtüsü tipi ve miktarının gözlenmesinde karşılaşılan problemler nelerdir?

? Karışık Piksel: Zemindeki mekânsal değişim piksel büyüklüğüne göre oldukça büyük ise, çok sayıda farklı arazi örtüsü/kullanımı sınıfı aynı piksel içinde yer alacaktır. Bu durum diğer birçok uygulama için de geçerlidir.
? Geri Plandaki Toprak Etkisi: Çıplak toprak yüzeyi üzerindeki seyrek bitki örtüsü, toprak yüzeyinin yüksek yansıtımı nedeniyle bitki örtüsünün spektral yansıtımında bir değişime neden olacaktır.
? Gölge Etkisi: Güneş zenit açısına bağlı olan ve tüm optik dalga boylarında etkisi büyük olan gölge faktörü, topoğrafya ve bitki örtüsü yapısından kaynaklanmaktadır.
? Spektral verilerin konvansiyonel yersel ölçümler ile ilişkisinin ortaya konması; bu ilişkinin ortaya konmasında algılanan ışınıma etki eden aletsel duyarlılık, atmosferik saçılma ve yutulma gibi faktörlerin etkisi.
? Lokal ölçekte alınmış arazi ölçümlerinin bölgesel ve global ölçeğe genişletilmesi; arazi ölçeğinde bitki örtüsünün özelliklerinin iyi analiz edilmesi.
? Optik algılayıcıların seçimi; iki alternatif söz konusudur: (i) çok-spektrumlu ve orta mekânsal çözünürlüğe sahip uydu-bazlı (örn. LANDSAT) algılayıcılar, (ii) düşük spektral ve yüksek mekânsal çözünürlüklü uydu-bazlı (örn. IKONOS) algılayıcılar. Bunların yanı sıra günümüzde yüksek spektral çözünürlüklü (hiperspektral) uçak ve/veya uydu bazlı algılayıcılar (örn. AVIRIS ve/veya Hyperion) da kullanılmaktadır.
? Algılama ölçeği; bitki örtüsünün görünümü algılama ölçeğine göre farklılık göstermektedir.

Zenit açısı nedir?

Zenit açısı, yeryüzünün normali ile Güneş ışınları arasında oluşan açıdır. Zenit açısı ve bu açıyı 90 dereceye tamamlayan Güneş’in açısal yüksekliği enleme, mevsime ve zamana bağlıdır. Örneğin, Güneş ışınları en yüksek değerlere dik Güneş açılarında ulaşmaktadır, diğer bir deyişle Güneş ışınları daha kısa atmosferik yol almaktadır.

Bitki örtüsü indeksleri niçin kullanılır?

Farklı spektral bant değerlerinin çeşitli aritmetik işlemler (bölme, çıkartma, vb.) ile bir pikseldeki bitki örtüsü miktarını göstermeye yönelik tek bir değer elde etmek için tasarımlanmış nicel ölçülerdir. Yüksek bitki örtüsü indeks değerleri, sağlıklı bitki örtüsüne sahip pikselleri gösterir. Bu indekslerde yeşil bitki örtüsünün kırmızı ve yakın kızıl ötesi bölgelerdeki spektral yansıtım (spektrumun görünür-kırmızı bölgesinde Güneş ışınımının yutulması dolayısıyla bu bölgelerde yansıtımın düşük olması ve yakın kızıl ötesi bölgede yaprağın fizyolojik yapısının dominant faktör olup ışınımın büyük bir kısmının yansıtılması) özellikleri göz önüne alınır.

Bitki örtüsünün stres altında olması ve klorofil üretiminin azalması nasıl anlaşılır?

Bitki örtüsünün stres altında olması ve klorofil üretiminin azalması durumunda, spektrumda kırmızı bölgede daha fazla bir yansıtım olacağından rengi sarımsı gözükür ve bu durum yakın kızıl ötesi ışınımın daha az miktarda yansımasına neden olur.

Tematik sınıflandırma yöntemi nedir? Zorlukları nelerdir?

Sınıflandırma veya örüntü tanıma, görüntüdeki anlamlı örüntü gruplarının belirlenmesi işlemidir. Spektral olarak benzer verilerin bir görüntüde tematik olarak benzer elemanları tanımlayacağı ya da her bir piksel için dominant bir görüntü bileşeninin olduğu varsayımı ile sınıflandırma yapılır. Ancak tek zamanlı bir spektral veride arazi örtüsü sınıflarının birbirinden ayırt edilmesi ve bir sınıf ile diğer bir sınıf arasındaki sınırın belirlenmesi oldukça güçtür. Özellikle seyrek bitki örtüsüne sahip alanlarda bitki örtüsü indeksi ve sınıflandırma teknikleri, farklı arazi örtüsü bileşenlerinin (bitki örtüsü, ölü bitki örtüsü, gölge, toprak yüzeyi, vb.) karışımı ve gölge etkisi nedeniyle etkisiz kalmaktadır.

Çölleşmenin izlenmesinde uzaktan algılama yöntemlerinin avantajları nelerdir?

? Konvansiyonel yersel ölçümlerin uzak ve büyük alanlarda uygulanabilme zorluğuna karşılık uydu görüntülerinin sağladığı sinoptik görüş ve erişebilme kolaylığı,
? Yersel ölçümlere kıyasla uydu verilerinin maliyet açısından daha ekonomik olması,
? Bitki örtüsü tipi ve miktarı hakkında sağladığı bilgi potansiyeli,
? Farklı tarihlerde alınmış görüntülerle mevsimsel ve/veya zamansal değişimlerin izlenmesi
? Farklı tarihlerde yapılan sınıflandırma sonuçları karşılaştırılarak arazi-kullanımı değişimine ait bilgi potansiyeli.

Şehir ısı adaları terimini açıklayınız?

Şehir ısı adaları terimi, şehirleşme nedeniyle etrafındaki kırsal alanlara nazaran daha yüksek atmosferik ve yüzey sıcaklıklarına sahip kentsel alanlar için kullanılmaktadır. Şehir ısı adalarının etkileri trafik, endüstri ve konutsal yapılar nedeniyle üretilen antropojenik ısı ile artmaktadır. Bu durum klima ihtiyacının artması, kirlilik düzeyinin artması, lokal yağış örüntülerinin modifiye edilmesi, vb. nedenlerle lokal iklim koşullarına da etki etmektedir.

Yerleşim birimindeki arazi örtüsü/kullanımı değişimi, uzaktan algılama teknikleri ve CBS entegrasyonun uygulama alanları nelerdir?

? Kentsel alanların sınırlarının belirlenmesi,
? Kentsel gelişimin izlenmesi,
? Arazi örtüsü/kullanımı sınıflandırması ve haritalaması,
? Kentsel gelişme sonucu arazi örtüsü/kullanımındaki değişimin belirlenmesi,
? Tanımlanan değişim türüne ve sınırlara bağlı olarak arazi örtüsündeki değişimin nicel (kantitatif) olarak belirlenmesi,
? Yeşil alanların korunması ve yeni yeşil alanların yaratılmasıdır.

Uydu verilerinin kent bilgi sistemlerinde kullanılmasında karşılaşılan problemler ve sınırlamalar nelerdir?

? Kentsel alanların heterojen bölgeler olması ve çok farklı materyallerden (beton, asfalt, metal, plastik, cam, su, vb.) oluşması uydu görüntülerinin tematik sınıflandırma doğruluğuna etki etmektedir ve bu durum kentsel gelişim izleme uygulamaları açısından sınırlayıcı olmaktadır.
? Kentsel alanlara yönelik özellikler diğer doğal arazi örtülerine (örn. Orman ve tarım alanları, jeolojik yüzeyler, vb.) nazaran daha küçük boyuttadır.
? Kentsel alanlara yönelik özelliklerin spektrasında mevsimsel değişim problemi ortaya çıkmaktadır.
? Değişimin saptanmasına yönelik kullanılacak arşiv görüntülerin mekânsal çözünürlüğü
? Bazı arazi örtüsü değişimleri gelişme sonucu oluşmayabilir.
? Yeşil alanlardaki değişimin bilinmeyen diğer faktörler sonucunda oluşması söz konusudur.

Uydu verilerinin kent bilgi sistemlerinde kullanılmasında karşılaşılan problemlere ve sınırlamalara üretilen çözümler ve yöntemler nelerdir?

? Değişim saptama analizi: Değişim saptama, aynı coğrafi alanın, farklı zamanlarda elde edilmiş iki veya daha fazla görüntüsü arasındaki çevresel değişimlerin algılanmasıdır. Uydu görüntüleri ile değişim saptama analizinde farklı yöntemler mevcuttur ve özellikle kentsel alanlarının izlenmesi, tarımsal gelişim, orman yönetimi gibi birçok uygulama alanında başarıyla kullanılmaktadır.
? Görüntü regresyonu: Görüntü regresyonu analizinde kullanılan iki farklı tarihteki görüntülerden biri bağımlı, diğeri bağımsız değişken olarak tanımlanır. Örneğin birinci zamanlı görüntü bağımsız görüntü olarak alınarak uygulanan tek değişkenli regresyon analizinde regresyon eşitliği sonucunda elde edilen katsayı (a), ikinci zamanlı görüntü için tahmin görüntüsünün oluşturulmasında kullanılır. Daha sonra oluşturulan bu tahmin görüntüsü ile ikinci zamanlı (orijinal) görüntü arasındaki değişimi tanımlayabilmek için görüntülere çıkarma veya oranlama işlemi uygulanır. En son adım olarak sonuç görüntüsünde uygun eşik değeri (eşikleme yöntemi) seçilerek gerçek değişim görüntüdeki doğal değişimlerden ayırt edilir.
? Spektral karışım analizi: Kentsel alanların heterojenliği ve çok farklı materyallerden oluşması nedeniyle karışık piksel durumu ile karşılaşılmaktadır. Bu amaca yönelik olarak spektral karışım, geçirimsiz yüzeylere ait saf bileşenlerin şehir spektrasının lineer bir kombinasyonu olarak modellenmesiyle analiz edilir.

Şehir gelişiminin izlenmesi ve arazi örtüsü/kullanımının haritalamasında uydu görüntü verilerinin kullanımının avantajları nelerdir?

? Daha düşük maliyet,
? Sinoptik görüş olanağı nedeniyle büyük alanların hızlı ve doğruluklu haritalanması,
? Mevcut kartografik paftaların hızlı güncelleştirimi,
? Hızlı gelişme gösteren alanların periyodik gözleme olanağı,
? Uzaktan algılama ile arazi kullanımı/örtüsüne yönelik elde edilen bilgilerin kadastral haritalarla entegrasyon olanağı,
? Uydu görüntü verileri ile kartografik verilerin CBS’de entegre edilebilme kolaylığıdır.

Biyolojik çeşitlilik nedir?

Biyolojik çeşitlilik ya da kısaca “biyo çeşitlilik”, bir bölgedeki genlerin, türlerin,
eko-sistemlerin ve ekolojik olayların oluşturduğu bir bütündür. Günümüzde
biyo çeşitlilik azalmakta ve bu amaca yönelik genetik çeşitliliği, canlı türlerini,
yaşadıkları habitat ve eko sistemleri korumayı, etkin bir biçimde işletmeyi
ve yönetmeyi hedefleyen “sürdürülebilir kalkınma”programının eksiksiz uygulanabilmesi gerekmektedir.

Coğrafi Bilgi Sistemlerini (CBS) açıklayınız.

Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), coğrafi verilerin toplanması, bilgisayar ortamına aktarılması, depolanması, işlenmesi, analiz edilmesi ve sunulması amacıyla bir
araya getirilmiş bilgisayar donanımı, yazılım, insan kaynakları ve coğrafi
bilgilerden oluşan bir bütündür. Uzaktan algılama ile elde edilen veriler CBS
ortamındaki diğer verilerle entegre edilerek veya o sistemdeki diğer verilere altlık olarak kullanılarak birçok çevre uygulaması için gerekli bilgilerin güncelliğini ve buna bağlı olarak da gerçek duruma uygunlu¤unu sağlamaktadır.

Uzaktan algılama biliminin özellikleri nelerdir?

Uzaktan alg›lama bilimi birçok çevre uygulamasında aşağıda sıralanan özellikleri nedeniyle başarıyla kullanılmaktadır:
• Daha düşük maliyet,
• Kullanılan algılayıcıların insan gözünün duyarlı olduğu alandan çok daha geniş bölgeleri algılaması,
• Sinoptik görüş imkânı nedeniyle büyük alanların hızlı ve doğruluklu haritalanması,
• Erişilemeyen alanların izlenme olanağı,
• Periyodik gözleme olanağı ve değişim saptama analizi,
• Mevcut haritaların hızlı güncelleştirimi,
• Uzaktan algılama ile elde edilen dijital verilerin Coğrafi Bilgi Sistemlerinde
(CBS) diğer haritalarla entegrasyon olanağı

Uzaktan algılama verilerinin kullanıldığı başlıca kara uygulamalarını açıklayınız.

Tarım
• Bitki örtüsü dağılımı ve sınıflandırması
• Tarımsal amaçlı arazi kullanımı ve toprak haritalarının etüdü
• Ürün tipi ayırma, ürün gelişimi izleme ve rekolte tahmini
• Ürün ekim koşullarının araştırılması
• Toprak nemi ve türünü belirleme ve haritalama
• Tarımsal sigortalama - ürün hasar izleme ve tespiti (hastalık, böceklenme, vb.)
Ormancılık
• Orman kaynaklarının ön envanterlerinin yapımı ve haritalanması
• Orman tür çeşitliliğinin tespiti ve haritalanması
• Ağaç hastalık/böceklenme izleme ve önleme çalışmaları
• Ağaçlandırma araştırma ve izleme çalışmaları
• Orman yangını izleme ve hasar tespiti
• Ormansızlaşma ve çölleşme izleme ve araştırmaları
• Kereste üretimi tahmini ve planlaması
Hidroloji
• Sulak alanların haritalanması
• Drenaj dağılımı incelemesi
• Karlı yüzeylerin miktarının ve dağılımının belirlenmesi
• Kar erime miktarının incelenmesi
• Buzul erime hareketlerin izlenmesi
Jeoloji
• Jeolojik yapı araştırmaları ve haritalaması
• Fay, çizgisellik ve kırıkların tanımlanması
• Delta veya kıyı yüzey şekillerinin analizi
• Jeotermal araştırmalar
• Maden ve mineral kaynak araştırmaları
• Kayaç tiplerinin tespiti
Afet İzleme Çalışmaları
• Volkan araştırmaları ve izleme
• Sel baskını izleme ve haritalaması
• Deprem araştırmaları
Arazi Kullanımı
• Arazi kullanımı araştırması ve haritalaması
• Şehir bölge planlaması
Haritalama
• Planimetre haritaları (uzunluk ve alan)
• Stereo uydu görüntülerinden etüt haritalar› ve 3 boyutlu sayısal arazi modellerinin hazırlanması
• Topoğrafik harita üretimi ve topoğrafyadaki değişimin analizi
• Otoyol, demir yolu ve boru hattı koridor seçimleri, sulama, baraj, vb. ön etüt
çalışmaları

Uzaktan algılama verilerinin kullanıldığı başlıca su uygulamalarını açıklayınız.

Su kaynakları yönetimi
• Su kalitesi (deniz, göl ve gölet) kirliliği izleme ve analizleri
• Plankton ve gelgit araştırması
• Yağ tabakası kirliliği araştırmaları

Deniz yüzeyi, rüzgâr ve dalga araştırmaları
• Deniz yüzeyi sıcaklık dağılımı belirleme
• Deniz yüzey suyu akıntısı izleme
• Okyanus ve kıyı bilimleri araştırmaları

Uzaktan algılama verilerinin kullanıldığı başlıca atmosfer ve hava uygulamalarını açıklayınız.

• Atmosferik parçacık türü ve dağılımının izlenimi
• Atmosferik geçirimlilik
• Yüzey ve atmosfer sıcaklığı
• iklim değişimi araştırması
• Ozon tabakası konsantrasyonu ve dağılımının izlenmesi
• Bulut ve su buharı içeriğinin izlenmesi
• Bulutlardaki yağış ve su içeriğinin analizi
• Meteorolojik araştırma, hava analizi ve tahmini
• Hava kirliliği araştırması ve izlenmesi

Uzaktan algılama biliminin farklı çevre sorunları ve uygulama alanlarında başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için neler gerekmektedir?

• Problemin ve/veya uygulaman›n aç›k ve net tan›m›,
• Uygulama türünün uzaktan alg›lama teknikleri ile çözümündeki potansiyelin
değerlendirilmesi,
• Uygun veri elde etme prosedürünün belirlenmesi,
• Kullanılacak veri işleme ve/veya yorumlama prosedürlerinin ve gerekli olan
referans verisinin saptanması,
• Elde edilen çıktı ürününün/bilgisinin doğruluğunun irdeleneceği ölçütlerin
belirlenmesi gerekmektedir.

Radyometrik Düzeltme nedir, açıklayınız.

Radyometrik düzeltme:

Radyometrik düzeltme işlemi görüntüde aydınlanma ve bakış geometrisindeki farklılıklar, atmosferik etkiler ve algılayıcı kaynaklı gürültü hatalarının giderilmesi için yapılır. Söz konusu bu etkenler, seçilen algılayıcı türü ve platform ile veri alımı boyunca atmosferin durumuna göre değişmektedir. Radyometrik düzeltme aynı zamanda farklı algılayıcı ve/veya farklı mevsimlerde/tarihlerde algılanmış verilerin karşılaştırılmasına yönelik bu verilerin bilinen (mutlak) ışınım veya yansıtma birimlerine dönüştürülmesi/kalibre edilmesi için de gerekli bir işlem adımıdır. Optik algılayıcılarda aydınlanma ve bakış geometrisindeki farklılıklar, görüntülenen yeryüzü yüzeyi, Güneş ve algılayıcı arasındaki geometrik ilişkileri ve uzaklığı  göz önüne alan farklı modeller ile düzeltilmektedir. Özellikle farklı algılayıcılardan farklı tarihlerde veya mevsimlerde alınmış uydu görüntülerini karşılaştırmak veya bölgenin mozaiğinin oluşturulmasına yönelik aynı algılayıcıdan alınan birçok görüntü arasında homojen aydınlanma (uniform kontrast) sağlamak amacıyla radyometrik düzeltme işlemi yapılmalıdır.

Geometrik Düzeltme nedir, açıklayınız.

Geometrik Düzeltme:

Uydu görüntüleri, genelde geometrik distorsiyonları (sistematik veya sistematik olmayan) içerdiğinden, harita amaçlı kullanılmazlar. Bu distorsiyonlar yükseklikteki, konumdaki ve algılayıcı platformunun hızındaki değişimlerden,yeryüzü eğriliği ve atmosferik kırılma gibi birçok etmenden kaynaklanmaktadır. Geometrik düzeltmenin amacı, bu faktörler nedeniyle oluşan distorsiyonları gidererek, düzeltilmiş dijital uydu görüntüsünün haritanın geometrik entegrasyonuna sahip olmasını sağlamaktır. Geometrik düzeltme işleminde 2 temel yaklaşım söz konusudur. İlk yaklaşımda, sistematik olan distorsiyonların hata kaynakları matematiksel olarak modellenerek
düzeltme işlemi uygulanır. Sistematik olmayan (gelişigüzel) distorsiyonlar ile
bilinmeyen (artık) sistematik distorsiyonların giderilmesini amaçlayan ve “rektifikasyon” olarak adlandırılan ikinci yaklaşımda ise, görüntüde homojen dağılmış, konumu belirgin yer kontrol noktaları (YKN) ile bu noktaların harita karşılıkları arasındaki matematiksel bağıntı kurularak düzeltme işlemi tamamlanır. 

Görüntü Mozaiği nedir, açıklayınız.

Görüntü mozaiği, bir bölgeyi oluşturan farklı algılayıcılardan farklı
tarihlerde veya mevsimlerde alınmış uydu görüntülerinin bir bütün olacak şekilde birleştirilmesi işlemidir. Bu amaçla mozaiği oluşturan görüntüler birbirine kayıt edilmeli (registerasyon) ve görüntüler arasında üniform kontrast (aynı renk tonu) sağlanmalıdır.

Sınıflandırma nedir, açıklayınız.

Sınıflandırma:

Sınıflandırma yöntemleri cisimlerin elektromanyetik spektrumun değişik dalga boyu bölgelerinde farklı yansıtım özellikleri göstermesine dayanır ve algılanan cisimlerin otomatik olarak tanınmasına ve birbirleri ile sınırlandırılmasına olanak verir. Sınıflandırma sonucu oluşturulan tematik bir harita, tanımlanabilir
yeryüzü özelliklerinin mekânsal dağılımını gösterir. Gösterilecek olan temalar,
toprak, bitki örtüsü türleri ve su gibi genel arazi örtüsü sınıflarına ek olarak
yerleşim, sanayi ve park alanları gibi arazi kullanımı sınıflarını içermektedir.
İki temel sınıflandırma yöntemi söz konusudur; (i) Kontrolsüz sınıflandırma, (ii) Kontrollü sınıflandırma. Kontrollü sınıflandırmada, önceden belirlenen sınıfları temsil eden örnek kontrol bölgeleri (örüntüler) görüntü üzerinden seçilerek sınıflar arası ayırt edilebilirlik, kontrolsüz sınıflandırmada ise herhangi bir temsil edici kontrol bölgeleri olmaksızın görüntü verisinin kendi doğal spektral gruplara ayrılması amaçlanmaktadır. Kontrolsüz sınıflandırmada oluşan sınıfların özellikleri daha sonra yersel çalışmalar, bölgeye ait hava fotoğrafları ve topoğrafik haritalarla karşılaştırılarak belirlenir.

Rektifikasyon işlemini açıklayınız.

Rektifikasyon işleminde uygulanan adımlar, farklı tarihlerde aynı ve/veya farklı
algılayıcılardan alınan uydu görüntülerinden bilgi çıkartımına yönelik diğer
prosesler (örn. değişim saptama, vb.) için birbirine kayıt edilmesini diğer bir
deyişle analizde kullanılan görüntülerden seçilen bir baz/referans görüntüsü ile
diğer görüntülerin koordinat sistemleri arasında afin dönüşümün uygulanmasını
gerektirir. Bu işlem görüntülerin birbirine kayıtedilmesi veya “registerasyon”olarak bilinmektedir.

Çölleşme nedir, açıklayınız.

Birleşmiş Milletler’in tanımına göre “Çölleşme”, toprağın biyolojik potansiyelinin, sonrasında çöl koşullarına sürükleyecek şekilde azalımı veya yok edilmesidir. Çölleşme veya toprak kaybı, zamansal ve mekansal olarak oldukça değişken ve kompleks bir prosesdir.

Toprak kaybını kontrol eden faktörleri açıklayınız.

• Yağış rejimi,
• Toprak özellikleri,
• Bitki örtüsü özellikleri,
• Arazi kullanımı,
• Topoğrafik karakteristiklerdir.
Yukarıda belirtilen faktörlerin içinde bitki örtüsü;
1. çölleşmenin etkilerini tahmin etme ve azaltmayı hedefleyen modellere girdi
olarak kullanılabilmesi,
2. bitki örtüsündeki zamansal değişimlerin gözlenmesi ile çölleşme açısından en fazla riske sahip olan bölgelerin saptanabilmesi nedeniyle büyük öneme sahiptir.

Çok-spektrumlu uydu verisi nedir, açıklayınız.

Çok-spektrumlu uydu verisi
Elektromanyetik spektrumun farklı bölgelerinden elde edilmiş verilerdir. Örneğin
Landsat-5 TM verisi 7 farklı banda sahiptir, diğer bir ifade ile elektromanyetik
spektrumun 7 farklı bölgesinden algılanmış verileri içermektedir.

Zenit Açısı nedir, açıklayınız.

Zenit açısı, yeryüzünün normali ile Güneş ışınları arasında oluşan açıdır.
Zenit açısı ve bu açıyı 90 dereceye tamamlayan Güneşin açısal yüksekliği
enleme, mevsime ve zamana bağlıdır. Örneğin, Güneş ışınları en yüksek değerlere dik Güneş açılarında ulaşmaktadır, diğer bir deyişle Güneş ışınları daha kısa atmosferik yol almaktadır.

Çölleşmenin izlenmesinde uzaktan algılama yöntemlerinin avantajlarını açıklayınız.

1. Konvansiyonel yersel ölçümlerin uzak ve büyük alanlarda uygulanabilme
zorluğuna karşılık uydu görüntülerinin sağladığı  sinoptik görüş ve erişebilme kolaylığı,
2. Yersel ölçümlere kıyasla uydu verilerinin maliyet açısından daha ekonomik olması,
3. Bitki örtüsü tipi ve miktarı hakkında sağladığı bilgi potansiyeli,
4. Farklı tarihlerde alınmış görüntülerle mevsimsel ve/veya zamansal değişimlerin izlenmesi
5. Farklı tarihlerde yapılan sınıflandırma sonuçları karşılaştırılarak arazi kullanımı değişimine ait bilgi potansiyeli.

Sürdürülebilirlik kavramını açıklayınız.

İlk kez, Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından 1982 yılında kabul edilen Dünya Doğa Şartı belgesinde yer alan “sürdürülebilirlilik”kavramı,
ekonomik ve teknolojik gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan çevre sorunlarının önüne geçebilme ve eko sistemin korunması ile ilişkilidir.
Sürdürülebilir kentsel gelişme yaklaşımı ise, kentsel gelişmenin etkilediği ve kentsel gelişmeyi etkileyen tüm çevresel (yapılı çevre/doğal çevre), sosyal,
ekonomik unsurları birbiriyle ilişkilendiren; ekonomik ve sosyal gelişimin çevre koruma ve iyileştirme amaçlı birleştirilmesini öngören; gelişimin biçiminin katılımlı süreçlerle kararlaştıran bir yaklaşımdır.

Şehir ısı adaları terimini açıklayınız.

Şehir ısı adaları terimi,
Şehirleşme nedeniyle etrafındaki kırsal alanlara nazaran daha yüksek atmosferik ve yüzey sıcaklıklarına sahip kentsel alanlar için kullanılmaktadır. Şehir ısı adalarının etkileri trafik, endüstri ve konutsal yapılar nedeniyle üretilen antropojenik ısı ile artmaktadır. Bu durum klima ihtiyacının artması, kirlilik
düzeyinin artması, lokal yağış örüntülerinin modifiye edilmesi, vb. nedenlerle lokal iklim koşullarına da etki etmektedir.

Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanımı terimlerini açıklayınız.

Arazi örtüsü ile arazi kullanımı terimleri arasında fark vardır. Arazi örtüsü
arazide doğal olarak bulunan alanlardır (örn. göl). Arazi kullanımı ise arazide doğal olarak var olan alanların nas›l kullanıldığıdır; örneğin yerleşim ve/veya endüstri alanları insanoğlunun yeryüzü ile etkileşimden oluşan arazi kullanımı
sınıflarıdır.

Zonlama terimini açıklayınız.

Zonlama; kentsel planlamada kullanılan ve planlayıcılara ilgilenilen bölgede belirli değişkenler için gelişme sınırlarının belirlenmesinde yardımcı  olan bir araçtır.

Regresyon Analizini açıklayınız.

Regresyon analizi bir bağımlı değişken ile bir veya daha çok bağımsız değişken
arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla kullanılan bir analiz yöntemidir. Tek
değişkenli regresyon analizinde bir tek bağımsız değişken, çoklu regresyon
analizinde ise birden fazla bağımsız değişken kullanılmaktadır. Tek değişkenli regresyon analizinde bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki doğrusal ilişkiyi temsil eden bir doğru denklemi (y = ax + b; a burada y’ yi kesen sabit, b
eğim, x ise bağımsız değiskenin aldığı değerdir) elde edilir.

Geçirimsiz Yüzeyler kavramını açıklayınız.

Geçirimsiz yüzeyler genelde inşaa edilmiş yüzeylerdir ,örneğin asfalt, beton, taş ve kiremit gibi geçirimsiz materyallerle kaplı olan yol, park alanları, çatı alanları, vb. yüzeylerdir. Bu materyaller yüzeyi sızdırmaz, suyu geçirmez ve topraktan sızan yağışı/eriyen suyu önler.