Konumsal Veritabanı 2 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Konumsal Veritabanında Raster Veriler

1. Soru

Noktacılık akımı hangi akımdan geliştirilmiştir?

Cevap

Noktacılık akımı izlenimcilik (impressionism) akımından geliştirilmiştir.


2. Soru

Noktacılık akımını kim ne zaman geliştirmiştir?

Cevap

19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyılın başlarında Georges Seurat ve Paul Signac tarafından geliştirilmiştir.


3. Soru

Noktacılık akımında nasıl bir yapı oluşturulmuştur?

Cevap

Noktacılık (pointillism) akımında, resimler üretilirken birbirlerine çok yakın ufak renk noktalarından oluşan bir yapı kullanılmıştır.


4. Soru

Günümüz teknolojisinde noktacılık akımı hangi donanomlarda kullanılmaktadır?

Cevap

Televizyon, bilgisayar vb. ekranlı donanımların görüntüleme yöntemleri, noktacılık akımının teknolojiye uyarlanması ile elde edilmiştir.


5. Soru

Sayısal renk kavramında hangi renklerle yaratılan renk paletleri kullanılır?

Cevap

Sayısal resim kavramında kullanılan noktacılık yönteminde kırmızı, yeşil ve mavi noktalarla yaratılan renk paletleri kullanılmaktadır.


6. Soru

Sayısal resimler nasıl bir yapıda görüntülenir?

Cevap

Sayısal resimler, birbirleri ile aynı boyutta noktaların yan yana gelmesiyle oluşan, insanın gözünün ayırt edemeyeceği bir yapıda görüntülenir.


7. Soru

Raster veri modeli nedir?

Cevap

Coğrafi Bilgi Sistemlerinde verinin nasıl depolanıp işleneceğini tanımlayan birbirleri ile aynı boyutta noktaların yan yana gelmesiyle oluşan, insanın gözünün ayırt edemeyeceği yapıya raster veri modeli adı verilir.


8. Soru

Raster veri modeli nasıl bir veri modelidir?

Cevap

Raster veri modeli, konumsal nesneleri hücreler şeklinde temsil eden satır ve sütunlardan oluşan veri modelidir.


9. Soru

Raster veri modelinin diğer adı nedir?

Cevap

Hücrelerden oluşması nedeni ile bazı kaynaklarda hücresel veri modeli olarak tanımlanmaktadır.


10. Soru

Hücre nedir?

Cevap

Hücre, veriyi spektral veya tematik olarak temsil eden eşit büyüklükteki dikdörtgenlerdir.


11. Soru

Piksel nedir?

Cevap

Raster veri yapısının temel ve en küçük elemanı olan hücrelere piksel adı verilir. Piksel, sayısal bir resmin en küçük birimidir. Piksel kelimesi de İngilizcedeki “picture element' yani resim elemanı kelimelerinin kısaltmasından türetilmiştir.


12. Soru

Raster ile görüntü arasındaki fark nedir?

Cevap

Görüntü iki boyutlu resimsel gösterimleri ifade ederken, raster, görüntü verilerinin nasıl saklanacağını tanımlayan bir veri modelidir. Raster, görüntüyü oluşturan hücreleri, bant sayısını ve bit derinliğini tanımlar.


13. Soru

Raster veri modeli tarafından tanımlanan özellikler nelerdir?

Cevap

Raster veri modeli tarafından tanımlanan özellikler; satır ve sütun sayısı, piksel boyutu, piksel değeri, piksel derinliği, bant sayısı ve konumsal referanstır.


14. Soru

Konumsal veritabanlarında raster veri hangi biçimlerde yer alır?

Cevap

Konumsal veritabanlarında raster veri, iki biçimde yer alabilir:
? Sürekli veri (continuous data)
? Kesikli veri (discrete data)


15. Soru

Sürekli verinin özellikleri nelerdir, nerelerde kullanılır?

Cevap

Sürekli veride raster piksel değerleri, bir yüzey oluşturmak için kesintisiz bir değişim gösterir. Bir hücreden diğerine değer değişimi oldukça yumuşak geçişli ve kolektiftir. Sürekli veri, bir yerin yükseklik, sıcaklık, yağış miktarı gibi sınırları çok net olmayan, yüzeylerin temsilinde kullanılır. Hücre değeri, hücre merkezlerinin nicelik değeriyle temsil edilir.


16. Soru

Kesikli verinin özellikleri nelerdir,nerelerde kullanılır?

Cevap

Kesikli veride ise bir hücreden diğerine değer değişimi ya özdeş ya da çok keskindir. Kesikli veri, sınır çizgileri keskin, sınıflanmış ya da kategorize edilmiş yapıları temsil etmede kullanılır. Sürekli veriden farklı olarak hücre değeri, genellikle bir tam sayıyla temsil edilir. Sürekli verilere göre veri büyüklükleri daha azdır. Arazi kullanımı, politik sınırların gösterimi, imar planı, toprak haritası gibi yapıların görüntülenmesinde kullanılır


17. Soru

CBS ortamında raster veri hangi alanlarda kullanılır?

Cevap

CBS ortamında raster veri:
? Altlık harita (base map)
? Yüzey haritası (surface map)
? Tematik raster harita (thematic raster map)
? Vektör verinin özniteliği (feature attribute) olarak kullanılmaktadır.


18. Soru

Altlık harita nerelerde kullanılmaktadır?

Cevap

Altlık veri, vektör veri oluşturulmanın yanı sıra arazi çalışmalarında, çalışılan arazi hakkında görsel açıdan daha detaylı bilgiye ulaşmak için kullanılabilir. Altlık haritalar, coğrafi verilerin doğruluk kontrolü için kullanışlı bir araçtır.


19. Soru

Sayısallaştırma nedir?

Cevap

Sayısallaştırma, konumlandırılmış bir raster veri üzerinden vektör veri oluşturma işlemidir.


20. Soru

Yüüzey hariataları nerelerde kullanılmaktadır?

Cevap

Yağış miktarı, sıcaklık değişimleri, nüfus yoğunluğu gibi gösterimlerde yüzey haritaları kullanılmaktadır. Yüzey haritaları en çok çakıştırma analizlerinde kullanılmaktadır.


21. Soru

Yüzey haritaları hangi yöntemlerle elde edilir?

Cevap

Doğrudan uydu görüntülerinden yüzey haritaları elde edilebildiği gibi vektör veriler kullanılarak matematik ve istatistik yöntemlerle de yüzey modelleri oluşturulmaktadır.


22. Soru

Çakıştırma analizi hangi veriye dönüştürülerek kullanılır?

Cevap

Çakıştırma analizi için raster model olan DEM (Digital Elevation Model) verisine dönüştürülerek kullanılır.


23. Soru

Tematik raster haritalar nasıl oluşturulur?

Cevap

Tematik raster haritalar çeşitli analizler veya sınıflandırma sonucu oluşturulan haritalardır. Tematik raster haritalar genellikle uydu görüntülerinin sınıflandırılması sonucu elde edilir.


24. Soru

Tematik raster harita ile yüzey harita arasındaki fark nedir?

Cevap

Tematik raster harita ile yüzey haritasını birbirinden veri tipleri ayırır. Yüzey haritaları sürekli verilerden oluşurken, tematik raster haritalar kesikli veri şeklindedir.


25. Soru

Raster verinin öznitelik olarak kullanılabilmesi için nasıl bir işlem yapılır?

Cevap

Cevap: Konumsal nesneler için öznitelik (attribute) tabloları oluşturulurken, raster verinin öznitelik olarak kullanılabilmesi için veri alanı tipi “raster” olarak seçilmelidir. Böylece raster veri bu veri alanına bir öznitelik olarak eklenebilir.


26. Soru

Raster verinin genel özellikleri olarak tanımlanan parametreler nelerdir?

Cevap

Raster verinin genel özellikleri olarak tanımlanan bu parametreler;
? Satır ve sütün sayısı
? Piksel değeri
? Piksel boyutu
? Piksel derinliği
? Bant sayısı
? Konumsal referans olarak sıralanır.


27. Soru

Raster veri modeli ne tür bir yapıdan oluşmaktadır?

Cevap

Raster veri modeli grid yapıda satır ve sütunlardan oluşmaktadır. Raster veriler gösterimde dikdörtgen olmasalar da mutlaka dikdörtgen şekilde ve eşit piksel boyutlarında, grid yapıda hücrelere bölünmüştür.


28. Soru

No data nedir?

Cevap

Bazı raster verilerin dikdörtgen olmayan eğik, yuvarlak ya da geometrik olarak adlandırılamayan şekillerde görünmelerinin nedeni, dışarıda kalan piksel değerlerinin veri içermemesidir. Genellikle veri içermeyen piksel değerleri “no data” olarak ifade edilirler.


29. Soru

Piksel değerleri neleri temsil eder?

Cevap

Piksel değerleri, raster veride bir kategoriyi, yüksekliği ya da spektral değeri temsil edebilir.


30. Soru

Yükseklik değeri nereden ölçülür?

Cevap

Yükseklik değeri genellikle hücrenin orta noktasından ölçülen değeri gösterir. Ancak bilinmelidir ki hücre değeri, kapsadığı alanın tümü için atanmış bir değerdir.


31. Soru

Hücrelerin yükseklik ve genişlik değerleri nasıl bir yapıdadır?

Cevap

Hücrelerin yükseklik ve genişlik değerleri genellikle birbirine eşit, kare yapılardan oluşur.


32. Soru

Hücrenin boyutlarına karşılık gelen değer neyi ifade eder?

Cevap

Hücrenin boyutlarına karşılık gelen değer, raster veride modelin ne kadar basit ya da ne kadar detaylı gösterileceğini belirtir.


33. Soru

Hücre boyutlarının küçük veya büyük olmasının sonuçları nelerdir?

Cevap

Küçük hücre boyutları, daha yumuşak daha detaylı gösterimlere karşılık gelirken, raster verinin daha fazla hücreden oluşmasına ve verinin depolandığı yerde büyük yer kaplamasına neden olur. Hücre boyutlarının büyük olması, depolama alanında ve işlem sürecinde avantaj sağlarken görüntüdeki detayları azaltır.


34. Soru

Piksel derinliği nedir,nasıl belirtilir?

Cevap

Piksel derinliği (bit derinliği) raster verilerin piksellerinin alabileceği değer aralıklarını tanımlar. Bilgisayar ortamında veriler ikili sistemde (binary) tanımlandığı için 2n şeklinde belirtilir.


35. Soru

Bant nedir?

Cevap

Raster veriler kendi içinde katmanlı bir yapıdadır. Bu katmanlara bant adı verilir.


36. Soru

Çok bantlı raster veriler ne tür bir yapıdadır?

Cevap

Çok bantlı raster veriler birbirleri ile konumsal olarak örtüşen grid yapısındadır. Çok bantlı raster verilerde genellikle piksel boyutları eşittir, ancak bazı durumlarda farklı piksel boyutlarına sahip bantlar da olabilir. Çok bantlı raster verilerde piksel boyutları değişse de bantların coğrafi konumları değişmez.


37. Soru

Raster veride hücrelerin konumu nasıl tanımlanır?

Cevap

Raster veride hücrelerin konumu, genellikle kartezyen (dik) koordinat sistemiyle temsil edilen raster matrisinin satır ve sütunlarıyla tanımlanır. Satır sayıları “Y” eksenindeki değere, sütun sayıları “X” eksenindeki değere karşılık gelir. Bu şekilde kılavuz çizgiler satır ve sütun değerleri ile belirlenmiş ve değer aralıklarının hücre boyutuna eşit olduğu bir düzlem elde edilmiş olur.


38. Soru

Raster veri kümelerine ait koordinatların yerkürede nerede konumlanacağı nasıl belirlenir?

Cevap

Raster veri kümelerine ait koordinatların yerkürede nerede konumlanacağı konumsal referans ile belirlenmektedir. Konumsal referans tanımlanmadan raster veri kümelerinin dünyada nerde bulunduğu bilinemez. Konumsal referans tanımlanarak raster veri kümesinin dünya üzerinde nerede olduğu tanımlanır.


39. Soru

Raster veri tipi nelerdir?

Cevap

Raster içindeki her hücre tek bir değere sahiptir. Bu değerin temsil edebileceği dört genel veri tipi vardır. Bunlar:
? Sınıflamalı (nominal) veri
? Kademeli (ordinal) veri
? Aralıklı (interval) veri
? Oranlı (ratio) veri


40. Soru

Sınıflamalı veri nedir?

Cevap

Sınıflamalı veri, isim olarak tanımlanan veridir. Pikseller bağlı olduğu grup, sınıf, üyelik, cinsiyet, kategori vb. göre tanımlanır. Bu değerler vasıf ve nitelik bilgisi içerirler. Sınıflamalı veriler, nicelik, miktar gibi değerler almaz, doğrusal bir ölçekle ya da sabit bir değer veya noktayla ilişkilendirilemezler. Sayısal değer olmadıkları için piksel değerleri ile matematiksel işlem ve sıralama yapılamaz. Arazi kullanımı, toprak sınıfı gibi değerler kategorik sınıf olarak nitelendirilir.


41. Soru

Kademeli veri nedir?

Cevap

Kademeli veri, piksel değerlerini sayısal olmayan bir derecelendirme ölçeğine göre sıralar. Piksel değerleri arasında anlamlandırılabilecek sayısal bir aralık yoktur.


42. Soru

Sınıflamalı veri ile kademeli veri arasındaki fark nedir?

Cevap

Sınıflamalı veri ile kademeli veri arasındaki fark piksel değerlerinin karşılaştırılabilmesidir. Karşılaştırma göreceli bir kritere göre yapılır. Ancak sınıflamalı veride böyle bir karşılaştırma söz konusu değildir.


43. Soru

Aralıklı veri nedir?

Cevap

Aralıklı veri, sayısal değer aralıklarından oluşur. Nem, sıcaklık gibi ölçülen değerleri belirlenmiş değer aralıkları ile ifade eder. Değer aralıklarının bir anlamı vardır, yorumlanabilir ve karşılaştırma yapılabilir.


44. Soru

Oranlı veri nedir?

Cevap

Oranlı veri, sayısal değerlerden oluşur. Oranlı veri tanımlı bir ölçüm aralığında ölçülmüş değerlerin sabit ve anlamlı bir sıfır noktası ile göreceli olarak gösterilmesidir.


45. Soru

Oranlı veri ile aralıklı veri arasındaki fark nedir?

Cevap

Oranlı veri ile aralıklı veri arasındaki fark, oranlı veri değerinin sıfır değeri içermesidir. Sıfır değeri tarif edilen niceliğin olmaması demektir.


46. Soru

Raster veririnin hassasiyetini belirleyen özellikler nelerdir?

Cevap

Raster verinin hassasiyeti veya kalitesi piksel sayısına, bant sayısı ve aralığına, pikselin parlaklık derecesine ve verinin toplanma sıklığına göre değişen çözünürlük özellikleri ile tanımlanır.


47. Soru

Çözünürlük raster veride hangi anlamlarda kullanılır?

Cevap

Çözünürlük, raster veride 4 farklı anlamda kullanılır. Bunlar;
? Konumsal çözünürlük (spatial resolution)
? Spektral çözünürlük (spectral resolution)
? Radyometrik çözünürlük (radiometric resolution)
? Zamansal çözünürlük (temporal resolution)


48. Soru

Konumsal çözünürlük nedir?

Cevap

Konumsal çözünürlük, görüntüdeki ayırt edilebilir detay seviyesini gösteren bir özelliktir. Görüntünün en küçük elemanı olan pikselin yeryüzündeki temsil ettiği sahayı veya kapladığı alanı ifade eden bir terimdir.


49. Soru

Çalışılan veri üzerinde her zaman yüsek çözünürlük kullanmak neden doğru değildir?

Cevap

Çalışılan veri üzerinde çok yüksek çözünürlük kullanmak her zaman doğru değildir. Yapılacak analize göre en uygun konumsal çözünürlük seçilmelidir. Çünkü çözünürlük arttıkça veri boyutu ve veri işleme süreci de artmaktadır.


50. Soru

Raster veriyle yapılacak çalışmalarda, en küçük piksel boyutuna sahip raster verinin bir kopyasının saklanmasının amacı nedir?

Cevap

Raster veride piksel boyutları değiştirilirken küçük piksel boyutuna sahip raster veri, daha büyük piksel boyutunda bir veriye dönüştürüldüğünde detay kaybeder. Ancak büyük piksel boyutuna sahip raster veri küçük piksel boyutuna dönüştürüldüğünde veri detayı artmaz. Bu nedenle raster veriyle yapılacak çalışmalarda, en küçük piksel boyutuna sahip raster verinin bir kopyasının saklanmasında fayda vardır.


51. Soru

Spektral dalga boyu genişliği nedir?

Cevap

Uzaktan algılama için kullanılan algılayıcının, elektromanyetik spektrumda kaydedebildiği belirli dalga boyu aralığına spektral dalga boyu genişliği adı verilir.


52. Soru

Bant genişliği nedir?

Cevap

Cihazlardaki dedektörlerin elektromanyetik spektrumda etkin olduğu spektral dalga boyu aralığına bant genişliği adı verilir.


53. Soru

Görünür bölge nedir hangi dalga boyları aralığındadır?

Cevap

İnsan gözünün görebildiği aralığa “görünür bölge” (visible range) adı verilir. Görünün bölgenin dalga boyu aralığı yaklaşık 400 nm (nanometre) ile 700 nm aralığıdır.


54. Soru

Görünür ışığın dalga boyu aralığı hangi renklerle ifade edilir?

Cevap

Görünür ışığın dalga boyu aralığı, kendi içinde yansıttığı renk değerleri (kırmızı, yeşil, mavi gibi) ile ifade edilir.


55. Soru

Spektral çözünürlük nedir?

Cevap

Spektral çözünürlük, belirli bir bant için elektromanyetik spektrumda yer alan dalga boyunun büyüklüğünü ifade eder.


56. Soru

Bant aralığı küçüldükçe çözünürlükde nasıl bir değişim meydana gelir?

Cevap

Elektromanyetik spektrumda geniş dalga boyu aralıkları düşük çözünürlük, dar dalga boyu aralıkları ise yüksek çözünürlük olarak tanımlanır. Diğer bir deyişle bant aralığı küçüldükçe çözünürlük artmaktadır.


57. Soru

Çözünürlük değeri nasıl yükseltilebilir?

Cevap

Raster veriler bir ya da daha fazla banda sahip olabilir. Her bant farklı bir spektral aralığı tanımladığından, bant sayısını artırarak farklı çözünürlüklerin bir arada kullanımıyla çözünürlük değeri yükseltilebilir.


58. Soru

Raster veri kümesinin tek bir bantta görüntülenmesi için kullanılan yöntemler nelerdir?

Cevap

Raster veri kümesinin tek bir bantta görüntülenmesi için üç yöntem kullanılır. Bunlar:
? İki renk (bitmap)
? Gri tonlama (grayscale)
? Renk paleti (indexed color)


59. Soru

İki renk yöntemini nasıl açıklıyabiliriz?

Cevap

İki renk: Piksel derinliği 1bit ( 21 farklı değerlik) olan raster veri bantları için kullanılan yöntemdir. Her piksel 0 veya 1 değerliklerine sahiptir. Genellikle siyah ve beyaz renk kullanılarak görüntülenir.


60. Soru

Gri tonlama yöntemini nasıl açıklıyabiliriz?

Cevap

Gri tonlama: Piksel derinliği 8bit (28 farklı değerlik) olan raster veri bantları için kullanılan yöntemdir. Her piksel 0 ve 255 arasında tamsayı değeri alır. 0 siyah ve 255 beyaza karşılık gelecek şekilde, ara değerler gri tonlamaları olacak şekilde siyahtan beyaza doğru açılır.


61. Soru

Renk paleti yöntemini nasıl açıklıyabiliriz?

Cevap

Renk paleti: Piksel derinliği 8bit olan raster veri bantlarında, gri tonlamadan farklı olarak 0 ile 255 arasındaki her değer için bir renk atanarak renk paleti oluşturulur. Oluşturulan renk paletinde her farklı piksel değerinin bir renk karşılığı vardır.


62. Soru

Radyometrik çözünürlük nedir?

Cevap

Radyometrik çözünürlük, verileri toplayan algılayıcının, gelen ışınım enerjisindeki en küçük farklılıkları ayırt edebilme yeteneği olarak tanımlanır. Raster verilerde radyometrik çözünürlük, piksel derinliği ile tanımlanır.


63. Soru

Piksel derinliği nasıl hesaplanır?

Cevap

Piksel derinliği (bit derinliği) raster verilerin piksellerinin alabileceği değer aralıklarını tanımlar. Piksel derinliği değeri ikinin üslü kuvvetleri şeklinde hesaplanır.


64. Soru

Bayt nedir?

Cevap

Bayt, bitten sonraki ikinci en küçük sayısal bilgisayar birimidir.


65. Soru

1 kilobayt kaç baytdır?

Cevap

1 kilobayt 1024 bayta karşılık gelir.


66. Soru

Zamansal çözünürlük nedir?

Cevap

Zamansal çözünürlük algılayıcının belirli bir bölge için görüntü alabilme sıklığıdır. Uydu, ayarlanmış olduğu bölge üzerinde bir yörünge izlemektedir. Bu yörünge üzerinde belirlenen bölgeden tekrar görüntü alma süresi de zamansal çözünürlüktür.


67. Soru

Raster veriler konumsal veritabanında hangi şekillerde depolanır?

Cevap

Raster veriler konumsal veritabanında iki şekilde depolanabilir.
? Dosya sisteminde depolama (unmanaged)
? Konumsal veritabanında depolama (managed)


68. Soru

Dosya sisteminde depolama sistemi hangi durumlarda tercih edilir?

Cevap

Raster veriler, donanımı ve veritabanı yönetim sistemini zorlayacak yapıda ise dosya sisteminde depolama sistemi tercih edilmelidir.


69. Soru

Konumsal veritabanında depolama sistemi hangi durumlarda tercih edilir?

Cevap

Büyük organizasyonlar, güçlü donanımlar ve güçlü VTYS yazılımları için daha uygun olan bu yapıda, raster veriler konumsal veritabanı içinde depolanmaktadır.


70. Soru

Konumsal veritabanında depolama ile dosya sisteminde depolamanın farklılıkları nelerdir?

Cevap

Konumsal veritabanında depolamada
? Ekip çalışmasına olanak sağlar.
? Kullanımı için veritabanının bulunduğu donanım güçlü
? olmak zorundadır.
? Raster veri formatı, konumsal veritabanı yapısına uygun hâle getirilmelidir.
? Dosya sisteminde depolama ise
? Kişisel çalışmaya uygundur.
? Donanımın güçlü olması gerekmez.
? Kullanılabilecek raster veri formatlarında herhangi bir kısıtlama yoktur.


71. Soru

DB2 veritabanı yönetim sistemi için raster veri yönetiminde hangi tablolar yer almaktadır?

Cevap

Raster verilerin temelde 5 tablodan oluşan bir yapı içerisinde tutulduğu görülür. Bu tablolar:
? Ana tablo (business table)
? Yardımcı tablo (auxiliary table)
? Ölçekleme tablosu (block table)
? Bant tablosu (band table)
? Raster öznitelik tablosu (raster attribute table)


72. Soru

Piramit nedir ve hangi amaçla kullanılır?

Cevap

Piramit, raster verilerin konumsal veritabanı ortamına eklenirken oluşturulması önerilen bir yapıdır. Raster veri üzerinde yapılan işlemlerin daha hızlı yapılmasını sağlamak ve grafik işlemciyi optimum performansla kullanmak amacıyla uygulanan bir yöntemdir.


73. Soru

Piramit uygulamasının çalışma prensibi nedir?

Cevap

Piramit uygulaması, raster verilerin gösterim ölçeğine bağlı olarak çözünürlüğü daha düşük gösterecek biçimde, sadece gösterimde piksel boyutlarını değiştiren bir uygulamadır. Çalışma alanına yaklaştıkça çözünürlüğü artırarak performansı artırılır. Böylece donanım zorlanmadan raster verinin en uygun gösterimi sağlanmış olur.


74. Soru

Bloklama nedir?

Cevap

Bloklama işlemi piramit işleminde olduğu gibi, kullanışlı ve donanımı yormayacak bir yönetim stratejisidir.


75. Soru

Bloklama uygulamasının çalışma prensibi nedir?

Cevap

Raster veriyi tamamıyla tablolarda tutmaktansa belirli büyüklüklerdeki bloklara bölerek, konumsal veritabanında depolama işlemidir. Çalışma alanına göre sadece gösterimde olan bloklar konumsal veritabanından çağırılır, böylece verinin geri kalanı gereksiz yere gösterilmemiş olur. Böylece donanım ve VTYS yüksek performans kazanır.


76. Soru

Konumsal veritabanında raster veri nasıl organize edilmektedir?

Cevap

Konumsal veritabanında raster veri:
? Raster Veri Kümesi (raster dataset)
? Raster Katalog (raster catalog)
? Mozaik Veri Kümesi (mosaic dataset)
? Konumsal Nesne Özniteliği (feature attribute) olarak organize edilmektedir.


77. Soru

Raster veri kümesi nedir?

Cevap

Konumsal veritabanı ya da dosya biçiminde depolanan konumsal nitelikteki raster verilere raster veri kümesi (raster dataset) adı verilir.


78. Soru

Raster veri kümeleri hangi formatlarda kaç parça halinde olur?

Cevap

Raster veri kümeleri içlerinde bantları ile birlikte tek parça hâlinde bulunurlar. Bu veri kümeleri, jpg, tiff vb. farklı formatlarda olabilir.


79. Soru

Raster katalog nedir?

Cevap

Raster katalog, birbirinden bağımsız olan raster verileri belirli bir düzen içerisinde kataloglamaya yarayan bir yapıdır.


80. Soru

Ratser katalog, raster verileri nasıl depolar?

Cevap

Her bir raster veri kümesini bağımsız kayıt olarak, tablo biçiminde depolar. Raster katalog, binlerce resim içeren büyüklükte bir yapı olabilir. Bu yapı içinde saklanan veri kümeleri, mozaik oluşturmaya gerek duyulmadan tamamıyla ya da parçalı bir şekilde üst üste veya yan yana görüntülenebilmektedir.


81. Soru

Mozaik veri kümesi nedir?

Cevap

Mozaik veri kümesi: Farklı raster verileri tek veri gibi işleme ve ortak bir koordinat sisteminde analiz ede-bilme imkânı tanıyan yapıdır.


82. Soru

Mozaik veri kümesinin çalışma prensibi nedir?

Cevap

Mozaik veri kümesi, içinde bulunan raster veri kümelerine tek veri kümesiymiş gibi davranır. Analiz araçları tek veri üzerindeymiş gibi çalışabilir. Yalnız veriler aynı katalog sisteminde bulunduğu gibi ayrı ayrıdır. Mozaik veri kümeleri, verilerin metalarını, koordinat sistemlerini öznitelik olarak farklı tabloda tutarlar. Verilerin koordinat sistemleri farklı olsa da mozaik veri kümesinin koordinatında gösterilirler. Veriler üst üste binebilirler.


83. Soru

Öznitelik verisi olarak rasteri nasıl tanımlıyabiliriz?

Cevap

Öznitelik verisi olarak raster: Konumsal nesneler için öznitelik veri alanına resim saklayarak ilişkilendirme işlemidir.


86. Soru

Görüntü modeli nedir?

Cevap

Görüntü iki boyutlu resimsel gösterimleri ifade ederken, raster, görüntü verilerinin nasıl saklanacağını tanımlayan bir veri modelidir.


87. Soru

Altlık harita nedir?

Cevap

Uydu görüntüleri, taranmış kağıt paftalar, GoogleMaps, OpenStreetMap vb. haritalar, sayısallaştırma işleminde altlık harita olarak kullanılır.


89. Soru

Tematik raster harita nedir?

Cevap

Tematik raster haritalar çeşitli analizler veya sınıflandırma sonucu oluşturulan haritalardır. Tematik raster haritalar genellikle uydu görüntülerinin sınıflandırılması sonucu elde edilir.


90. Soru

Raster verinin genel özellikleri nelerdir?

Cevap

• Satır ve sütün sayısı
• Piksel değeri
• Piksel boyutu
• Piksel derinliği
• Bant sayısı
• Konumsal referans


91. Soru

Piksel değeri nedir?

Cevap

Piksel değerleri, raster veride bir kategoriyi, yüksekliği ya da spektral değeri temsil edebilir. Piksel değerleri pozitif ya da negatif tam sayı veya gerçel (reel) sayı değerlerini alabilir


92. Soru

Piksel boyutu nedir?

Cevap

Hücrenin boyutları, yüzeydeki konumsal nesnenin raster veri kümesindeki gösterimine bağlı olarak, istenilen büyüklüğü ya da küçüklüğü ifade edebilir. Boyutların alacağı değer ihtiyaç duyulan gösterime göre santimetre, metre, kilometre, inç, feet vb. uzunluk birimleri olabilmektedir. Hücrenin boyutlarına karşılık gelen değer, raster veride modelin ne kadar basit ya da ne kadar detaylı gösterileceğini belirtir.


93. Soru

Piksel derinliği nedir?

Cevap

Piksel derinliği (bit derinliği) raster verilerin piksellerinin alabileceği değer aralıklarını tanımlar.


94. Soru

Bant sayısı nedir?

Cevap

Raster veriler kendi içinde katmanlı bir yapıdadır. Bu katmanlara bant adı verilir.


95. Soru

Konumsal referans nedir?

Cevap

Raster veride hücrelerin konumu, genellikle kartezyen (dik) koordinat sistemiyle temsil edilen raster matrisinin satır ve sütunlarıyla tanımlanır.


96. Soru

Raster veri modelinde veri tipleri nelerdir?

Cevap

• Sınıflamalı (nominal) veri
• Kademeli (ordinal) veri
• Aralıklı (interval) veri
• Oranlı (ratio) veri


101. Soru

Konumsal çözünürlük nedir?

Cevap

Konumsal çözünürlük, görüntüdeki ayırt edilebilir detay seviyesini gösteren bir özelliktir.Görüntünün en küçük elemanı olan pikselin yeryüzündeki temsil ettiği sahayı veya kapladığı alanı ifade eden bir terimdir.


102. Soru

Spektral çözünürlük nedir?

Cevap

Uzaktan algılama için kullanılan algılayıcının, elektromanyetik spektrumda kaydedebildiği belirli dalga boyu aralığına spektral dalga boyu genişliği adı verilir. Elektromanyetik spektrum, belirli dalga genişliklerinde, dalga boyuna göre gruplanırlar.


103. Soru

Radyometrik çözünürlük nedir?

Cevap

Radyometrik çözünürlük, verileri toplayan algılayıcının, gelen ışınım enerjisindeki en küçük farklılıkları ayırt edebilme yeteneği olarak tanımlanır


104. Soru

Noktacılık akımı kim tarafından geliştirilmiştir?

Cevap

19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyılın başlarında Georges Seurat ve Paul Signac (Şekil 3.1) tarafından, izlenimcilik (impressionism) akımından geliştirilmiş bir akım olan noktacılık (pointillism) akımında, resimler üretilirken birbirlerine çok yakın ufak renk noktalarından oluşan bir yapı kullanılmıştır.


107. Soru

Raster ve görüntü arasındaki fark nedir?

Cevap

Genellikle birbirlerinin yerine kullanılan raster ve görüntü (image) sözcükleri kavramsal olarak birbirinden farklıdır. Görüntü iki boyutlu resimsel gösterimleri ifade ederken, raster, görüntü verilerinin nasıl saklanacağını tanımlayan bir veri modelidir. Raster, görüntüyü oluşturan hücreleri, bant sayısını ve bit derinliğini tanımlar


108. Soru

Raster veri modeli üzerinden tanımlanan özellikler nelerdir?

Cevap

Raster veri modeli tarafından tanımlanan özellikler; satır ve sütun sayısı, piksel boyutu, piksel değeri, piksel derinliği, bant sayısı ve konumsal referanstır.


109. Soru

Konumsal veritabanlarında raster veri kaç biçimde yer alabilir?

Cevap

Konumsal veritabanlarında raster veri, iki biçimde yer alabilir:
• Sürekli veri (continuous data)
• Kesikli veri (discrete data)


110. Soru

Raster veri kullanım alanları nelerdir?

Cevap

Altlık harita (base map)
• Yüzey haritası (surface map)
• Tematik raster harita (thematic raster map)
• Vektör verinin özniteliği (feature attribute)
olarak kullanılmaktadır.


117. Soru

Çözünürlük nedir?

Cevap

Çözünürlük; ekrandaki görüntünün veya yazıcı tarafından basılan
şekillerin netliği (Kaynak: Türk Dil Kurumu).


118. Soru

Raster veride çözünürlük kaç şekilde ortaya çıkar?

Cevap

Konumsal çözünürlük (spatial resolution)
• Spektral çözünürlük (spectral resolution)
• Radyometrik çözünürlük (radiometric resolution)
• Zamansal çözünürlük (temporal resolution)


119. Soru

Raster veri kümesinin tek bir bantta görüntülenmesi için kaç yöntem kullanılır? 

Cevap

Raster veri kümesinin tek bir bantta görüntülenmesi için üç yöntem kullanılır. Bunlar:
• İki renk (bitmap)
• Gri tonlama (grayscale)
• Renk paleti (indexed color)


120. Soru

Raster veriler konumsal veritabanında kaç şekilde depolanabilir?

Cevap

Depolama şekli raster veri yönetim stratejisi olarak adlandırılır.
• Dosya sisteminde depolama (unmanaged)
• Konumsal veritabanında depolama (managed)


121. Soru

Piramit nedir, ne için kullanılır?

Cevap

Piramit, raster verilerin konumsal veritabanı ortamına eklenirken oluşturulması önerilen bir yapıdır. Raster veriler donanımların grafik işlemcilerini fazlasıyla yoran veri modelidir. Raster veri üzerinde yapılan işlemlerin daha hızlı yapılmasını sağlamak ve grafik işlemciyi optimum performansla kullanmak amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Piramit, raster veri üzerinde herhangi bir değişiklik yapmayan sadece gösterime yönelik bir uygulamadır. Piramit uygulaması, raster verilerin gösterim ölçeğine bağlı olarak çözünürlüğü daha düşük gösterecek biçimde, sadece gösterimde piksel boyutlarını değiştiren bir uygulamadır. Çalışma alanına yaklaştıkça çözünürlüğü artırarak performansı artırılır. Böylece donanım zorlanmadan raster verinin en uygun gösterimi sağlanmış olur


122. Soru

Bloklama stratejisi nasıl kullanılır?

Cevap

Bloklama işlemi piramit işleminde olduğu gibi, kullanışlı ve donanımı yormayacak bir yönetim stratejisidir. Raster veriyi tamamıyla tablolarda tutmaktansa belirli büyüklüklerdeki bloklara bölerek, konumsal veritabanında depolama işlemidir. Çalışma alanına göre sadece gösterimde olan bloklar konumsal veritabanından çağırılır, böylece verinin geri kalanı gereksiz yere gösterilmemiş olur. Böylece donanım ve VTYS yüksek performans kazanır


Güz Dönemi Dönem Sonu Sınavı
18 Ocak 2025 Cumartesi
v