Coğrafi Bilgi Sistemleri İçin Temel İstatistik Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

"Gerçek birimlerden oluşan kütleye .......... kütle, gelecekte oluşturulabilecek birimlerden oluşan kütleye ......... kütle denir."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız.

Gerçek birimlerden oluşan kütleye gerçek kütle, gelecekte oluşturulabilecek birimlerden oluşan kütleye varsayımsal kütle denir.

Bir kütledeki birimler tam olarak sayılabiliyorsa bu tür kütlelere ne ad verilmektedir?

Bir kütledeki birimler tam olarak sayılabiliyorsa bu tür kütlelere sonlu kütle, kütleyi oluşturan birimler sayılabiliyor olmakla birlikte tamamını sayabilmek mümkün değil ise bu tür kütlelere sonsuz kütle denilir.

Ana kütlenin ne olduğu hakkında karar verirken hangi faktörlere dikkat etmek gerekmektedir?

Ana kütlenin ne olduğu hakkında karar verirken, ana kütleyi oluşturan birimlerin aynı nedenlerin etkisi altında kalmasına, aynı özelliklere sahip olmasına veya bazı ortak özelliklerinin olmasına dikkat etmemiz gerekmektedir.

Rassal olmayan örneklemenin istatistiksel çalışmalarda tercih edilmemesinin temel nedeni nedir?

Araştırmacının bilgisinin yetersiz veya yanlı olması durumunda, ana kütleden seçilecek örneklerin aşırı küçük veya büyük olması ve örnek kütle ile yapılacak değerlendirmelerin büyük hatalar içermesi söz konusu olabilir. Bu sakıncaları nedeniyle, rassal olmayan örnekleme istatistiksel çalışmalarda tercih edilmemektedir.

Türkiye genelinde yapılacak bir araştırmada İstanbul’un örnek şehir olarak seçilmesi hangi tür örnekleme olarak nitelendirilebilir?

Ana kütleyi tüm özellikleriyle temsil edebilecek dar bir alandan örnekleme yapılması gerekebilir. Bu tür örneklemelere rassal olmayan dilim örneklemesi denilmektedir. Örneğin, Türkiye genelinde yapılacak bir araştırmada İstanbul’un örnek şehir olarak seçilmesi yeterli olabilir.

Basit rassal örnekleme yöntemi kullanmanın yararlı yönleri nelerdir? Sıralayınız.

Basit rassal örnekleme yöntemi kullanmanın yararlı yönleri şunlardır;

• Ana kütledeki her birimin eşit seçilme şansı vardır.

• Ana kütle çok büyük ve karmaşık değilse seçme işlemi kolaydır.

• Örnek kütle ile yapılan istatistiksel işlemlerde ağırlıklandırma yapmaya gerek olmaz.

Tabakalı örnekleme kullanmanın sakıncaları nelerdir? Sıralayınız.

Tabakalı örnekleme kullanmanın sakıncaları şunlardır;

• Örnekleme hatasını hesaplamak zor olabilir.

• Tabakaların birim sayıları düşük olursa, tabakalara bağlı araştırma sonucu elde edilecek bilginin doğruluğu azalır.

"Sınıflandırılmış serinin değerleri .............. değişken olarak X ekseninde, frekanslar ise ............ değişken olarak Y koordinat ekseninde gösterilmektedirler."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız.

Sınıflandırılmış serinin değerleri bağımsız değişken olarak X ekseninde, frekanslar ise bağımlı değişken olarak Y koordinat ekseninde gösterilmektedirler.

Histogram grafikleri ile sütun-çubuk grafikleri arasındaki farklar nelerdir? Açıklayınız.

Histogram grafikleri de sütun-çubuk grafiğine benzerler, ancak sütunlar arasında boşluk yoktur. Sütun grafiklerde sütunlar belirli bir değerin frekansını gösterirken, histogram grafikler belli aralıktaki değerlerin frekansını temsil eder.

Gruplandırılmış serilerde gruplandırmaların eşit aralıklarla yapılmasının avantajları nelerdir?

Gruplandırılmış serilerde gruplandırmaların eşit aralıklarla yapılması, seride bir düzenin sağlanması, eşit grup aralıklarına düşen frekanslar arasında karşılaştırmalar yapılabilmesi ve matematiksel işlemleri kolaylaştırması açısından tercih edilmektedir.

Ana kütledeki birimlerin özelliklerinin önemli farklılıklar gösterdiği durumlarda, bu birimleri homojen alt gruplara ayırmak gerekmektedir. Söz konusu alt gruplara ne ad verilmektedir?

Ana kütledeki birimlerin özelliklerinin önemli farklılıklar gösterdiği durumlarda, bu birimleri “tabaka” adı verilen homojen alt gruplara ayırmak gerekmektedir.

Doğal olmayan birimlerden oluşan, parçalandıkları ve birleştirildiklerinde niteliklerini kaybetmeyen kütlelere ne ad verilir?

Doğal olmayan birimlerden oluşan, parçalandıkları ve birleştirildiklerinde niteliklerini kaybetmeyen kütlelere sürekli kütle denir.

Rassal örneklemenin en önemli özelliği nedir?

Rassal örneklemenin en önemli özelliği, ana kütledeki her birimin örneğe dahil olma olasılığının aynı olmasıdır.

"Gerçek birimlerden oluşan kütleye ......... kütle, gelecekte oluşturulabilecek birimlerden oluşan kütleye ............ kütle denir."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız.

Gerçek birimlerden oluşan kütleye gerçek kütle, gelecekte oluşturulabilecek birimlerden oluşan kütleye varsayımsal kütle denir.

Ana kütle birimlerinin tamamı hakkında bilgi elde edilme yoluna hangi koşullar altında gidilir?

Ana kütle birim sayısının çok büyük olmadığı, mekansal olarak çok geniş bir alana yayılmadığı, araştırma için ayrılan bütçenin ve sürenin kısıtlı olmadığı ve araştırma sırasında birimlerin zarar görme olasılığının olmadığı durumlarda ana kütle birimlerinin tamamı hakkında bilgi elde edilme yoluna gidilir.

Basit rassal örneklemede N birimlik ana kütledeki ilk birimin seçilme şansı nedir?

Basit rassal örneklemede N birimlik ana kütledeki ilk birimin seçilme şansı 1/N’dir. 

Basit rassal örneklemede, ana kütle birim sayısının çok küçük olduğu durumlarda genellikle hangi yönteme başvurulur?

Basit rassal örneklemede, ana kütle birim sayısının çok küçük olduğu durumlarda genellikle kura yöntemine başvurulur.

Basit rassal örnekleme yöntemi kullanmanın sakıncaları nelerdir? Sıralayınız.

Basit rassal örnekleme yöntemi kullanmanın sakıncaları şunlardır:

• Ana kütlenin çok büyük olduğu durumlarda, ana kütleyi sıralamak ve ana kütleden seçmek güçtür.

• Araştırılan özellik, ana kütle birimlerinde bazı değişiklikler gösterebilir.

• Örnekleme seçilecek birimler mekansal olarak çok geniş bir alana dağılmış olabilir.

Tabakalı örnekleme kullanımının yararları nelerdir?

Tabakalı örnekleme kullanımının yararları şöyle sıralanabilir;

• Tabakalanma iyi yapılır ise daha do¤ru bilgi elde etme olanağı vardır.

• Her tabakadan alınan örneklemin kendi tabakasını temsil yeteneği olduğundan her tabaka için ayrı sonuç elde etme olanağı da sağlar.

Örneklenen veya gözlemlenen verilerin çeşitli özelliklerinin saat, gün, ay ve yıl gibi bir zaman birimine göre sıralaması veya dağılımı oluşturulursa bu seriye ne ad verilir?

Örneklenen veya gözlemlenen verilerin çeşitli özelliklerinin saat, gün, ay ve yıl gibi bir zaman birimine göre sıralaması veya dağılımı oluşturulursa, bu seriye zaman serisi denilir.