Coğrafi Bilgi Sistemleri Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

CBS kullanımıyla sağlanan kolaylıklar nelerdir?

CBS kullanımıyla;
• Mekânsal verilerin kolaylıkla toplanması ve
düzenli şekilde saklanması,
• Bunların standart formatlarda saklanabilmesi,
• Hataların bilgisayar sistemi tarafından bulunması
ve düzeltilmesi,
• Verilerin kolaylıkla güncellenmesi,
• Farklı kişilerle elektronik ortamda verilerin
paylaşılması, verilen kararlarda hata payının son
derece az olması,
• Verilere kolaylıkla ulaşılabilmesi ve gerektiğinde
analiz edilmesi, mümkün olabilmektedir.

Planlama sektöründe CBS kullanımının
yaygınlaşmasındaki temel etken nedir?

Planlama sektöründe CBS kullanımının
yaygınlaşmasındaki temel etkenlerden birisi kuşkusuz
bilgisayar endüstrisindeki gelişmelerdir. Bu gelişmelerin
kimi tam anlamıyla devrimsel nitelikte kimi ise deneysel
boyuttadır. Özellikle son yıllarda kişisel bilgisayarlardaki
hızlı gelişme ile ticari veritabanı uygulamalarının ve çizim
programlarının kişisel bilgisayarlarda da etkili
kullanılmaya başlanması, bunun yanı sıra iş
istasyonlarında UNIX gibi güçlü ve esnek işletim sistemi
desteği, Windows gibi kullanıcı dostu işletim sistemleri
üzerinde de ticari yazılım seçeneklerinin yaygınlaşması,
CBS teknolojisinin kullanımının artmasındaki temel
etkenler olmuştur.
Cevap: Ayrıca uydu teknolojilerindeki gelişmeler
sonucu, sivil alanda GPS ve uzaktan algılamanın yaygın
kullanımı ve sivil amaçlar için de yüksek çözünürlük
sağlanması ve hata payının azaltılması, bununla birlikte
uydu görüntüleri CBS entegrasyonu ve çakıştırılması,
CBS marketini geliştirmiştir.

CBS kullanımının planlama çalışmalarında verimliliği
arttırmasının nedenleri nelerdir?

Bir CBS kullanımının planlama çalışmalarında
verimliliği en az 10 kat artırdığı, personel gereksinimini
çok azalttığı söylenebilir. Bu verimlilik artışının nedenleri;
• Bilgi yönetiminin ve güncelleştirmesinin verimli
halde yapılmasını sağlaması,
• Daha az hata yapılmasını sağlaması,
• İşgücü ve zaman israfını en aza indirgemesi,
• Bilgi saklamaya ve arşivlemeye yönelik iyi bir
altyapı sağlıyor olması,
• Bilgiye ulaşabilme kolaylığı,
• Gelişmiş sistem güvenirliliği,
• Harita doğruluğu, güvenirliliği ve produktivite,
• Analiz yapma kolaylığı,
• Bir alana ilişkin tüm yazınsal ve grafik verilerin
aynı ortamda tutulması,
• Aynı haritayı birden fazla kullanıcının eşzamanlı
olarak kullanılabilmesi,
• Amaç doğrultusunda gerekli analizlerin yapılarak
sonuç üretilebilmesi,
• Haritaların tümünde değil çalışılacak kısmın
ayrılabilmesiyle, çalışmada işe yaramayan bilgi
yükünden kurtulunması,
• Mekâna ait yazınsal ve grafik veri üzerinden
sorgulama ve raporlama yapılabilmesi,
olarak sayılabilir.

Kısaca CBS nedir?

Coğrafi bilgi sistemleri, vektörel ve yazınsal
verilerin aynı ortamda toplanması, depolanması,
güncellenmesi, amaçlar doğrultusunda sorgulanmasını
sağlayan yazılım, donanım, mekâna ait her türlü veri,
donanım, yazılım ve sistemde çalışan personelden oluşan
sistemdir. Bir başka deyişle coğrafi bilgi sistemleri,
coğrafi olarak tanımlanabilen yazınsal ve vektörel
verilerin aynı ortamda eşlenmesini ve bu veriler üzerinde
amaçlar doğrultusunda verilerin sorgulanması ve analiz
edilmesini sağlayan bilgi sistemidir.

CBS’nin bileşenlerini şekil üzerinde açıklayınız.

CBS’nin bileşenleri kısaca aşağıdaki şekilde
gösterilebilir:
Cevap: CBS’nin bileşenleri üç ana başlık altında
toplanabilir (S:5, Şekil 1.1):
• Mekânsal veri (Vektörel veri, Hava fotoğrafları,
Uydu verileri, Veri kütükleri, İstatiksel veriler),
• Bilgisayar sistemi (Donanım, Yazılım,
Depolama, Ağ sistemi vs.),
• Personel (Veri girişi, Güncellenme, Analiz,
Sistem yönetimi, Metodoloji).

Veri ve bilgi kavramı nasıl tanımlanabilir?

Bir gözlem ya da işlem sonucunda ortaya çıkan
sonuçların rakamlarla ya da harflerle ifade edilmesine veri
denir. Çoğu kez veriler belli bir işleme sokulmadan
kullanılmazlar. Veriler, belli bir işleme sokulduktan sonra
bilgi halini alırlar.

Veri tabanı nedir?

Veritabanları, farklı çalışmalar sırasında
gereksinim duyulan birbirinden farklı, ancak birbiriyle
ilişkilendirilmiş veriler topluluğudur. Bir veritabanında
yer alan veriler bir bütünlük içerisinde bulunur ve amaç
doğrultusunda gerektiği zaman bilgiye dönüşür.
Veritabanı uygulamaları, veri güvenliği, kontrolü,
tutarlılığı, saklanan verilere ulaşım kolaylığı sağlar.

Bilgi sistemleri nedir?

Bilgi sistemleri;
• Konumsal ve
• Konumsal olmayan bilgi sistemleri diye ikiye
ayrılır.
Konumsal olmayan bilgi sistemleri, hastane, üniversite,
banka, kütüphane kayıtları gibi yazınsal veriden oluşan
bilgi sistemleridir. Konumsal bilgi sistemleri ise yazınsal
yerinin yanı sıra bu verilerin konumsal durumlarının da
grafik olarak yer aldığı bilgi sistemleridir.

CBS’de yer alan bir bilgisayar sisteminin temel
bileşenleri nelerdir?

CBS'de yer alan bilgisayar sisteminin temel
bileşenleri, donanım ve yazılımdır. Yazılım ise genellikle
Windows ya da UNIX işletim sistemi üzerine kurulmuş
uygulama yazılımlarıdır. Uygulama yazılımlarını amaç
doğrultusunda şöyle sıralamak mümkündür:
• CBS yazılımları
• Veritabanı uygulama yazılımları
• Sayısallaştırma, vektörizasyon yazılımları
• Uydu görüntülerini işleme amaçlı görüntü işleme
yazılımları,
• Programlama yazılımları

CBS’de yer alan bir diğer bileşen olan personel nasıl
gruplanmalıdır?

Coğrafi bilgi sistemi organizasyonu içerisinde yer
alan bir diğer bileşen personeldir. Bu personeli yaptıkları
işlere göre gruplamak mümkündür. Bu gruplamaya göre
çalışan personel;
• Yöntem belirleme, analiz, kriterlerin
belirlenmesi,
• Veri girişi, arazi çalışmaları,
• Gerekli ise programlama ve görüntü işleme
amaçlarıyla istihdam edilebilirler.

CBS’de kullanılan veri tipleri nelerdir?

CBS’de kullanılan veri tipleri şöyle sıralanabilir
(S:7, Şekil 1.3):
• Ekonomik veriler (Pazarlama, Finansman vb.),
• Kentsel veriler (Altyapı, Kirlilik vb.),
• Doğal veriler (Nüfus, Kadastro vb.),
• Sosyal veriler (Topografya, Jeoloji vb.).

CBS’de kullanılan veri kaynakları nelerdir?

CBS’de kullanılan veri kaynakları şöyle
sıralanabilir (S:7, Şekil 1.4):
• Vektörel (Haritalar, Sayısal haritalar),
• Raster [Hava fotoğrafları, Uydu verileri (ERS,
Spot, Landsat), Arazi ölçümü, Raporlar,
Yayınlar],

CBS’nin taşıması gereken temel özellikler nelerdir?

CBS'nin taşıması gereken temel özellikler şöyle
sıralanabilir:
• Standartlaşma,
• Multi/transdisipliner yapı,
• Veri paylaşımı, esnek ve şeffaf yapı,
• İnternet/ağ ile bağlantı yardımıyla kolay
ulaşılabilirlik,
• Organizasyon, işbölümü/toplam kalite anlayışı.

CBS, birçok meslek disiplininin ortak yer aldığı
konudur. Bu meslek disiplinleri arasında en önemli
olanlarını sıralayınız.

Coğrafi bilgi sistemleri, birçok meslek
disiplininin transdisipliner olarak yer aldığı bir konudur.
Bu meslek disiplinlerinin en önemlileri şöyle sıralanabilir:
• Coğrafya,
• Elektronik,
• Kartografya,
• Fizik,
• Jeodezi,
• Matematik,
• Fotogrametri,
• İstatistik,
• Bilgisayar bilimi,
• Planlama.

Coğrafi bilgi sistemleri gerçek dünyanın bilgisayar
ortamında modellenmesi ve yaratılmasıdır. Bu
gereksinimlere yanıt verebilmek için coğrafi bilgi
sistemlerinin hangi özelliklere sahip olması gerekir?

İlgili gereksinimlere yanıt verebilmesi için
coğrafi bilgi sistemlerinin şu özelliklere sahip olması
gerekir:
• Veri depolama, işleme, sorgulama ve
güncelleme,
• Grafik görüntüleme ve görselleştirme,
• Koordinat sistemi,
• Verilerin yönetimi olanağı, • Grafik ve yazınsal
verilerin bir biriyle aynı ortamda eşlenmesi,
• Verilerin analizi, mekânsal analizlerin
yapılabilmesi.

Raster görüntü nedir?

Raster görüntü, kâğıtta, fotoğrafta, paftada yer
alan taranarak bilgisayara aktarılan dokümanlar, haritalar,
çizimler, uydu görüntüleri, hava fotoğrafları taranarak ya
da dijital kamera vb. yollardan bilgisayara aktarılan
resimlerdir. Raster veri için kullanılan DPI, (dot perinchinch
başına nokta sayısı) raster yerinin kalitesini ortaya
koyar. Nokta sayısı arttıkça veri büyür, ancak kalite artar.

Vektörel veriler nedir?

Vektörel veri, bilgisayar ortamında yer alan
çizgiler, eğriler, noktalar gibi koordinat sistemi üzerinde
ifade edilebilen, başlangıç, bitiş ve kendini tanımlayan
tüm noktalarının koordinatları belirli objelerdir.

Sayısallaştırma nedir?

Vektörel yerinin bilgisayara aktarılması amacıyla
yapılan işleme sayısallaştırma (digitizing) denilmektedir.

Sayısallaştırıcı nedir?

Sayısallaştıncı (digitizer), bilgisayara bağlı özel
bir masa ve bu masaya bağlı tablet adı verilen fareye
benzeyen alete verilen isimdir.

Sayısallaştırıcı ile sayısallaşmanın aşamaları
nelerdir?

Sayısallaştırıcı ile sayısallaştırmanın aşamalarını
şöyle sıralanabilir:
• Harita, sayısallaştırma masasına bantlanır,
• En az iki köşe noktasının (sağ alt, sol üst / sağ
üst, sol alt) koordinatları bilgisayara tanımlanır,
ideal olarak dört köşe noktası ile bu kalibrasyon
yapılır.
• Tablet yardımıyla tek tek haritadaki çizgilerin
üzerinden geçilir.
• Hatalar bilgisayar ortamında düzeltilir.

Ölçek ve çözünürlük nedir?

Haritada gösterilen birimin gerçek dünyadaki
büyüklüğüne olan oranı ölçektir. Coğrafi bilgi
sistemlerinde, amaç doğrultusunda ölçek 1/1'den
1/1.000.000'a kadar değişebilir. Genelde mekâna bağlı
çalışmalarda ölçek 1/500 ile 1/1.000.000 arasında değişir.
Çözünürlük ise daha çok raster veri ile ilgili olup, resim
üzerindeki bir pikselin (resmi tanımlayan her bir nokta/bir
inch'teki nokta sayısı) büyüklüğüdür. Yaygın olarak
kullanılan sivil görüntülerin çözünürlüğü 1000 metre ile 1
metre arasındadır. Çözünürlük düştükçe hassasiyet
azalmaktadır

Çözünürlük, hassasiyet, ölçek ilişkisi nedir?

Çözünürlük düştükçe hassasiyet azalmaktadır. 30
metre çözünürlükte bir görüntü ile çalışıldığında resim
üzerindeki resmi oluşturan her kare gerçek dünyada 30
metreye 30 metrelik bir alanı gösterir ve bu veri üzerinde
yapılacak çalışma 30 metreden küçük değişimleri ortaya
koymak için yeterince hassas çalışma yapmayı engeller.
Ölçek ve çözünürlük arasında bir ilişki vardır. Bu ilişki
Sayfa 12’deki Tablo 1.1’de gösterilmiştir.

Katman nedir ve nerelerde kullanılır?

Coğrafi bilgi sistemlerinde coğrafik özelliklerin
koordine edilebilmesi için harita katmanları kullanılır.
Buradaki her katman gerçek dünyadaki bir coğrafik
özelliği gösterir. Farklı kaynaklardan gelen verileri
organize edebilmenin en kolay yolu katman kullanımıdır.
Katman kullanımını gerekli kılan ikinci sebep ise katman
kullanımının, etkin veri saklanmasını ve idaresini
sağlamasıdır. Katman kullanımı, çok farklı tematik
katmandaki alan ve çizgi özelliklerinin birbirine
karıştırılmadan saklanmasını sağlamaktadır.

Çakıştırmanın aşamaları nelerdir?

Çakıştırmada genelde mantıksal üç aşama vardır.
• Birinci aşamada farklı katmanlardaki bütün çizgi
segmentlerinin kesişimleri hesaplanır.
• İkinci aşamada alanlar belirlenir ve kesişim
noktalarına birer nokta konulur ve
• Üçüncü aşamada her alan için özelikler
hesaplanır ve kesişimin ardından oluşan her
poligon için ortak özellikler belirlenir.
Çakıştırma analizi sentez paftası elde edebilmek ve
sorgulamalar gerçekleştirebilmek için birbirinden farklı
topolojileri üst üste çakıştırmaktadır (S:13, Şekil 1.7 ve
Şekil 1.8 ile S:14 Şekil 1.8 Devam).

CBS’de temel analizler nelerdir?

CBS'de temel analizler genel olarak şöyle
gruplanabilir (S:16, Şekil 1.11):
• Yüzey analizleri (Topografik, Hidrolojik ve 3D
analizler),
• Ağ analizleri (En kısa yol, Ulaşılabilirlik, Servis
alanı saptanması vb.),
• Yakınlık analizleri [Tampon (buffer) analizi].

CBS’de analize geçmeden önce yapılası gereken
işlemler nelerdir?

CBS'de analize geçmeden önce yapılması
gerekenler şöyle sıralanabilir:
• Problemin tespit edilmesi,
• Problemin çözümünde kullanılacak yöntemin
belirlenmesi,
• Problemin çözümünde gerekli olan veri setlerinin
tespit edilmesi,
• Bu veri setleri için problemin çözümünde
kullanılabilecek uygun kritelerin tespit edilmesi.

Yüzey analizleri nedir?

Coğrafi bilgi sistemlerinde yer alan yüzey
analizleri, arazide iki nokta arasındaki düşey mesafenin
hesaplanması, eğim açısından en yüksek eğimli ya da en
düşük eğimli yerlerin tespit edilmesi, planimetrik alanın
ve yüzey alanının, hacmin hesaplanması, kazı dolgu
miktarının hesaplanması, alana ilişkin özelliklerin model
üzerinde gösterilmesi, optik görünürlük analizlerinin
yapılması, farklı açılardan alanın görselleştirilmesi, sanal
olarak alan üzerinde uçuş yapılması gibi işlemleri
kapsamaktadır.

Sayısal arazi modeli nedir?

Sayısal arazi modelleri, önceleri otoyol inşaatları
gibi amaçlar için kullanılan ve workstation ortamlarında
çok yüksek fiyatlı yazılımlarla oluşturulan, arazinin üç
boyutlu görüntüsünü ifade eden sayısal verilerdi. Ancak
bilgisayarların hızları ve grafik özellikleri yükseldikçe,
kullanım alanları artmış ve günümüzde birçok PC yazılımı
ile de yaygın olarak peyzaj mimarlığı, şehir ve bölge
planlama, askeri amaçlı uygulamalar, arazi ölçümleri,
uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri gibi amaçlar
için kullanılmaya başlanmıştır.

Fotogrametrik yöntemlerin sağladığı avantajlar
nelerdir?

Forogrametrik yöntemlerin sağladığı avantajlar
şöyle sıralanabilir:
• Arazi ölçümü yaparak elde edilecek verilere göre
çok daha hızlı sonuca ulaşılır.
• Mevcut haritalarda hatalar ya da arazide
değişimler olabileceği için kartografik haritalara
göre çok daha sağlıklı sonuç elde edilir.
• Çok geniş alanlar için veri elde etmenin en düşük
maliyetli yoludur. Kartografik haritayı
sayısallaştıran kişinin yapacağı hatalar
olmayacaktır.

Sayısal arazi modelleri ile ilgili olarak hangi
kavramlar kullanılmaktadır?

Sayısal arazi modelleri ile ilgili olarak DEM
(digital elevation model-sayısal yükseklik modeli) ve
DTM (digital terrain model-sayısal arazi modeli) adı
verilen modeller kullanılmaktadır.

Yaygın olarak kullanılan DTM’ler nelerdir?

Yaygın olarak kullanılan DTM’ler şöyle sıralanabilir:
• Eğim,
• Baki,
• Yükseklik analizi,
• Su toplanma havzaları,
• Drenaj ağı,
• Gölgelenme,
• Gölge.

Yakınlık analizi nedir?

Yakınlık analizi, bir noktadan, çizgiden ya da
poligondan mesafelerin ölçümü olarak tanımlanabilir.
Yaygın olarak kullanılan şekli tampon analizidir.
Çizgilerden ve noktalardan belirli bir mesafe dâhilinde
yapılabilir. Yakınlık analizi sadece mesafeye bağlı olmak
zorunda değildir. Aynı zamanda zamana da bağlı olarak
yapılabilir. Örneğin bir yerden bir yere mesafe olarak
ulaşma zamanı bulunabilir.

Ağ analizleri nasıl gruplandırılabilir?

Ağ analizleri şöyle gruplandırılabilir:
• En kısa yol analizi,
• Rota belirleme,
• Servis alanı belirleme,
• Belirli bir noktaya yönlendirme,
• Ulaşılabilirlik analizi,
• Seyahat zamanı belirleme vb.

Topoloji nedir?

Vektörel modele dayalı coğrafi bilgi
sistemlerinde öz nitelikleri grafik nesnelere sağlıklı bir
şekilde atayabilmek ve olası çizim hatalarını ortadan
kaldırmak için topoloji kurmak gerekmektedir. Topoloji
kurularak bir çizginin bir nehir ya da yol olduğunu, ya da
bunun toprak tipi vb. gibi alan ile ilgili özellikleri ifade
etmekte olan poligonlar olduğunu sisteme anlatmak
mümkün olmaktadır.

Poligon topolojisi nedir?

Alan ile tanımlanan toprak tipleri, bitki örtüsü,
jeolojik özellikler gibi veri tipleri için kullanılan topoloji
tipidir. Bu topoloji oluşturulduktan sonra veri atanacak
alanların ortasında bir nokta oluşur.

Poligon topolojisi oluşturabilmek için çizimin taşıması
gereken özellikler nelerdir?

Poligon topolojisi oluşturabilmek için öncelikle
çizimin belli özellikleri taşıması gerekmektedir (S:20,
Şekil 1.15). Bu özellikler şunlardır:
• Poligonlar tamamen kapalı olmalı, hiçbir yerde
açık olmamalı,
• Poligonları oluşturan çizgiler taşmamalı,
• Poligonları oluşturan sınırlarda tek bir çizgi
olmalı,
• Çizgiler kesişme noktalarından kırılmalıdır.

Ağ topolojisi nedir?

Nehir, yol, elektrik hatları, kanalizasyon, sulama
hatları gibi çizgisel olarak bir ağ oluşturan veriler için
kullanılan topoloji tipidir.

Ağ topolojisi oluşturabilmek için çizimin taşıması
gereken özellikler nelerdir?

Ağ topoloji tipinin oluşturulabilmesi için de bir
takım kurallara dikkat etmek gerekmektedir (S:21, Şekil
1.16). Bu kurallar şunlardır:
• Kesişen çizgiler kesişme noktalarından kırılmalı,
• Yollar, su şebekesi gibi network topolojisi
oluşturulacak veriler tek çizgi ile ifade edilecek
şekilde çizilmeli,
• Kesişen yerlerde karşılıklı çizgiler uç uca denk
gelmelidir.

Nokta topolojisi nedir?

Cep telefonu ve anten vericileri gibi noktasal
olarak belli bir kapsama alanı ifade eden ya da kuyu,
çeşme gibi noktasal olarak ifade edilebilen veriler bu
topoloji ile ifade edilir. Bu topoloji tipine esas olacak
vektörel veriler mutlaka nokta olmalıdır.

Sorgulama nedir?

Sorgulama, amaç doğrultusunda aranan verilerin
bulunması için kullanılan yöntemdir. CBS’de sorgulama
işlemine query adı verilmektedir (S:22, Şekil 1.17).

Coğrafi bilgi sistemlerinde kaç sorgulama vardır?

Coğrafi bilgi sistemlerinde iki temel sorgulama
vardır:
• Mekânsal sorgulama,
• Öznitelik sorgulaması

3D Feature (3D Detay) nedir?

Üç boyutlu, gerçek dünya nesnelerini, z
değerlerini detaya ait geometri içinde depolayan ve
bunların harita ya da gösterim (ekran vb.) üzerinde
tanımlanmasını sağlayan bir detay çeşididir.

3D Multipatch (3D Çoklu Yama) nedir?

Üç boyutlu uzaya ait hacmi ya da bir ayrık alanı
kaplayan detaylara ait kabuğu ya da dış yüzeyi göstermek
üzere kullanılan bir geometri tipidir.

Active Data Frame (Aktif Veri Çerçevesi) nedir?

Üzerinde çalışılan mevcut katmanların
listelendiği veri çerçevesidir.

Analysis (Analiz) nedir?

Belirlenen bir sorun ya da bir sıkıntıyı gidermek
üzere, bir işlem ya da bir model oluşturarak model
sonuçlarını inceleme, yorumlama ve mümkün olan
sonuçları tavsiye edebilme eylemlerinin tümü.

Analysis Extent (Analiz yayılımı) nedir?

Bir aracın yapacağı işlem üzerinde sınırlamalar
yapabilmek ve sadece bu alanda işlem yapabilmek
amacıyla x, y koordinatları ile tanımlanan alt sol ve üst sağ
köşelerinin içerildiği alan.

Analysis Mask (Analiz maskesi) nedir?

ArcGIS Spatial Analiz ve 3D Analiz
uzanımlarında kullanılan bir raster verisetine ait, sadece
seçilen hücreleri içerecek alanda yapılan uzamsal
analizdir.

Animation (Animasyon) nedir?

ArcGIS 3D Analiz ve ArcGlobe üzerinde, ilişkili
nesnelere bağlı değişikliği yansıtan dinamik özelliklerdeki
değişimi tanımlayan gösterim (ekran vb.) görüntülerine ait
bir koleksiyonun artarda oynatılması ile meydana getirilen
canlandırma.

Animation Manager (Animasyon Yöneticisi) nedir?

3D Analiz içinde, animasyonu oluşturan parçalar
başta olmak üzere animasyona ait ayarların yapıldığı,
düzenlendiği ve ön izlendiği arayüzdür.

ArcGIS Spatial Analyst (ArcGIS Spatial Analiz) nedir?

Uzamsal modelleme ve detayların analizi
imkanını sağlayan bir ArcGIS uzanımıdır.

ArcToolbox Window (ArcToolbox Penceresi) nedir?

Bir çapalanabilir pencere olan ArcToolbox
Penceresi, ArcGIS içindeki araç çubuklarına ait içeriği
göstermek, yönetmek ve kullanmak için kullanılan bir
penceredir.

Attribute (Öznitelik) nedir?

CBS içinde genellikle tabloda depolanan ve
detaya bir unik tanımlayıcı ile bağlı olan, vericoğrafi detay
hakkında saklanan ya da depolanmak istenen bilgilerin
tümü.

Azimuth (Azimut) nedir?

Bir merkez noktadan çizilen baz doğru ile aynı
merkez noktadan çizilen ikinci bir doğru arasındaki açı.

Band (Bant) nedir?

Komşu dalga boyları ya da elektromanyetik
spektrumun görünür bantları gibi ortak karakteristiklere
sahip frekanslara ait set.

Buffer (Tampon) nedir?

Bir harita detayı etrafında hesaplanan eş mesafe
ya da eş zaman bölgesi.

CAD nedir?

Bilgisayar destekli tasarım kelimelerinin
İngilizce kısaltmasıdır. Tasarım, çizim ve grafik bilginin
gösterilmesi için kullanılan bir bilgisayarlı sistem.

Cell (Hücre) nedir?

Bir resim, bir raster ya da bir gride ait içinde bilgi
depolanan en küçük birim.

Cell Selection (Hücre Seçimi) nedir?

Ya etkileşimli bir yolla ya da bir SQL
sorgulaması ile birbirine bağlı hücreleri seçme işi.

Cell Size (Hücre Boyutu) nedir?

Bir resim üzerinde harita birimi ile ölçülen ve bir
alanı işgal eden dikdörtgen boyutlu alan.

Cell Statistics (Hücre İstatistikleri) nedir?

ArcGIS Spatial Analiz fonksiyonları yardımıyla,
çoklu girdi rasterlarında aynı konumda bulunan her bir
hücreye dayalı çıktı raster veriye ait her bir hücre için hesaplanan
istatistikler.

Classification (Sınıflandırma) nedir?

Öznitelik değerlerine dayalı olarak girdileri
gruplara ya da kategorilere ayırma işlemi.

Clip (Kırp, Kes) nedir?

ArcInfo'da bir coverage detayından bir diğer kes
coverage detayı ile tanımlanan alanı keserek çıkarma
işlemi.

Cluster Tolerance (Küme Toleransı) nedir?

Coğrafi veritabanı detay sınıflarında, topoloji
içinde yer alan düğüm noktaları arasında minimum tolere
edilebilecek mesafe.

Clustering (Kümeleme) nedir?

Küme toleransı içinde yer alan detayların
yakalanması için kullanılan bir topoloji onama işlemi.

Color Ramp (Renk Aralığı) nedir?

Bir harita üzerinde yer alan sınıfları ayırmak
üzere kullanılan renk aralığıdır.

Colormap (Renk Haritası) nedir?

Renklerle ilişkili değerlere ait set. Renk haritalar'
daha çok, çeşitli farklı platformlar üzerinde bir raster veri
setini sürekli olarak göstermek için kullanılırlar.

Column (Kolon) nedir?

Bir tabloya ait dikey boyut. Bir tablo içinde yer
alan satırlar ya da tüm kayıtlar için her bir kolon içinde
özniteliğe ait bir tip değer depolanır.

Compression (Sıkıştırma) nedir?

Veri ele alma ve depolama için dosya boyutunu
azaltma işlemi

Continuous Feature (Sürekli Detay) nedir?

3D Analiz uzanımında, uzamsal olarak ayrık
olmayan detay.

Continuous Raster (Sürekli Raster) nedir?

Bir yüzey formu için sürekli değişen değerlere
sahip bir setten oluşan ve dünyayı gösteren bir raster.

Contour Line (Eş Yükseklik Eğrisi) nedir?

Deniz düzeyini kaynak düzlem olarak kabul eden
eş bir düzey üzerinde yer alan noktaları birleştirerek aynı
yüksekliğe sahip noktaları ifade eden harita üzerinde
çizilen bir çizgi.

Conversion (Dönüşüm) nedir?

Raster'dan vektöre olan dönüşüm gibi bir veri
yapısından bir diğerine ya da x, y koordinat tablosundan
nokta shapefile'e veya shapefile'den coverage'e dönüşüm
gibi bir veri formatından bir diğerine dönüştürme işlemi.

Coordinate System (Koordinat Sistemi) nedir?

Bir noktaya ait konumu tanımlamak için bir alana
ait yüzey üzerine oturtulan bir sabit kaynak iş çerçevesi.

Cut/fill (Hacim/Dolgu) nedir?

İki yüzey arasındaki değişime ait alan ve
hacimlerini belirleyen bir ArcGIS Spatial Analiz
fonksiyonu.

Data (Veri) nedir?

Belirli bir yapıda düzenlenen ilgili olguların
toplaması; bilgisayar tarafından üretilen, depolanan ya da
işleme sokulan temel bilgi öğeleri.

Data Frame (Veri Çerçevesi) nedir?

ArcMap'te bir ya da daha fazla katman için
vericoğrafi bir uzunluğu, sayfa uzunluğunu, koordinat
sistemini ve diğer gösterim özelliklerini tanımlayan bir
harita öğesi.

Data Source (Veri Kaynağı) nedir?

Tüm vericoğrafi veriler.

Data Type (Veri Tipi) nedir?

Depolanan yerinin türünü belirleyen tablodaki bir
değişken, alan ya da sütunun özelliği.

Database (Veritabanı) nedir?

Bir birim olarak yönetilen ve depolanan ve veriyi
güncellemek ve sorgulamak için genellikle yazılım ile
ilişkilendirilen sürekli yerinin bir ya da daha fazla
yapılanmış kümesi.

Discrete Raster (Ayrık Raster) nedir?

Net sınırlara ve tanımlar ve kategoriler
özelliklerine sahip olayları gösteren bir raster.

Distance Field (Mesafe Alanı) nedir?

Survey Analiz Ölçüm Gezgini içinde,
hesaplamada kullanılmak için mesafelerin girildiği bir
alan.

Dissolve (Çözmek, Birleştirmek, Bütünleştirmek)
nedir?

Belirlenen öznitelik verisi değerlerine göre
konumsal veriyi bütünleştirme ve toplulaştırma işlemi.

Fuzzy Tolerance (Bulanıklık Toleransı) nedir?

ArcInfo içinde, topoloji yapılandırıldığında,
içinde detay koordinatlarının, her bir diğeri ile çakışması
için uyarlandığı mesafe.

Geodatabase (Coğrafi Veritabanı) nedir?

ESRI tarafından geliştirilen nesne tabanlı bir veri
modeli olup, vericoğrafi detayları ve öznitelikleri nesneler
olarak tanımlayan, nesneler arasındaki ilişkileri ortaya
koyan ve bunları bir ilişkisel veritabanı yönetim sistemi
içinde kullanıma sunan bir yapıdır.

Geoprocessing (Coğrafi işlemler) nedir?

CBS çalışma alanında depolanan veriyi işlemek
için kullanılan bir CBS operasyonu.

Kriging (Kriging) nedir?

Çevreleyen ölçülmüş değerlerden ağırlıkları
oranında yararlanarak bilinmeyen noktalara ait ölçümleri
kestirerek hesaplamak için kullanılan bir interpolasyon
tekniğidir.

Overlay (Çakıştırma) nedir?

Aynı koordinat sistemi ile kaydedilmiş bulunan
iki ya da daha fazla haritanın üst üste bindirilmesi ve
çakıştırılması olup, buradaki amaç, aynı coğrafi uzay
içinde yer alan detaylar arasındaki ilişkileri göstermektir.

Offset (Öteleme) nedir?

Belirli bir sabit miktar ya da bir ifade sonucunda
ortaya konulan değer kadar, gösterim (ekran vb.) içinde
detayları ya da bir yüzey için "z" değerlerini değiştirmek,
ötelemek, itmek.

Projection (Projeksiyon) nedir?

Yeryüzüne ait eğri yüzeyler üzerinde yer alan
detayların bir düzlem yüzey üzerine taşınmasını sağlayan
bir yöntem.

Pyramid (Piramit) nedir?

Raster veri setleri içinde, gösterim ve işlem
performansını artırmak üzere, orijinal veriye ait katmanlar
için azalan çözünürlük seviyelerinde orijinal veriye ait
kopyaların hazırlanması ile oluşturulan bir azaltılmış
çözünürlüklü katman.

Coğrafi Bilgi Sistemleri özellikle hangi açılardan planlama çalışmalarına yarar sağlamaktadır?

CBS Bileşenlerinden mekansal veriler hangileridir?

CBS Bileşenlerinden Bilgisayar Sistemi bileşeni neleri kapsamaktadır?

CBS Bileşenlerinden Personel Bileşeni neleri kapsamaktadır?

Bilgi Sistemi nedir?

Bilgi sistemleri kaça ayrılır?

İki temel tipte; numerik veriler, karakter veriler.

Raster veri nedir?

Vektörel veri nedir?

Ölçek nedir?

CBS'de temel analizler genel olarak kaç gruba ayrılır?

Datum nedir?