Coğrafi Bilgi Sistemlerine Giriş Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Ünitede bahsedilen ölçüm birimlerinin yazınız.

Ünitede basedilen ölçüm birimleri sırasıyla: uzunluk, açı, yay, alan, sıcaklık ve kuvvet olarak belirtilmiştir. 

1 Kilometre kaç milimetredir?

Bir metre 1000 milimetre ve bir kilometre de 1000 metre ise 1 kilometre 1000 x 1000 milimetre yani 1000000 milimetre yada 1 milyon milimetredir. 

25° 30' 45" şeklinde altmışlık bir açı değeri kaç derece, kaç dakika ve kaç saniye olarak ifade edilmiştir. 

25 derece, 30 dakika ve 45 saniye ile ifade edilir. Buna altmışlık açı biriminde gösterim denilmektedir. Bir derece 60 dakika, veya 3600 saniyedir. 

60° 50' 6'' - 20° 40' 3'' işleminin sonucu kaç derecedir.

Çıkarma işlemi için iki açı değerinin ondalık olarak ifade edilmesi gerekir. Ancak işlem kolaylığı açısından önce dakika ve saniyeler üzerinde çıkarma işlemi uygularsak; 

6 - 3 = 3/60 dakika + (50-40) dakika = 10.5 dakika 

10.5 dakika = 10.5 / 60 =  0.175 derecedir.

Sonuç 60 - 20 + 0.175 = 40.175 derecedir    

Milyem nedir?

Milyem: Bir çemberin 6400’e bölünmesi sonucu oluşan merkez açısına “1 milyem” denir ve son rakamın üzerine “=” eklenerek gösterilir.

Dünya üzerindeki 1 km’lik mesafe kaç milyemdir?

Dünya üzerindeki 1 km’lik mesafe 1 milyemlik açı değerine bu da 1 metrelik yay uzunluğuna karşılık gelmektedir

Radyan nedir?

Bir çemberde yay birimi olarak “radyan” ifadesi kullanılır. Bir çemberde, uzunluğu yarıçapına eşit olan bir yay parçasını gören merkez açıya bir radyanlık açı denir

Ölçme işlemlerinde karşılaşılan hatalar kaç gruba ayrılabilir?

Ölçme işlemlerinde karşılaşılan hatalar üç şekildedir. Bunlar;

a. Kaba hatalar

b. Sistematik (düzenli) hatalar

c. Tesadüfi (düzensiz) hatalar

Bir açı ölçümünde 69 gradlık bir ölçüm yerine 96 gradlık bir ölçüm yazılmıştır. Yapılan hata hangi kategoride gösterilebilir?

Kaba hatalar, genellikle kişilerden kaynaklanan ve dikkatsizlikler sonucu meydana gelen hatalardır. Örneğin bir uzunluk ölçmesinde 20 metrelik bir veya birkaç ölçümün hesaba katılmaması, bir açı ölçümünde 69 gradlık bir ölçüm yerine 96 gradlık bir ölçümün okunması, 27 gradlık bir açı hatasının meydana gelmesine sebep olmaktadır. B

Çelik metre ile çok soğuk bir havada yapılan ölçüm hatalı çıkmıştır. Bu ne tür bir hatadır.

Sıcaklık farkından dolayı çelik şerit metre bazı esneme ve büzülmelere maruz kalacaktır. İşte sıcaklık farkından kaynaklanan bu hata bütün ölçüleri etkileyecek ve sonuçta elde edilen toplam ölçü değeri yanlış elde edilecektir. Bu tür hatalara sistematik hatalar denilmektedir.

Doğruluk ve hasasiyeti bir birinden ayran fark nedir? 

Doğruluk; bir ölçüm işleminde yapılan ölçümün hatalardan ne ölçüde arındırıldığının bir ifadesidir. Hassasiyet ise; ard arda yapılan ölçümlerin ne ölçüde tutarlı olduğunu ifade eden bir terimdir.

Bir üçgenin iç açıları toplamı ile her bir açısının ölçülen değerlerinin toplamı arasındaki farka ne denir? 

bir üçgenin iç açıları toplamı 180°’dir. Bir karenin iç açıları toplamı 360°’dir. Ölçüm yapılacak objelerin bazen değerleri bilinebilir. Bu bilinen değer ile ölçülen değer arasındaki fark ise “gerçek hata” olarak ifade edilir

Bir nesnesin birden fazla kez ölçülen değerleri bir birinden farklıdır. Örneğin 3001, 2999 ve 3000 değerleri ölçülmüştür. Kesin değer kaç olmalıdır.

3000. Ölçüm yapılacak alanda genellikle gerçek değer bilinmez. Bunun için bir dizi ölçüm yapılır. Bu ölçümlerin aritmetik ortalamaları sonucunda kesin değere en yakın değer elde edilir ve hesaplamalarda bu değer kullanılır.

Yapılan ölçümler sonucunda karenin iç açıları toplamının 400.0040g olduğu hesaplansın. Buradaki -40cc ölçü hatası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nasıl dengelenebilir?

Bu 40cc’lik ölçü hatası ölçülen açılardan 10cc çıkarılarak ölçü dengelemesi işlemi yapılır.

Ölme işleminde bahsedilen toleransı açıklayınız?

Yapılan hatanın belli bir sınır içerisinde olması gerekir. Bu sınır değere “Tolerans Değeri” denir. Tolerans değeri yapılan çalışmadaki hassasiyete ve ölçüm işlemindeki büyüklüğe göre değişir. Tolerans değerleri, Harita Yapım Yönetmeliklerinde belirtilmektedir. Yapılan ölçümler tolerans değerlerinden fazla ise ölçümler tekrarlanarak yapılan hatanın tolerans değerinde olması sağlanmalıdır.

Detay ölçümü yapılırken bağlama yöntemi neden pek tercih edilmez?

Yöntemde ölçümler kontrollü olarak yapılamaz. Bir ölçüde yapılan hata sadece hata yapılan noktada kalmaz, diğer noktalar da bu hatadan etkilenir. Bu yüzden ölçüm yapılırken son derece dikkatli ölçüm yapmak gerekmektedir.

Uzunluk ölçümünde kullanılan dik koordinat yönteminin değişik uygulamaları nelerdir? 

Yöntemin değişik uygulamalar vardır. Bunlar;

• Alanın bir kenarının ölçü doğrusu yapılması,

• Herhangi bir köşegenin doğru ölçüsü yapılması,

• Birden fazla ölçü doğrusunun kullanılmasıdır.

Bağlama yöntemi ile dik koordinat yöntemini karşılaştırınız?

Bağlama yönteminde, prizma kullanılmayıp sadece uzunluklar kullanıldığı için diğer yönteme göre daha kolay olmaktadır. Fakat bu yöntemde ölçü hataları, ölçüm yapılan noktada kalmayıp diğer noktalara da etki etmektedir. Dik koordinat sisteminde, prizma ile dik düşülmesi tecrübe isteyen bir iştir. Buna karşılık ölçülerin kontrollerinin kolayca yapılabilmesi, yapılan hataların ölçüm yapılan yerde kalıp diğer noktalara tesir etmemesi nedeniyle diğer metoda göre daha kolay bir yoldur.

Kadastro ölçümlerinde, her düşülen dikin ve buna ait ölçülerin doğru olup olmadığı nasıl kontrol edilir?

Kadastro ölçümlerinde, her düşülen dikin ve buna ait ölçülerin doğru olup olmadığı Pisagor teoremine göre kontrol edilir. Kontrol sonucunda hata bulunursa, ölçüler arazide tekrarlanarak hatalar giderilir. 

Ölçü krokisi nedir?

Detay alımı işlerinde, ölçülen yerleri ve yapılan ölçümleri göstermek üzere bir detay krokisi hazırlanır. Bu krokiler; ölçüm yerlerinin neresi olduğunu, hangi ayrıntıların ölçüldüğünü göstermelidir.