Coğrafi Bilgi Sistemlerine Giriş Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Harita projeksiyonu nedir?

Harita projeksiyonu, fiziksel yeryüzünün belli bir koordinat sistemine göre tanımlı bir referans yüzey modeli üzerindeki görüntüsünü düzlem üzerine ya da düzleme açılabilen yardımcı, aracı yüzeyler üzerine geometrik ilişkiler ve/veya matematik bağıntılar aracılığı ile aktarma işlemidir

Açıları koruyan projeksiyonların özellikleri nelerdir?

Açıları koruyan projeksiyon tiplerinde kenar uzunlukları büyük veya küçük olabilir, aynı şekilde yüzey alanları da büyük veyaküçük olabilir. Ancak harita üzerinde gösterdikleri şekil bakımından aynı fiziksel yeryüzü şekillerine benzemektedir.

Projeksiyonlar yüzey konumlarına göre kaça ayrılırlar?

Projeksiyon yüzeyinin, yerin dönme eksenine olan konumuna göre 3’e ayrılırlar. Bunlar;

• Normal Konumlu Projeksiyonlar,
• Transversal Konumlu Projeksiyonlar,
•  Eğik Konumlu Projeksiyonlar

Projeksiyon nedir?

Üç boyutlu yeryüzünün, iki boyutlu düzlemlere matematiksel bağıntılar veya geometrik ilişkiler yardımıyla temsil edilme işlemine “Projeksiyon” denir.

Kaç çeşit projeksiyon bulunmaktadir?

Genel olarak üç tip projeksiyon bulunmaktadır. Bunlar;

• Silindirik Projeksiyonlar,
• Konik Projeksiyonlar,
• Düz Projeksiyonlar

Merkator projeksiyonu ile yapılan haritaların özellikleri nelerdir?

• Meridyenler, birbirine paralel ve eşit aralıklı düz çizgiler halindedir,
• Kutuplara doğru deformasyonlar çok arttığından kutup bölgesine yakın bölgelerin haritası bu projeksiyon yöntemi ile yapılamaz,
• Meridyenler ve paraleller birbirine diktir,
• Meridyenler birbirine paralel olduğu için kerte hattı doğrudur. Bu sebepten dolayı genellikle seyrüsefer için bu projeksiyon sistemi ile yapılan haritalar kullanılır,
• Mesafeler ve alanlar kutup civarında aşırı derecede bozuktur

Transversal Merkator projeksiyonu ile Merkator projeksiyonunda silindirin teğet olduğu kısımlar nelerdir?

Merkator projeksiyonda silindirin teğet olduğu kısım ekvatordur.Transversal Merkator projeksiyonda ise  silindir herhangi bir meridyen dairesine teğet olarak geçirilir.

Topoğrafik haritaların üretilmesinde tercih edilen projeksiyon türü nedir?

Topoğrafik haritaların üretilmesinde tercih edilen bir projeksiyon türü Universal Transversal Merkator projeksiyondur.

Açıların ve dilim orta meridyeni uzunluğunun doğru olduğu projeksiyon türü nedir?

Universal Transversal Merkator projeksiyon sisteminin başlıca özelliği açıların ve dilim orta meridyeni uzunluğunun doğru oluşudur.

Universal Transversal Merkator projeksiyonu ile yapılan haritalarda dünya kaç dilime (zone) ayrılır?

Dünya, başlangıç meridyenleri 6°’de bir değişen 60 dilime (zone) ayrılır.

Universal Transversal Merkator projeksiyonu ile yapılan haritalarda uzunluk birimi nedir?

Universal Transversal Merkator projeksiyonu ile yapılan haritalarda uzunluk birimi metredir.

Yer kürenin çevresine koni şeklinde kâğıt sarılarak, küre üzerindeki paralel ve meridyenlerin koni üzerine yansıtıldığı projeksiyon sistemi nedir?

Konik Projeksiyon sistemi

Konik projeksiyonlar genelde kaç kısma ayrılmaktadır?

Konik projeksiyonlar genelde iki kısımda incelenir. Bunlar;

• Polikonik Projeksiyon,
•  Lambert Komformal Konik Projeksiyon’dur. 

Polikonik projeksiyon ile yapılan haritaların özellikleri nelerdir?

Polikonik projeksiyon ile yapılan haritaların özellikleri aşağıdaki gibidir;

• Ekvator ve merkezi meridyen birbirine dik ve düz hatlar halindedir,
• Merkezi meridyenin her iki tarafındaki meridyenler, içe bükey kavisli olup ekvatordan kutuplara doğru birbirine birleşecek şekildedir,
• Merkezi meridyen üzerinde, paralellerin araları birbirine eşit ancak kavislidir,
• Merkezi meridyenin her iki tarafında 560 millik bir saha içinde, ölçek ve alanlar üzerindeki hatalar %1’i aşmaz. Bu yüzden alan koruyan projeksiyonlardır,
• Yönler doğrudur,
• Kerte hattı eğridir.

Lambert Komformal Konik Projeksiyonu ile yapılan haritalarda  dikkat edilmesi gereken  husus nedir?

Ölçeklerde meydana gelebilecek hataları en aza indirebilmek ve gerçek doğruluğu sağlayabilmek için standart paraleller arası 20 dereceyi geçmemelidir.

Kutup bölgelerinin haritalanması çalışmalarında hangi projeksiyon sistemi kullanılmaktadır?

Kutup bölgelerinin haritalanması çalışmalarında genellikle Düzlem Projeksiyonlar kullanılır.

Koordinat sistemini tanımlamak için gerekli olan parametreler nedir?

Koordinat sistemini tanımlamak için en az 3 parametreye ihtiyaç vardır. Bu parametreler;

• Başlangıç noktası,
• Dönüklüğü,
• Birimi’dir.

Meridyen (boylam) daireleri nedir?

Kutuplardan geçen düzlemlerin yer küre ile arakesitine ve ekvatora dik, kutuplarda birleşen dairelere meridyen (boylam) daireleri denir.

Datum nedir?

Datum, herhangi bir noktanın yatay ve düşey konumunu tanımlamak için başlangıç alınan referans yüzeyidir. Datum, Yer’in şeklini ve boyutunu tanımlayan bir referans sistemidir. Datum yatay ve düşey olmak üzere ikiye ayrılır. Yatay datum; Koordinatlar için referans alınan başlangıç yüzeyini, Düşey datum; Yükseklikler için referans alınan başlangıç yüzeyini tanımlar. Bir datum; elipsoidi, enlem-boylam oryantasyonu ve fiziksel bir orijin ile tanımlanır.

Pafta nedir?

Bir memleketin veya bir bölgenin haritasının boyutlarının belirlenmiş parçasına “Pafta” denir.