Kamu Özel Kesim Yapısı Ve İlişkileri Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

İşletmeler hangi sınıflara ayrılır?

İşetmeleri, faaliyet alanlarına göre işletmeler, tüketicilerin türüne göre işletmeler, üretilen mal ve hizmet türüne göre işletmeler, üretim faktörlerinin mülkiyetine göre işletmeler, büyüklüklerine göre işletmeler, hukuksal yapılarına göre işletmeler, birlikler veya işletme birleşmeleri şeklinde sınıflandırabiliriz

Faaliyet alanlarına göre işletmeler hangi sınıflara ayrılır?

Faaliyet alanlarına göre işletmeleri üretici işletmeler, hizmet işletmeleri ve satıcı işletmeler veya pazarlama kurumları şeklinde sınıflandırabiliriz.

Tüketicilerin türüne göre işletmeler hangi sınıflara ayrılır?

Tüketicilerin türüne göre işletmeleri en son tüketiciler için mal ve hizmet üreten işletmeler ve diğer işletmeler için mal ve hizmet üreten işletmeler şeklinde sınıflandırabiliriz.

Üretilen mal ve hizmet türüne göre işletmelerdeki temel sektörler hangileridir?

Bu temel sektörler, tarım, ormancılık, avcılık ve balıkçılık işletmeleri, madencilik ve taş ocakları işletmeleri, sanayi ve endüstriyel işletmeler, ticaret işletmeleri, banka işletmeleri, taşıma ve depolama işletmeleri ve hizmet işletmeleridir.

İşletmeler Üretim Faktörlerinin Mülkiyetine göre nasıl sınıflandırılır?

Özel işletmeler, kamu işletmeleri, karma işletmeler ve yabancı sermayeli işletmeler olarak sınıflandırılırlar.

Büyüklüklerine göre işletmeler nasıl sınıflandırılır?

Büyüklüklerine göre işletmeler, küçük ölçekli işletmeler, orta ölçekli işletmeler ve büyük ölçekli işletmeler olmak üzere 3 ana grupta sınıflandırılır.

Ülkemizde işletmelerin hukuki yapısını düzenleyen temel kanun hangisidir?

Ülkemizde işletmelerin hukuki yapısını düzenleyen temel kanun Türk Ticaret Kanunu’dur.

Kanuna göre özel işletmeler yasal yapıları açısından veya tüzel biçimlerine göre nasıl sınıflandırılır?

Kanuna göre özel işletmeler yasal yapıları açısından veya tüzel biçimlerine göre kişi işletmeleri, şirketler ve kooperatif işletmeleri olarak sınıflandırılır.

Birlik ve birleşmelere göre işletmeler nasıl sınıflandırılır?

Birlik ve birleşmelere göre işletmeler, holding, tröst, konsern, kartel, centilmenlik anlaşmaları ve şirketler birliği şeklinde sınıflandırılır.

İşletmeler faaliyetlerinin coğrafi dağılımı bakımından nasıl sınıflandırılır?

İşletmeler faaliyetlerinin coğrafi dağılımı bakımından ulusal işletmeler, uluslararası işletmeler, çok uluslu işletmeler ve küresel işletmeler şeklinde sınıflandırılır.

İşletmenin kuruluşuna karar verdikten sonraki aşama nedir?

İşletmenin kuruluşuna karar verilince, sıra amaca uygun bir hukuksal yapının seçimi ve ona kişilik kazandırmaya gelir.

Hukuka göre kişi kimdir?

Hukuka göre kişi, hak sahibi olan ve haklarından faydalanabilme yetkisi olan varlıklardır.

Hukuka göre hak nedir?

Hukuka göre hak, kanunun himaye ettiği menfaat anlamına gelir.

TTK’ye göre özel işletmeler yasal yapıları açısından veya tüzel kişiliklerine göre nasıl sınıflandırılır?

TTK’ye göre özel işletmeler yasal yapıları açısından veya tüzel kişiliklerine göre tek kişi işletmeleri, şirketler (adi ortaklıklar, ticaret ortaklıkları) ve kooperatifler olarak sınıflandırılır.

TTK’ye göre ortaklıklar(şirketler) nasıl sınıflandırılır?

TTK’ye göre ortaklıklar, kolektif ortaklık, komandit ortaklık, anonim ortaklık, sermaye paylara bölünmüş komandit ortaklık, limited ortaklık ve kooperatif ortaklık olarak sınıflandırılır.

Özel işletmeleri tanımlayınız.

Özel işletmeler, sermayesinin tamamı veya büyük bölümü özel kişilere ait olan işletmelerdir. Bunlar, hemen hemen her sektöre dağılmış, ulusal gelirin büyük bir bölümünü üreten, kamu işletmelerine göre nispeten küçük hacimli fakat sayıları çok olan işletmelerdir.

Özel işletmelere örnek veriniz.

Bir çiftlik, bir ayakkabı veya giysi mağazası, torna atölyesi, banka, holding özel işletmelerdir.

Özel işletmeler hukuksal yapıları bakımından nasıl gruplandırılır?

Özel işletmeler hukuksal yapıları bakımından tek kişi işletmeleri, şirketler, kooperatifler, dernek ve vakıf işletmeleri olarak dört gruba ayrılır.

Tek kişi işletmeleri açıklayınız.

En çok görülen işletme türüdür. İşletmenin sahibi her türlü işletme faaliyetlerine karar verir, uygular ve denetler. İşletmenin karları ve riskleri de tek başına işletme sahibine aittir.

TTK’ye göre ticari işletme nedir?

TTK’ye göre ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedefleyen faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir.

Tek kişi işletmeleri kimler tarafından kurulur?

Tek kişi işletmeleri, tacirler, esnaflar, sanayiciler, sanatkarlar ve serbest meslek erbapları tarafından kurulur

Tek kişi işletmelerin avantajları nelerdir?

Tek kişi işletmelerinin kurulmasının kolay olması, kâr bölümüne olanak tanıması, yetkinin tek elde toplanması nedeniyle çabuk karar vermeyi olanaklı kılması ve örgütsel yapının esnek olması avantajdır.

Tek kişi işletmelerin dezavantajları nelerdir?

Tek kişi işletmelerinin büyüklüklerinin sınırlı olması, yaşamlarının sahibinin ömrüyle sınırlı olması, çağdaş yönetim tekniklerini uygulama bakımından yeterli olmaması ve borçlar karşısında tacirin sınırsız sorumlu bulunması dezavantajdır.

Ortaklık nedir?

Birden çok kişinin bir iktisâdi amaca ulaşmak için aralarında anlaşarak para, mal veya emeklerini bir araya getirmek suretiyle kurdukları ticarî işletmelere ortaklık adı verilir.

Bir işletmenin ortaklık sayılabilmesi için hangi özelliklere sahip olması gerekir?

Bir işletmenin ortaklık sayılabilmesi için aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekir: • Ortaklığı kuran kişilerin sayısı birden fazla olmalıdır. • Ulaşılmak istenen ortak bir amaç bulunmalıdır. • Ortak amaca ulaşmak için ortaklar aralarında bir anlaşma yapmalıdır. • Belirlenen amaca ulaşmak için para, mal, emek ve sermaye konulmalıdır.

Bir şirkette olması gereken özellikler nelerdir?

Bir şirkette aranan özellikler aşağıdaki gibidir: • Ortaklığı kuran kişiler birden fazla olmalıdır. Bu kişiler gerçek veya tüzel kişi olabilir. • Ortak bir amacın bulunması gerekir. • Ortak amaca ulaşabilmek için ortaklar arasında bir anlaşma/sözleşme bulunmalıdır. • Ortaklar mal ve emeklerini sermaye olarak şirkete getirmelidir.

Adi şirketler hakkında bilgi veriniz.

Adi şirketler, iki veya daha fazla kişi tarafından kurulur. Şirket kararları tüm ortakların oybirliği ile alınır. Bu şirketler her türlü konuda kurulabilir. Tüzel kişilikleri yoktur. Borçlar kanununun hükümlerine tabidirler. İflasa tabi değillerdir. Ticaret siciline şirket olarak kayıt olmazlar.

Ticaret şirketleri hakkında bilgi veriniz.

Ticaret şirketlerinin yazılı olarak kurulma zorunluluğu vardır. Kanunların belirttiği şekil şartlara göre kurulması gerekir. Ticaret şirketlerinin ayrı bir tüzel kişiliği vardır. Şahıs şirketi ve sermaye şirketi olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Kolektif Şirket ve Adî Komandit Şirket Şahıs Şirketi; Anonim Şirket, Limitet Şirket ve Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket ise sermaye şirketidir.

Şahıs şirketini tanımlayınız.

Belli sayıda kişinin kurduğu ve sorumlulukları kişisel olan ortaklıklara şahıs şirketi denir. Şahıs şirketlerinde ortak sayısı azdır ve ortaklığın devri oldukça zordur.

Şahıs işletmelerinin avantajları nelerdir?

Şahıs işletmelerinin kurulması kolaydır. Yetkileri işletme sahibi olan kişide toplanmıştır. Faaliyetlerinde gizlilik vardır, kâr bir tek elde toplanır. İşletme örgütü esnek bir yapıya sahiptir ve kredi bulma imkânları vardır.

Kollektif şirketin tanımı nedir?

Kollektif şirket, ticarî bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir.

Şahıs işletmelerinin dezavantajları nelerdir?

Büyümeleri sınırlıdır, gelişmiş bir örgüt ve yardımcılardan yoksundurlar. İşletmenin devamı belirsizdir ve işletmenin tüm borçlarına karşı sorumluluğu vardır.

Kollektif ortaklıkların başlıca özellikleri nelerdir?

• Ortaklık gerçek kişiler arasında yapılan bir sözleşmeye dayanmaktadır. • Ortaklıkların sorumlulukları sınırsızdır ve şirket borçlarından dolayı zincirleme sorumludur. • Ortaklardan her birinin ayrı ayrı şirketi yönetme hak ve görevi vardır. • Şirketin sermaye gücü ortakların varlığına bağlıdır. • Ortaklar arasında ilişkiler karşılıklı güvene dayandığından ve ortaklar tüm varlıklarıyla sorumlu bulunduklarından, ortaklar arasında değişiklik yapılması zorlaştırılmıştır.

Komandit Şirketi tanımlayınız.

Ticarî bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir.

Komandite ile komanditer arasındaki fark nedir?

Sorumluluğu sınırlı olmayan ortaklara komandite, sorumluluğu sınırlı olanlara komanditer denir.

Komandit ortaklığın avantajları nelerdir?

Komandit ortaklığın kuruluşu kolay ve masrafsızdır. Komandite ortakların ortaklık borç yükümlülüklerinden tüm mal varlıklarıyla sınırsız ve zincirleme sorumlu olmaları, bu tip ortaklıklara piyasada güven sağlar.

Adi komandit ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket arasındaki fark nedir?

Adî komandit şirket bir şahıs şirketi iken, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketidir.

Komandite ortaklar ile komanditer ortaklar arasındaki fark nedir?

Komandite ortaklar, gerçek kişilerdir. Komanditer ortaklar ise gerçek veya tüzel kişi olabilirler. Komandit şirketler komandite ortaklar tarafından yönetilirler. Komanditer ortaklar yıl sonunda hesaplarını denetleyebilirler ve kârdan sermayeleri oranında pay alırlar.

Sermaye şirketleri hakkında bilgi veriniz.

Sermaye şirketleri, şirket türünün belirlenmesinde sermayenin önemli olduğu şirketlerdir. Sermaye şirketleri, ortakların koymayı taahhüt ettikleri sermaye paylarından oluşur. Sermaye şirketlerinde ortakların sorumluluğu, koydukları sermaye ile sınırlıdır. Ortaklık payları kolaylıkla satılabilir veya devredilebilir.

Şahıs şirketleri ile sermaye şirketleri arasındaki farklar nelerdir?

Şahıs şirketlerinde kural olarak her ortağın şirketi yönetim ve temsil hakkı olmasına rağmen, sermaye şirketlerinde şirketin yönetim, temsil ve denetimi şirket organları tarafından yapılır. Şahıs şirketlerinde, genellikle şirket borçlarından dolayı sorumluluk sınırsız ve müteselsildir. Sermaye şirketlerinde ortağın şirket borçları ile sorumluluğu yükümlülük altına girdiği sermaye miktarı ile sınırlıdır.

Sermaye şirketleri hangi şirketlerden oluşur?

Sermaye Şirketleri; Anonim Şirket, Limitet Şirket, Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerden oluşur.

Anonim şirket nedir?

Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız mal varlığıyla sorumlu bulunan şirkettir.

Anonim ortaklıkların başlıca özellikleri nelerdir?

Anonim ortaklıkların başlıca özellikleri: • Ortaklığın bir ticaret unvanı olmalı, bu unvanda anonim sözcüğü bulunmalı ve ortaklığın faaliyet konusu belirtilmelidir. • Anonim ortaklığın kuruluş sermayesi belli olmalı ve bu sermayeye birbirine eşit paylara bölünmelidir. • Anonim ortaklık, bir unvan altında, ekonomik amaç ve konular için kurulan, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş, hissedarların sorumlulukları sermaye payları ile sınırlı, ortaklık sıfatı paya göre belirlenen ve tüzel kişiliği olan bir ticaret ortaklığıdır.

Anonim ortaklıkların organları nelerdir?

Anonim ortaklıkların organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetçilerdir.

Limited şirketlerin başlıca özellikleri nelerdir?

Bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur. Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Limitet şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir.

Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket nedir?

Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket, sermayesi paylara bölünen ve ortaklarından bir veya birkaçı şirket alacaklılarına karşı bir kollektif şirket ortağı, diğerleri bir anonim şirket pay sahibi gibi sorumlu olan şirkettir.

Sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklıkla anonim ortaklık arasındaki fark nedir?

Sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklıkla anonim ortaklık arasındaki fark, anonim ortaklıkta ortaklık borç ve yükümlülüklerinden dolayı sınırsız sorumlu ortak bulunmaması ve ortaklık yönetim ve temsilinin genel kurulca seçilen yönetim kuruluna ait olmasıdır. Oysa sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklığın yönetimi, devamlı olarak ve seçimsiz, komandite ortaklara aittir. Komandite ortaklar, ortaklığın yönetim ve temsil organını oluştururlar. Bu nedenle, ayrıca yönetim kurulu diye bir organ yoktur. Böylece ortaklığın organları, komandite ortaklar, denetçiler ve genel kuruldan oluşur.

Kooperatif nedir?

Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denir.

Kooperatifler faaliyet alanları bakımından nasıl sınıflandırılır?

Üretim kooperatifleri, tüketim kooperatifleri ve kredi kooperatifleri olarak sınıflandırılır.

Kooperatiflere egemen olan ilkeler nelerdir?

Kooperatiflere egemen olan ilkeler: • Serbest katılım ilkesi • Demokratik yönetim ilkesi İşletme fazlasının, işlem oranında dağıtılması ilkesi • Sermayeye sınırlı faiz verilmesi ilkesi • Kooperatif eğitiminin geliştirilmesi ilkesi • Kooperatifler arası işbirliği ilkesi

Kamu işletmeleri nasıl sınıflandırılır?

Kamu işletmeleri şu şekilde sınıflandırılır: • Genel bütçeye dahil işletmeler • Katma bütçeli dairelere bağlı işletmeler • Özel bütçeli devlet işletmeleri • Mahalli idarelere bağlı işletmeler

Kamu işletmelerinin kuruluş amaçları nelerdir?

Kamu işletmelerinin kuruluş amaçları şunlardır: • Kamu kurumlarına gelir sağlamak, • İstihdama katkıda bulunmak, • Gelişmemiş veya az gelişmiş yörelerin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden gelişmesini sağlamak, • Ülkenin ekonomik kalkınmasını hızlandırmak.

Kamu işletmeleri ayrıca nasıl sınıflandırılabilir?

Kamu işletmelerini şu şekilde de sınıflandırabiliriz: • Sosyal güvenlik kuruluşları (Emekli Sandığı, SSK, Bağ-Kur), • Döner sermayeli işletmeler (Başbakanlık Basımevi ve Devlet Üretme Çiftlikleri), • Özel bütçeli devlet işletmeleri (Spor Toto, Maden Tetkik Arama Enstitüsü), • Yerel yönetim işletmeleri (Ekmek Fabrikaları, Su ve Hava Gazı İşletmeleri), • Kamu İktisâdi Teşebbüsleri (KİT)

KİT’lerin kuruluş nedenleri nelerdir?

KİT’lerin kuruluş nedenleri şunlardır: • Özel girişimin yetersizliği • Özel tekellerin oluşmasını engellemek • Makro ekonomik hedefleri gerçekleştirmek • Teknik yetersizlik • Devlete gelir sağlamak

İT’lerin genel özellikleri nelerdir?

KİT’lerin genel özellikleri aşağıdaki gibidir: • Özel hukuka tabidirler. • Kuruluş, içyapı ve ilişkileri itibariyle idare hukukuna tabidirler. • Özerk bütçeli kuruluşlardır. • Farklı bir denetime tabidirler. • İktisadi faaliyetlerini genellikle doğrudan doğruya yürütmezler. • Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulur. • Sermayesinin tamamı devlete aittir. • İlgili olduğu bakanlık, başbakanın önerisi, cumhurbaşkanının onayı ile belirlenir

KİT’lerin örgütlenmesi nasıldır?

KİT’ler yönetim kurulu ve genel müdürlük biçiminde örgütlenmiştir.

Başlıca İDT’ler ve KİK’ler yani KİT’ler hangileridir?

Başlıca İDT’ler ve KİK’ler yani KİT’ler, Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri, Etibank ve Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığıdır.

İktisadi Devlet Teşekkülleri(İDT) nedir? Ce

İktisadi Devlet Teşekkülleri, sermayesinin tamamı devlete ait, iktisâdi alanda ticarî esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulmuş olan KİT’lerdir.

Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK) nedir?

Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK), sermayesinin tümü devlete ait olup, tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti nedeniyle ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisâdi teşebbüsleridir.

Müessese nedir?

Müesseseler, sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğudur.

Bağlı ortaklıklar nedir?

Bağlı ortaklıklar, sermayesinin yüzde ellisinden fazlası iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlerdir.

Kamu İştiraklerinin tanımı nedir?

Kamu İştirakleri, İktisadi Devlet Teşekküllerinin veya Kamu İktisadi Kuruluşlarının veya bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az yüzde on beşine, en çok yüzde ellisine sahip bulundukları anonim şirketlerdir.

Yerel Yönetim İşletmeleri nelerdir?

Yerel Yönetimler veya diğer adıyla Mahalli İdareler, il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir. Bunlar işletme kurup işletebilirler. Yerel Yönetim işletmeleri de bunlara bağlı işletmelerdir.

Genel bütçe nedir?

Genel bütçe, yıllık gelir ve gider kalemlerinin tümünü kapsayan bütçedir. Merkezi idare içerisinde yer alan devlete ait kurum ve kuruluşların bütçelerinin tümü, genel bütçe içinde yer alır.

Katma bütçe nedir?

Katma bütçe, özel gelirleri olan ve genel bütçe dışında kalan bütçedir. Diğer bir ifadeyle katma bütçe giderlerini özel gelirleri ve genel bütçe ödenekleriyle karşılayan ve genel bütçe dışında yönetilen kamu kuruluşlarının bütçeleridir.

Katma bütçeli devlet dairelerine örnek veriniz.

Katma bütçeli devlet dairelerine örnek olarak Tekel, Devlet Üretme Çiftlikleri, Karayolları, Üniversiteler gibi kuruluşları verebiliriz

Döner sermayeli işletmeler hangileridir_

Döner sermayeli işletmeler, genel bütçeli veya katma bütçeli kuruluşlara bağlı olan ve ticarî usullere göre çalışan işletmelerdir. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Meslekî ve Teknik Eğitim Okulları, Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler, Üniversiteler, Hazine Müsteşarlığına bağlı Darphane ve Damga Matbaası döner sermayeli işletme örnekleridir.

Karma işletmeler ile ilgili bilgi veriniz.

Karma işletmeleri, sermayesinin bir kısmı özel kişi veya kuruluşlar, bir kısma da devlet veya devlete ait kuruluşlar tarafından temin edilerek ortaklaşa kurulan ve yönetilen işletmelerdir. Bunlar mülkiyetinin bir kısmı devlete diğer kısmı da şahıs ya da şahıslara ait olan işletmelerin genel adıdır.

Karma işletmelere örnek veriniz.

Bu işletmelere örnek olarak T.C. Merkez Bankası, Migros, Türk Ticaret Bankası, Türk Ticaret A.Ş. ve Çukurova Elektrik A.Ş.’yi verebiliriz.

Yabancı işletmeler ile ilgili bilgi veriniz.

Sermayesinin tümü yabancı kişi veya kuruluşlar tarafından temin edilerek kurulan işletmelere yabancı sermayeli işletmeler adı verilir. Bunlar mülkiyeti yabancı girişimcilere ait işletmelerdir. Bu işletmeler, yabancı sermaye sahiplerinin ülkedeki özel veya kamu kuruluşlarıyla işbirliği yapmaları ile kurulabildiği gibi, yabancı girişimciler tek başlarına da bu tür işletmeleri kurabilirler.

Yabancı sermayeli işletmelere örnek veriniz.

Birleşik Yatırım Bankası, Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası, Arap-Türk Bankası, Citibank, Şark Sigorta, Koç-Amerikan Bankası, İzmir Enternasyonal Otelcilik A.Ş., Ankara Enternasyonal Otelcilik A.Ş., Akdeniz Yatırım Holding A.Ş. ve General Elektrik gibi birçok yabancı sermayeli işletme vardır.

Ülkemizde kurulan yabancı sermayeli işletmeler hangi başlıklar altında toplanır?

Ülkemizde kurulan yabancı sermayeli işletmeler aşağıdaki başlıklar altında toplanır: • Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa Göre Kurulan İşletmeler, • Petrol Kanununa Göre Kurulan İşletmeler, • 1567 Sayılı Yasaya Göre Kurulan İşletmeler, • Uluslararası Anlaşmalarla Kurulan İşletmeler.

Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa Göre Kurulan İşletmelerin kuruluş nedenleri nelerdir?

Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa Göre Kurulan İşletmelerin kuruluş nedenleri şunlardır: • Ülkenin iktisâdi gelişmesine yararlı olması, • Yabancı işletmenin Türk özel işletmelerine açık bulunan bir faaliyet alanında çalışması, • Tekel veya özel bir imtiyaz ifade etmemesi.

Petrol kanununa göre kurulan işletmeler hakkında bilgi veriniz?

Bunlar yabancı sermayeli işletme olarak kuruldukları gibi, yabancı ülkede kurulmuş bir işletmenin bir şubesi olarak yabancı şirket stratejisiyle ülkemizde petrol arama, çıkarma, işletme tesisleri kurma ve satma haklarına sahiptirler. Bu tür işletmeler vergiler düşüldükten sonraki kârlarını yurt dışına transfer edebilirler.

Uluslararası anlaşmalara göre kurulan işletmeler hakkında bilgi veriniz?

Uluslararası anlaşmalara göre kurulan işletmeler, ülkemizin diğer ülkelerle yaptığı ikili (karşılıklı) anlaşmalar veya çok taraflı anlaşmalar çerçevesinde kurulan işletmelerdir.

İşletmelerin faaliyetlerinin coğrafi dağılımına göre gruplandırılması ne şekildedir?

Bu gruplandırma, ulusal işletmeler, uluslararası işletmeler, çok uluslu işletmeler ve küresel işletmeler şeklindedir.

Ulusal işletmelerin tanımı nedir?

Ulusal İşletmeler, ülke sınırları içinde kurulmuş, sermaye ve yönetim açısından başka bir ülkeye bağlı olmayan işletmelerdir.

İşletmeler neden uluslararası işletme olma gereği duyarlar?

İşletmeler şu nedenlerle uluslararası işletme olma gereği duyarlar: • Y eni pazar arayışı, • Bulunan yerel pazarı koruma kaygısı, • Maliyetleri azaltma, daha yüksek gelir/kâr elde etme isteği, • Tepe yönetiminin büyüme ve genişleme arzusunu tatmin etme, • Hammadde arzı güvencesi, teknoloji kazanma ve coğrafî farklılaşma

Çok uluslu işletme nedir?

Çok Uluslu İşletme, dünyayı bir tek pazar olarak görebilen ve durumunu her yerde güçlendiren kaynaklarını yurt dışına aktaran bir dünya şirketidir.

Küresel işletmelerin tanımı nedir?

Küresel işletmeler, dünyanın dört bir yanında faaliyette bulunan, faaliyetlerini uluslararası işletmeler gibi belli bir merkeze bağlı olarak yürütmeyen, çok merkezli olan ve her merkezin birbirinden bağımsız olarak faaliyetlerini yürüttüğü, merkezle diğer birimler arasında sadece fonksiyonel ilişkilerin olduğu işletmelerdir.

İşletmeler hangi açılardan sınıflandırılabilmektedir?

Genellikle işletmeler yedi farklı açıdan sınıflandırmaya tabi tutulabilir. Bunlar; faaliyet alanlarına (işlevlerine) göre işletmeler, tüketicilerin (müşterilerin) türüne göre işletmeler, üretilen mal ve hizmet türüne göre işletmeler, üretim faktörlerinin mülkiyetine göre (sahipliğine göre) işletmeler, büyüklüklerine göre işletmeler, hukuksal (yasal) yapılarına göre işletmeler, birlikler veya işletme birleşmeleridir.

Faaliyet alanlarına göre işletmeler nasıl sınıflandırılabilir?

Faaliyet alanlarına göre işletmeler üç grupta sınıflandırılabilir: Üretici işletmeler, hizmet işletmeleri ve satıcı işletmeler veya pazarlama kurumlarıdır.

İşletmeler hukuksal yapılarına göre nasıl sınıflandırılmaktadır?

6102 Sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 1531. maddesi ortaklıkları (şirketleri); “kollektif ortaklık”, “komandit ortaklık”, “anonim ortaklık”, “sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklık”, “limitet ortaklık” ve “kooperatif ortaklık” olarak sınıflandırmıştır. Ayrıca aynı maddede ortaklık terimlerinin; sırasıyla “şirket”e, “kollektif şirket”e, “komandit şirket”e, “anonim şirket”e, “sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket”e, “limitet şirket”e ve “kooperatif şirket”e eş anlamda kanuni terimler olduğunu ve bu terimlerin birbirleri yerine kullanılabileceğini belirtmiştir.

Özel işletmeler hukuksal yapıları bakımından nasıl sınıflandırılmaktadır?

Özel işletmeler hukuksal yapıları bakımından; tek kişi işletmeleri, şirketler, kooperatifler, dernek ve vakıf işletmeleri olmak üzere dört gruba ayrılır.

Serbest meslek erbabı nedir?

Serbest Meslek Erbabı; şahsî mesaiye, meslekî bilgi veya ihtisasa dayanan, ticarî mahiyette olmayan işleri, işverene tabi olmaksızın kendi nam ve hesabına yapanlardır.

Bir işletmenin ortaklık sayılabilmesi için sahip olması gereken özellikler nelerdir?

Bir işletmenin ortaklık sayılabilmesi için aşağıdaki gibi özelliklere sahip olması gerekir:

• Ortaklığı kuran kişilerin sayısı birden fazla olmalıdır.
• Ulaşılmak istenen ortak bir amaç bulunmalıdır.
• Ortak amaca ulaşmak için ortaklar aralarında bir anlaşma (sözleşme) yapmalıdır.
• Belirlenen amaca ulaşmak için para, mal, emek ve sermaye konulmalıdır.
  
  

Şahıs şirketinin özellikleri nelerdir?

Belli sayıda kişinin kurduğu ve sorumlulukları kişisel olan ortaklıklara şahıs şirketi denir. Şahıs şirketlerinde ortak sayısı azdır ve ortaklığın devri oldukça zordur. Kişi şirketlerinde ortakların tümü uygun görmeden ortaklık payı başkalarına satılmaz veya devredilemez. Şirketten ayrılan bir ortağın şirket ilişkilerinden dolayı üçüncü kişilere olan sorumluluğu bir süre daha devam eder.

Komandit şirket nedir?

Ticaret Kanunu’nun 304. maddesi komandit şirketleri “Ticarî bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir” şeklinde tanımlamıştır. Sorumluluğu sınırlı olmayan ortaklara komandite, sorumluluğu sınırlı olanlara komanditer denir. Komandite ortakların gerçek kişi olmaları gerekir. Tüzel kişiler ancak komanditer ortak olabilirler.

Şahıs şirketleri ile sermaye şirketleri arasındaki farklar nelerdir?

Şahıs Şirketleri ile Sermaye Şirketleri arasındaki farklar şunlardır:

• Şahıs şirketlerinde kural olarak her ortağın şirketi yönetim ve temsil hakkı olmasına rağmen, sermaye şirketlerinde şirketin yönetim, temsil ve denetimi şirket organları tarafından yapılır.
• Şahıs şirketlerinde, genellikle şirket borçlarından dolayı sorumluluk sınırsız ve müteselsildir (Komandit şirketlerde komandite ortak hariç). Sermaye şirketlerinde ortağın şirket borçları ile sorumluluğu yükümlülük altına girdiği sermaye miktarı ile sınırlıdır.

Bir anonim şirketin kurulabilmesi için hangi şartlar gerekmektedir?

Kanunun 332. maddesine göre bir anonim şirketin kurulabilmesi için “tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye elli bin Türk lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüz bin Türk lirasından aşağı olamaz” şartını getirmektedir.

Kooperatifler hangi amaçlarla kurulmaktadır?

Kooperatifler türlerine göre ev sahibi olmak (yapı kooperatifleri), tüketim maddelerini toptancıdan temin etmek (tüketim kooperatifleri), ürünleri pazarlarda doğrudan doğruya satmak (pazarlama kooperatifleri) ve üretim faktörlerini almak (üretim kooperatifleri) gibi konularda ortakların ekonomik çıkarlarını korumak için kurulmuştur.

Kooperatiflere egemen olan ilkeler nelerdir?

Kooperatiflere egemen olan bazı ilkeler vardır. Söz konusu ilkeleri aşağıdaki gibi açıklayabiliriz:

• Serbest katılım ilkesi.
• Demokratik yönetim ilkesi
• İşletme fazlasının, işlem oranında dağıtılması ilkesi. 
• Sermayeye sınırlı faiz verilmesi ilkesi.
• Kooperatif eğitiminin geliştirilmesi ilkesi.
• Kooperatifler arası işbirliği ilkesi.

Kamu işletmelerinin kuruluş amaçları nelerdir?

Kamu işletmelerinin temel amacı, kâr elde etmekten çok, topluma hizmet sunmaktır. Kamu işletmelerinin kuruluş amaçları şunlardır:

• Kamu kurumlarına gelir sağlamak,
• İstihdama katkıda bulunmak,
• Gelişmemiş veya az gelişmiş yörelerin sosyal, kültürel ve ekonomik yönden gelişmesini sağlamak,
• Ülkenin ekonomik kalkınmasını hızlandırmak.

İktisâdi kamu kurumlarının temel amacı nedir?

İktisâdi kamu kurumlarının temel amacı, devletin ekonomik faaliyetlere girişimci olarak katılmasıyla ortaya çıkan kurumlardır. 1982 Anayasası’nın 165. maddesi, bu tür kamu kuruluş ve ortaklıklarının tümüne, “Kamu İktisâdi Teşebbüsleri (KİT)” adını verir ve bunların TBMM tarafından denetleneceği hükme bağlanmıştır. 

Kamu İktisadi Teşebbüslerinin kuruluş nedenleri nelerdir?

Devletin ekonomiye müdahale aracı olan Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) kuruluş nedenleri şunlardır:

• Özel girişimin yetersizliği.
• Özel tekellerin oluşmasını engellemek.
• Teknik yetersizlik.
• Devlete gelir sağlamak.

Kamu İktisadi Teşebbüslerinin genel özellikleri nelerdir?

Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) genel özelliklerini aşağıdaki gibi açıklayabiliriz:

• KİT’ler özel hukuka tabidirler.
• KİT’ler, kuruluş, içyapı ve ilişkileri itibariyle idare hukukuna tabidirler.
• KİT’ler özerk bütçeli kuruluşlardır. 
• KİT’ler farklı bir denetime tabidirler.
• KİT’ler, iktisâdi faaliyetlerini genellikle doğrudan doğruya yürütmezler.
• KİT’ler, Cumhurbaşkanınca kurulur. 
• KİT’lerin, sermayesinin tamamı devlete aittir.
• KİT’lerin, ilgili olduğu bakanlık, cumhurbaşkanını tarafından belirlenir.

İktisâdi devlet teşekküllerinin kuruluş amacı nedir?

233 sayılı KHK’nin 1. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendi, iktisâdi devlet teşekküllerinin amacını; “ekonomik gereklere uygun olarak verimlilik ve kârlılık ilkeleri doğrultusunda milli ekonomi ile uyum içinde çalışarak sermaye birikimine yardım etmek ve daha fazla yatırım kaynağı yaratmak” biçiminde belirlemiştir.

Müesseselerin özellikleri nelerdir?

Müesseselerin özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Müesseselerin tüzel kişilikleri vardır.
• Müesseseler, statülerinin ticaret siciline kayıt ve ilanı ile tüzel kişilik kazanırlar.
• Müesseselerin sorumluluğu sermayeleri ile sınırlıdır.
• Müesseselere, KİT’ler gibi, yasa ile saklı tutulan hususlar dışında, özel hukuk kuralları uygulanır. Bunlara da genel muhasebe kanunu ile devlet ihale kanunu kuralı uygulanmaz. Müesseseler de KİT’ler gibi 2002 yılında çıkarılan “Kamu İhale Kanununa” tabidir.
• Yönetim komitesi, müessesenin karar organı; müessese müdürü de yürütme organıdır. 

Genel Bütçe ve Katma Bütçe nedir?

Ülkemizde her yıl TBMM’de görüşülerek kabul edilen bütçe kanunu iki bölümden meydana gelir. Bunlar; Genel Bütçe ve Katma Bütçedir.

Genel bütçe, yıllık gelir ve gider kalemlerinin tümünü kapsayan bütçedir. Merkezî idare içerisinde yer alan devlete ait kurum ve kuruluşların bütçelerinin tümü, genel bütçe içinde yer alır.

Katma bütçe ise, özel gelirleri olan ve genel bütçe dışında kalan bütçedir

Karma işletmeler nedir? Bu işletmelere örnekler veriniz.

Karma işletmeler, gerçek kişiler ile kamu tüzel kişilerinin birlikte kurdukları işletmelerdir. Bu işletmelere örnek olarak T.C. Merkez Bankası, Migros, Türk Ticaret Bankası, Türk Ticaret A.Ş. ve Çukurova Elektrik A.Ş.’yi verebiliriz. Bayer gibi yabancı sermayeli firmalara rastlamak mümkündür. Öte yandan, hizmet sektöründe başta ticaret, banka ve sigortacılık ve otelcilik olmak üzere çeşitli alanlarda yine Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası, Arap-Türk Bankası, Birleşik Yatırım Bankası, Citibank, Koç-Amerikan Bankası, AGF Garanti Sigorta, Şark Sigorta, Ankara Enternasyonal Otelcilik A.Ş., İzmir Enternasyonal Otelcilik A.Ş., Akdeniz Yatırım Holding A.Ş. ve General Elektrik CGR gibi birçok yabancı sermayeli işletme vardır.

Hukukî temelde, kanunlara göre ülkemizde kurulan yabancı sermayeli işletmeler nasıl gruplandırılmaktadır?

Hukukî temelde, kanunlara göre ülkemizde kurulan yabancı sermayeli işletmeler aşağıdaki gibi dört başlık altında toplanmaktadır:

• Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanununa Göre Kurulan İşletmeler,
• Petrol Kanununa Göre Kurulan İşletmeler,
• 1567 Sayılı Yasaya Göre Kurulan İşletmeler,
• Uluslararası Anlaşmalarla Kurulan İşletmeler.

Ulusal işletmelerin özellikleri nelerdir?

Ulusal işletme, belli bir ülke içinde kurulmuş, mülkiyet, sermaye ve yönetim bakımından dışa karşı bağımsız, faaliyetlerini ulusal sınırlar içinde yapan özel veya kamu işletmeleridir. Bu işletmeler kendi ülkesindeki pazar potansiyeli ile sınırlıdır. Üretim ve pazarlama faaliyetlerinin tamamını kendi ülkesinde sürdürürler. Sadece kendi ülkesinde faaliyet gösteren ulusal işletmelerin, mal ve hizmetlerinin müşterileri de kendi ülkesindeki müşterilerdir. Pazara ulaşmada yerli kanallar kullanırlar. Bununla birlikte ulusal işletme yöneticileri küresel çevre ile ilgilenebilir, dış pazarlara girme isteği duyabilir ve bunun hazırlıklarını yapabilirler.

Küresel işletmeler nelerdir?

Küresel işletmeler, dünyanın dört bir yanında faaliyette bulunan, faaliyetlerini uluslararası işletmeler gibi belli bir merkeze bağlı olarak yürütmeyen, çok merkezli olan ve her merkezin birbirinden bağımsız olarak faaliyetlerini yürüttüğü, merkezle diğer birimler arasında sadece fonksiyonel ilişkilerin olduğu işletmelerdir.