Kamu Özel Kesim Yapısı Ve İlişkileri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

İdare hukukunda kamu kurumları nasıl tanımlanmaktadır?

Bir kamu idaresi tarafından kurulan ve onun vesayeti altında çalışan, özerkliğe sahip ve belli uzmanlık alanlarında faaliyet gösteren kamu tüzel kişileri olarak tanımlanmaktadır.

Kamu kurumlarının örgüt (teşkilât) yapısını oluşturan iki temel faktörü vardır. Bunlar nelerdir?

Bunlardan ilki kamu hizmetlerinin örgütlenmesi, diğeri ise kamu otoritesinin örgütlenmesidir.

Kamu gücünün örgütlenmesinde iki eğilim vardır. Bunlar nelerdir?

Bunlardan biri merkezden yönetim (merkeziyet), diğeri de yerinden yönetim (âdem-i merkeziyet)dir.

Merkezden yönetim sisteminde kamu kurumlarının örgütsel yapısı nasıldır?

Hiyerarşi adı verilen hukuksal bağ ile bir zincirin halkaları gibi merkeze bağlanmıştır.

Yerinden yönetim sisteminde ise idare teşkilâtı nasıl yönetilir?

Merkez örgütüne ve hiyerarşisine bağlı olmayan yerel organlarla yönetilir.

Tüzel kişiler, bağlı oldukları hukuk kolu bakımından kaça ayrılır?

Kamu tüzel kişileri veya özel hukuk tüzel kişileri olmak üzere ikiye ayrılır.

Çeşitli kaynaklarda tüzel kişiler; idareye özgü bir kuruluş yapısına sahip ve bundan ötürü kuruluşları idare hukukunca düzenlenen tüzel kişileredir şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanıma göre kamu tüzel kişi özelleri nelerdir?

- İdareye özgü bir teşkilât yapısı vardır, - Yapısı ve görevleri idare hukukuna göre düzenlenir, - Tüzel kişiliğe sahiptirler.

Kamu tüzel kişileri kaça ayrılır?

Kamu idareleri ve kamu kurumlarıdır.

Kamu idareleri tanımı nedir?

Yerel yönetim ilkesine karşılık olmak üzere, belli bir yerde birlikte oturan insanların, ihtiyaçlarını karşılayan, çeşitli kamu hizmetlerini ve faaliyetlerini gören yerel yönetimi oluşturan teşkilât (örgüt) birimleridir.

Kamu kurumları tanımı nedir?

Belirli bir ya da birkaç hizmet ya da faaliyeti yürütmekle görevli birimlerdir.

Kamu kurumları ile kamu idarelerinin ortak noktaları nelerdir?

- Faaliyet konularının bir kamu hizmeti olması, - Her ikisinin de tüzel kişiliğe sahip bulunmaları, - Zorunlu bir kuruluş olmalarıdır.

Kamu kurumları ile kamu idarelerinin ayrıldıkları noktalar nelerdir?

- Kamu idarelerinin faaliyet alanı belli bir yer ile sınırlı iken, kamu kuramlarının faaliyet alanı belirli bir hizmet ile sınırlandırılmıştır, - Devlet faaliyetlerini ülke geneline yayan bir kamu idaresidir, - Bir kamu idaresi olarak devlet, yasama-yargı

Kamu idareleriyle kamu kurumları arasındaki en önemli ayrım nedir?

Kamu idarelerinin (örneğin belediye) faaliyet konuları sınırsız olduğu halde, kamu kurumlarının (örneğin üniversite) faaliyet alanları ve görev tanımları sınırlı ve net olarak belirlenmiştir.

Kamu kurumları tüzel kişiliğe sahip olmalarından dolayı kaynaklanan hangi sonuçları doğurur?

- Hak ve fiil ehliyetine sahiptirler. - Mal varlığına sahiptirler. - Kendilerine has bir bütçeye hakları vardır. - Kendi Hak ve borçlarıyla ilgili olarak mahkemeler önünde davacı ve davalı (taraf) olabilirler.

Kamu kurumlan kimler tarafından kurulur?

Merkezi idare veya mahalli idareler tarafından kurulurlar.

Kamu kurumlarının özellikleri nelerdir? C

Tüzel kişidirler. Kamu tüzel kişisidirler. Devlet veya belediye gibi bir kamu idaresine bağlıdırlar. Özerktirler. Bu kurumlar uzmanlık kuruluşlarıdırlar.

Kamu kuramlarının kamu tüzel kişiliğine sahip olması ne gibi sonuçlar doğurur?

- Tek yanlı işlemler yapabilirler. - Re’sen (kendiliğinden) icra yetkisine sahiptir. - Kamu kurumları işlemlerini hukuka uygunluk karine-sinden yararlanarak yerine getirirler. - Kamu kuramlarının malları, kamu malı statüsüne tabidir. - Kamu kurumlarının f

Kamu kurumlarında bağlılık ilkesinden doğan sonuçlar nelerdir?

- Kamu kurumları, ancak bir kamu idaresi tarafından kurulabilir. - Kamu kurumları, kendisini kuran kamu idaresinin idarî vesayetine tabidir.

Kamu kuramlarının özerkliği; karar organları, personeli, mal varlığı ve bütçesi bakımından olabilir. Bu anlamda özerkliğin alt ayrımları nelerdir?

- İdarî Özerklik (Karar Alma Özerkliği). - Personel Özerkliği - Mal varlığı ve Bütçe Özerkliği (Malî Özerklik)

Kamu kurumları, faaliyet gösterdikleri coğrafî alan bakımından kaça ayrılır?

Millî Kamu Kurumları ve Mahallî Kamu Kurumları olarak ikiye ayrılır.

Kamu kurumları faaliyet alanlarının yanında, bağlı oldukları kamu idaresi yönünden kaça ayrılır?

Genel kamu kurumları ve özel kamu kurumları olmak üzere ikiye ayrılır.

Kamu kurumları, hukuksal yapıları ve özerklik dereceleri bakımından kaça ayrılır?

1. Devlet daireleri 2. Mesleksel kuruluşlar 3. Ekonomi ve sanayi alanında faaliyet göster

Kamu kurumları faaliyet konuları bakımından kaç grupta incelenebilir?

İdarî Kamu Kurumları, İktisâdi Kamu Kurumları, Sosyal Kamu Kurumları ile Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumlandır.

İdarî kamu kurumları nasıl kurumlardır?

Devletin yürüttüğü klâsik kamu hizmet ve faaliyetlerini, kamu idarelerinden ayrı bir tüzel kişilik eliyle yürüten kurumlardır.

İktisâdi Kamu Kurumları hangi kurumların ortak adıdır?

Kamu İktisâdi Teşebbüsleri (KIT), İktisâdi Devlet Teşekkülleri (Teşekkül), Kamu İktisâdi Kuruluşları (Kuruluş), Müessese, Bağlı Ortaklıklar ve Kamu İştiraklerinin ortak adıdır.

İktisadî devlet teşekkülü tanımı nedir?

Sermayesinin tamamı devlete ait, iktisadî alanda ticarî esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan kamu iktisadi teşebbüsüdür.

Sosyal Kamu Kurumları kuruluş amacı nedir?

İnsanların sosyal güvenlik, çalışma, sağlık, emeklilik gibi sosyal ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuştur.

Sosyal kamu kurumlarının özellikleri nelerdir?

- Zorunlu üyelik esası vardır. - Sosyal kamu kurumlarının gelirleri, üyelerinden yapılan zorunlu kesintiler ile sağlanır. - Sosyal kamu kurumları, karma bir hukukî rejime tabidir. - Sosyal kamu kurumları özerk bütçeli kuruluşlardır.

Sosyal güvenlikte tek çatı amacı ile hangi sayılı kanun çıkarılmıştır?

16.05.2006 tarih ve 5502 sayılı kanun çıkarılmıştır.

Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumları ne amaçla kurulmuştur?

Bilim ve kültür alanında faaliyetlerde bulunmak üzere kurulan kamu kurumlarıdır.

Ülkemizde bilimsel ve teknik kültürel kamu kurumlarına örnek olarak hangileridir?

Yükseköğretim Kurumları, Üniversiteler, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE), Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Standartlar Enstitüsü, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü örnek olarak gösterilebilir.

Yükseköğretim kurumları nasıl kurumlardır?

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve Anayasanın 130, 131 ve 132. maddelerine göre düzenlenmiş olan hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşlarıdır.

Yükseköğretim sistemi üst kuruluşları hangi kurumlardır?

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Üniversitelerarası Kuruldan, alt kademede ise üniversitelerden oluşmaktadır.

Yükseköğretim Kurulu nasıl bir kuruluştur?

Yükseköğretimi düzenleyen ve yükseköğretim kuramlarının faaliyetlerine yön veren kamu tüzel kişiliğine sahip olan kuruluştur.

Üniversitelerarası Kurul hangi üyelerden oluşur?

Üniversite rektörleri, Genelkurmay Başkanlığının Silahlı Kuvvetlerden dört yıl için seçeceği bir profesör ile her üniversite senatosunun o üniversiteden dört yıl için seçeceği birer profesörden oluşur.

Ülkemizde bilimsel, idarî ve malî özerklikle yönetilen üniversiteler ne zaman tüzel kişilik verilmiştir?

Tanzimat’tan sonra kurulan darülfünuna 1919 ve 1922 yıllarında bilimsel, idarî ve malî özerklik ve cumhuriyet hükümeti tarafından 21 Nisan 1924 tarihli ve 493 sayılı kanunla tüzel kişilik verilmiştir.

Yükseköğretim Kanunu kaç yılında çıkarılmıştır?

1981 yılında çıkarılmıştır.

1946 tarihinde ve 1961 Anayasasında üniversitelere bir hak olarak verilen idarî özerklik hangi Anayasa ile yürürlükten kaldırılmıştır?

1982 Anayasasıyla kaldırılmıştır.

Devlet üniversitelerinde rektör kim tarafından atanır?

Cumhurbaşkanı tarafından atanır?

Üniversite Senatosu kimlerden oluşur?

Rektörün başkanlığında, rektör yardımcıları, dekanlar ve her fakülteden fakülte kurullarınca üç yıl için seçilecek birer öğretim üyesi ile rektörlüğe bağlı enstitü ve yüksekokul müdürlerinden oluşur.

Vakıf üniversiteleri nasıl kurumlardır?

Malî ve idarî hususlar dışında akademik çalışmalar, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden Yükseköğretim Kanunu’nda gösterilen usul ve esaslara tabidirler.

Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE), kaç yılında kurulmuştur?

1952 yılında kurulmuştur.

TODAİE’nin amaçları nelerdir?

- Kamu yöneticilerini yetiştirmek, - Öğretim elemanı yetiştirilmesine yardımcı olmak, - Araştırmalar yapmak ve danışmanlık hizmeti vermek, - Kamu Yönetimi alanında yayın yapmak, - Türkiye ve Orta Doğu ülkelerinde Kamu Yönetimi alanında koordinasyon merkez

TÜBİTAK’ın misyonuna göre temel amaçları nelerdir?

- Ülkemizin rekabet gücünü ve refahını artırmak - Bilim ve teknoloji politikaları geliştirmek, - Araştırma ve geliştirme faaliyetlerini desteklemek - Bilim ve teknoloji kültürü oluşturmak

TÜBİTAK kaç yılında kurulmuştur?

1963 yılında kurulmuştur.

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun (BTYK) kaç yılında kurulmuştur?

1983 yılında kurulmuştur.

TÜBİTAK’ın faaliyet alanları nelerdir?

- Bilim, teknoloji ve yenilik politikaları oluşturulmak - BTY araştırmalarını desteklemek ve özendirmek, - BTY araştırmaları yapmak, - BTY için gerekli insan kaynağının geliştirmek - Uluslararası BTY işbirliklerini oluşturmak ve yönetmek, - Toplumun genel

Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu olan ismi, 7 Temmuz 2005 yılında hangi ismi almıştır?

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ismini almıştır.

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu kaç yılında kurulmuştur?

1983 yılında kurulmuştur.

Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) kaç yılında kurulmuştur?

01 Mayıs 1964’te kurulmuştur.

TRT’nin televizyon yayınları üzerindeki tekeli kaç yılında ortadan kaldırıldı?

1990 yılında kaldırıldı.

Devlet Tiyatro ve Operası kaç yılında kurulmuştur?

1949 yılında kurulmuştur.

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Teşkilâtı, merkezi bir yapı olarak kaç yılında kurulmuştur?

1970 yılında 1309 Sayılı kanunla kurulmuştur.

Bağımsız İdarî Otoritelerin (BİO) ortaya çıkmasının nedeni nedir?

Yönetim anlayışının değişmesi ve geleneksel bürokratik kurumların yetersiz kalmasıdır.

BİO’ların ortaya çıkış nedenleri nelerdir?

- Ekonomik alandaki sorunların çözümünü sağlamak - Alınacak kamusal kararların bağımsız ve tarafsız kurumlarca alınmasının tercih edilmesi. - Siyasî iktidarların siyasal nedenlerle alamayacakları kararların alınmasını kolaylaştırmak.

BİO’ların özelliklerini nelerdir?

- BİO’lar kanunla kurulur - BİO’lar bir faaliyetin organizasyonu, düzenlenmesi ve denetimi gibi işlevleri yerine getirirler. - BİO’lar faaliyette bulundukları alanlarda düzenleme yetkisini yerine getirirler. - BİO’lar faaliyette bulundukları alanlarla ilg

BİO’ların görev ve yetkileri nelerdir?

- Düzenleme Yetkisi - İzleme ve Denetim Yetkileri - Yaptırım Uygulama Yetkileri - Danışma Görevleri - Uyuşmazlık Çözme Yetkisi

BİO’ların kurulma nedeni nedir?

Özelleştirme sonucu oluşacak özel tekelleri engellemek amacıyla kurulmuşlardır.

Ülkemizde bulunan bağımsız idarî otorite hangileridir?

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Rekabet Kurumu (RK), Telekomünikasyon Kurumu (TK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Kamu İhale Kurumu (KİK), Şeker Kurumu (ŞK) ile Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) gösterilebilir

Ülkemizde mahalli idareler hangi kurumlardan oluşur?

İl özel idareleri, belediyeler ve köylerdir.

İl özel idaresi işletmelerinin kurulma nedeni nedir?

Özel idarelerine gelir sağlamak için kurulan işletmelerdir.

Bölgesel kamu kurumları ne amaçla kurulur?

Kurulduğu bölge halkına hizmet sunmak amacıyla kurulan kamu kurumlarıdır.

Bölgesel Kalkınma Ajansları hangi gerekçelerle kurulmuşlardır?

- Yerel girişimciliği desteklemek, - Yerel kaynakların harekete geçirilmesini sağlamak, - Sektörel uzmanlaşmayı sağlamak, - Yerel imkânların rekabet gücünün arttırılmasını sağlamak, - Girişimci ve KOBİ desteği sağlamak, - Devlet yardımlarını uygulama, - A

Meslek örgütlerinin genel işlevleri nelerdir?

- Meslekî dayanışma ve yardımlaşmanın tesisi, - Mesleğin ve meslek mensuplarının çıkarlarının korunması - Meslekî faaliyetlerin belli standartlara uygun yürütülmesi - Meslek ahlâkının korunması, - Meslek mensupları ve toplum arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi.

Meslek kuruluşlarının özellikleri nelerdir?

- Kamu Kurumu Niteliğinde Olmak - Kanunla Kurulmuş Olmak - Kamu Tüzel Kişiliğine Sahip Olmak - Belli Bir Mesleğe Mensup Olanlara Yönelik Olarak Kurul-muş Olmak. - Bazı Amaçlar Doğrultusunda Faaliyette Bulunmak. - Kuruluş Amaçları Dışında Faaliyet Gösterem

Kamu kurumları hangi amaçla örgütlenmiştir?

Kamu kurumları, kamu idaresinin siyasî ve hukukî yapısını oluşturur ve kamu hizmetinin etkin yürütülmesi amacıyla örgütlenmişlerdir. 

Kamu gücünün örgütlenmesi kaça ayrılır?

Kamu gücünün örgütlenmesinde iki eğilim vardır. Bunlardan biri merkezden yönetim (merkeziyet), diğeri de yerinden yönetim (âdem-i merkeziyet)dir.

Süje nedir?

Süje kamu tüzel kişileridir. 

Tüzel kişiler bağlı oldukları hukuk koluna göre kaça ayrılır?

Tüzel kişiler, bağlı oldukları hukuk kolu bakımından ya “kamu tüzel kişileri” veya “özel hukuk tüzel kişileri” olmak üzere ikiye ayrılır.

Kamu tüzel kişilikleri kaça ayrılır?

Kamu tüzel kişileri ikiye ayrılır. Bunlar kamu idareleri ve kamu kurumlarıdır.

Kamu kurumu ne anlama gelmektedir? 

Kamu kurumları çoğun­lukla bir amaca yönelik kamu hizmeti gören, tüzel kişiliğe sahip mal topluluğudur.

Kamu kurumlarının özellikleri nelerdir?

Kamu kurumları her şeyden önce “tüzel kişi”dirler. İkincisi, kamu kurumları “kamu tüzel kişisi”dirler. Üçüncü özellikleri, kamu kurumları, devlet veya belediye gibi bir kamu idaresine bağlıdırlar. Dör­düncü özellikleri kamu kurumları “özerk”tirler. Kamu kurumlarının diğer bir özelliği ise bu kurumların “uzmanlık kuruluşları” olmalarıdır. 

Kamu kurumlarında vesayet denetimi nedir?

Kamu kurumları, kamu idarelerinin vesayet denetimi altındadırlar. Bunlar kendi organları ile kendi kendilerini yönetir ve denetlerler. Buna kısaca özerklik ilkesi denir.

Kamu kurum türleri nelerdir?

Kamu Kurumu Türleri şunlardır: 

• İdari Kamu Kurumu
• Bilimsel Teknik ve Kültürel Kamu Kurumları
• İktisadi Kamu Kurumları
• Sosyal Kamu Kurumları

Ülkemizdeki Kamu idari kurumlarına örnek veriniz.

Ülkemizde, Vakıflar Ge­nel Müdürlüğü, Kara yolları Genel Müdürlüğü (TCK), Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), Beden Terbiyesi ve Spor Genel Müdürlüğü ile Orman Genel Müdürlüğünü, idarî kamu kurumlarına örnek olarak verebiliriz.

Sosyal Kamu kurumları hangi denetime tabidir?

Sosyal kamu kurumları özerk bütçeli kuruluşlardır. Sayıştayın denetimine tabi de­ğildirler. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından denetlenirler.

Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumlarının amacı nedir?

Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumları, bilim ve kültür alanında faaliyetlerde bulunmak üzere kurulan kamu kurumlarıdır.

Üniversiteler arası kurul kimlerden oluşur?

Üniversitelerarası Kurul, üniversite rektörleri, Genelkurmay Başkanlığının Silâhlı Kuv­vetlerden dört yıl için seçeceği bir profesör ile her üniversite senatosunun o üniversite­den dört yıl için seçeceği birer profesörden oluşur.

TÜBİTAK’ın temel hedefleri nelerdir?

TÜBİTAK temel hedeflerini “toplumumuzun yaşam kalitesinin artmasına ve ülkemizin sürdürülebilir gelişmesine hizmet eden, bilim ve teknoloji alanlarında yenilikçi, yönlendirici, katılımcı ve paylaşımcı bir kurum olma” şeklinde belirlemiştir. 

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunun bağlı kuruluşları nelerdir?

Türk Tarih Kurumu, Türk Dil Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi ve Atatürk Kültür Merkezidir.

Bağımsız idari otoriteler ilk olarak nerede çıkmıştır?

Bağımsız İdarî Otoriteler ilk olarak Amerika’da ortaya çıkmıştır. 

Ülkemizdeki mahalli idareler nelerdir?

Ülkemizde mahalli idareler; il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir.

GAP bölge kalkınma ajansının genel hedefi nedir?

Güneydoğu Anadolu Bölgesi halkının gelir düzeyi ve hayat standardını yükselterek, bu bölge ile diğer bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını ortadan kaldırmak GAP Bölge Kalkınma İdaresinin genel hedefidir.

Kalkınma ajansları hangi gerekçelerle kurulmuştur?

Kalkınma ajansları şu gerekçelerle kurulmuştur;

• Yerel girişimciliği desteklemek,
• Yerel kaynakların harekete geçirilmesini sağlamak,
• Yerel potansiyellere bağlı olarak sektörel uzmanlaşmayı sağlamak,
• Yerel imkânların rekabet gücünün arttırılmasını sağlamak,
• Girişimci ve KOBİ desteği sağlamak,
• Devlet yardımlarını uygulama, kırsal kalkınma faaliyetlerini desteklemek,
• Altyapı ve çevre projeleri gerçekleştirmek. 

Meslek kuruluşlarının özellikleri nelerdir?

Meslek kuruluşlarının özellikleri şu şekildedir: 

• Kamu kurumu niteliğinde olmak
• Kanunla kurulmuş olmak
• Belli bir mesleğe mensup olanlara yönelik olarak kurulmuş olmak