Yöresel Mutfaklar Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kültür ve mutfak arasında nasıl bir ilişki vardır?

Toplumu bir arada tutan ve millet yapan en
önemli bağ kültürdür. Kültürün en önemli unsurlarından
biri de mutfaktır. Yemek, malzemenin temininden
saklanmasına, pişirilmesine ve tüketilmesine kadar her
safhada kültürün en önemli özelliklerini taşır ve yaşatır.
Neresinde ve hangi safhasından ele alınırsa alınsın yemek,
çok geniş kapsamlı bir inceleme alanıdır. Tabiatın,
coğrafyanın, iklimin ve inancın etkisiyle bitmez tükenmez
bir kültür sahasıdır.

Karadeniz Bölgesinin tarihi özellikleri nelerdir?

Karadeniz Bölgesi’nin tarihi çok eskilere dayanır. Bölgede
yapılan arkeolojik araştırmalar, bölgede en erken
kültürlerin Alt Paleolitik Çağ’a kadar uzandığına işaret
etmektedir. Özellikle; Samsun-Ordu illeri arası ve Batı
Karadeniz’e uzanan coğrafyada bulunan el baltaları, kenar
kazıyıcılar ve çakmaktaşından yapılmış çeşitli aletler bu
dönemin Karadeniz Bölgesi’nde varlığını gösteren
buluntulardır. Hun İmparatorluğu parçalanınca (MS 454)
birliği oluşturan boylardan Bulgarlar ve Ostrogotlar Batı
Karadeniz’e, Avarlar ve Alanlar da Kuzey Karadeniz
kıyılarına yerleşir. Ancak bunlar üzerine yürüyen
Romalılar, Kafkasya kıyıları ile birlikte tüm Karadeniz’i
ele geçirir. Malazgirt savaşından kısa bir süre sonra (1071)
Trabzon bölgesine Türk akınları gerçekleşir ve 1073-1074
yıllarında bölge Türk akıncılarınca ele geçirilir. 1204
yılında Latinlerin işgal ettiği Konstantinopolis’ten kaçarak
İznik’te devlet kuran, İmparatorluğun varisi olma
iddiasındaki Laskarisler ve Karadeniz’e kaçan David ve
Aleksius Kommenos kardeşlerden büyüğü olan Aleksius
Trabzon’u başkent edinerek Sinop’tan Rize’nin doğusuna
kadar olan Karadeniz sahillerindeki topraklara hakim
olarak Trabzon Rum Pontus devletini kurar. İstanbul’un
fethinden sonra Osmanlılar bir Ceneviz limanı olan
Amasra’yı ele geçirir. Sinop’ta hüküm süren Candaroğlu
Beyliği’ne son verip Trabzon’u ele geçirerek Osmanlı
topraklarına katar (1461). Asıl amacı millî mücadeleyi
başlatmak ve organize etmek olan Mustafa Kemal
arkadaşlarıyla birlikte 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a
ayak basar. Bu tarih, Kurtuluş Savaşı’nın başlangıç tarihi
olarak kabul edilir.

Karadeniz Bölgesinin coğrafi özellikleri kısaca
nelerdir?

Karadeniz Bölgesi ismini Karadeniz’den alan,
Sakarya Ovası’nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar
uzanan Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden birisidir. Yüz
ölçümü 122.121 km ile Türkiye’nin üçüncü büyük bölgesi
olan Karadeniz Bölgesi’nde toplam 18 il yer almaktadır.
Bu iller; Amasya, Artvin, Bartın, Bayburt, Bolu, Çorum,
Düzce, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Kastamonu, Ordu,
Rize, Samsun, Sinop, Trabzon, Tokat ve Zonguldak’tır.
Karadeniz Bölgesi; Batı (Bolu, Düzce, Bartın, Karabük,
Kastamonu, Zonguldak, Sinop), Orta (Çorum, Amasya,
Tokat, Samsun, Ordu) ve Doğu (Trabzon, Rize, Giresun,
Gümüşhane, Bayburt, Artvin) olmak üzere üç bölüme
ayrılmaktadır.

Karadeniz bölgesinde tarımı en çok yapılan meyve ve
sebzeler nelerdir?

Fındık, çay, tütün, mısır, pirinç, şekerpancarı,
keten-kenevir, soya fasulyesi, zeytin, turunçgiller, kivi,
sarımsak.

Mutfak kültürü ne demektir?

Yemeği oluşturan malzemelerin elde edilişi,
yemeğin hazırlanması, tüketilmesi ve saklanması
süreçlerini ve bu süreçlerde ortaya çıkan her türlü davranış
kalıplarını, rutinleri, ritüelleri ve inanmaları kapsayan bir
kavram olarak tanımlanabilir.

Karadeniz Bölgesi denilince akla gelen yiyecekler
nelerdir?

Karadeniz Bölgesi mutfağı denince akla balık ve
özellikle hamsiden hazırlanan yiyecekler gelir. Öyle ki
hamsinin birçok yemeği yapılır. Hamsi türküleri ve
fıkralarıyla birlikte, hamsi için yazılmış şiir ve gazellere
rastlanır. Bölgede en çok tüketilen yiyeceklerden birisi de
mısır unu ve mısırdan yapılan yiyeceklerdir. Lahana ve
karalahanadan yapılan yiyecekler de bölgede sevilerek
tüketilir. Çay sadece bölgede değil tüm Türkiye’de
sevilerek tüketilen bir içecektir.

Karadeniz yemek kültürünün Karadeniz bölgesinin
çevresiyle etkileşimi nasıldır?

Karadeniz yemek kültürü çevresindeki
coğrafyalarla da etkileşim göstermiştir. Karadeniz
mutfağındaki balık kültürü Yunan kültüründen
gelmektedir. Bunun yanı sıra özellikle Doğu Karadeniz’de
tüketilen yiyecekler Gürcistan ve Kafkaslarla benzerlik
taşımaktadır. Bölge yemeklerinde göçler nedeniyle Laz ve
Gürcü etkileri de görülmektedir. Ayrıca Cumhuriyet’in ilk
yıllarında sanayi şehri olarak kurulan Zonguldak ve
Karabük’e yerleşim nedeniyle Doğu Karadeniz’den gelen
grupların karalahana, kuymak gibi yemekleri ve mutfak
kültürlerini beraberlerinde getirdikleri görülmektedir.

Karadeniz Bölgesi’nde Rize ve pastacılık ile Mengen
ve aşçılığın mutfak kültürü içerisindeki önemi nedir?

Osmanlı Dönemi’nde, Çarlık Rusya’sına giderek
fırıncılık ve pastacılık mesleğini öğrenen RizeHemşinliler,
bu ülkede kendi fırın ve pastanelerini
açmışlar, kazandıkları paralarla köylerinde lüks konaklar
yaptırmışlardır. 1917’deki Ekim Devrimi’nin ardından bir
kısmı Türkiye’ye dönmeyi başarırken, bir bölümü
Rusya’da mahsur kalmış, hatta bazıları Josef Stalin
döneminde Rus olmayan diğer azınlıklarla birlikte
Sibirya’ya sürgüne gönderilmişlerdir. Hemşinliler,
Rusya’da öğrendikleri fırıncılık ve pastacılık mesleğini, daha da geliştirerek bugün Türkiye’de ve dünyada bu
meslek dalında önemli bir yere sahip olmuşlardır.
Mengen’in aşçılarıyla ünlü olmasının öyküsü ise
Osmanlılara dayanmaktadır. Osmanlı ordusu, Anadolu
üzerinden seferlere giderken suyu bol, yeşili çok, bereketli
yayla ve ovalarda yol alır. Anadolu üzerinden yapılan bir
sefer esnasında Mengen güzergâhından geçen padişah,
Mengen’de yapılan yemeği beğenir. Aşçısını saray
mutfağına götürür. Fatih Sultan Mehmet Devri’nde Yakup
Ağa Mengenli aşçıların ilki olarak bilinir. Mengen’de
aşçılık Yakup Ağa’dan itibaren bir Osmanlı geleneği
hâlini alır. Usta-çırak ilişkileri aşçılığı Mengenliler için bir
saray mesleği hâline getirmiştir. Sarayda yetişen aşçılara
mektepli tabiri kullanılırken saray dışında yetişenlere
alaylı/çantaaltı/ocaklı/kepçeden yetişme gibi tabirler
kullanılır. Bugün sarayın yerini alan 1985’ten beri
Mengen de bulunan Anadolu Aşçılık Meslek Lisesi’nden
mezun olan okullu aşçılar, bu mesleği Türkiye’de ve
dünyada başarı ile sürdürmektedir.

Düzce- Bolu’da’ki mutfak kültürünün özellikleri kısaca
nelerdir?

Balkabağı ve patatesin ağırlıklı olarak yetiştiği bu
illerde; kabaklı gözleme, kabaklı hoşaf, kabaklı baklava,
patatesli ekmek yapılır. Yerli mısır unuyla yemek olarak
cevizli veya keşli, tatlı niyetiyle kedibatmaz yapılır.
Kaymak eritilir, kavrulur ve yöreye has “dartı” elde edilir.
Kavrulmuş kaymak, yani dartı yörede yayım denen
eriştenin, keşkeğin üzerine konur. Gene dartıyla
melengüççeği (melengiç çiçeği, Düzce-Akçakoca) tatlısı
yapılır. Süzme yoğurt üçgen şekli verilerek kurutulur,
buna “keş” denir. Çeşit çeşit yabani mantar yetişir, kestane
ormanları, üvez ve alıç gibi yabani meyve ağaçları boldur.
Bolu Mengen aşçılarıyla Düzce Türkiye’deki bütün etnik
grupların (Çerkez, Abhaz, Çeçen, Laz, Kürt, Boşnak,
Arnavut, Arap vb.) yemekleriyle ünlüdür.

Bartın- Karabük – Zonguldak’ın mutfak kültürünün
özellikleri kısaca nelerdir?

Bu bölgede daha çok hamur işleri yapılmaktadır.
Çullama gibi tatlı, gözleme gibi tuzlu hamur işlerinde,
önceden sacda pişirilmiş yufka kullanılır. Bu kuru
yufkalar, süt ve yumurta karışımıyla ıslatılır. Osmanlı’da
tavuk yetiştiriciliğiyle ünlenmiş Bartın’da tavuk hamuru
gibi su buharında pişirilen ve başka hiç- bir bölgede
görülmeyen bir yemek hazırlanır. Safranbolu (Karabük),
safran baharatının vatanıdır. Amasra (Bartın) ise ekşi
maya, mısır, arpa ve buğday unuyla hazırlanan çöven
ekmeği, taze balık yemekleri ve salatasıyla oldukça
ünlüdür. Son yıllarda yaygınlaşan ünlü Osmanlı çileği
Ereğli’de (Zonguldak) yetiştirilmektedir.

Çorum- Kastamonu’nun mutfak kültürünün özellikleri
kısaca nelerdir?

Karadeniz Bölgesi sınırları içerisinde olmasına
rağmen, İç Anadolu mutfağı- na daha yakın olan Çorum
da koyun etiyle hazırlanan yemekler, kavurmalar ve
kebaplar ağırlıktadır. Yemekleri arasında en çok bilineni
iskilip dolması veya diğer ismi ile “ca” dolmasıdır.
Kocaman kazanlar içinde altta et, bir sacayak üstünde ve
ca denen çuvallar içinde pilav pişer. Kazanın hava
almaması için kenarları sıvanır, sadece küçücük bir
delikten buharın dışarı çıkması sağlanır. Odun ateşinde
pişen ve daha çok düğünlerde ikram edilen bir yemektir.
Özlü böreklik baklavalık unu, çeşit çeşit mantıları ve
börekleri vardır. Kastamonu: Ormanları, yeşil bitki örtüsü,
yabani meyveleri ile kendine has bir mutfağı olan
Kastamonu mutfağı da hamur ağırlıklıdır. Büyük
şehirlerde poğaça-açma yapan ustaların çoğu bu ildendir.
Yörede kiren denen kızılcık meyvesi ile yapılan tarhana,
ormanlarda yetişen ekşi elmayla hazırlanmış elma ekşisi,
tirit, banduma ve ıslama isimleriyle bilinen hamur işleri
çok yaygındır. Bölgede atadan kalma Anadolu
tohumlarıyla siyez buğdayı hâlen yetiştirilmektedir. Tek
başakçıklı ve sıkı bir kavuz yapısına sahip olan bu buğday,
hastalıklara ve bitki zararlılarına dayanıklı, kurak şartlarda
ve fakir topraklarda herhangi bir gübre, ilaç desteği
gerekmeden kolaylıkla yetişmektedir. Siyez buğdayında
yapılan bulgurla eğşili pilav gibi pilavlar hazırlanır. Etli
ekmek her ne kadar Konya ile özdeşleşmiş olsa da
Kastamonu’da da meşhurdur. Etli ekmek genellikle
yanında soğukluk denen sulandırılmış elma ekşisi, kızılcık
ekşisi gibi yiyeceklerle birlikte servis edilir. Beyaz altın da
denilen Kastamonu Taşköprü sarımsağı lezzetli ve
dayanıklı olması ile ön plana çıkmaktadır.

Amasya Tokat’ın mutfak kültürünün özellikleri kısaca
nelerdir?

Amasya-Tokat: Tokat denilince akla ilk bat gelir.
Bat, yeşil mercimek, bulgur ve bol yeşillikle hazırlanan,
Tokat’ın asma yapraklarıyla yenilen sulu bir salatadır.
Turşu yapımı konusunda ustalaşmış bir bölge olan
Tokat’ın kendine has bir sobada pişirilen “Tokat Kebabı”
da bölgeye özgü yemeklerdendir. Elde hazırlanmış bezden
minik torbalara doldurulan bez sucukları, yine elde
hazırlanan çemen ve pastırmaları özellikle Zile’de (Tokat)
yapılmaktadır. Zile’de pazar sabahları genellikle elde
hazırlanan sucuk, çemen ve pastırma ile güveçlerde ve
mahalle fırınlarında pişirilen keşkekleri hâlâ devam eden
geleneklerin Siyez buğdayı, tek başakçıklıdır ve sıkı bir
kavuz yapısına sahip. Bu nedenle hastalıklara ve bitki
zararlılarına dayanıklı, kurak şartlarda ve fakir topraklarda
herhangi bir gübre, ilaç desteği gerekmeden kolaylıkla
yetişmektedir. 146 Yöresel Mutfaklar dendir. Amasya’nın
fırınlarında nohut mayası ile kabartılmış “noğudulu” çörek
ve tel tel ayrılan cevizli ve haşhaşlı “Amasya çöreği”
oldukça yaygın olarak tüketilir. Ayrıca Amasya elması da
tüm Türkiye’de bilinen bölgeye özgü meyvedir.

Samsun-Sinop’un mutfak kültürünün özellikleri kısaca
nelerdir?

Samsun-Sinop: Çarşamba ve Bafra ovalarını
barındırdığı için bölgeye özellikle Doğu Karadeniz ve
Balkanlardan yoğun göç gelmiştir. Bu göçler sonucu
Samsun mutfağında, Arnavut, Selanik, Artvin, Rize,
Trabzon ve Ordu yemeklerini görmek mümkündür. Sinop
ise daha çok Kastamonu mutfağından etkilenmiştir. Samsun ve Sinop da özellikle bayram günleri “lokul” veya
“nokul” denen hamur işinin tatlısı, tuzlusu, mayalısı,
mayasızı, cevizlisi, patateslisi ve ıspanaklısı yapılır.
Balığın bol bulunduğu Samsun’da ve Sinop’da balık
yemekleri oldukça önemli yer tutar. Samsun’da kaz
yetiştirildiği için kaz yemeklerine de rastlanır. 

Ordu-Giresun’un mutfak kültürünün özellikleri kısaca
nelerdir?

Ordu-Giresun: Bu bölgede bol miktarda sarı kiraz
yetiştirilmektedir. Turşusu da yapılan bu kirazlar tuzda
bekletilir ve bununla kiraz tuzlusu kavurması yapılır.
Yörede yetişen bir diğer ürün karayemişin de turşusu ve
kavurması yapılmaktadır. Bol sarımsakla hazırlanan
fasulye turşusu her evde bulunur ve tereyağı ile kavrularak
tüketilir. Ayrıca kurutulmuş yeşil fasulye birçok yemekte
kullanılır. Mısır yarması ile yapılan pancar (karalahana)
dolması, pancardan ve fasulyeden yapılan “diple” bölgeye
özgü yemeklerdendir. Düğünlerde mutlaka keşkek vardır.
Bölgenin bir diğer geleneği ise haa sonları mahalle
fırınlarında kapalı pidelerin yaptırılıp kahvaltıda
yenilmesidir. Yemeklerinde fırınlanmış mısır unu
kullanılan bu bölgede “mısır helvası” ve çöğen otuyla
yapılan “koz helvası” yöresel yemeklerdendir. Ayrıca
sakarca, melocan (dikenucu) gibi çeşitli yabani otlardan
yapılan yemekler bu yörenin mutfak kültürünün bir
parçasıdır.

Trabzon-Rize’nin mutfak kültürünün özellikleri kısaca nelerdir?

Trabzon-Rize: Karadeniz mutfağı denince ilk
akla gelen çoğu yemek Trabzon ve Rize de yapılan
yemeklerdir. Karalahanadan yapılan yemekler, tuzlu
hamsi veya hamsiyle yapılan hamsikoli, hamsili pilav,
kuymak veya mıhlama, taze sütle yapılan Hamsiköy
sütlacı, yörenin yaylalarında yetiştirilen hayvanların
etleriyle hazırlanan Akçaabat Köftesi, bol kaymaklı
sütlerde yapılan muhallebi, baklava, yufkalı ve bol
tereyağlı laz böreği en bilinen yemekleridir

Gümüşhane-Bayburt’un mutfak kültürünün özellikleri
kısaca nelerdir?

Gümüşhane-Bayburt: Karadeniz’in Doğu
Anadolu’ya açılan kapısında bulunan bu iki şehir de her
iki bölgenin yemekleri ve kültürüne rastlanılmaktadır.
Evelek (labada) yapraklarına lor peynirli, bulgurlu bir harç
sarılıp tereyağı ve sütle tandırda lor dolması yapılır.
Kuşburnu yörenin en önemli meyvesidir. Kuşburnu,
buğday ve kuru meyvelerle kokoç çorbası yapılır.
Kuşburnu ezmesi çıkarılır, suyu hazırlanıp kışlık olarak
kavanozlara doldurulur, kuşburnu ve dut ile yapılan pestil
ve köme bölge mutfağına özgü çeşitlerdir. Yeşil
mercimek, kıyma ve süzme yoğurtla hazırlanan galacoş
Bayburt’ta sevilerek tüketilen bir yemektir.

Artvin’in mutfak kültürünün özellikleri kısaca
nelerdir?

Artvin: Kendine has iklimi ve coğrafyası ile
Artvin, Karadeniz Bölgesi’nde zeytin ağaçlarının doğal
olarak bulunabildiği (Yusufeli) bir yerdir. Kıyı
kesimlerinde balık ve sebze yemekleri, iç kesimlerde daha
çok et, süt ve hamur işleri tüketilir. Şeker fasulyesi ve
cevizin bol miktarda yetiştirildiği bölgede ayrıca kışın her
evde fırında pişirilmiş kabak tatlısı bulunur. Yine her evde
sacda pişirilmiş, dürüm yapılmış ve lokma büyüklüğünde
parçalara bölünmüş siron denen yufkalar bulunur ve
yufkalar genellikle sarımsaklı yoğurt, ceviz ve pekmezle
tüketilir.

Karadeniz mutfağına özgü başlıca araç ve gereçler
nelerdir?

Serander (Nayla): Direkler üzerine kurulmuş,
genellikle tahıl ambarı veya erzak deposu olarak
kullanılan geleneksel-küçük ahşap yapılardır.
Seranderlere, özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde ve
dağınık köylerde sıkça rastlanır. Hemen her evin yanı
başında konumlanan bu yapının ana işlevi; bir kültür
bitkisi olan mısırı, ekşimeden veya acımadan uzun süre
tüketebilmek amacıyla ihtiyaç duyulduğunda el
değirmeninde yarma ya da su değirmeninde un yapmak
için kurutmak ve saklamak, haşere ve kemirgenlere karşı
korumaktır. Kuzine: Karadeniz’de kullanımı yıllar
öncesine dayanan kuzine soba, çoğunlukla Doğu
Karadeniz’de kullanılır, mutfakta ocak ve fırın özelliğinin
bir arada olmasından dolayı hemen hemen her yemeğin
pişirildiği, yakıtı odun olan bir araçtır. Tandır: Tandır
yerin içine gömülü küp şeklinde bir fırın çeşidine verilen
isimdir. Bu fırın içinde uygulanan pişirme tekniği de
tandır adını almıştır. Tokat Kebabı Sobası: Tokat kebabı
taze kuzu eti, tereyağı, patlıcan, domates, yeşilbiber,
patates, soğan, sarımsak ve özel pişirilmiş kebap pidesi
kullanılarak yapılan Tokat yöresine ait bir yemektir. Özel
kebap ocaklarında yapılır. Küçük parçalar hâlinde kesilen
etler baharat, biber ve soğanla terbiye edildikten sonra
hafif yağlanmış şişlere takılmak üzere bekletilir. Taş Fırın:
Bölgede özellikle kışlık sebze ve meyveleri (fasulye,
mısır, elma, armut, vb.) kurutmak, bazı yiyecekleri
(ekmek, pide, gibi) pişirmek için kullanılır. Yörede bu
fırınları yapan ustalar bulunmakta ve geleneği devam
ettirecek olan çırakları yetiştirmektedirler. Fırınların
tabanında Osmanlılar zamanında “şamot” adı verilen,
günümüzde ise daha çok Bayburt dolaylarında yapılmakta
olan fırın taşı veya kara fırın taban taşı denilen ateşe
dayanıklı taş kullanılmaktadır. Kara fırınlarda taban
taşından başka aynı özelliklere sahip olan ateş tuğlaları da
kullanılmaya başlanmıştır.

Karadeniz Bölgesine özgü özel pişirme yöntemleri
nelerdir?

Karadeniz Bölgesi farklı coğrafi yapılardan
meydana geldiği için Türk mutfağında kullanılan hemen
hemen tüm pişirme yöntemleri kullanır. Kıyıya yakın
yerlerde balık ve sebze ağırlıklı yiyecekler tüketildiği için,
haşlama, yağda kavurup sos içerisinde pişirme, buharda
pişirme, kendi suyunda pişirme, sote, yağda kızartma ve
ızgara gibi daha çok kısa sü- rede pişirilen yöntemler
kullanılır. Bu yöntemlerle yemek pişirilirken çoğunlukla kuzine ve ocak tercih edilir. İç kesimlerde ise kıyı
kesimlerinde kullanılan yöntemlere ek olarak, yiyecekler
kuru ısıda kuyuda, tandırda ve taş fırında uzun süre
pişirilir. Tokat kebap ocağı bilinen diğer kebapların
pişirildiği ocaklardan oldukça farklıdır. Üç ayrı bölümden
oluşur. Tokat kebabı şişine bir kuyruk yağı, üç et (bütün
alınan kuzunun farklı bölümleri) ve dört patates dizilir.
Domatesler, biberler ve sarımsaklar da ayrı ayrı şişlere
bütün hâlinde takılır. Şişler kebap ocağı- nın ortasındaki
metale dik olarak takılarak yandan gelen ateş ve köz ile
20-25 dakikada pişirilir. Sonra ocağın ön tarafında yanan
odunların ateşi ile pembeleşmesi istenen kebap bu kısımda
10-12 dakika bekletilir. İstenirse şişler arka bölümdeki köz
kısmına sürülüp 10 dakika daha kızartılır. Patateslerin nar
gibi kızarması ama etin yumuşak, sulu ve pembe kalması
gerekmektedir.

Karadeniz Bölgesi’nde yiyecek içecek ritüelleri
nelerdir?

Doğum yapan anneye ilk olarak çoğunlukla
çorba verilmekte, bu verilen çorba çeşidi yöreye göre
farklılık göstermektedir. Lohusa ziyaretine götürülen
yiyecek ve içecekler Anadolu’nun diğer bölgelerinde
olduğu gibi çoğunlukla çorbadır. Bölgenin özellikle batısı
ve iç kesimlerinde dişbuğdayı âdeti görülür. Eski bir Türk
geleneği olan diş buğdayı bebeğin ilk dişi çıktığında
yapılan bir törendir. Sünnet düğünlerinde gelenlere yemek
verilir bu yemek çoğunlukla keşkektir. Günümüzde bazı
yörelerde özellikle kıyı kesimlerde çay, meşrubat ve pasta
ikram edilmektedir. Askere uğurlama bölgede hâlâ çok
yaygındır, bu törende gelenlere çorba, yahni, pilav, keş-
kek ve tatlıdan oluşan bir menü takdim edilir. Bölgede söz
kesmede önce şerbet ikram edilir, hatta bazı yörelerde
(Ordu-Giresun) bu merasimin adı “şerbet içmek” olarak da
adlandırılır, daha sonra yemekler ve kahve ikram edilir.
Nişan törenlerinde söz kesmede olduğu gibi yemek
ziyafeti ve şerbet ikramı olur, bazı yörelerde (kıyı
kesimler) ise pasta ve kurabiye ikram edilir. Sinop ve
Rize’nin bazı bölgelerinde süt ikram edildiğine de
rastlanılmaktadır. Düğünler birkaç gün sürer, bu süre
içerisinde gelen konuklara muhakkak yemek verilir,
verilen yiyecekler yörelere göre farklılık göstermekle
birlikte keşkek ve et yemeği (kavurma ve yahni) bu
ziyafetlerin değişmez yemekleridir. Ölümle ilgili
ritüellerde Anadolu’nun büyük bölümünde olduğu gibi
cenazede helva, helva ekmek, bisküvi ve meşrubat
dağıtılır. Neşeli günlerden özellikle Hıdırellez’de dolma
çeşitleri, börekler ve et yemekleri hazırlanır. Tokat ve
Giresun’da rastlanılan Sultan Nevruz kutlamalarında daha
çok piknik yiyecekleri hazırlanır. Ordu ve Giresun’da
“Mayıs Yedisi” kutlamaları yapılır. Burada da daha çok
piknik yiyecekleri hazırlanır.

Mıhlama ya da kuymakın özellikleri nelerdir?

Kuymak bir iki malzeme ile yapılan sade bir
yemek olmasına karşın son derece lezzetli bir yemektir.
Bazı yörelerde kuymak (Trabzon, Giresun), bazılarında da
mıhlama (Rize, Ordu, Artvin) olarak adlandırılır. Ana
malzemeleri, tereyağı, mısır unu, su ve peynirdir. Peynir
yörelere göre çeşitlilik gösterebilmektedir. Genellikle
bakır tavada pişirilir ve sıcak olarak servis edilir. Özellikle
Rize’de taze kaymağın bol olduğu yaylalarda tereyağı
yerine taze kaymak kullanılır, buna “hoşmeri muhlaması”
denir.

Safranın özellikleri nelerdir?

Safran çok değerli ve lezzetli bir baharat olup
Safranbolu’da (Karabük) bir çeşit çiğdem çiçeğinden elde
edilir. Günümüzde Safranbolu’da çok dar bir alanda
yetiştiriciliği yapılmaktadır. 11 köyde 40 üretici tarafından
37 dekar alanda yetiştiriciliği yapılmakta olup bir dekar
alandan optimum koşullarda 0,5 kg safran elde
edilmektedir. Safran, sarı turuncu tonlarında bir renk verir,
kendine has bir kokusu vardır, suda bekletildiğinde suya
birdenbire değil, yavaş yavaş renk verir. Türkiye’de,
safran kullanımı yaygın değildir. Eskiden beri, yalnızca
zerde, aşure ve pilavda safran kullanılmaktadır. Son birkaç
yıldan beri de Safranbolu’da lokumcular, diğer lokum
çeşitlerinin içine safranlı lokumu da katarak lokum
çeşitlerini zenginleştirmişlerdir.

Karadeniz Bölgesinde kaç tane il yer almaktadır? 

Karadeniz Bölgesinde toplam 18 il yer almaktadır.

Karadeniz Bölgesi kaç bölüme ayrılmaktadır?

Karadeniz Bölgesi; Batı, Orta ve Doğu olmak üzere üç bölüme ayrılmaktadır.

Rize'nin en fazla yağış alan il olmasının sebebi nedir? 

Rize'nin en fazla yağış alan il olmasının sebebi güneyindeki yüksek dağların hâkim rüzgâr yönüne dik olmasıdır.

Karadeniz bölgesinin kıyı ile iç kesimleri arasında önemli iklim farkları olmasının nedeni nedir? 

Dağlar kıyı kesimin nemli havasının iç kısımlara geçmesini engellediğinden bölgenin kıyı ile iç kesimleri arasında önemli iklim farkları vardır.

Karadeniz Bölgesinin gür ormanlarla kaplı olmasının sebebi nedir? 

Bölgede dağların denize bakan yamaçları bol yağış aldığından gür ormanlarla kaplıdır.

Bölgede en çok tarımı yapılan sebze ve meyveler hangileridir?

Fındık, Çay, Tütün, Mısır, Pirinç, Elma, Şekerpancarı, Keten-kenevir, Soya Fasulyesi, Zeytin, Turunçgiller, Kivi ve Sarımsak.

Türkiye’de en çok bal üretilen il hangisidir?

Ordu

Mutfak kültürü nedir?

Mutfak kültürü; yemeği oluşturan malzemelerin elde edilişi, yemeğin hazırlanması, tüketilmesi ve saklanması
süreçlerini ve bu süreçlerde ortaya çıkan her türlü davranış kalıplarını, rutinleri, ritüelleri ve inanmaları kapsayan bir kavram olarak tanımlanabilir.

Yoğunlukla hamur işleri yapılmakta olan Karadeniz Bölgesi hangisidir? 

Bartın-Karabük-Zonguldak bölgelerinde daha çok hamur işleri yapılmaktadır.

Çorum'un en çok bilinen yemeği hangisidir?

Çorum'un yemekleri arasında en çok bilineni iskilip dolması veya diğer ismi ile “ca” dolmasıdır.

Bat nedir?

Bat, yeşil mercimek, bulgur ve bol yeşillikle hazırlanan, Tokat’ın asma yapraklarıyla yenilen sulu bir salatadır.

Muhlama/Kuymak hangi ana malzemelerle yapılır? 

Ana malzemeleri, tereyağı, mısır unu, su ve peynirdir.

Gümüşhane-Bayburt bölgesinin en önemli meyvesi nedir?

Kuşburnu yörenin en önemli meyvesidir.

Serander (Nayla) nedir?

Direkler üzerine kurulmuş, genellikle tahıl ambarı veya erzak deposu olarak kullanılan geleneksel-küçük ahşap yapılardır. Ana işlevi; bir kültür bitkisi olan mısırı, ekşimeden veya acımadan uzun süre tüketebilmek amacıyla ihtiyaç duyulduğunda el değirmeninde yarma ya da su değirmeninde un yapmak için kurutmak ve saklamak, haşere ve kemirgenlere karşı korumaktır.

Kuzine nedir?

Ocak ve fırın özelliğini bir arada taşıyan, yakıtı odun olan bir mutfak aracıdır.

Tandır nedir?

Tandır yerin içine gömülü küp şeklinde bir fırın çeşidine verilen isimdir. Bu fırın içinde uygulanan pişirme tekniği de tandır adını almıştır.

Tandır ocağı nasıl yapılır?

Tandır ocağı, çamur, saman ve keçi tüyüyle hazırlanan küplerin, güneşte kurutulup toprağa gömülmesiyle yapılır. İçinde odun veya mangal kömürü yakılır.

Karadeniz Bölgesinin iç kesimlerinde hangi pişirme yöntemleri kullanılır? 

Karadeniz Bölgesinin iç kesimlerinde haşlama, yağda kavurup sos içerisinde pişirme, buharda pişirme, kendi suyunda pişirme, sote, yağda kızartma ve ızgara gibi daha çok kısa sürede pişirilen yöntemler ve kuru ısıda kuyuda, tandırda ve taş fırında gibi daha uzun sürede pişirilen yöntemler kullanılmaktadır. 

Tokat kebap ocağı hangi üç bölümden oluşur? 

İlki tava-yağdanlık bölümü, ikincisi kebap şişlerinin ocağa sürüldüğü giriş bölümü, en üstteki üçüncü bölme ise baca kısmıdır.

Türkiye'de fındığın birinci derecede yetiştirildiği yerler hangileridir? 

Fındığın birinci derecede yetiştirildiği yerler; Ordu ve Giresun’dur.