Dünya Mutfakları 1 Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Güney Amerika Ülkeleri Mutfağı

1. Soru

Bir toplumun mutfak kültürünün oluşumunu etkileyen faktörler nelerdir?

Cevap

Bir toplumun mutfak kültürünün oluşmasında inanışlar, sosyal yaşam, yaşanan bölgenin coğrafi konumu, toprak yapısı, iklimi, biyolojik çeşitliliği, ekonomik yapısı, bölgenin doğal kaynakları ve siyasi yapısı etkilidir. Tüm bu faktörlere ek olarak bölgede daha önce yaşamış olan uygarlıklar, yenidünya düzeniyle birlikte gerçekleşen istilalar, göçler, kölelerin getirilmesi, teknoloji transferleri ve kültür transferleri sonucunda geçmişi yerli kabilelere ve Orta Amerika’da yaşamış olan Maya ve Azteklerle Güney Amerika’nın büyük uygarlığı olan İnkalara dayanan Güney Amerika Mutfağı gelişerek günümüze kadar gelmiştir.


2. Soru

Günümüz Güney Amerika’sında yer alan ülkeler nelerdir?

Cevap

Tarihsel gelişim süreci içinde yaşanan değişimler sonunda günümüz Güney Amerika’sında yer alan ülkeler Arjantin, Bolivya, Brezilya, Ekvador, Falkland Adaları, Fransız Guyanası, Guyana, Kolombiya, Paraguay, Peru, Surinam, Şili, Uruguay ve Venezuela şeklinde sıralanabilir.


3. Soru

14. Yüzyılın sonlarında ve 15.yüzyılda bölgede hangi kızıldereli uygarlıkları yaşamaktaydı?

Cevap

Kristof Kolomb 1493’de Amerika’yı keşfettiğinde, özellikle 14. yüzyılın sonlarında ve 15. yüzyılda Avrupalılar bu kıtayı sömürmeye başladığında ileri derecede gelişmiş üç Kızıldereli uygarlığı; kıtanın yerlileri ve yaşayan halklarıydı. Bunlar Orta Amerika’daki Mayalar ve Aztekler ile Güney Amerika’daki İnka uygarlıklarıdır.


4. Soru

Antik Maya Uygarlığının tarihi gelişimini açıklayınız?

Cevap

Antik Maya Uygarlığı milattan sonra 200-900 yılları arasında yaklaşık 700 yıl sürmüştür. Meksika Körfezi, Karayip Denizi ve Pasifik Okyanusu’na sınırı olan Antik Maya Uygarlığı bugün, Meksika, Guatemala, Belize, Honduras ve El Salvador’un batısına denk düşen geniş bir alanda yer almıştır.


5. Soru

Antik Maya Uygarlığında hangi şehir devletleri kurulmuştur?

Cevap

Antik Maya Uygarlığında Campeche, Chiapas, Quintana Roo, Tabasco ve Yucatán olarak isimlendirilen beş şehir devleti kurulmuş ve bu devletler krallar ve rahipler tarafından yönetilmiştir.


6. Soru

Aztek Uygarlığının tarihi gelişimini açıklayınız?

Cevap

Aztek Uygarlığı milattan sonra 1200-1535 yılları arasında Orta Amerika’da hüküm sürmüştür. Meksika Körfezi’ne ve Pasifik Okyanusu’na sınırı olan uygarlığın başkenti Tenochtitlan’dı. Zengin bir mitoloji ve kültürel mirasa sahip olan Aztekler’in başkenti Tenochtitlan, günümüzde Ciudad de Mexico’nun bulunduğu Texcoco Gölü üzerine inşa edilmiş bir ada kentiydi. Etrafı volkanik
dağlarla çevrili olan bu bölgede Kolomb öncesinde, Teotihuacan ve Toltec Uygarlıkları da hüküm sürmüştür.


7. Soru

İnka Uygarlığının tarihi gelişimini açıklayınız?

Cevap

İnka uygarlığı milattan sonra 1200-1535 yılları arasında Güney Amerika’da Peru ve Şili’de hüküm sürmüştür. İnka Uygarlığı, efsanevi kralları ve ilk Sapa İnka olan Manco Capac’ın 11. yüzyılda Cuzco Krallığı’nı kurmasıyla başlamıştır. Manco Capac’ın soyunun egemenliğinde krallık bölgedeki diğer And’lı topluluklar gibi büyümeye devam etmiş ve 1438 yılında adının birebir çevirideki anlamı “Yer Sallayan” olan Pachacutec liderliğindeki İnkalar sınırlarını genişleterek diğer And’lı toplulukları egemenlikleri altına almaya başlamışlardır. Böylece, Pachacutec Amerika kıtasında Kolomb öncesi var olan en büyük imparatorluk olan İnka İmparatorluğu’nu kurmuştur.


8. Soru

Bolivya’da ilk bağımsızlık hareketi ne zaman başlamıştır?

Cevap

Bolivya’da ilk bağımsızlık hareketi, 1809 yılında başlamış ve bu girişimler sonucunda bağımsızlık ilan edilmiştir. Ancak İspanyollar’ın bağımsızlığı kabul etmemesi üzerine başlayan uzun savaşlar sonucunda, 1825 tarihinde İspanyollar Bolivya’nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kalmışlardır. Bolivyalılar bir cumhuriyet idaresi kurmuş ve Chaguisaca şehrini Sucre ismi ile başşehir yapmışlardır.


9. Soru

Brezilya bağımsızlığını ne zaman ilan etmiştir?

Cevap

1822 yılında Brezilya halkı Portekiz’in kolonilik girişimlerine karşı çıkmış ve aynı yıl bağımsızlığını ilan etmiştir.


10. Soru

Brezilya’da kaç tür iklim çeşidi bulunmaktadır?

Cevap

Brezilya’da beş tür iklim çeşidinin etkin olduğunu söylemek mümkündür. Bunlar: Ekvatoryal, tropikal, yarı nemli, karasal ve yüksek bölgelerde görülen tropik iklimdir. Bu farklılıklar bölgesel olarak mutfaklarına da yansımaktadır.


11. Soru

Ekvator kendi bağımsızlığını ne zaman ilan etmiştir?

Cevap

1830 yılına kadar kendisi gibi yeni bağımsızlığına kavuşan Venezuella ve Kolombiya ile beraber Büyük Kolombiya Devleti’ni meydana getirmiştir. 13 Mayıs 1830’da ise Ekvador kendi bağımsızlığını ilan etmiştir.


12. Soru

Guyana bağımsızlığını ne zaman ilan etmiştir?

Cevap

Guyana 26 Mayıs 1966’da İngiliz Milletler Topluluğu üyesi bir devlet olarak bağımsızlığına kavuşmuştur.


13. Soru

Paraguay bağımsızlığını ne zaman ilan etmiştir?

Cevap

18. yüzyıl başlarında Paraguaylılar bağımsızlık için mücadeleye giriştiler. 1721’de başşehir Asuncion’da bir grup halk ilk defa ayaklandı. Hemen hemen bir asır sonra Paraguay, 1811’de bağımsızlığını ilan etti.


14. Soru

Venezuella ülkesinin ilk sakinleri hangi
Kızılderililerdir?

Cevap

Venezuela’nın ilk sakinlerinin, Carib, Arawak,
Mariche, Caquetio ve Timoto-cuicas gibi yerli Kızılderili
kabilelerinin olduğunu göstermektedir.


15. Soru

Güney Amerika ülkelerinin coğrafi özelliklerini
açıklayınız?

Cevap

Pasifik Okyanusu’nun doğusunda, Atlantik
Okyanusu’nun batısında, Kuzey Amerika’nın güneyinde ve
Antarktika’nın kuzeyinde bulunan bu kıta son derece geniş
bir yüzölçümüne sahip olup çok farklı iklimler
görülmektedir. Doğu ve batı kıyılarındaki sıradağlar,
okyanusların iç kısımların iklimine tesir etmesini
önlediklerinden, bu kıyı şeritleri hariç bütün ülkede kara
iklimi hâkimdir.


16. Soru

İnka uygarlığı kaç farklı tarım tekniği kullanmaktadır?

Cevap

İnka Uygarlığı tarım teknikleri açısından çok
gelişmişti. Üç farklı teknikle ileri tarım yapmaktaydılar;

  • Teraslama
  • Waru waru
  • Quchakuna

17. Soru

Teraslama tarım tekniğini açıklayınız?

Cevap

İnkalar daha fazla tarım ürünü elde edebilmek için
dağ yamaçlarına basamak şeklinde teraslar inşa etmişlerdir.
Böylece kıtlığa engel olup insanlara daha fazla gıda
maddesi sağlamışlardır. Teraslarda mısır, patates, fasulye,
bal kabağı, fıstık, biber ve manyok gibi ürünler
yetiştirmişlerdir. Teraslar iyi bir taş işçiliğine sahiptiler.
Taşlarla sağladıkları yükseltilerde teras kademelerinin dip
kesimlerini moloz ve/veya çakıl dolgu ile yerel
malzemelerden ya da yontulan taşlardan çıkan artıklarla
doldurmuşlardır. Molozların üzerini zengin içerikli ve koyu
renkli olan verimli bir toprak karışımı ile
doldurulmuşlardır. Toprağı daha da zenginleştirmek için
hayvan gübresinden faydalanmışlardır. Yapılan teraslar
doğru bir mühendislikle su akışını sağlayacak şekilde
tasarlanmıştır.


18. Soru

İnka Uygarlığının kullanmış olduğu Waru waru tarım
tekniğini açıklayınız?

Cevap

Bu tarım tekniğinde İnkalar toprak zeminin
etrafında derin kanallar açarak düz arazilerde yağmur
sularının bu kanallara toplanmasını sağlamışlardır. Böylece
üst kısımda yetiştirilen bitki su depolanan kanallardan
kökleri aracılığıyla ihtiyacı kadar su almaktadır.


19. Soru

İnka Uygarlığının kullanmış olduğu Quchakuna tarım
tekniğini açıklayınız?

Cevap

Bu yöntemle yağmur sezonunda stratejik noktalar
belirlenerek yağmur suyunun depolanması için yapay
lagünler oluşturulur. İklim nedeniyle çoğunlukla İnka
İmparatorluğu’nun kıyı bölgelerinde uygulanan bu yöntem,
basit ve sürekliliği olan bir metot olup bu şekilde tüm yıl
boyunca tarım yapma imkânı sağlamıştır.


20. Soru

Dünyadaki ilk patates üretimini yapan hangi
uygarlıktır?

Cevap

Dünyadaki ilk patates üreticileri İnkalar’dır.
Doğruluğu kesin kanıtlanmasa da patatesin mutfaklara
girmesi Amerika’nın keşfinden 200 yıl sonrasına, Fransız
İhtilali dönemine kadar uzanmaktadır. İnka Uygarlığının
Peru’ya mirası olan patates önce zehirli sanıldığı sonra da
hayvan yemi olarak kullanıldığı için insanlar tarafından
tüketilmemiştir. Fakat Fransız İhtilali döneminde açlıktan
kıvranan Avrupalılar hayvanların yemini yemek zorunda
kalmışlardır.


21. Soru

Bir tarım ürünü olan domatesin tarihi gelişimini
açıklayınız?

Cevap

Bolivya ve Peru’da yabani sarı renkli bir domates
türü bulunmuş ve sonra Meksika’da yetiştirilip Kristof
Kolomb’un Amerika’yı keşfinden sonra Avrupa’ya
gemilerle gönderilmiştir. Sarı renklisinden sonra çok
geçmeden kırmızı türlerinin varlığı da ortaya çıkmış ancak
1900’lere kadar zehirli olduğu düşünülerek tüketilmemiştir.
Avrupa saraylarında ve asilzadelerinin evlerinde saksılara
süs bitkisi olarak ekilen domatesin yenilebilir olduğu
sonradan fark edilmiştir. Türk Mutfağı’na girdikten sonra
kahvaltıların vazgeçilmezi, yemeklerin renkli yüzü
olmuştur.


22. Soru

Bir tarım ürünü olan biberin tarihi gelişimini
açıklayınız?

Cevap

Anavatanı Güney Amerika’dır. İnkaların en
popüler baharatları acı Peru Biberi olan Axi ya da Aji’dir.
Peru yemeklerinin de olmazsa olmazları arasındandır.
Arkeologlar tarafından mağaralarda ve eski çömleklerde
çizimlerine rastlanmıştır. Acı biber M.Ö. 8.000 yılından
günümüze Güney Amerika ülke mutfaklarında önemli yer
tutmuş olup Peru’da biberlerin değişik boy, şekil, renk ve
acılıkta 300 çeşidi yetiştirilmektedir.


23. Soru

Bir tarım ürünü olan Mavun meyvesinin tarihi
gelişimini açıklayınız?

Cevap

Anavatanı Brezilya olan Kaju ağacı Portekizliler
aracılığıyla 16. Yüzyılın başında Batı Afrika’ya getirilmiş
ve burada yetiştirilmiştir.


24. Soru

Sursop meyvesinin tarihini açıklayınız?

Cevap

Anavatanı Güney Amerika olan ve çabuk
yetişerek 5-6 m. yüksekliğe erişen bir ağacın meyvesidir.


25. Soru

Brezilya kestanesi meyvesinin tarihini açıklayınız?

Cevap

Anavatanı Güney Amerika olan, geniş ve büyük
bir ağacın çok sert kabuklu ve cevize benzeyen meyvesidir.


26. Soru

Quinine meyvesinin anavatanı neresidir?

Cevap

Anavatanı Peru ve Bolivya olan ve ilaç sanayiinde
kullanılan Quinine tropikal ülkelerde yetiştirilir.
Kabuğundan kinin/quinine/chininum çıkarılır. Gövde ve
kök kabukları kullanılır. Tadı acıdır.


27. Soru

Pepino meyvesinin anavatanı neresidir?

Cevap

Anavatanı Peru olan Pepino Güney Amerika’dan
Uzakdoğu’ya kadar geniş bir coğrafyada yetiştirilmektedir.
Türkiye’de de Akdeniz Bölgesi’nde yetişebilmektedir.


28. Soru

Maya antik uygarlığında yaşayan insanların beslenmesi
incelendiğinde tüketilen başlıca ürünler nelerdir?

Cevap

Mayalar’ın beslenmesi incelendiğinde başlıca
ürünler; mısır, fasulye, biber ve kabak şeklinde
sıralanabilir. Bunlar Maya Mutfağı’nda birbirlerini
tamamlayan gıdalardır. Mayalarda en temel gıda maddesi
ise mısırdır.


29. Soru

Mayaların mutfak kültüründe en önemli içecekleri
nelerdir?

Cevap

Mayaların en önemli içeceklerinden biri kakao,
diğeri ise çikolatadır. Bütün bu içecekler fincanlara
koyulurdu ve içi boşaltılmış kabaklarda taşınırdı.


30. Soru

Aztek mutfak kültüründe en önemli içecekleri nelerdir?

Cevap

Başlıca içecekleri, çikolata ve Octli’dir. Çikolata
savaşçılar ve soyluların içeceğidir. Çikolata mısırla
karıştırıldığında elde edilen karışım içkinin insanın gücünü
yerine getirdiğine inanılırdı. Kakao çekirdekleri kıvamlı
çikolata içeceği yapmakta kullanılırdı ve sıcak çikolataya
benzese de bugün farklı olup baharatlı ve acı bir içecektir.


31. Soru

Maya, Aztek ve İnka uygarlıklarının yaşamlarını
sürdürdükleri konutlar hakkında bilgi veriniz?

Cevap

Her üç uygarlıkta da yaşanan evler dikdörtgen
planlı olup Mayalar’ın evleri üç kısımdan, Aztekler’in
evleri tek odadan oluşmaktaydı. Evler kendilerine aitti.
İnkalarda ise evlerin ana odası mutfak olup evler İnka
hükümetine aitti.


32. Soru

"Manioc" ifadesini açıklayınız?

Cevap

Mayalar’da Manioc bitkisi kolayca yetişen bir
bitkidir. Nişasta ve lif içeriğiyle değerli bir bitki olup keşif
öncesi ve sonrası değerini hiç kaybetmemiştir. Nüfusun
yoğun olduğu bölgelerde mısırın ihtiyacı karşılayamadığı
durumlarda, Manioc bu ihtiyacı karşılamıştır. Manioc
İnkalar tarafından da tüketilmekteydi. Günümüzde de
Güney Amerika ülke mutfaklarında farklı şekillerde
değerlendirilmektedir. Özellikle unu çıkartılmakta ve ürüne
dönüştürülmektedir.


33. Soru

"Amaranth" ifadesini açıklayınız?

Cevap

Pirinç ve mısır gibi son derece besleyici bir
tahıldır. Soya fasulyesinden daha yüksek protein içeriğine
sahiptir. Amaranth, çeşitli kültürlerde çok değişik şekilde
kullanılmıştır.


34. Soru

"Koka" ifadesini açıklayınız?

Cevap

Tüm törenlerde kullanıldığından İnkalar için
önem taşıyan bir bitkidir. İnkalar çok çalıştıkları için açlığı
ve susuzluğu baskılamak, ağrı ve yorgunluğu gidermek ve
keyif verici olarak koka yaprağı çiğnerlerdi. Ayrıca Koka
yaprakları antioksidan özelliğiyle salata olarak da tüketilir
ve yapraklarında birçok alkaloid ve özellikle kokain vardır.


35. Soru

"Olluco" ifadesini açıklayınız?

Cevap

Bir çeşit patates olan bu ürün çok lezzetlidir.


36. Soru

"Kinoa" ifadesini açıklayınız?

Cevap

İnkalar’ın ‘tahıl ana’ adını verdikleri mükemmel
bir tahıldır.


37. Soru

Güney Amerika Ülke mutfaklarına özel araç gereçler
nelerdir?

Cevap

İnkalar seramik, ahşap, bakır, kalay ve altından
yapılmış mutfak araç-gereçleri üretmişlerdir. İnkalar’ın
kullandığı mutfak araçları ince ve estetiktir. Üretilen
mutfak araçlarında malzemenin kulpundan boyun yerine
kıvrımına kadar belirli bir oran kullanılmıştır. Törenlerde
kullanılan mutfak eşyalarının üzerinde mutlaka hayvan
figürleri bulunmaktadır. Halkın kullandığı mutfak
malzemeleri genellikle ahşap ve seramiktir. Varlıklı kişiler
ve imparator altın ve gümüşten yapılmış mutfak araçları
kullanıyorlardı.


38. Soru

Güney Amerika ülke mutfaklarına özel pişirme
yöntemleri nelerdir?

Cevap

Güney Amerika ülkelerinde farklı hayvan
türlerine ait et tüketimi son derece yaygındır. Bu etlerin
pişirilmesinde de genellikle büyük ızgaralar, barbekü ve
odun kömürü kullanılmaktadır. Arjantin’de büyük
ızgaralarda et pişirme yaygın bir yöntem olarak
kullanılmaktadır. Güney Amerika ülkeleri genellikle
yemek pişirmede ızgara, sote, fırında, tencerede pişirme ve
kaynatma tekniklerini kullanılmaktadır.


39. Soru

"Churrascaria" ifadesini açıklayınız?

Cevap

Açık ateşte et pişirme yöntemi olarak bilinen
Churrascaria, Brezilya ve civarında sıkça kullanılan bir
pişirme tekniğidir. Kavram yağına sarılarak şişe geçirilmiş
et odun ateşinde pişirilir ve müşterinin yanında ince dilim
halinde kesilerek servis edilir.


40. Soru

Mayaların ritüel içkileri nelerdir?

Cevap

Mayaların ritüel içkileri, Balche, Sakab, Pozolli,
Atole ve Pinole olarak sıralanabilir. Bu içeceklerin bir
kısmına Aztek ve İnkalar’da da rastlanmıştır. Günümüzde
de üretilip tüketilenleri mevcuttur.


41. Soru

"Mate" ifadesini açıklayınız?

Cevap

Arjantinliler kendilerine özgü “yeşil çay” içerler.
“Mate” denilen bu çay diğer çaylar gibi kaynamış sıcak su
ile hazırlanmaktadır. Arjantin’de bir eve konuk
gidildiğinde bu çay ikram edilir. Bu çay dostluğun ve
paylaşımın simgesidir.


42. Soru

Brezilyalılar’ın milli içkileri nedir?

Cevap

Brezilyalılar’ın milli içkileri olan “Cachaça” şeker
kamışından yapılır. Brezilya dışında pek bilinmeyen,
futbol, karnaval ve samba arasında bir rütbede, kültürel
önemi olan bir içkidir. Her ne kadar Brezilyalı olmayanlar
cachaça’yı romla karıştırsalar da bunların tek benzerliği her
ikisinin de şeker kamışı kaynaklı olduğudur. İlk olarak
köleler ve köylüler arasında Brezilya’nın sömürge
döneminde popülerlik kazanmış Cachaça, tüketenlerin
sınıfına bakılmaksızın yerel ve uluslararası olarak favori bir
içecek haline gelmiştir.


43. Soru

"Humitas" yapılışını açıklayınız?

Cevap

Humitas et ve baharatla doldurulmuş mısır
hamurundan yapılır ve son ürün taze mısır koçanı kabuğu
ya da muz yaprakları ile sarılarak yapılmaktadır.


44. Soru

Mayaların en bilinen yemekleri nelerdir?

Cevap

Bilinen Maya yemekleri pozole, atole ve
pinolendir.


45. Soru

Mayalar’ın yiyecekleri saklama yöntemleri nelerdir?

Cevap

Mayalar mısır, biber, et ve balık gibi çoğu gıdayı
saklamak için közlerlerdi. Diğer bir saklama yöntemi de
gıdaların arasına kum ve kireç serpilmesiydi. Böylece
gıdalar bozulmadan saklanabilirdi. Bu yöntemle mısırın
böceklenmesi engellenebiliyor, patates uzun süre
saklanabiliyorlardı. Aynı zamanda gıdaların saklanması
için Ihlamur familyasının yapraklarını kullanıyorlardı.
Çoğunlukla biberlerin arasına koyulan yapraklarla biberler
uzun süre bozulmadan kalıyordu. Biberleri kurutup ezip,
toz halinde kullanma da bir diğer muhafaza yöntemi olarak
tercih edilmekteydi.


46. Soru

Bilinen en popüler İnka gıdası nedir?

Cevap

Dünyada bilinen en popüler İnka gıdası patatestir.
Andlarda 4000’in üzerinde patates çeşidi vardır ancak
bunların sadece 2300’ü yenebilmektedir. İnkalar patatesi
haşlayarak, çorba yaparak, buğulama yaparak
tüketmişlerdir.


47. Soru

"Locro" yemeğinin yapılışını açıklayınız?

Cevap

Locro, domuz eti, fasulye, pastırma, soğan, kabak
ve mısır karışımından yapılarak güveçte pişirilir.


48. Soru

"Karbonado ve Cazuela Gaucho" yemeğinin yapılışını
açıklayınız?

Cevap

Karbonado, taze sebze, elma, şeftali ve sığır eti ile
pişirilir. Cazuela Gaucho, tavuk ve kabak güveçte pişirilir.
Bu yemekler birbirine benzer niteliktedir.


49. Soru

"Humitas, Empanadas ve Tamales" yiyeceklerini
tanımlayınız?

Cevap

Popüler atıştırmalıklar ise Humitas, mısır köftesi,
empanadas, içi kıyma, peynir, jambon ve tavuk
doldurulmuş hamur işi veya tamales, etli mısır ekmeğidir.
Bu yemeklere günümüz mutfaklarında da rastlanmaktadır.


50. Soru

Brezilya’nın en meşhur yemekleri nelerdir?

Cevap

Dünyanın en büyük kahve üreticilerinden birisi
olan Brezilya’nın en meşhur yemekleri, Pique a lo macho
(İri parçalı etlerin ızgarada soğan, domates suyu ve
patatesle birlikte pişirilmesiyle elde edilen edilir),
Silpancho (Şinitzel tarzı bir biftek türüdür), Anticucho (Bir
tür et şiştir), Salchipapa (Bir tür kızarmış sosistir), Saltena
(Fırınlanmış et ve patatestir) ve Picanha steak Brezilya
Mutfağı’nda önemli yer bulmaktadır.


51. Soru

Guyana yerel yemekleri arasında neler yer almaktadır?

Cevap

Guyana yerel yemekleri arasında; ıstakoz, acılı
koyun eti ve tavuk ile muz pastası olarak tarif edilebilen
foo-foo ile patates, mısır unu ve hindistan cevizinin de
içinde bulunduğu bir takım malzemeden yapılan metamgee
sayılabilir.


52. Soru

Uruguay mutfağında en çok tüketilen yiyecekler
nelerdir?

Cevap

Uruguay Mutfağı özellikle Arjantin Mutfağı ile
önemli derecede benzerlik göstermektedir. İki ülke
mutfağının en belirgin özelliği ise dana eti tüketiminin
yoğunluğudur. Uruguay Mutfağı’nda domuz, koyun ve
tavuk eti tüketimi de son derece yaygındır. En çok tanınan
yemekleri sulu Pulpo (Ahtapot) ve kızartma biftek Tire de
Asado’dur.


53. Soru

Güney Amerika mutfağına özgü içecekler ve özellikleri
nelerdir?

Cevap

Aztek uygarlığında, İçecek olarak sadece ileri
gelenler ve tüccarlar tropikal bölgelerden gelen egzotik bir
madde olan kakao içerlerdi. Kakao genellikle varlıklı
erkekler tarafından yemeklerden sonra içilirdi.
İnkalar birçok bitkiyi fermente ederek ya da etmeden içecek
elde ederlerdi. Belli başlı içecekleri, Chichca de jora alkollü
bir içecek olup manyok kökü, mısır, üzüm elma ve çeşitli
meyvelerden yapılabilir. Daha çok mısırdan yapıldığından
dolayı mısır birası olarak da anılır. Chichca de Marado ve
İnka çayı da İnka içecekleri arasında yer almaktadır.
Peru ve Şili’nin ulusal içkisi olan Pisco, bir brendi olup 400
yıldan uzun zamandır mevcut olan bir içkidir. Saf
damıtılmış üzüm suyu olan piscodan bir litre elde
edebilmek içim, 6 ile 7 kilo üzüm kullanılmaktadır.
Ekvador’un ulusal içkileri şeker kamışından elde edilen
Aguardiente’dir. Canelazo Aguardienteden elde edilen
popüler bir içkidir.
Brezilya’nın en önemli içeceği olan Cachaça,
şekerkamışından elde edilen alkolün damıtılmasıyla yapılır.
Brezilya’nın bir diğer önemli içeceği kahvedir. Brezilya
kahve üretiminde ve ihracatında dünyada birincidir.
Guyana Mutfağı’nda yerel içecekleri rom ve bölgeye özel
biralardır. Banks Milk Stout, GT Lager Beer bunlar
arasında yer almaktadır.


54. Soru

1493’te Amerika’nın keşfinden önce kıtada hangi uygarlıklar yaşamaktaydı?

Cevap

Kristof Kolomb 1493’de Amerika’yı keşfettiğinde, özellikle 14. yüzyılın sonlarında ve 15. yüzyılda Avrupalılar bu kıtayı sömürmeye başladığında ileri derecede gelişmiş üç Kızıldereli uygarlığı; kıtanın yerlileri ve yaşayan halklarıydı. Bunlar Orta Amerika’daki Mayalar ve Aztekler ile Güney Amerika’daki İnka uygarlıklarıydı.


55. Soru

Amerika keşfedildikten sonra hangi topluluklar kıtaya yerleşmiştir?

Cevap

Amerika Kıtası keşfedildikten sonra Avrupa devletleri hızla bu kıtada koloniler kurmaya başlamıştır. 1492-1542 tarihleri arasında yoğun bir İspanyol kolonileşmesi başlamış ve 17. yüzyıldan itibaren ise özellikle İspanya, Portekiz ve İtalya’dan olmak üzere yaklaşık 20 milyon kişi Avrupa’dan Orta ve Güney Amerika’ya göç etmiştir. Günümüzde ise Güney Amerika’da yaşayan 70 milyondan fazla kişinin kökenlerinin İberyalılar’a (İspanyol kökenli toplum) dayandığı tahmin edilmektedir.


56. Soru

Güney Amerika ülkeleri hangileridir?

Cevap

Arjantin, Bolivya, Brezilya, Ekvador, Guyana, Kolombiya, Paraguay, Peru, Surinam, Şili, Uruguay ve Venezuela Güney Amerika’da bulunmaktadır.


57. Soru

Güney Amerika’da hangi iklim tipleri görülür?

Cevap

Amerika’nın güney yarısını oluşturan bir kıtadır. Pasifik Okyanusu‘nun doğusunda, Atlas Okyanusu’nun batısında, Kuzey Amerika’nın güneyinde ve Antarktika’nın kuzeyinde yer almaktadır. Yeryüzündeki toprağın yüzde % 12’sini Güney Amerika kıtası oluşturmaktadır. Yer şekillerinin farklılık göstermesi kıtada çeşitli iklim tiplerinin bulunmasına sebep olmakta, Ekvador tipi, tropikal, ılıman ve soğuk iklim görülmektedir. Amazon Bölgesi, kuzeydoğu ve kuzeybatı kıyılarıyla Şili’nin güneybatısı bol yağış alan bölgeleridir.


58. Soru

İnka Uygarlığında uygulanan tarım teknikleri nelerdir?

Cevap

İnka Uygarlığı tarım teknikleri açısından çok gelişmişti. Üç farklı teknikle ileri tarım yapmaktaydılar;
• Teraslama
• Waru waru
• Quchakuna
Teraslama: İnkalar daha fazla tarım ürünü elde edebilmek için dağ yamaçlarına basamak şeklinde teraslar inşa etmişlerdir. Böylece kıtlığa engel olup insanlara daha fazla gıda maddesi sağlamışlardır. Teraslarda mısır, patates, fasulye, bal kabağı, fıstık, biber ve manyok gibi ürünler yetiştirmişlerdir.
Waru waru: Bu tarım tekniğinde İnkalar toprak zeminin etrafında derin kanallar açarak düz arazilerde yağmur sularının bu kanallara toplanmasını sağlamışlardır. Böylece üst kısımda yetiştirilen bitki su depolanan kanallardan kökleri aracılığıyla ihtiyacı kadar su alırdı.
Quchakuna: Bugün bu kelime lagün anlamına gelmektedir. Bu yöntemle yağmur sezonunda stratejik noktalar belirlenerek yağmur suyunun depolanması için yapay lagünler oluşturulur. İklim nedeniyle çoğunlukla İnka İmparatorluğu’nun kıyı bölgelerinde uygulanan bu yöntem, basit ve sürekliliği olan bir metot olup bu şekilde tüm yıl boyunca tarım yapma imkânı sağlıyordu.


59. Soru

Mayaların mutfak kültürü nasıldı?

Cevap

Tüm antik uygarlıklar gibi Mayalar’ın yaşamları da hayatta kalabilmek için gıda üretim ve tüketimi üzerine kurulmuştu. Yaşam tarım etrafında dönmekteydi. Mayalar ahşap ve taştan yapılmış basit araçları kullanarak, balta, çapa ve kazma gibi sopalarla mısır, kabak, fasulye, avokado, domates ve diğer bitkileri yetiştiriyorlardı. Antik Maya Mutfağı’nda tarım ürünlerinin yanı sıra deniz ürünleri de yer almaktaydı.

Arkeologların verilerine göre tipik bir Maya ailesinin beş ya da yedi kişiden oluştuğu bilinmektedir. Maya kadınları her gün sabah saat dörtte kalkar, ateşi yakar ve kahvaltıyı hazırlarlardı. Şafaktan önce mutlaka sıcak çikolata içerlerdi. Akşamdan kalan yemek artıklarını mısır unu ile karıştırıp kızartarak krep yaparlardı. Evin erkekleri saat beşte kahvaltıyı bitirmiş olup avlanmak ve tarım yapmak için erkek çocuklarıyla birlikte evden ayrılırlardı. Günün sonunda kadınlar erkekler için banyoyu hazırlar, erkekler eve geldiklerinde hemen banyo yaparlardı. Banyodan sonra akşam yemeğini kadınlar erkeklere servis yaparlar, erkekler yemeklerini yedikten sonra kadınlar yalnız başlarına yemeklerini yerlerdi. Akşam yemeğinde mısır, siyah fasulye, hindi ve et yemeği olurdu. Yemek sonrası erkekler ahşap işçiliği yaparlar, kadınlarda dokuma için keten eğirirlerdi.

Mayalar’ın beslenmesi incelendiğinde başlıca ürünler; mısır, fasulye, biber ve kabak şeklinde sıralanabilir. Bunlar Maya Mutfağında birbirlerini tamamlayan gıdalardır. Mayalarda en temel gıda maddesi mısırdır. Mısırdan “atole” gibi çeşitli içecekler elde edilir ve hamurundan “tamales” denilen börekler ve gözlemeye benzeyen etli küçük börekler yaparlardı. Bu böreklerin içine et, sebze ya da her ikisi birlikte konurdu. Ayrıca lavaşa benzeyen “tortillas” da Maya Mutfağının olmazsa olmazları arasındaydı. Bunların yanı sıra, vitamin bakımından çok zengin olan ısırgan, Manilkara zapota ağacından elde edilen sakız, tuz, fasulye, manioc, capsicum chinense biberi ve helvacı kabağı (Cucurbita maxima) sayılabilir.

Mayalar’ın önemli içeceklerinden biri kakaoydu. Tohumundan elde edilen hamur suyla karıştırılarak içecek çikolata elde edilirdi. Bu içecek Nahuatl dilinde “xocolatl” olarak adlandırılırdı. Çikolata Maya ritüellerinde içilen içeceklerdendi. Bütün bu içecekler fincanlara koyulurdu ve içi boşaltılmış kabaklarda (Maya dilinde chú) taşınırdı.


60. Soru

Aztekler’in mutfak kültürü nasıldı?

Cevap

Aztekler’in çok hafif mutfak kültürleri vardı. Günde üç öğün yemek yerlerdi. Genellikle, sabah saat 9’dan önce yemek yemezlerdi. Sabahları bal, tatlı taze kırmızıbiber ve tatlandırılmış mısır lapası ile hafif bir kahvaltı yaparlardı. Aztekler’in temel gıda maddesi mısırdı. Mısırı ya haşlanarak yemeklerin yanında kullanırlardı ya da galeta, küçük ekmek ve mısır keki yapılarak tüketirlerdi. Tamales, fasulye, Tortillas, Amaranth yerlerdi, içecek olarak huauhtli (horozibiği) ve chian (adaçayı) içerlerdi.

Aztek yemek kültüründe sınıfsal bir konumlanma vardı. Halktan insanlar aile üyeleri ile birlikte ateşin etrafında toplanarak tortillas yerlerdi. Halkın büyük bir bölümü için yemek, genellikle mısır unundan birkaç galeta, bir tas mısır haşlaması suyu, biber, domates, horozibiği suyu ve soslu fasulyeydi. Varlıklı kesim ise özellikle baharatlı yiyeceklerden oluşan zengin bir mutfağa sahipti. Yahni, ızgara ya da haşlanmış et, salyangozlu tamales, balık, tatlı patates, hindi, ördek, geyik eti, domuz, tavşan, tüysüz köpek ve güvercin eti varlıklıların yediği yemekler olarak sayılabilir. Başlıca içecekleri çikolota ve Octli (pulque)’dir. Çikolata savaşçılar ve soyluların içeceğidir. Çikolata mısırla karıştırıldığında elde edilen karışım içkinin insanın gücünü yerine getirdiğine inanılırdı. Kakao çekirdekleri kıvamlı çikolata içeceği yapmakta kullanılırdı ve sıcak çikolataya benzese de bugünkünden farklı olup baharatlı ve acı bir içecekti.


61. Soru

İnkalar nasıl bir mutfak kültürüne sahipti?

Cevap

İnkalar’ın günlük doğal koşullardan kaynaklı yaşamları sert ve zorluydu. İnka yönetimi her şeyin toplum için olmasını önemserdi. Gıda ve tüm malzemelerin uzun ve sağlıklı bir yaşama olanak sağlamasını isterlerdi. İnka tarımının en büyük başarısı, krallığın tüm bölgelerinde kalıcı ve sürdürülebilir gıda desteğini sağlamak, gıda üretimini garanti altına almak oldu. İnkalar’ın kıtlık yaşanmaması için depolarda 1-2 yıl yetecek kadar yiyecek depoladıkları bilinmektedir. İnkalar’ın yaşamdan beklentileri sağlıklı yaşamaktı. Arkeologlar bulunan kalıntılarda, İnkalar’ın ortalama 100 yaşına kadar yaşadıklarını tespit etmişlerdir. Bunun başlıca sebebinin İnkalar’ın beslenme şeklinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Çok çeşitli sebze, bitki kökleri ve farklı hayvanların etlerinin yenmesi ve günlük yaşamda zor koşullarda tarım yaptıkları için sürekli egzersiz uzun yaşamanın formülü olmuştur. İnkalar’da günün en önemli öğünü sabah 8-9 arasındaydı. Diğer öğünler akşam karanlığında yenirdi. Yemekle içecek aynı zamanda alınmazdı. İçecekler yemeklerden sonra içilirdi. Tamales, Maya ve Aztekler’de olduğu gibi İnkalar’da da her öğünde tüketilirdi. Patatesten sonra gelen diğer gıda maddesi mısırdı. Ancak iklim koşulları mısırın ekimini de sınırlıyordu. Mısır temel gıdalarla birlikte genel olarak tanrılara sunularda kullanılır ve bayram günleri için saklanırdı. Yerfıstığı İnkalar tarafından 5000 yıl önce ıslah edilmiş, ezip balla karıştırılmak suretiyle tüketilmiştir. Purutu ve Tarhiu fasulye çeşitlerini Alpaka ve Lama etleriyle haşlama yaparak yerlerdi. İnkalar Maya ve Aztekler’den farklı olarak iki memeli hayvanı (Lama ve Alpaka) evcilleştirmişlerdir. İnkalar’ın etini yedikleri hayvanlar arasında Lama ve Alpaka dışında kuzu, koyun, geyik karaca, kaz ve erkek alageyik sayılabilir. İnkalar ayrıca köpek ve insan eti de tüketiyorlardı. Ancak İspanyollar’ın kıtaya gelmesiyle bunları yeme alışkanlıkları sona ermiştir. Sıradan insanlar Charquie adı verilen kobay da yerlerdi. Charquie, çorba ve güveç hazırlamak için kullanılırdı. İnka Mutfağı’nda kullanılan meyveler lucuma (Andlar’ın subtropikal meyvesi), pepino’dur. Tatlı pepino %92 oranında su içerir. İnkalar bunların yanı sıra, muz, ananas, guava ve erik de tüketmişlerdir. İnkalar aynı zamanda Challua (kafası büyük yumuşak bir derisi olan balık) balığı da tüketirler, kaynatarak balık çorbası yaparlardı. İnkalar’ın yediği diğer bir balıkta Titicaca Gölü’nden yakalanan Suchi balığıydı.


62. Soru

Arjantin mutfak kültürü nasıldır?

Cevap

Arjantin Mutfağı genellikle sığır eti ağırlıklıdır. Eskiden beri yerli halkın hayvancılık yapması ve ana besin maddesi olarak da et tüketmeleri mutfak kültürlerini oluşturmada en büyük etken olmuştur. Arjantin; kültürel çeşitlilik, yüksek kaliteli gastronomi ve dünya standartlarında şaraplar ile temsil edilmektedir. Criolla olarak bilinen geleneksel Arjantin yemekleri, ‘asados’ veya sığır eti, chorizo, böbrek ve morcilla (sosis), ‘parillas’ olarak adlandırılan geniş ızgara ve barbekü ağırlıklıdır. Kuzey Arjantin’de mutfak tahıl ve ete dayanmaktadır. Sığır eti yerine keçi ve kuzu eti tüketilir. Güney’de ise sığır eti ve av etleri yenir. En ünlü aşçıların bu bölgede yetiştiği bilinmektedir. Arjantin’in en güneyinde yer alan bir şehir olan Ushuaia’da okyanusun sunduğu olanaklar dikkat çeker. Ushuaia gibi güney şehirlerinde özellikle deniz mahsulleri ile yapılan yemekler meşhurdur.
Arjantin’de yeme alışkanlığı dört ana bölgeye göre değişkenlik gösterir. Bu değişkenlik; mutfağın temel gıda maddesi olan et dışındaki yiyeceklerde ortaya çıkar. Merkez Bölgesi denilebilecek olan Buenos Aires ve çevresi diğer bölgelere göre daha fazla geliştiği için yoğun göç almıştır. Bu da bölgenin mutfağında çeşitliliği artırmıştır. Örneğin; makarna, spagetti, fusiles (burgu), ñoquis (gnocchi), mantı ve lazanya gibi şekillerde ortaya çıkmaktadır. Bakıldığında hamur işi diye tabir edilebilecek olan bu ürünler İtalyan kökenli insanların yemek kültüründen gelmektedir. Kuzeybatı Bölgesi, yerli yemek kültürünün hâkim olduğu bir mutfağa sahiptir. And-İnka tarzı yemekler ve gıdalar ön plandadır. Yöre insanı yemeklerini hazırlarken patates, mısır ve buğdayı yoğun bir şekilde kullanır. En önemli yemekleri ise humita ve tamaldır. Bunlar mısırın ve çeşitli tarım ürünlerinin ete doldurulmasıyla oluşturulmuştur. Bir de içerisine peynir, patates, et gibi çeşitli ürünlerin konulduğu empanadas adı verilen ekmek de vardır. Kuzeydoğu Arjantin ise yerli kültürünün hâkim olduğu ve büyük nehirlerin yemek kültürünü etkilediği bir bölgedir. Nehirlerden elde edilen balık bölge mutfağında önemli bir yere sahiptir. Ayrıca bu bölgede yetiştirilen ve farklı türleri olan manyok bitkisi de mutfakta kullanılan önemli bir malzemedir. Kökünde bol miktarda nişasta bulunduğu için yerlilerin beslenmesinde büyük önem taşır; ayrıca nişastasından tapyoka (fekül) yapıldığı için ticari yönden de önemi büyüktür.


63. Soru

Bolivya ve Brezilya mutfak kültürünün temel özellikleri nelerdir?

Cevap

Bolivya’da Güney Amerika ülkelerinin genelinde olduğu gibi ete dayalı bir mutfak kültürü hâkimdir. Ana yemekleri mutlaka kırmızı et, tavuk veya balıktan oluşmaktadır. En yaygın kullanılan et sığır etidir. Domuz eti kullanımı nadirdir. Kırsal bölgelerde kobay ve tavşan da tüketilmektedir. Brezilya özellikle çok fazla göç aldığı için mutfağı da pek çok ülke mutfağının karışımıdır. Ülkede sos, çeşitli baharatlar, Hindistan cevizi ve palmiye yağı kullanımı oldukça yaygındır.


64. Soru

Ekvador ve Guyana mutfak kültürünün temel özellikleri nelerdir?

Cevap

Ekvador tarımsal zenginlik ve Güney Amerika’nın baharatlı mutfağının buluşmasıyla oldukça zengin bir mutfağa sahiptir. Domuz eti, tavuk, sığır eti ve bu et türlerinin çeşitli tahıllar, patates veya pirinçle birlikte servis edilişi ülkenin özellikle dağlık bölgelerinde yaygındır. Ülkenin alçak bölgelerinde ananas, naranjilla, guanabana, maracuyay ve papaya gibi çok çeşitli meyveler yetiştirilmektedir.
Guyana tarih boyunca pek çok işgale maruz kalmış olup günümüz nüfusunun %55 gibi büyük bir kısmını Hintliler oluşturmaktadır. Bu nedenle sayısal olarak az olan Guyana Kızılderilileri’nin ülke mutfağına etkisi çok azdır. Bölgeye göç etmiş olan Hintliler ve köleliğin yasaklanmasıyla bölgeye göç eden Çinliler’in getirmiş olduğu mutfak kültürü oldukça yaygındır. Ülke mutfağı aynı zamanda Asya ve Güney Amerika Mutfakları’nın bir karışımı durumundadır.


65. Soru

Kolombiya ve Paraguay mutfak kültürünün temel özellikleri nelerdir?

Cevap

Kolombiya’da et tüketimi ve diğer Güney Amerika ülkelerinde olduğu gibi baharat kullanımı oldukça yaygındır. Büyük Okyanus’a ve Karayipler’e kıyısı olması nedeniyle deniz ürünleri de çeşitlilik gösterir. Pilav çeşitleri ve Arepa denen küçük pideler önemli yemek çeşitlerindendir. Sarımsak ve soğan hemen hemen tüm et yemeklerinin vazgeçilmezi durumundadır.
Paraguay yemek kültürü, başta İspanya olmak üzere Avrupa ve diğer pek çok medeniyetten etkilenmiştir. Buna rağmen verimli arazileri, subtropik iklimi sayesinde tarımını yaptığı mısır, buğday, soya fasulyesi, yerfıstığı, kahve, pirinç gibi kendi ürettiği ürünleri kullanarak çeşitli yemekler elde edilmektedir.


66. Soru

Peru ve Surinam mutfak kültürünün temel özellikleri nelerdir?

Cevap

Ülkeyi uzun süre işgal altında tutan İspanyollardan etkilenen ve Amerikan yerlilerinin mutfağının temel alındığı Peru Mutfağında Asya ve Afrika Mutfaklarının etkilerini görmek de mümkündür. Zengin iklim koşullarının tarımsal ürün çeşitliliğini geliştirmesiyle, ülke mutfağında pek çok malzeme kullanılabilmektedir. Diğer taraftan deniz mahsulleri de ülke mutfağında önemli bir yere sahiptir. Yine mısır, patates, yumru, Amaranthaceae (bir çeşit yeşillik), fasulye, manyok (casava) ve acı bakla Peru Mutfağında en çok kullanılan malzemelerdendir.

Surinam Mutfağı yıllarca Hollandalılar ve İngilizler ’in sömürgesinde kaldıklarından bu ülkelerin etkisinde kalmıştır. Ayrıca, Hollandalılar tarafından bölgede çalıştırılmak üzere getirilen Güney Hindistanlı, Afrikalı, Endonezyalı ve Çinli halkın kültüründen de etkilenmiştir. Çoğu ürünün temel maddesi pirinç, manyok otu (cassava), tropikal ürünler ve egzotik balıklardır. Yine menülerde özellikle tavuk eti (çeşitli Çin sosları ile servis edilen) sıkça yer almaktadır. Tuzlanmış et ve kurutulmuş tuzsuz balıktan elde edilen ürünler de menülerde sıkça yer almaktadır.


67. Soru

Şili ve Venezuela mutfak kültürünün temel özellikleri nelerdir?

Cevap

Şili Mutfağının temel ögelerini ülkenin topografik yapısı belirlemiştir. Deniz ürünleri, sığır eti ve bölgeye özgü sebze ve meyveler ülke mutfağının temellerini oluşturmaktadır. Uzun süre bölgede hüküm sürmüş olan İspanyolların mutfağı da ülke mutfağının şekillenmesinde etkili olmuştur. Yine daha sonra bölgeye gelen Alman ve İtalyan göçlerin etkileri de Şili Mutfağında hissedilebilmektedir. Öte yandan Şili; dünyanın önde gelen şarap üreticileri arasında yer almaktadır. Şili Mutfağında buğday, domuz, sığır, koyun ve tavuk eti ve şarap kullanımı ile servis edilen çoğu ürün İspanyolların etkisi ile gelişmiştir. Diğer taraftan bölgede yaşayan yerli halk patates, mısır, fasulye ve deniz ürünleri ile Şili Mutfağına katkı sağlarken; Alman göçler ile ülkede sosis kullanımı artmış ve pastacılık sanatları gelişmiştir. İtalyanlar ise bölgedeki makarna tüketimini etkilemiştir.

Venezuela Mutfağı genel anlamda et, balık ve pirinç ağırlıklı yemeklerden oluşmaktadır. İspanyol, Fransız ve İtalyan Mutfaklarından etkilenmiştir. Ülke mutfağının en vazgeçilmez gıda maddesi küçük siyah kuru fasulyedir. Tropikal meyveler de yemeklerde fazlaca kullanılmaktadır. Özellikle genelde kızartılarak yenilen muz ve ananas ana yemeğin yanında servis edilen aperatif olarak görülmektedir.


68. Soru

Manoic nedir?

Cevap

Mayalar ’da Manioc bitkisi kolayca yetişen bir bitkidir. Ayrıca manioc kökü, yuca, balinghoy, mogo, mandioca, kamoteng kahoy ve casava olarak da isimlendirilmektedir. Nişasta ve lif içeriğiyle değerli bir bitki olup keşif öncesi ve sonrası değerini hiç kaybetmemiştir. Nüfusun yoğun olduğu bölgelerde mısırın ihtiyacı karşılayamadığı durumlarda, Manioc bu ihtiyacı karşılamıştır. Manioc İnkalar tarafından da tüketilmekteydi. Günümüzde de Güney Amerika ülke mutfaklarında farklı şekillerde değerlendirilmektedir. Özellikle unu çıkartılmakta ve ürüne dönüştürülmektedir.


69. Soru

Amaranth nedir?

Cevap

Pirinç ve mısır gibi son derece besleyici bir tahıldır. Soya fasulyesinden daha yüksek protein içeriğine sahiptir. Aztekler Amaranth bitkisinin doğaüstü güçleri olduğuna inanırlardı. Dini törenlerde, kurban edilen insan kanı ya da bal ile Amaranth tohumları karıştırılır ve yenilirdi. İspanyollar Amaranth’ı yasakladıkları taktirde insan kurban etme geleneğinin kaldırılacağını düşünerek Amaranth kullanımını yasakladılar. Amaranth, çeşitli kültürlerde çok değişik şekilde kullanılmaktaydı. Meksika’da “alegria” (mutluluk) adında kavrulmuş Amaranth tohumu ile şeker çözeltisi karıştırılarak “atole” denen bir içecek elde edilmektedir. İnkalar “chicha” veya bira yapmak için Amaranth tohumlarını fermente etmişlerdir.
Hem Azteklerde hem de İnkalarda, yaprakları haşlanmış ya da kızarmış sebze olarak mutfaklarda yerini almıştır. Çiçeklerinden tıbbi tedavilerde de kullanılmıştır. Çalı formunda olan bitkinin her birinden 40.000-60.000 tohum elde edilebilir. Isıya ve kuraklığa dayanaklıdır. Unu hamur işlerinde kullanılmaktadır. Amaranth, yapraklarında ıspanaktan daha fazla kalsiyum, demir ve fosfor içermektedir. Lif içeriği buğdaydan üç kat, demir içeriği beş kat, kalsiyum içeriği sütten iki kat fazladır. Balık, kırmızı et veya tavuk gibi gıdalar kadar protein içermektedir. Kolestrol düşürücüdür. Pişmiş Amaranth %90 düzeyinde sindirilebilir.


70. Soru

Güney Amerika Mutfaklarına özgü araç gereçler nelerdir?

Cevap

İnkalar seramik, ahşap, bakır, kalay ve altından yapılmış mutfak araç-gereçleri üretmişlerdir. İnkalar’ın kullandığı mutfak araçları ince ve estetiktir. Üretilen mutfak araçlarında malzemenin kulpundan boyun yerine kıvrımına kadar belirli bir oran kullanılmıştır. Törenlerde kullanılan mutfak eşyalarının üzerinde mutlaka hayvan figürleri bulunmaktadır. Halkın kullandığı mutfak malzemeleri genellikle ahşap ve seramiktir. Varlıklı kişiler ve imparator altın ve gümüşten yapılmış mutfak araçları kullanıyorlardı.


71. Soru

Churrascaria nedir?

Cevap


Açık ateşte et pişirme yöntemi olarak bilinen Churrascaria, Brezilya ve civarında sıkça kullanılan bir pişirme tekniğidir. Kavram yağına sarılarak şişe geçirilmiş et odun ateşinde pişirilir ve müşterinin yanında ince dilim halinde kesilerek servis edilir. Müşterinin önündeki gösterge yeşil renkteyse devam edeceğini, sarı ise biraz yavaşlamak istediğini, kırmızı ise daha fazla yemeyeceğini gösterir.


72. Soru

Mate nedir?

Cevap

Arjantinliler kendilerine özgü “yeşil çay” içerler. “Mate” denilen bu çay diğer çaylar gibi kaynamış sıcak su ile hazırlanmaktadır. Ayrıca Mate ile ilgili felsefik bir yaklaşım da söz konusudur. Arjantin’de bir eve konuk gidildiğinde bu çay ikram edilir. Bu çay dostluğun ve paylaşımın simgesidir.


73. Soru

Keşif sonrası Güney Amerika ülkelerinin öğünleri nasıldır?

Cevap

Keşif sonrası ülkelerin öğünleri incelendiğinde; Arjantin’de Aztekler’de olduğu gibi hafif bir kahvaltı yapıldığı, öğle ve akşam öğünlerinin önemli olduğu görülmektedir. Öğle ve akşam yemeklerinde et tüketimi yaygın olup pirinç, patates ve taze sebze de tüketmektedirler. Bu yemeklerin yanında genellikle sütlü bir tatlı da yer alır. Arjantin halkı genelde akşamüstü saat beşte de mutlaka çay içip, sandviç veya kek türü bir şeyler tüketirler.

Brezilyalılar sabah kahvaltısında kahve, süt, meyve suyu, özellikle portakal suyu içerler ve ekmek, tereyağı, meyve yerler. Özellikle “papaya” sabah kahvaltısında meyve olarak önemli bir yer tutar. Öğle yemekleri genelde hafif olan Brezilyalılar, bu öğünde mutlaka siyah kuru fasulye, pirinç, et ve özellikle de bol miktarda sebze tüketirler. Patates, taze sebzelerin yanında mutlaka yer alan bir sebzedir. Yemek daima bir tatlı ile biter. Akşam yemeği ailenin en önemli öğünüdür. Tüm aile aynı sofra başında toplanır ve hep birlikte yemeklerini yerler. Akşam yemeklerinde genellikle önce çorba içilir, daha sonra ise balık, et, tavuk eti, sebze ve siyah fasulye ile pirinç yenir. Akşam yemeği de mutlaka bir tatlı ile sonlanır.

Venezuela’da ise genellikle sabah kahvaltısında hafif bir şeyler tüketilir. Kahvaltı, ekmek, tereyağı ve reçelden ibarettir. Yanında içecek olarak geleneksel kahvelerini içerler. Eskiden en önemli öğün olan öğle yemeği, yaşam koşullarının değişmesiyle birlikte sadece sandviç veya hafif bir yemekle geçiştirilen bir öğün haline gelmiştir. Günümüzde akşam yemeği Venezuelalıların en önemli öğünü haline gelmiştir. Venezuela’da bu öğünde çorba, ana yemek ve tatlı olmak üzere üç çeşit yemek yenmektedir. Ana yemek genellikle, et, sebze ve pirinçten oluşmaktadır.

Bolivya Mutfağı çok zengin olmayıp temelini mısır, patates ve fasulye oluşturur. Kahvaltılar çok zayıf olduğundan saat 10.30 da saltena denilen empanadalar yanında bir kahve, kola veya papaya salvietti dedikleri içecekleri ile atıştırmaları meşhurdur. Öğle yemeği Bolivya’da günün en önemli öğünüdür. İşçiler evlerine dönerler ve okuldaki çocuklar da eve gelir. Bu durum Almuerzo olarak adlandırılır. Öğle yemeklerinin ardından akşamüzeri aynı İngilizler gibi çay saati yaparlar. Yerba Mate dedikleri çayları veya siyah çayları tüketirler. Bunun yanında ise Galletas Maria adını verdikleri bisküvileri tüketirler. Akşam yemeği ise öğle yemeğine nadiren çok hafiftir ve genellikle Almuerzo’dan kalan yemekler tüketilir. Eğer hiçbir şey kalmamışsa salata ile akşam yemeği geçiştirilir.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi