Ortaçağdan Günümüze Anadolu Uygarlıkları Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Osmanlı’da ilk modern belediyecilik hizmetlerini vermek üzere kurulan kurum hangisidir?

İlk modern belediyecilik hizmetlerini vermek üzere kurulan Beyoğlu Belediye Dairesi burada kurulur. Tünel inşası, sokak sambaları ile sokak aydınlatılması, çöp toplanması Beyoğlu ana ulaşım arterinin düzenlenmesi önemli şehircilik çalışmalarıdır.

Osmanlı'da çağdaş kent düzenlemesi olarak yenilikler hangi bölgede başlamıştır?

İstanbul Galata bölgesi limandan kaynaklanan yoğun ticaret potansiyeli nedeni ile hem Osmanlı dışından gelenlerin elçiliklerinin olduğu hem de Osmanlı tebaasındaki gayri Müslimlerin yerleşim alanıdır. Galata bölgesi; Pera ve Beyoğlu olarak bilinen tarihi süreçte daima ticaret, liman, yabancı yerleşkesi olarak önemliydi. 

II. Mahmut döneminde kentin ilk imar planı kim tarafından hazırlanmıştır?

II. Mahmut döneminde kentin ilk imar planı Moltke tarafından hazırlanmıştır.

Geleneksel Osmanlı mimarlığından farklı ulaşım hizmetlerine bağlı gelişen mimarlık örnekleri olarak hangileri gösterilebilir?

İlk buharlı geminin alınması (1829) Tünel inşası (1871-1874), Karaköy Köprüsü geleneksel Osmanlı mimarlığından farklı ulaşım hizmetlerine bağlı gelişen mimarlık örnekleri olarak görülür.

Humbaracı ocağı nedir?

Osmanlı askeri teşkilatının top döküm atölyeleri ve burada görevli olan askerler. Bu atölyelerde aynı zamanda metalurji araştırmaları da gerçekleştirilmekteydi.

Lale Devri ne zaman başlayıp hangi isyanla sona ermiştir?

1718 Pasarofça anlaşması ile 1730 Patrona Halil İsyanı arası Osmanlı Tarihinde “Lale Devri” olarak tanımlanır.

Yirmisekiz Mehmet Çelebi bir heyetle Avrupa’ya gönderilmesinin ardından Paris ve Viyana’da gördüklerini hangi eserinde anlatır?

Yirmisekiz Mehmet Çelebi bir heyetle Avrupa’ya gönderilir. Paris ve Viyana’da gördüklerini “Sefaretname” isimli eserinde anlatır.

Osmanlı Devletinde en önemli yürütme ve yasama kurumu olan “Divan” teşkilatı kaldırılmasının ardından yerine ne kurulur?

Osmanlı Devletinde en önemli yürütme ve yasama kurumu olan “Divan” teşkilatı kaldırılır ve yerine Nazırlıklar (Bakanlıklar) kurulur.

Hangi problemler sonucunda  Osmanlı Devleti duraklama ve ardından dağılma sürecine girer?

XVII. yüzyıl sonrasında ortaya çıkan siyasi ve ekonomik problemler sonucu Osmanlı Devleti duraklama ve ardından dağılma sürecine girer.

Barok mimarî ve süslemelerde ana özelliktir nedir?

Katlı bitkisel bezemeler, yaprak frizleri, kıvrımlı kumaş, çelenk (girlant) istiridye formu, kartuşlar, boşlukta uçan figürler ve hacim kazandırılmış formlar Barok mimari ve süslemelerde ana özelliktir.

XVII. Yüzyılın sonunda Barok ve Rokoko üsluplarının yerini hangi üslup alır?

XVII. Yüzyılın sonunda Barok ve Rokoko üsluplarının yerini Napolyon yönetimini simgeleyen Ampir üslup alır. Mısır ve Roma mimarisinin etkisi altında gelişen Ampir üslupta düşey ve yatay öğeler dengelenmiştir. Roma tarzı sütun başlıklı, duvara gömülü kolonlar, yuvarlak kemerler, üçgen alınlıklar ve yalın silmeli kornişler cephe düzenlemesini geliştiren öğelerdir. 

Geç Osmanlı dönemi sanatının ana hatları nelerdir? 

• Batı Etkisinde Barok, Rokoko, Ampir gibi üslupların eklektik özelliklerle
mimariye yansıması
• Yabancı ve gayri müslim sanatçıların ilgi görmesi
• Mimari’de iç mekanda duvar resminin yaygınlaşması
• Figüratif heykelin mimaride cephede uygulanması
• Askerressamların çağdaş Türk resmine öncülük edecek bir ekol oluşturmaları
• Sanayi-i Nefise’nin kurulması; Mimarlık, Heykel ve Resim eğitiminin başlaması
• Tuval Resminin ilgi görmesi
• Mimariye bağlı park ve bahçe düzenlemelerinin başlaması sebil ve çeşmelerin kent içinde önem kazanması
• Klasik Osmanlı Mimarisinin plan ve yapı tipi formlarının tercih edilmesi
devam eder
• Sultan yapıları kadar devlet ileri gelenlerinin de imar faaliyetleri görülür.
Özellikle külliyelerin inşası devlet ileri gelenleri tarafından gerçekleştirilecektir.
• Külliyelerde caminin merkez yapı olma geleneği terk edilmiş medrese veya
kütüphane merkezli küçük ölçekli külliye modelleri ortaya çıkmıştır.
• Mimaride özellikle camilerde dikey hatlar önem kazanır, yapı silueti daha
çok dikine gelişen bir model sergiler

III. Selim için çalışan hangi saray mimari Aynalıkavak Köşkü, Nusretiye Camisi, Selimiye Kışlası, Beyazıt Yangın Kulesi inşaatlarını gerçekleştirmiştir? 

Osmanlı mimarisinin seçmece anlayışını sergileyen Abdülaziz ve Abdülmecid dönemi kamu yapılarının neredeyse tamamı Ermeni Balyan ailesi tarafından inşa edilmiştir. Saray mimarları olarak çalışan bu aileden III. Selim için çalışan Krikor Amira Balyan (1764-1831) Aynalıkavak Köşkü, Nusretiye Camisi, Selimiye Kışlası, Beyazıt Yangın Kulesi inşaatlarını gerçekleştirmiştir.

I. Mahmut tarafından yapımına başlatılan hangi camii XVIII. yüzyılın en güçlü Barok etkileri taşıyan camisidir?

I. Mahmut tarafından yapımında başlatılan Nuruosmaniye Cami 1755 yılında tamamlanmıştır. XVIII. Yüzyılın en güçlü Barok etkileri taşıyan camisidir. Topografik sorunu ve çevrenin yoğun ticari dokusu nedeniyle değişik kot seviyelerinde yapı çözümlenmiştir. Barok etkinin en yoğun hissedildiği yer mukarnasın yerini almış kavsara dolgusudur.

Sultan Abdülmecid tarafından Nigogos Balyan’a 1854-1855 yılları arasında yaptırılmıştır. Dolmabahçe Camisi ile beraber denenen yeni tasarımların uygulandığı yapılardan bir tanesidir. Cami kütlesinin dış duvarları yivli iri plastırlarla ayrılan içbükey hareketlendirmelerle farklılık sergiler. Merkezi kubbe beden duvarlarına köşe kuleleriyle yansır. Kubbe içinde hayali mimarî görüntüler işlenen renkli bezemeler mevcuttur. Renkli taş minberi dönemin özelliğidir.

Yukarıdaki tanıma uyan geç Osmanlı dönemi mimarisi özelliklerini taşıyan cami hangisidir?

Ortaköy Cami (Büyük Mecidiye)
Sultan Abdülmecid tarafından Nigogos Balyan’a 1854-1855 yılları arasında yaptırılmıştır. Dolmabahçe Camisi ile beraber denenen yeni tasarımların uygulandığı yapılardan bir tanesidir. Cami kütlesinin dış duvarları yivli iri plastırlarla ayrılan içbükey hareketlendirmelerle farklılık sergiler. Merkezi kubbe beden duvarlarına köşe kuleleriyle yansır. Kubbe içinde hayali mimarî görüntüler işlenen renkli bezemeler mevcuttur. Renkli taş minberi dönemin özelliğidir.

Osmanlı çini sanatının iki önemli merkezi neresidir? 

Osmanlı Çini Sanatı’nın iki önemli merkezi vardır: İznik ve Kütahya. İznik, XVII. yüzyılda neredeyse tamamen çini üretimini kesmiş, İznik üretimine göre kalitesi daha düşük olan Kütahya, günümüze kadar süreklilik göstermiştir.

Aşırı süslü, hayvan figürlü, naif halk sanatı çerçevesinde gelişen kırmızı hamur üzerine akışkan şef­faf sırla kahve, küf yeşili, sarı gibi tonlarla yelkeni şişmiş kalyon hayvan betimlemeleri gibi kompozisyonlar karakteristik özellik olarak kendini gösterir. 

Yukarıdaki tanım 18. yüzyıl kullanım seramikleri açısından bir başka merkez olan bölgede yapılan çinilere aittir?

18. Yüzyıl kullanım seramikleri açısından bir başka merkez Çanakkale ortaya çıkar. Aşırı süslü, hayvan figürlü, naif halk sanatı çerçevesinde gelişen kırmızı hamur üzerine akışkan şef­faf sırla kahve, küf yeşili, sarı gibi tonlarla yelkeni şişmiş kalyon hayvan betimlemeleri gibi kompozisyonlar karakteristik özellik olarak kendini gösterir.

Batılılaşma Döneminde mimaride iç dekorasyonun çok renkli, hareketli figüratif özellikler gösteren duvar resimleri, tasvirler özellikle duvar üzeri boyama tekniği ile göze çarpar. Bu dönemde başkent yapılarında ne tür kompozisyonlar uygulanmıştır? 

Anadolu’daki bu dönem camilerinde Kâbe, İstanbul camileri tasviri tercih edilen kompozisyonlardır. Başkent yapılarında ise, Natüralist çiçek demetlerinin vazoda tasviri, perde, püskül gibi motif­ler, kıvrımlı, renk tonlamalarıyla hacim kazandırılmış kompozisyonlar uygulanır.

Bakır, gümüş, tunç gibi malzeme üzerine yapılan altınlama tekniği olan tombak hangi eserlerde görülebilir?

Tombak: Bakır, gümüş, tunç gibi malzeme üzerine altınlama tekniğidir. Cami
kandilleri, ibrikler, şamdan, buhurdanlık, kapı plakaları gibi eserlerde örnekler görülür. 

Geç dönem Osmanlı resim sanatının ilk konuları nelerdir? 

Doğa tasvirleri, Kent görüntüleri, Natürmort, Manzara, olmak üzere ilk konular gruplanabilir. 

Kaplumbağa Terbiyecisi kimin eseridir?

Kaplumbağa Terbiyecisi Osman Hamdi Bey'in eseridir.