Anadolu Arkeolojisi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Aioller, Anadolu kıyılarına nereden gelmiş bu kavim hakkındaki bilgiler hangi kaynaklardan elde edilmiştir?

Aioller: Yunanistan’daki Thessalia ve Boeotia bölgelerinden gelmiş olan Aioller, kuzey batı Anadolu’da Lesbos (Midilli) adası ve Çandarlı körfezine yerleşmişlerdir. Bölge Aiollerin yerleşmesinden sonra antik çağ boyunca Aiolia adın almıştır. Aiolerin bölgeye geliş tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte ünlü tarihçi Strabon’un anlattıklarına göre İonlardan önce geldikleri anlaşılmaktadır. Aioller ile ilgili en önemli bilgileri Herodotos’dan almaktayız.

İlk kent-devletleri ne zaman ve nasıl oluşmuş demokratik yapı kendi hangi çağda kendini göstermiştir?

MÖ 7. yüzyılda İonia’da krallar, aristokratlar tarafından devrilerek oligarşik bir düzene sahip olan ilk kent-devletleri oluşmuştur. Bu düzen içinde artık kent yönetiminde kral kadar aristokratların da hak ve yetkileri bulunur. Yeni sistem ilk aşamada aristokratların devlet düzenini kendi avantajlarına olacak biçimde kullanmalarına yol açmıştır. Kent-devletlerinin oligarşik bir yapıdan demokratik yapıya geçişi ise Arkaik Çağ’da gerçekleşmiştir.

Mimari yapı olarak ortaya çıkan megaron ne tip yapıdır?

Megaron: Dikdörtgen planlı, tek mekanlı ev planına verilen isim. Tunç çağından itibaren Anadolu’da ve Yunanistan’da görülen bu ev tipi aynı zamanda tapınak mimarisinin oraya çıktığı Arkaik döneme doğru Yunan tapınaklarının planında da örnek alınmıştır.

Geometrik dönem seramik şekil ve özellikleri nasıldır?

Geometrik dönem seramikleri, içki ve yemek servisinde ve mezarlara sunma amacıyla kullanılan, amphora, krater, kylix gibi bazı standart kap şekilleri ile üretilmiştir. Kapların üzerinde ise daha çok iç içe tam daireler, baklava dilimi deseni, kırık çizgilerden oluşan bordür süslemesi (meander), üçgen gibi geometrik desenlerden oluşan ve kabın bütün yüzeyini kaplayan süslemeler yapılmıştır.

Asıl kolonizasyon faaliyetlerinin ne zaman, nerede hangi isimle gerçekleşmiştir?

Asıl kolonizasyon faaliyetleri “Büyük Kolonizasyon” olarak adlandırılan ve yaklaşık olarak MÖ 8. yüzyılın ortasından MÖ 6. yüzyılın ortasına kadar ki dönemde gerçekleşmiştir. Bu koloniler özellikle kendi bölgesinde ekonomik ve yaşamsal kaynakların sınırlı olduğu Yunanistan’daki kentler tarafından Ege, Marmara, Akdeniz ve Karadeniz’in kıyı kesimlerinde kurulmuştur.

Lydialılar ticaret anlayışında nasıl önemli bir değişim sağlamışlardır?

Lydia Devletinin son kralı olan Kroisos ilk defa elektron sikkeyi bassan ve ticarette para kullanımını geliştiren kişidir. Elektron sikkenin kullanımı ticarette değiş-tokuş anlayışını yok etmiştir. Böylece tüccarların işi kolaylaşmış ve devlet garantisinde alışverişler gerçekleştirilmeye başlamıştır. Kroisos dünya ticaretinde bu gelişmeyi kullanarak, Milet kentinin ve halkının gücünden de yararlanarak, Karadeniz’e kadar uzanarak politik ve ekonomik açıdan çok güçlenmiştir. Kroisos Ege Adalarındaki güçlü Yunan Kent devletleri ile anlaşmalar imzalayarak, Batı Anadolu kıyılarında güvenliği sağlamıştır. Anadolu’daki kentleri vergiye bağlamıştır.

Anadolu’da heykel sanatının temsili nedir?

Anadolu’da heykel sanatı, Tunç çağında büyük ölçüde Hitit sanatının örnekleri ile temsil edilir.

Lydia Devletinde, nasıl bir geleneksel yönetim anlayışına sahipti?

Krallıkları merkezi sistem geleneğinde sürdürülmüştür. Yönetin babadan oğulla geçmekteydi. Yönetici sınıf yanında varlığını hissettiren bir tüccar sınıfı da vardı. Başkentleri çok kısa süre içerisinde dünya metropolü olmuştur. Hatta Pers yönetiminde Satrap merkezi olmaya devam etmiştir. İyi korunmuş bir kalesi, kral sarayı, diğer resmi binalar bir merkezde toplanırken Yeni mimari yanında eski geleneksel yapılarını da inşa etmeye devam etmişlerdir.

Ephesos’taki Artemis Tapınağının mimarları kimlerdir?

Artemision’un asıl mimarı Giritli Khersiphron ve Metagenes’dir.

Lidyalıların inanç sistemi nasıldır?

Dinsel olarak baş tanrıça Kuvava yani Kybeledir. Tanrıçanın kutsal hayvanı olan Aslan aynı zamanda Lydia Kraliyet Sülalesinin simgesidir. Tanrıça için Artemis tapınağının bulunduğu yerde bir sunak bulunmaktadır. Lydialılar Artemis’e Artimu demekteydiler. Tanrı Bakkhos’da (Dionysos) Lydia kökenli tanrı olarak kabul edilmektedir. Bu üç tanrı Lydialılar için çok önemli olmalıydı.

MÖ 1200-800 yılları arası dönem neden “Karanlık Çağ” olarak adlandırılmıştır?

MÖ 2. Binyılın sonlarına doğru, tarihte Deniz Kavimleri olarak adlandırılan toplulukların Yunanistan ve Balkanlardan büyük bir göç dalgası halinde gelerek Doğu Akdeniz çevresindeki topraklara girmesi ile bölge, çeşitli karışıklıkların yaşandığı bir döneme girer. Bu büyük göç karşısında Yunanistan ve Anadolu’da bulunan büyük devletler kendilerini savunamayarak yıkılırlar. Yıkılan devletlerin yerlerine yeni MÖ 1200-800 yılları arasında kalan döneme ilişkin siyasi, sosyal ve kültürel durum ile ilgili bilgilerimizin son derece sınırlı olması, dönemin günümüz araştırmacıları tarafından “Karanlık Çağ” olarak da adlandırılmasına yol açmıştır.

Arkaik dönem bitişini ve Klasik Dönem başlamasına hangi olay sebep olmuştur?

MÖ 6. yüzyılın sonunda Batı Anadolu’daki kentler Atina ve diğer Yunan kentlerinin etkisi ile ayaklanıp (İonia Ayaklanması) Pers yönetimine başkaldırması Pers yönetimini çok kızdırmıştır. Kanlı bir şekilde bastırılan bu ayaklanmada birçok kent yere bir edilmiş, hatta Miletos halkı kentten Susa’ya sürülmüştür. Ionia Ayaklanması ile Arkaik dönem biter ve Klasik Dönem başlar.

Arkaik Dönem Heykeltraşlığının özellikleri nelerdir?

Arkaik Dönem ile birlikte Anadolu’da Yunan Heykeltraşlığının etkileri görülmeye başlar. Yunan Heykeli ilk çağlardan itibaren dinin etkisinde kalmıştır. İdoller daima çıplak tasvir edilmiş ve ayrıca heykelin yapılışındaki estetik anlayış tümüyle dini amaç düşünülerek şekillendirilmiştir. Yunan dininde tanrıların insan gibi düşünülmesi birçok tanrının heykelinin yapılması olasılığını sağlamıştır.

Hellen Göçleri’nden sonraki dönemde kentin yapısı nasıldır?

Hellen Göçleri’nden sonraki dönemde Anadolu’da Hitit dönemi kentleri Deniz kavimleri sonrası küçülerek büyük ölçüde köy karakterindeki yerleşimler halini almıştır. Ege Göçleri ile Batı Anadolu’da oluşmaya başlayan yerleşimler ise henüz kurulma aşamasındaki alanlar haline gelmiştir.

Herodotos, Aioller ile ilgili hangi bilgilere yer vermiştir?

Aioller ile ilgili en önemli bilgileri Herodotos’dan almaktayız. Herodotos bize Aiollerin bölgede kurdukları kentler arasında dinsel ve siyasi bir birlik olan 12 tanesinin isimlerini bildirir. Bu kentler Kyme, Larisa Neontheikos, Temnos, Killa, Notion, Aigiroessa, Pitane Aigai, Myrina, Gryneion ve Smyrna şeklindedir. Aiol birliğinin en önemli kenti pek çok Aiol kentinin de kurucusu olan Kyme’dir.

Miken seramiklerinin buluntu yerleri nereleridir?

Kendine özgü kap formları ve üstlerinde görülen deniz yaratıkları ve savaş sahneleri ile dikkat çeken Miken seramiklerinin buluntu yerleri arasında Troia, Pitane (Çandarlı), Ephesos, Miletos, Bodrum-Müskebi sayılabilir.

Anadolu’nun Pers Yönetimine Geçişi ne zaman kimler tarafından gerçekleştirilmiştir?

MÖ 546 yılında Lydia egemenliğe son veren Pers kralı Kyros Anadolu’yu Pers egemenliği altına alır.

İonların Anadolu’ya gelişi ve yerleşim süreci nasıl olmuştur?

İonların Anadolu’ya gelişi Aiol’lerden daha sonra olmuştur. İonlar, Peloponnessos’un kuzeyindeki yurtlarından Atina’ya sürülmüş ve buradan da Atina Kralı Kodros’un oğlu Androklos yönetiminde bir grup Atina’lı ile birlikte bugünkü İzmir ve çevresindeki bölgeye yerleşmişlerdir. Bölge İonların yerleşmesinden sonra İonia adını almıştır. İonialıların bölgeye gelişi ve yerleşim süreci, bölgenin bazı yerlerinde rahatken özellikle Leleg ve diğer yerli halkların bulunduğu yerlerde oldukça zor ve savaşlar neticesinde olmuştur. İonlar Batı Anadolu’da Hermos (Gediz Nehri) ile Maiandros’un (Büyük Menderes) hemen güneyine kadar gelen alana yerleşmişlerdir. Kurdukları şehirler çoğunlukla yarımadalar üzerinde olup savunulması rahat olan ve limanları sayesinde deniz ticaretine açık kentlerdir.

Yunanistan’dan Batı Anadolu kıyılarına göçen topluluklar nerelere yerleşmişlerdir?

Yunanistan’dan Batı Anadolu kıyılarına göçen topluluklar; • Aioller, • İonlar ve • Dorlar olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Konuştukları lehçelerde farklı olan bu üç topluluktan Aioller Batı Anadolu’nun kuzey kesimine, İonlar orta bölgelere, Dorlar ise güney kesime yerleşmişlerdir.

Protogeometrik (Geometrik döneme hazırlık safhası) seramiklerin ilk örnekleri nerelerde yapılmıştır ve hangi özellikleri taşımaktadır?

Protogeometrik (Geometrik döneme hazırlık safhası) seramiklerin ilk örnekleri Yunanistan’da Atina kentindeki Kerameikos mahallesinde üretilmiştir. Kelimesinin bu mahallenin isminden geldiği araştırmacılar tarafından kabul edilmiştir. En tipik özellikleri, Amphora gibi büyük boyutlu kaplar üzerinde düz çizgilerden oluşan şeritler ve bu şeritlerin arasında kavisli dalga motifi, yarım daire şeklinde konsantrik dalga süslemelerine sahip olmasıdır.

Orientalizan seramik sanatının merkezi neresidir?

Orientalizan seramik sanatının Yunanistan’daki öncü merkezi Korinth kentidir. Batı Anadolu’da Orientalizan dönem seramiği üretimi yapan önemli merkezler arasında Pitane, Larissa, Smynra, Klazomenai atölyeleri sayılabilir.

Herodotos, Lydialılar hakkında hangi bilgileri vermektedir?

Herodot’a göre; Lydialılar, MÖ 697 yılında Gordion’u Kimmerler istila ederek Phryg Krallığına son vermişlerdir. MÖ 12. Yüzyılda başlamış olan Ege göçlerine bağlanmaktadır. Başlangıçta Ninos’un oğlu Agron Sardeis’i başkent seçerek krallığına başlamıştır. Lydialıların Batı Anadolu’da egemen olmaya başlamaları, Hellen Halklarının Batı Anadolu’da kolonizasyona başladıkları dönemle aynı zamana rastlamaktadır.

Yunan kolonileri genellikle nerelerde kurulmuştur?

Yunan kolonileri genellikle deniz ulaşımının rahat olduğu kıyılarda kurulmuştur. Özellikle Karadeniz, Ege ve Akdeniz’in çeşitli yerlerinde kurulan kolonilerin, ticari ilişkileri geliştirmek ve yeni hammadde kaynaklarını Yunanistan anakarasına nakletmek amacını taşımaları, bu amacın en hızlı ve güvenilir biçimde gerçekleştirileceği deniz yolunu tercih etmelerini sağlamıştır.

Neresi Pamphylia bölgesi olarak geçmektedir?

Pamphylia; Anadolu’nun Antalya ile Alanya arasında kalan bölgenin antik çağdaki ismidir.

Parayı ilk kim keşfetmiştir?

Demir Çağı devletlerinden olan Lydialılar, Parayı keşfederek dünya ticaretinin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.

Orientalizan dönemde Ege bölgesinde yapılan seramiklerde figürlerde duruş ve kompozisyon düzenlemesi hangi özelliklere sahiptir?

Orientalizan dönemde Ege bölgesinde yapılan seramiklerde figürlerde duruş ve kompozisyon düzenlemesi, insan ve hayvan figürlerinin daha detaylı ve görkemli biçimde yapılmaya başlamasını dikkat çekici özellikler arasında sayabiliriz. Figürler siyah boyayla yapılmış, figürlerin arasındaki alanlar ise vazo renginde bırakılmıştır. Figürlerin üzerinde cilt rengi ve elbise detaylarının gösterilmesinde kırmızı ve beyaz boya kullanılmıştır. Siyah Figür tekniği adı verilen bu teknik Arkaik çağdan itibaren ortaya çıkan ve giderek gelişen Yunan vazo boyamacılığında kullanılmaya devam etmiştir.

Yunanistan’daki Delphoi Apollon tapınağının kehanet merkezine danışması ile başlayan koloni kurma sürecinde İstanbul/un (Byzantion) hikayesi nasıl anlatılmaktadır?

Koloni kurma amacıyla Megara kentinden yola çıkacak olan topluluğun başında oikist olarak bulunan Byzas’a, Apollon tapınağında yapılan tören sırasında rahipler tarafından, kenti “Körler Ülkesinin Karşısına” kuracağı cevabını almıştır. İstanbul’un bulunduğu yarımadaya yaklaşan kolonistler burada kent kurmak için ideal bir alan olan yarımadanın karşısında Khalkedon (Kadıköy) kentinin kurulduğunu görmüşlerdir. Kentlerini savunma için ideal olan yarımada yerine Khalkedon’un olduğu yere kuranların kör olması gerektiğini düşünen kolonistler Delphoi kehanetini hatırlayarak şehirlerini bugün İstanbul yarımadasının bulunduğu yere kurmuşlardır.

Yunanistan’daki kent-devletleri MÖ 8. yüzyıldan başlayarak Akdeniz’in çeşitli yerlerinde koloni adı verilen yeni yerleşim alanları kurmaları gelişmelerinde rol oynamış mıdır?

Yunanistan’da zaman içinde artan nüfusa yeni topraklar, yeni pazarlar sağlamak amacı öncelik taşımaktadır. Bununla birlikte kolonilerin, bulundukları bölgedeki yerel halk kültürel etkileşimlerde bulunması, farklı kültürleri öğrenmelerini ve bunları Yunanistan’a taşımalarına yol açmıştır. Yunan kolonilerinin kurulması sistemli bir organizasyon içinde yapılmıştır. Kolonilerin kurulması her kentten koloniyi kurmak üzere ayrılan bir grup tarafından gerçekleştirilmiştir. Kolonilerin kurulması askeri ve dinsel törenler ile gerçekleştirilmiştir. Kentin kurulması görevi, kolonistlerin başında bulunan ve genellikle aristokratlar arasından seçilen bir oikist (kurucu lider) tarafından yerine getirilmiştir.

Pers krallığı Anadolu’da nasıl bir yönetim şekli uygulamıştır?

Pers krallığı Anadolu’yu eyalet anlamında satraplıklara böler. Her satraplığın bir merkezi ve Pers Kralı tarafından atanmış bir satrapı bulunur. Sardeis, Larissa, Daskyleion gibi kentler önemli satraplıkların yönetim merkezidir. Merkezi krallık satraplık merkezinde yaşayan halkı belli vergilere bağlamıştır. Yıllık vergilerini ödeyen halk yaşamlarını rahatlıkla sürdürmüşlerdir. Batı Anadolu’daki kentler Atina ve diğer Yunan kentlerinin etkisi ile ayaklanıp Pers yönetimine başkaldırıncaya kadar bir sorun yaşamamıştır.

Ege göçlerinin başladığı dönemde Yunanistan’ı kuzeyden güneye doğru işgal eden Dorlar, hangi bölgeleri ele geçirmişlerdir?

Ege göçlerinin başladığı dönemde Yunanistan’ı kuzeyden güneye doğru işgal eden Dorlar Peloponnessos’a ulaştıklarında buradan yollarına devam etmişlerdir. Bazı Dor grupları, Ege denizindeki Kythera, Thera ve Melos adalarını işgal ederek buradan Rhodos ve Kos (İstanköy) adalarını ve bu adaların karşısında bulunan Anadolu’nun güneybatı köşesindeki Muğla civarındaki bölgeyi ele geçirmişlerdir. Dorların özellikle Reşadiye ve Datça yarımadalarına yerleşmeye başladıkları ve bölgenin en önemli iki kenti olan Halikarnassos (Bodrum) ve Knidos’u (Datça) kurdukları bilinmektedir.

Batı Anadolu’daki Kentleşme kaç şekilde gerçekleşmiştir?

Kentleşme iki yolla olmuştur: • Kendi çekirdeğinden gelişen kentler, • Geçmişi olamayan kentler. Kendiliğinden gelişen kentler: Köy karakterindeki yerleşimin zamanla kalabalıklaşmaya başlaması ile gelişip büyümesidir. Geçmişi olamayan kentler: İki kent anlaşarak birleşiyor ve yeni bir kent ortaya çıkıyor.

Herodotos, Dorlar’ın bu bölgedeki önemli kentlerine ait hangi bilgilere değinmiştir?

Herodotos, öncekiler gibi Dorlar’ında bölgede altı kentten oluşan bir birlik kurduklarını ve bu birliğin dinsel merkezinin Knidos’daki Triopion Tapınağı olduğunu söyler. Kentler arasındaki bir yarışta birinci gelen Halikarnassos’lu bir yarışçının ödülü tapınağa sunmak yerine evine götürmesi üzerinde diğer kentler bu kenti birlikten çıkarmışlardır. Batı Anadolu’da Yunanistan’dan göç edenler tarafından kurulan kentlerin çoğu kıyıya dar bir kıstakla bağlanan yarımada şeklindeki yerlerde bulunmaktadır.

“Karanlık Çağ” nasıl sona ermiştir?

MÖ 8.yüzyılın ortalarından başlayarak Doğu Akdeniz ve Karadeniz ile ticari ve kültürel alışveriş içine girilmesi ile “Karanlık Çağ” sona erer ve Yunanlılar Batı Anadolu’da kıyı kesiminde kurulan yeni yerleşimler ile Anadolu kültürüne de katkı sağlar.

Hellen göçleri sonrası Batı Anadolu’daki kentler konusunda elimizdeki en kapsamlı veriler hangi kente aitdir?

Hellen göçleri sonrası Batı Anadolu’daki kentler konusunda elimizdeki en kapsamlıveriler Smyrna (Eski İzmir) kentinde yoğunlaşmaktadır. Smyrna: Smyrna kenti, bugünkü İzmir kentinin yakınlarındaki Bayraklı (Eski İzmir) höyüğünde bulunmaktadır. Kent Tunç Çağından başlayarak yerleşim görmüştür. Seramik ve diğer buluntulara dayanarak Smyrna’nın Ege göçleri sırasında ilk olarak Aioller tarafından; ardından MÖ 8. yüzyılda İonlar tarafından işgal edildiği anlaşılmaktadır. Kent, Hellenistik döneme kadar Bayraklı höyüğünün bulunduğu alanda yerleşim görmüştür. Hellenistik dönemde ise şimdiki İzmir’in kentinin bulunduğu alana nakledilmiştir.

Kentlerin Bünyesinde Bulunması Gereken Öğeler nelerdir?

Akropolis (Akropol) kentin en önemli öğesidir. Başta dini, siyasi merkez ve savunmanın kalbidir. Agora kentin siyasi ve sosyal iş hayatının merkezidir. İlk kuruluşu siyasi toplanma yeridir. MÖ 5. yüzyıldan sonra ticari merkez (pazaryeri) anlamı kazanıyor. Bouletherion agoranın yakınında bulunur, şehir meclisi Boule’nin toplandığı yerdir. Prytaneion’da agoranın yakınında bulunur, şehir meclisinin icra komisyonunun toplandığı binadır. Tapınaklar (agora ortasında), sunaklar, çeşitli anıtlar, çeşmeler, stoalar agorada bulunur. Anıtlar kahraman heykelleridir. Agoralar yerleşim yerinin en önemli yapısıdır. Bütün yollar burada birleşiyor. Bütün şölenler, şenlikler ve bazı buluşmalar burada yapılıyor. Tiyatro, stadion ve gymnasion kentin surları içinde yapılmayan binalardır. Nekropolis (Nekropol-mezarlık) surların dışında yer almaktadır. Surlar stratejik amacı olan savunmayı sağlayan bir yapıdır.

Anadolu’nun güney sahillerinde ağırlıklı olarak kimler koloni kurmuşlardır?

Anadolu’nun güney sahillerinde ağırlıklı olarak Dorlar’ın, koloni kurma çabaları olduğu edinilen bilgiler arasındadır. Rhodos, Lykia bölgesindeki Phaselis kolonisini kurmuştur. Bazı kaynaklarda Rhodos’luların Phaselis’in kurulacağı topraklara geldikleri zaman yerli halkla karşılaştıklarını ve kentin kurulacağı toprakları onlardan almak için karşılığında isli balık verdikleri anlatılır. Soloi (Mersin-Mezitli) kenti de Dorlar tarafından kurulmuştur. Dorların gerek Pamphylia bölgesi gerekse Kıbrıs çevresinde başka koloniler kurmuş olmaları mümkün olmakla birlikte bunlar hakkında elimizde bilgi bulunmamaktadır.

Demir Çağı devletlerinden hangisi MÖ 7. Yüzyıl ortalarında başlayan dönemde Anadolu’da güçlü bir devlet olmuştur?

Yunan Sanatında Arkaik Dönem olarak adlandırılan ve MÖ 7. yüzyıl ortalarında başlayan dönemde Anadolu’da, Demir Çağı devletlerinden olan Lydialılar, güçlenerek, önce gücünü kaybeden Phrygia Krallığını, daha sonrada Batı Anadolu’daki kıyı kentleri egemenliğine alarak kuvvetli bir devlet kurar.

Anadolu’nun seramik bakımından oldukça Zenginleşmesini sağlayan sebep nedir?

Ege Göçleri ve sonrası dönem Anadolu yerleşimleri, seramik bakımından oldukça zengindir. Bu seramikler, kökenleri ve üretildiği dönemler açısından incelendiği zaman Anadolu’nun bu dönemdeki ticari, kültürel ve sosyal dünyası ile ilgili önemli bilgiler vermektedir.

Karanlık Çağda Anadolu’nun kıyı kesiminde bulunan en erken heykel örnekleri ne zamana aittir?

Karanlık Çağda Anadolu’nun kıyı kesiminde bulunan en erken heykel örnekleri MÖ 7. yüzyılın başına tarihlenmektedir. Miletos, Ephesos ve Erythrai’de ele geçen örnekler küçük boyutlu, kadın ve erkek figürlerinden oluşmaktadır.

Lydialılar, en parlak dönemini hangi kral zamanında yaşamış ve hangi krallık yıkılmalarına neden olmuştur?

Ticarette paranın kullanılması ile kısa sürede son kralları Kroisos devrinde dünya tarihinde etkili bir devlet olmuştur. Fakat İran halkı olan Persler tarafından Lydia Devleti yıkılır.

Atina üretimli siyah figürlü seramikler kullanım alanları hangi şehirlere kadar yaygınlaşmıştır?

MÖ 6. yüzyıl boyunca dağılım alanı giderek artan Atina üretimi siyah figürlü seramikler yüzyılına ortalarından başlayarak Karia’nın güneyi ve Lykia’nın yanı sıra iç Anadolu’da Gordion ve Midas kentinde de kullanılmaya başladığı kazı buluntuları ile saptanabilmiştir.

Batı Anadolu’daki kentlerin zenginleşmesini sağlayan hangi krallıklardır ve nedenleri nelerdir?

MÖ 6. yüzyılın ortalarında Anadolu tümüyle Pers egemenliğine girer. Batı Anadolu’daki kentler hem koloni kentler kurarak, hem deniz ticaretini kullanarak önce Lidyalıların, daha sonra Perslilerin yönetiminde zenginleşmişlerdir.

MÖ 13-12 yüzyıllara tarihlenen katmanlarında büyük ölçekli tahribat ve yıkım izlerinin görülmesi hangi yazılı kaynaklarda nasıl yer bulmuş ve sonuçları ne olmuştur?

Mısır’daki yazılı kaynaklarda da aynı dönemde Akdeniz’e kuzeyden gelerek Mısır’a kadar ilerleyen bir göç dalgasından bahsedilmektedir. Önlerine çıkan birçok devleti ortadan kaldıran bu göç dalgası, Firavun Merneptah (MÖ 1212-1202) ve III. Ramses (MÖ 1182- 1151) hükümdarlıkları dönemlerine ait yazıtlarda “Deniz Kavimleri” olarak adlandırılmaktadır. Bu kavimler arasında bulunan Phrygler Anadolu’yu istila ederek Hitit imparatorluğunun yıkılmasına yol açmışlardır.

Ionia, hangi sanatının etkisinde kalmaktadır?

Ionia Anadolu yarımadasında yer aldığı, Asya ve Mezopotamya komşusu olduğundan, sanat oluşumunda doğu sanatının etkisinde kalmaktadır. Bayraklı, Ephesos ve Miletos gibi merkezler birçok örnek vermektedir.

Kent-Devletleri nasıl Ortaya çıkmış ve Gelişiminde hangi yolu izlemiştir?

Polis adı verilen kent-devletleri eski Yunan siyasal ve sosyal yaşamının en karakteristik yönetim biçimidir. Kent-devletlerinin en önemli özelliği kendi yöneticileri olması, kendi yasaları ile yönetilmesi; her kentin diğerlerinden bağımsız olması ve mümkün olabildiğince kendi kendine yetebilmesidir. Bu şekliyle kent-devletleri genelde tek bir kent tarafından oluşturulduğu gibi bazen birkaç kent ya da daha ufak yerleşim biriminin bir araya gelmesi (synoikismos) ile meydana gelebilir.

Ion arkaik heykeltıraşlığının merkezi nereleridir?

Ion arkaik heykeltıraşlığının merkezi Samos ve Milet şehirleridir. Küçük Asya kıyı şeridinde yeni gelişen Ion koloni kentleridir.

Kentlerin büyümeye başladığı dönem ve yapı ve kentsel değişim özellikleri nelerdir?

Arkaik Dönem Mimarlığında kentlerin büyümeye başladığı görülür. Daha önce ahşaptan yapılan binaların artık taştan ve görkemli biçimde yapılması gibi belirgin değişikliklerin yanı sıra belli yapı tiplerinin her kentte bulunması geleneğinin ortaya çıkışı da bu dönemde görülür. Bu durum aynı zamanda kentlerin henüz kesin kuralları belirlenmemiş ancak her yerde yaklaşık olarak benzer anlayışla oluşturulmuş bir yapılar grubu haline gelmesiyle ilişkilidir. Arkaik dönemde henüz klasik dönemdeki kadar olmamakla birlikte kentlerin büyümesi, o kentin halkı için de üzerinde düşünülmesi gereken bir konu haline gelir.

Ege Göçleri olarak adlandırılan göç hareketi hangi yüzyılda hangi bölgelere gerçekleşmiştir?

Ege Göçleri olarak adlandırılan göç hareketi, MÖ 2. binyılın sonlarına doğru Yunanistan’daki toplumların, buradan ayrılarak Anadolu’nun batı kıyılarında yeni yerleşim yerleri kurmalarıdır.

Didyma’daki Apollon rahiplerine ne ad verilirdi?

Didyma’daki Apollon rahiplerine Brankhid denir.

Arkaik Dönemde Yunan Dünyası hangi siyasi ve sosyal sorunlar ile uğraşmıştır?

Arkaik Dönem olarak adlandırılan ve MÖ 7. 6. yüzyıllarda devam eden dönemde Yunan Dünyası siyasi ve sosyal sorunlar ile uğraşır. Atina’da yönetimin başına halk tarafından geçirilen Tiranların kısa sürede idari süreci kendi çıkarları doğrultusunda yeniden düzenlemeleri halk arasındaki özellikle sınıfsal sorunları da ortaya çıkarır. Düşük gelir seviyesindeki halk kesimlerinin borçları ve aristokrat kesimlerin talepleri gibi çözülmeye çalışılmıştır.

Eski çağın bütün yapıları içerisinde en önemlisi ve en tanınmışı olan tapınak hangisidir, kim tarafından yapılmıştır?

Eski çağın bütün yapıları içerisinde en önemlisi ve en tanınmışı Ephesos’taki Artemis Tapınağıdır. MÖ 6. yüzyılın ortalarında ünlü Kroisos dönemine tarihlenen Ephesos Artemis Tapınağı yapılmıştır.

Tapınak mimarisinin özellikleri nelerdir?

Yunan Tapınağı tanrının evidir, halk onun içine giremez. Dini törenler tapınağın önündeki sunakta yapılmaktaydı. Tapınağa ancak rahipler girebilirlerdi. Assos Athena Tapınağı, Ephesos Artemis Tapınağı, Didyma Apollon Tapınağı bunlardandır.

Hangi yüzyılda Yapılan arkeolojik kazılarda elde edilen yazılı kaynaklar “Karanlık Çağ”a ilişkin hangi bilgileri elde etmemizi sağlamıştır?

MÖ 8. yüzyıldan itibaren kayda geçirilmiş olan yazılı kaynaklara dayanmaktadır. Eldeki bilgilere göre Deniz Kavimleri göçünden sonra, Dor kavimlerinin kuzeyden Yunanistan’a yerleşmeye başladıkları dönemde Anadolu’nun batı sahillerinin farklı kesimlerine Yunanistan’dan göçler başlamıştır.

Akhalar hangi uygarlıktan önce Yunanistan'da yaşamıştır?

Yunan yazılı kaynaklarına göre Yunanistan’da Dorlardan önce Akhalar yaşamıştır. 

Homeros’un ilyada adlı destanında Troia savaşına karşı savaşan Yunanlılar hangi uygarlıktır?

Akhalar

Strabon kimdir?

Ünlü coğrafyacı ve tarihçi, Amasa’da doğmuştur (M.Ö. 63) Dünya Coğrafyasının anlattığı Geographica adlı eseri aynı zamanda dönemi ile ilgili önemli tarihi bilgiler aktarır.

Peloponnessos neresidir?

Yunanistan’ın güneyinde bugünkü Mora Yarımadası.

Elektron nedir?

Gümüş ve altın madeninin doğada alaşım halde ele geçen şeklidir. Lydialılar Paktalos’da (Sart
Çayı) doğal olarak ele geçen bu alaşımı kullanarak sikke basmışlardır. Sikke üzerindeki mühür ile bastıran kişinin içindeki metal ağırlığı değer birimi belirten ve bastıran kişinin veya şehrin garantisi altında olan ve para yerine kullanılan ticari eşyadır.

Sikke nedir?

Sikke üzerindeki mühür ile bastıran kişinin içindeki metal ağırlığı değer birimi belirten ve bastıran kişinin veya şehrin garantisi altında olan ve para yerine kullanılan ticari eşyadır.

Delphi neresedir?

Atina’nın kontrolünde tanrı Apollona adanmış bir kutsal alandır.

Pythia nedir?

Apollon Tapınağı’nda tanrının kehanet gücü kullanılarak gelecekle ilgili haberler verilmektedir.
Pythia adı verilen rahibeler su kaynayan bir kazana bakarak kehanette bulunmaktaydı.

Phallos (fallos) nedir?

Antik dönemde erkek üreme organını birebir resmeden Heykeltraşlık eserleridir. Üretkenliğin simgesidir.

Apollon’un Yunanistan’daki en önemli tapım merkezidir neresidir?

Delphoi Apollon Tapınağı

Antik dönemde Delphoi Apollon Tapınağı neden ziyaret edilirdi?

Delphoi Apollon Tapınağı Antik çağda gelecekten haber almak isteyen veya fikir danışmak isteyenlerin ziyaret ettiği, sorulan soruların cevaplarının Apollon rahiplerinin yaptıkları bir
tören sonrasında Apollon tarafından onlara söylettirildiğine inanılırdı.

Pamphylia neresidir?

Anadolu’nun Antalya ile Alanya arasında kalan bölgenin antik çağdaki ismi.

Megaron nedir?

Dikdörtgen planlı, tek mekanlı ev planına verilen isim.

Megaron ev tipi ne zamandan itibaren Anadolu'da ve Yunanistan'da görülmektedir?

Megaron ev tipi Tunç çağından itibaren Anadolu’da ve Yunanistan’da görülen bu ev tipi aynı zamanda tapınak mimarisinin oraya çıktığı Arkaik döneme doğru Yunan tapınaklarının planında da örnek alınmıştır.

Harpy nedir?

Harpyler mitolojik yaratıklardır. Yunan Mitolojisinde yüzü ve vücudu kadına, kanatları ve ayakları kuşa benzer karışık yaratıklardır.

Yunan mitolojisinde Harpylerin ne yaptıklarına inanılır?

Ölülerin ruhlarını ölüler dünyasına taşıdıklarına inanılır. Çirkin ve huysuz yaratıklardır. Korkutulunca korkutan kişiyi götürdükleri rivayet edilmektedir.

Kerameikos neresidir?

Atina kentinin kuzeybatı kapısı çevresinde bulunan mahalledir. Burası Atina’nın ünlü seramik
kaplarının üretildiği merkezdir.

Amphora nedir? 

Yunan seramik endüstrisinde üretilen büyük boyutlu, geniş karınlı çift tutamaklı bir kap formu.

Amphoralar antik çağda ne için kullanılmaktaydı?

Amphoralar antik çağda şarap ve zeytinyağı gibi malzemelerin depolanması, saklanması ve
nakledilmesi amaçlarıyla kullanılmıştır.

Ege göçlerinden sonra Yunanistan’da ortaya çıkan seramikler nasıl gruplandırılır? 

• Protogeometrik
• Geometrik