Deprem ve Deprem Güvenliği Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Türkiye'nin deprem riski nasıl açıklanabilir?

Türkiye, Alp-Himalaya (Akdeniz Çevresi) Deprem Kuşağı olarak adlandırılan ve her yıl Dünya’da meydana gelen depremlerin yaklaşık % 20 civarındaki kısmının oluştuğu bölgenin, en tehlikeli kesiminde yer almaktadır. Jeolojik, tarihsel ve güncel dönem depremleri incelendiğinde Türkiye’de deprem tehlikesinin son derecede yüksek olduğu açıkça görülmektedir.

Yerkürenin iç yapısı hangi katmanlardan oluşmaktadır?

Dünyamız çekirdek, manto ve yerkabuğu olmak üzere kabaca iç içe üç ana katmandan oluşur.

Yerkabuğunun hemen altında yer alan ve Çekirdeğe kadar uzanan katmana ne ad verilir?

Manto, Yerkabuğunun hemen altında yer alır ve Çekirdeğe kadar uzanır. 2,900 km kalınlığa sahiptir. Alt ve üst manto diye ikiye ayrılır. Manto katmanının sıcaklığı çekirdeğe yakın yerlerde 4,000 0 C iken, astenosferin en üst bölümünde 1,000 0 C kadar düşer.

Astenosfer nedir?

Astenosfer mantoyu çevreler. Alt mantoyla aynı bileşime sahip olmakla birlikte plastik özellikte olup yavaş akıcı kıvamdadır. Litosferin hemen altında ve yaklaşık 100 km’lik kalınlığa sahiptir ve genellikle ergimiş kayaçlardan oluşan mantonun üst kısmına denir.

Litosfer (Taşküre) nasıl açıklanabilir?

Yerkabuğunun altında bulunan manto katmanının kabuğa yakın kısmı, daha çok katı kayaçlardan oluşmuştur. Mantonun bu kısmı ile yerkabuğu katmanının birlikte oluşturduğu ve kalınlığı 80 km dolayında olan bölüme Litosfer denir.

Yerkabuğundaki enerji birikimi nasıl oluşur?

Yerkabuğunu oluşturan levhaların yavaş hareketleri sonucu oluşan çekme, basınç, makaslama ve burulma gibi gerilmelerin etkisiyle kabuğun bazı bölümlerinde uzun yıllar boyunca enerji birikir.

Deprem fay ilişkisi nasıl açıklanabilir?

Yüzlerce yılı kapsayan geniş zaman aralıklarında biriken enerji, kayaların kırılma dirençlerinin en zayıf olduğu yerlerde meydana gelen kırılmalarla aniden boşalır ve dalgalar halinde yayılmaya başlar. Kayalardaki bu kırıklara Fay adı verilir. Yayılan çeşitli özellikteki dalgaların etkisiyle kabuğun o kesiminde meydana gelen hızlı hareketlere de Deprem denir.

Depremdeki "ana şok" kavramı nedir? 

Depremi yaratan ve birikmiş enerjinin büyük bir kısmının boşaldığı ve genellikle kırılmanın oluştuğu ilk anda gerçekleşen depreme ana şok denir

Sismoloji nedir?

Depremlerin nasıl oluştuğunu, deprem dalgalarının yeryuvarı içinde ne şekilde yayıldığını, ölçü aletleri ve yöntemlerini, kayıtların değerlendirilmesini ve depremlerin oluşum ve yayılımı ile ilgili diğer konuları inceleyen bilim dalına Sismoloji denir.

Depremleri kaydeden aygıta ne ad verilir?

Depremlerin ya da diğer tür enerji kaynaklarının ürettiği sismik dalgalar sismograf olarak adlandırılan aygıtlar tarafından kaydedilir.

Kökenlerine göre depremler kaça ayrılır?

Depremler kökenlerine yani oluşum mekanizmalarına göre 5 gruba ayrılır. Bunlar; Tektonik Depremler, Volkanik Depremler, Çöküntü Depremleri, Yapay Depremler (İnsanların neden olduğu depremler, nükleer patlatmalar vb).

Deprem Parametreleri nelerdir?

Herhangi bir yerde oluşan depremleri tanımlamak için kullanılan verilerdir. Bunlar sırasıyla; Oluş zamanı,Süresi, Odak noktası (hiposantr, alt merkez), Odak derinliği, Üst merkez (episantr, dış merkez), Büyüklük (magnitüd) tür.

Sismik bölgeler nasıl açıklanabilir?

Dünya’nın şiddetli ve sık deprem olan bölgeleri Sismik Bölgeler olarak adlandırılır. Sismik Bölgeler; belirgin olarak iki kuşak boyunca dağılır. Bu bölgeler, aynı zamanda genç sıradağların ve volkan zincirlerinin de sıralandığı levha sınırlarına paralel olarak uzanır.

Türkiye'nin içinde bulunduğu sismoteknonik levhalar hangileridir?

Türkiye, Akdeniz’in içinde ve kuzeye doğru Ege Denizi güney bölümünde Afrika Plakası/Levhası, Doğu Anadolu kesiminde Arabistan Plakası/Levhası ve İran Levhacığı, kuzeyde ise Avrasya Plakası/Levhası ile sınır ilişkisine sahip bulunmaktadır.

Kuzey Anadolu Deprem Bölgesi hangi kuşak içerisinde yer alır?

Kuzeyde Avrasya Levhasıyla güneyde Anadolu Levhacığı’nın sınır kesiminde bulunan ve yaklaşık 1500 km uzunluğundaki Kuzey Anadolu Fay Sisteminin (KAF) kaynaklık ettiği, en tehlikeli deprem bölgelerinden biridir. Kuzey Anadolu Fayı, Bingöl Karlıova’dan başlar Kuzey Anadolu’dan Ege denizine kadar uzanır.

Batı Anadolu Deprem Bölgesindeki en önemli  horst-graben sistemleri hangileridir?

En önemli graben sistemleri; Büyük Menderes Grabeni, Küçük Menderes Grabeni, Gediz Grabeni, Bakırçay Grabenidir.

Orta Anadolu Deprem Bölgesi hangi hat üzerindedir?

Orta Anadolu’da Başkent Ankara başta olmak üzere Afyon, Eskişehir, Kırıkkale, Kırşehir, Yozgat, Niğde, Nevşehir, Kayseri, Aksaray, Konya, Karaman gibi yerleşim alanlarını etkiyen faylar ve önemli tektonik hatların bazıları şöyledir; Eskişehir Fay Zonu, Kırıkkale-Erbaa Fay Zonu,Tuz Gölü Fayı, Akpınar Fayı, Akşehir-Simav Fay sistemi .

Türkiye'de depremle ilgili ilk yasa hangisidir?

Türkiye’de Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Deprem zararlarının azaltılmasına yönelik çalışmaları kapsayan ilk yasa 22 Temmuz 1944 tarihinde “Yersarsıntılarından Evvel ve Sonra Alınacak Tedbirler Hakkında Kanun” adı altında yürürlüğe girmiştir.

Türkiye'deki deprem bölgeleri haritaları nasıl bir tarihsel gelişim sergilemiştir?

Türkiye’de resmi olarak onaylanmış deprem bölgeleri haritaları 1945 yılından başlayarak dünyada ve Türkiye’deki gelişmelere de paralel bir şekilde mevcut bilgi ve verilerin artması gibi nedenlere bağlı olarak ilgili kurumlarla işbirliği içerisinde hazırlanıp 1945, 1947, 1963, 1972, 1996 ve 2018 yıllarında Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe girmiştir.

Türkiye Deprem  Tehlike Haritasının en güncel hali ne zaman yayınlanmıştır?

«Türkiye için Yeni (Taslak) Sismik Tehlike Haritası» çalışmaları kapsamında, uzunca bir sürenin sonunda ve nihayet gerekli prosedürler tamamlanarak, 18 Mart 2018 tarih 30364 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak, 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe girmek üzere yasalaşarak resmiyet kazanmıştır