Afet Psikolojisi ve Sosyolojisi Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Afet Psikolojisi: Kapsamı Ve Genel İlkeleri

1. Soru

Afet psikolojisinin kapsamı oldukça geniştir ve alanları üç grupta toplanabilir. Bu gruplar nelerdir?

Cevap

Bunlardan ilki afetler meydana gelmeden önce yapılan, toplumları ve bireyleri afetlere hazırlıklı olmaya teşvik edici bilinçlendirme programlarının tasarlanması ve uygulanmasıdır. İkincisi ise, afetler sonrası psikososyal sorunların ve ruh sağlığı bozukluklarının çeşitleri ve yaygınlığı, bu sorunlara yol açan etmenlerin incelenmesi, daha çok etkilenebilecek risk gruplarının belirlenmesidir. Üçüncü alan ise, afetlerden sonra afetzedelerin iyilik hâllerini arttırmak için hangi psikososyal destek programlarının etkili olduğu ve bunların uygulanmasında gereken süreçlerin incelenmesi ve bilimsel kanıta dayalı bulunan müdahalelerin uygulanmasıdır.


2. Soru

Afet nedir?

Cevap

İnsanlar için fiziksel, ekonomik, sosyal ve çevresel kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen, etkilenen topluluğun yerel imkân ve kaynaklarını kullanarak baş edemeyeceği doğa kökenli, teknolojik veya insan kökenli olayların sonuçlarına afet denilmektedir.


3. Soru

Afetlere yol açabilecek çeşitli tehlike kaynakları vardır. Kaynaklarına göre afetler üç gruba ayrılır. Bu gruplar nelerdir?

Cevap

Doğa olayı kaynaklı (ör. deprem, sel, tsunami, kasırga), insan eli ile yaratılan tehlikeler (ör. savaşlar, terör olayları) ve teknolojik tehlikeler (ör. maden kazaları, nükleer patlamalar) sonunda oluşan afetlerdir.


4. Soru

Afet psikolojisi, afetlere hazırlıklı olmayı artırmayı, afetler sonrası görülen psikolojik tepkileri anlamayı ve bunları önlemeyi ya da azaltmayı amaçlamaktadır. Afet psikolojisi, hangi tarihsel olay sonrasında önem kazanmış olan bir alandır?

Cevap

Özellikle II. Dünya Savaşı sonrası önem kazanmış olan bir alandır.


5. Soru

Afetler olmadan önce halkın farkındalığını ve hazırlıklı olma davranışlarını geliştirmelerine yardımcı olmak hangi dalın çalışma alanı kapsamına girer?

Cevap

Afet psikolojisi


6. Soru

Afet psikolojisinin çalışma alanlarını temelde üç grupta incelemek mümkündür. BU gruplar nelerdir?

Cevap

Bunlar afetlerin yol açabileceği psikolojik etkilerin ve bunlarla ilişkili değişkenlerin incelenmesi, ikincisi bu etkileri azaltmak için afetzedelere uygulanabilecek kısa ve uzun vadeli müdahaleler ve son olarak da afetlere hazırlıklı olmak için toplumu eğitmek, farkındalık yaratmak ve hazırlıklı olma davranışlarını teşvik etmektir.


7. Soru

Ruh sağlığı sorunları olarak afetlerden sonra en çok ne gibi sıkıntılar görülmektedir?

Cevap

Travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, komplike yas, madde kullanımında artış


8. Soru

TSG nedir?

Cevap

TSG, afetin olumsuz etkileri ile başa çıkma süreci sonunda afetzedelerde meydana gelen olumlu dönüşümlerdir.


9. Soru

Psikososyal müdahale nedir?

Cevap

Afet psikolojisinin ikinci temel alanı psikolojik etkileri önlemeyi ve azaltmayı hedefleyen uygulamaları geliştirmek ve uygulamaktır. Bu uygulamaları genel olarak psikososyal müdahaleler olarak adlandırmak mümkündür.


10. Soru

Psikolojik ilk yardım (PİY) nasıl bir yöntemdir?

Cevap

Psikolojik ilk yardım (PİY), afetzedelere güvenlik duygusu verecek, onları sakinleştirecek, sosyal destek ağları ile bağ kurmalarını, öz yeterlik duygularını pekiştirecek, kaynaklarla ilgili bilgi verecek ve umut aşılayacak bir yöntemdir.


11. Soru

PİY uygulamasını kimler yapar?

Cevap

PİY uygulamasını eğitilmiş, ancak ruh sağlığı uzmanı olmayan kişiler tarafından da yapılabilir. PİY uygulamasının temel mantığı afetlerden etkilenen çok sayıda afetzedeye destek verecek uzmanın sağlanmasının zorluğundan kaynaklanmıştır ve halktan eğitim almış herkesin yapabileceği şekilde düşünülmüştür. Bu açıdan fiziksel ilk yardıma benzer bir şekilde, ilk dönemde afetzedelerin psikolojik durumlarını iyi tutmayı hedefler.


12. Soru

Psikoeğitim nedir?

Cevap

Afetlerin çocuklar ve yetişkinlerde yaratabileceği ruhsal ve fiziksel sorunları ve bunlarla başa çıkmak için uygulanabilecek yöntemler konusunda afetzedelere verilen bir eğitimdir.


13. Soru

Psikososyal destek nedir?

Cevap

Psikososyal destek, geniş bir yelpazede psikososyal problemlere odaklanan ve sosyal birlikteliği ve afetzedelerin saygınlığını ve bağımsızlığını desteklemeyi, psikolojik sorunların gelişmesini ve sosyal dağılmayı engellemeyi amaçlayan bir süreçtir.


14. Soru

Psikososyal desteğin psikoterapiden farkı nedir?

Cevap

Psikososyal destek örseleyici bir deneyim yaşamış olan, ancak psikolojik olarak sağlıklı bireylere uygulanır.


15. Soru

Afetlerin psikososyal etkileri ile ilgili araştırmalar ilk olarak kimler tarafından başlatılmıştır?

Cevap

Sosyologlar


16. Soru

Afetlerin psikososyal etkileri ve müdahale yöntemleri ile ilgili yürütülen araştırma ve uygulamalara öncelikli olarak hangi alanlar katkı sağlar?

Cevap

Sosyoloji, psikoloji, psikiyatri, sosyal çalışma gibi disiplinlerin alana katkıları vardır.


17. Soru

Amerikan Psikiyatri Birliğinin hazırladığı ruhsal rahatsızlıkların sınıflandırılması sistemi olan DSM-III’te, ilk defa kaç yılında travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) tanısına yer verilmiştir?

Cevap

1980


18. Soru

Afet psikolojisi alanında yürütülen araştırmalarda çok çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Ancak, afetlerin tanımları gereği nispeten ani olarak ortaya çıkmaları, araştırmacılar için yürütecekleri çalışmaları daha önceden planlama olanaklarını kısıtlamakta ve bazı zorluklar yaratabilmektedir. Bu zorluklar nelerdir?

Cevap

Zamanlama

Araştırma evreninin belirlenmesi

Genellenebilirlik


19. Soru

Araştırma evreni nedir?

Cevap

Araştırma evreni, belirli bir zamanda sınırları tanımlı bir bölgede yaşayan insan sayısıdır. Araştırma örnekleminin dahil olduğu grubun tamamını belirtir. Araştırma örneklemi ise araştırmada yararlanılan katılımcılar grubunu temsil etmektedir. Örneklemin, evreni temsil edecek şekilde seçilmesi, verilerin genellenebilmesi açısından önemlidir.


20. Soru

Afet araştırmaları yapılırken en sık kullanan temel veri toplama yöntemleri nelerdir?

Cevap

Afet araştırmaları yapılırken en sık kullanan temel veri toplama yöntemleri anket araştırmaları, afetzedeler veya alanda hizmet verenlerle derinlemesine yüz yüze görüşmeleri de içeren alan araştırmaları ve belgesel araştırmalardır


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi