Hukuk Dili Ve Adli Yazışmalar Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Mahkeme Kararları Ve Kanun Yollarına Başvuru

1. Soru

Temel ve basit bir kararda hangi asgari unsurların bulunması gerekir?

Cevap

Temel ve basit bir kararda olması gereken asgari unsurlar talep, gerekçe ve sonuç olarak üç kısma ayrılabilmektedir.


2. Soru

Gerekçeli karar uygulamada nasıl ifade edilmektedir?

Cevap

Gerekçeli karar uygulamada kısa karar veya hüküm fıkrası olarak ifade edilmektedir.


3. Soru

İstinaf kanun yolundan sonra uygulanacak temyiz kanun yolunda temyiz dilekçesinde yer alması gereken hususlar nelerdir?

Cevap

Temyiz kanun yolunda temyiz dilekçesinde yer alması gereken hususlar şunlardır: • Temyiz eden ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri. • Bunların varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri. • Temyiz edilen kararın hangi bölge adliye mahkemesi hukuk dairesinden verilmiş olduğu, tarihi ve sayısı. • Yargıtay’ın bozma kararı üzerine, bozmaya uygun olarak ilk derece mahkemesince verilen yeni kararın veya direnme kararına karşı temyizde direnme kararının, hangi mahkemeye ait olduğu, tarihi ve sayısı. • İlamın temyiz edene tebliğ tarih. • Kararın özeti. • Temyiz sebepleri ve gerekçesi. • Duruşma istenmesi halinde bu istek.


4. Soru

Karşı taraf tebliğ tarihinden itibaren kaç gün içinde temyize cevap dilekçesini hükmü veren mahkemeye ya da bu mahkemeye gönderilmek üzere başka bir mahkemeye vermelidir?

Cevap

Karşı taraf tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde temyize cevap dilekçesini hükmü veren mahkemeye ya da bu mahkemeye gönderilmek üzere başka bir mahkemeye vermelidir.


5. Soru

Geçici hukuki koruma kararları arasında yer alan ihtiyati haciz kararlarına ilişkin hususlar hangi Kanunda düzenlenmiştir?

Cevap

Geçici hukuki koruma kararları arasında yer alan ihtiyati haciz kararlarına ilişkin hususlar, İcra ve İflas Kanununun 360. maddesinde düzenlenmiştir.


6. Soru

Ceza Muhakemesi Kanuna göre hüküm çeşitleri nelerdir?

Cevap

Ceza Muhakemesi Kanuna göre hüküm çeşitleri şunlardır: • Beraat kararı, • Ceza verilmesine yer olmadığı kararı, • Mahkumiyet kararı, • Güvenlik tedbirine hükmedilmesi kararı, • Davanın reddi kararı, • Davanın düşmesi kararı, • Adli yargı dışındaki bir yargı merciine yönelik görevsizlik kararı kanun yolu bakımından hüküm sayılır.


7. Soru

İlam nedir?

Cevap

İlam, taraflardan her birine verilen hüküm nüshasına denir (HMK m. 301/2; Bölge Adliye Mah. Yön. m. 216/2).


8. Soru

Ara karar nedir?

Cevap

İlk derece mahkemesi hakiminin, yargılamanın devamını sağlamak için verdiği ve davanın sona ermesi sonucunu doğurmayan kararlardır.


9. Soru

Medeni usul hukukunda, olağan kanun yolları nelerdir?

Cevap

  1. İstinaf kanun yolu: İstinaf kanun yolu incelemesi, bölge adliye mahkemesi hukuk dairesi tarafından yapılır.
  2. Temyiz kanun yolu: Temyiz kanun yolu incelemesi, Yargıtay hukuk dairesi tarafından yapılır.


10. Soru

Geçici hukuki koruma kararları arasında yer alan ihtiyati haciz kararlarında yer alan hususlar nelerdir?

Cevap

İhtiyati haciz kararlarında yer alan hususlar şunlardır: • Alacaklının ve icabında mümessilinin ve borçlunun adı, soyadı ve yerleşim yeri, • Haczin ne gibi belgelere müsteniden ve ne miktar alacak için konulduğu, • Haczin konulma sebebi, • Haczolunacak şeyler, • Alacaklının zararın tazminiyle mükellef olduğu ve gösterilen teminatın nelerden ibaret bulunduğu.


11. Soru

Ara kararlar genellikle hangi konularda verilmektedir?

Cevap

Ara kararlar genellikle esas ilişkin konularda verilmektedir.


12. Soru

Geçici hukuki koruma kararları arasında yer alan ihtiyati tedbir kararlarında yer alan hususlar nelerdir?

Cevap

İhtiyati tedbir kararlarında yer alan hususlar şunlardır: • İhtiyati tedbir edenin, varsa kanuni temsilcisi ve vekilinin ve karşı tarafın adı, soyadı ve yerleşim yeri ile talep edenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, • Tedbirin, açık ve somut olarak hangi sebebe ve delillere dayandığı • Tereddüde yer vermeyecek şekilde, neyin üzerinde ve ne tür tedbire karar verildiği, • Talepte bulunanın, ne tutarda ve ne türde bir teminat göstereceği.


13. Soru

İstinaf aşamasında verilen karar türleri nelerdir?

Cevap

İlk derece mahkemesinin kararı ve usul ve esas yönünden hukuka uygun se istinaf başvurusunun haksız olduğuna ve istinaf talebinin reddine karar verilir. İlk derece mahkemesinin kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık tespit edilmesi durumunda istinaf başvurusu haklı kabul edilerek bölge adliye mahkemesince üç şekilde karar verilir.


14. Soru

Geçici hukuki koruma kararları arasında yer alan ihtiyati tedbir kararlarına ilişkin hususlar hangi Kanunda düzenlenmiştir?

Cevap

Geçici hukuki koruma kararları arasında yer alan ihtiyati tedbir kararlarına ilişkin hususlar, Hukuk Muhakemeleri Kanunun 3912 maddesinde düzenlenmiştir.


15. Soru

Temyiz aşamasında tarafların kimliklerine ilişkin yanlışlıklarda Yargıtay tarafından ne tür bir karar verilir?

Cevap

Tarafların kimliklerine ilişkin yanlışlıklarda Yargıtay tarafından düzeltilerek onama kararı verilir.


16. Soru

Ara kararla birlikte davanın sona ermesi mümkün müdür?

Cevap

Ara karar ile birlikte hakim dosyadan elini çekmemekte ve dava görülemeye devam etmektedir.


17. Soru

Hukukumuzda ara kararlara karşı gidilebilecek kanun yolu bulunmakta mıdır?

Cevap

Ara kararlara ilişkin gidilebilecek bir kanun yolu bulunmamaktadır. Ara kararlara karşı ancak nihai kararla birlikte kanun yoluna başvurulabilmektedir. Nihai karara karşı kanun yoluna başvurulduğunda da hakimin hatalı ara kararı da kanun yolu denetimine tabi olmaktadır.


18. Soru

Hükmün kesinleşmesi nasıl belirtilir?

Cevap

Hükmün kesinleştiği, ilamın altına veya arkasına yazılıp tarih ve mahkeme mührü konmak ve başkan veya hakim tarafından imzalanmak suretiyle belirtilir.


19. Soru

Hüküm km tarafından imzalanır?

Cevap

Hüküm, hükmü veren hakim veya hakimler ile zabıt katipleri tarafından imzalanır.


20. Soru

Nihai karar nedir?

Cevap

İlk derece mahkemesi hakiminin, yargılamayı sona erdirdiği ve dosyadan elini çektiği kararlardır.


21. Soru

Ceza Muhakemesi Kanununa göre heyet halinde çalışan mahkemelerde karar nasıl verilir?

Cevap

Heyet halinde çalışan mahkemelerde karar ve hükümler oybirliği ya da oy çokluğuyla verilir. Karşı oy varsa eğer tutanakta belirtilir ve gerekçesi de tutanakta gösterilir.


22. Soru

Kesin hükme nasıl ulaşılmaktadır?

Cevap

Kesin hükme, tarafları, dava sebebi ve dava konusu aynı olan ve uyuşmazlığı esastan çözen ilk derece mahkemesi kararına karşı, başvurulabilecek olağan kanun yollarının tüketilmesi sonucu ulaşılır ve esas olarak bu durum maddi anlamda kesin hüküm ve şekli anlamda kesin hüküm olarak adlandırılır.


23. Soru

Bölge adliye mahkemesinin kararında hangi hususlar bulunmalıdır?

Cevap

Bölge adliye mahkemesinin kararında bulunması gereken hususlar şunlardır: • Kararı veren bölge adliye mahkemesi hukuk dairesi ile başkan, üyeler ve zabıt katibinin ad ve soyadları, sicil numaraları • Tarafların ve davaya ilk derece mahkemesinde müdahil olarak katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri • Tarafların iddia ve savunmalarının özeti • İlk derece mahkemesi kararının özeti • İleri sürülen istinaf sebepleri • Taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan veya olmayan hususlara ilişkin delillerin tartışması, ret ve üstün tutma sebepleri, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebep • Hüküm sonucu ile varsa kanun yolu süresi • Kararın verildiği tarih, başkan ve üyeler ile zabıt katibinin imzaları • Gerekçeli kararın yazıldığı tarih.


24. Soru

İstinaf dilekçesinde bulunması gereken hususlar nelerdir?

Cevap

İstinaf dilekçesinde bulunması gereken hususlar şunlardır: • Başvuran ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri. • Varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri. • Kararın hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarih sayısı ile sayısı. • Kararın başvurana tebliğ edildiği tarih. • Kararın özeti. • Başvuru sebepleri ve gerekçesi. • Talep sonucu. • Başvuranın veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası.


25. Soru

Çekişmesiz yargının davadan farkı nedir?

Cevap

Çekişmesiz yargının davadan farkı, davacı ve davalı kavramının olmaması, bunun yerine ilgili (veya talepte bulunan) kavramının kullanılmasıdır.


26. Soru

Bölge adliye mahkemeleri ne zaman faaliyete başlamıştır?

Cevap

Bölge adliye mahkemeleri 20.7.2016 tarihinde faaliyete başlamıştır. Bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında da kesinleşinceye kadar 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 26.9.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 454. madde hükümlerinin uygulanmasına devam olunacaktır (HMK geçici m. 3/2).


27. Soru

Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre hüküm dava taraflarına nasıl verilir?

Cevap

Hüküm yazılıp imza edildikten ve mahkeme mührü ile mühürlendikten sonra, nüshaları yazı işleri müdürü tarafından taraflardan her birine makbuz karşılığında verilir ve bir nüshası da gecikmesizin diğer tarafa tebliğ edilir. Ancak dikkat edilmesi gereken husus hakimin resen harekete geçtiği haller ile kanunlardaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla taraflardan birinin talebi olmadıkça hüküm tebliğe çıkarılmayacağıdır.


28. Soru

İlam suretleri kim tarafından verilir?

Cevap

İlam suretleri yazı işleri müdürü tarafından aslına uygun uygunluğu belirtilip onaylanarak verilir.


29. Soru

İstinaf dilekçesi nereye verilir?

Cevap

İstinaf dilekçesi, kararı veren mahkemeye veya başka bir yer mahkemesine verilebilir. İstinaf dilekçesi hangi mahkemeye verilmişse o mahkemece bölge adliye mahkemesi başvuru defterine kaydolunur.


30. Soru

Direnme kararının özellikleri nelerdir?

Cevap

Direnme kararı, nihai bir karardır ve mahkeme bu kararla dosyadan elini çekmektedir. İlk derece mahkemesi veya bölge adliye mahkemesi kararında direnirse bu kararın temyiz edilmesi durumunda inceleme, kararına direnilen dairece yapılır. Direnme kararı öncelikle incelenir. Daire, direnme kararını yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderir. Hukuk Genel Kurulunun verdiği karara uymak zorunludur (HMK m. 373).


31. Soru

Yargılama sonunda uyuşmazlığın esası hakkında verilen nihai kararlara ne ad verilmektedir?

Cevap

Yargılama sonunda uyuşmazlığın esası hakkında verilen nihai kararlara hüküm adı verilmektedir.


32. Soru

İstinaf yoluna başvuru süresi ne kadardır?

Cevap

İstinaf yoluna başvuru süresi ilamın taraflardan her birine tebliğ tarihinden itibaren iki haftadır.


33. Soru

Hükmün gerekçesi, tümüyle tutanağa geçirilmemişse açıklanmasından itibaren en geç kaç gün içinde dava dosyasına konulması gerekir?

Cevap

Hükmün gerekçesinin tutanağa geçirilmemesi durumunda açıklanmasından itibaren en geç 15 gün içinde dava dosyasına koyulmalıdır.


34. Soru

Beraat kararı hangi durumlarda verilir?

Cevap

  • Yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması
  • Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olması
  • Yüklenen suç açısından failin kast veya taksirinin bulunmaması
  • Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmesine rağmen, olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunması
  • Yüklenen suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmaması.


35. Soru

Hangi kararların ara karar veya nihai karar olarak adlandırılması mümkün değildir?

Cevap

Geçici hukuki koruma kararlarını ara karar veya nihai karar olarak adlandırmak mümkün değildir.


36. Soru

1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 435. maddesine göre temyiz dilekçesinde yer alması gereken hususları nelerdir?

Cevap

İlgili kanuna göre temyiz dilekçesinde yer alması gereken hususlar şunlardır: • Temyiz eden ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı ve adresleri. • Bunların kanuni temsilcisi ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri. • Temyiz edilen hükmün hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarih ile sayısı. • İlamın temyiz edene tebliğ edildiği tarih. • Hükmün özeti. • Temyiz sebepleri. • Duruşma istenmesi halinde bu istek. • Temyiz edenin veya varsa kanuni temsilcisi ya da vekilinin imzası.


37. Soru

Danıştay ve idari mahkemeler geçici hukuki koruma kapsamında hangi kararı da verebilmektedirler?

Cevap

Danıştay ve idari mahkemeler geçici hukuki koruma kapsamında yürütmenin durdurulması kararı da verebilmektedirler.


38. Soru

İşlenen fiilin suç olma özelliğini devam ettirmesine rağmen hangi hallerde sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir?

Cevap

İşlenen fiilin suç olma özelliğini devam ettirmesine rağmen; • Etkin pişmanlık, • Şahsi cezasızlık sebebinin varlığı, • Karşılıklı hakaret, • İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı dolayısıyla faile ceza verilmemesi hallerinde sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.


39. Soru

Davanın reddi kararı hangi durumda verilir?

Cevap

Aynı fiil nedeniyle aynı sanık için önceden verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava varsa davanın reddine karar verilir.


40. Soru

İstinaf dilekçesinin tebliğinden itibaren ne kadarlık bir süre içerisinde karşı taraf cevap dilekçesini kararı veren mahkemeye ya da bu mahkemeye gönderilmek üzere başka bir yer mahkemesine verilmelidir?

Cevap

İstinaf dilekçesinin tebliğinden itibaren iki hafta içinde karşı taraf cevap dilekçesini kararı veren mahkemeye veya bu mahkemeye gönderilmek üzere başka bir yer mahkemesine verebilir.


41. Soru

Bölge adliye mahkemesince, ilk derece mahkemesinin kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık tespit edilmesi durumunda istinaf başvurusu kabul edilerek kaç şekilde karar verilebilir?

Cevap

İlgili kararlar şöyle sıralanabilir: • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak gönderme kararı verilmesi • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kısmen ya da tamamen kabulüne karar verilmesi • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi.


42. Soru

Çekişmesiz yargı nedir?

Cevap

Çekişmesiz yargı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 382 ilâ 388. maddeleri arasında düzenlenmiş olup hukukun, mahkemelerce, Kanun'da belirtilen üç ölçütten birine veya birkaçına göre bu yargıya giren işlere uygulanmasıdır.


43. Soru

Geçici hukuki koruma kararı ne anlama gelmektedir?

Cevap

Medeni usul hukukunda ara karar veya nihai karar şeklinde adlandırılamayan ve mahkemeler tarafından verilen kararlara geçici hukuki koruma kararları denir.


44. Soru

İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı hangi durumlarda istinaf yoluna başvurulamaz?

Cevap

  • Konusu Kanun’da belirtilen parasal sınırı geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar kesin olup bunlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz.
  • İvedi yargılama usulüne tabi olan davalarda istinaf yoluna başvurulamaz.


45. Soru

Müzakere nedir?

Cevap

Müzakere, sözlük anlamıyla "bir konuyla ilgili fikir alışverişinde bulunma, oylaşma" demektir.


46. Soru

Direnme kararı nedir?

Cevap

Yargıtay’ın bozma kararına rağmen mahkemenin eski kararında direnmesi durumunda verilen karardır.


47. Soru

Ara kararlar ne anlama gelmektedir?

Cevap

İlk derece mahkemesi hâkiminin, yargılamanın devamını sağlamak için verdiği ve davanın sona ermesi sonucunu doğurmayan kararlara ara kararlar denir.


48. Soru

Katılma yoluyla istinafa başvurma nedir?

Cevap

Cevap dilekçesi vermek üzere kendisine istinaf dilekçesi tebliğ edilen taraf, istinaf kanun yoluna başvurma hakkı bulunmasa veya istinafa başvuru süresini geçmiş olsa bile, vereceği cevap dilekçesi ile istinaf yoluna başvurabilir. Buna katılma yoluyla istinafa başvurma denilmektedir.


49. Soru

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 364. maddesinin 2. fıkrası gereğince temyiz dilekçesinde bulunması gereken hususlar nelerdir?

Cevap

  • Temyiz eden ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri
  • Bunların varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri
  • Temyiz edilen kararın hangi bölge adliye mahkemesi hukuk dairesinden verilmiş olduğu, tarihi ve sayısı
  • Yargıtayın bozma kararı üzerine, bozmaya uygun olarak ilk derece mahkemesince verilen yeni kararın veya direnme kararına karşı temyizde direnme kararının, hangi mahkemeye ait olduğu, tarihi ve sayısı
  • İlamın temyiz edene tebliğ edildiği tarih
  • Kararın özeti
  • Temyiz sebepleri ve gerekçesi
  • Duruşma istenmesi hâlinde bu istek
  • Temyiz edenin veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası


50. Soru

Kesim hüküm hâlini ne zaman alır?

Cevap

Kesin hüküm hâlini, ilk derece mahkemesince karar verildiği anda almaktadır, çünkü bu durumda taraflarca olağan kanun yoluna başvurulması mümkün değildir.


51. Soru

Ceza mahkemelerinden verilen kararlara karşı hangi kanun yollarına başvurmak mümkündür?

Cevap

Ceza mahkemelerinden verilen kararlar karşı olağan kanun yolu olarak itiraz, temyiz ve istinaf düzenlenmiştir.


52. Soru

Usule ilişkin ara kararlara örnekler nelerdir?

Cevap

  • Yetki ilk itirazının reddi
  • Tanıkların dinlenmek üzere daveti ve tanık adresinin bildirilmesi için kesin süre verilmesi
  • Uzmanlık gerektiren bir konuda bilirkişiye başvurulması kararı
  • Uyuşmazlık konusu taşınmazın görülmesi amacıyla keşfe karar verilmesi


53. Soru

Nihai kararların çeşitleri nelerdir?

Cevap

  • Usule ilişkin nihai kararlar
  • Esasa ilişkin nihai kararlar (Hüküm)
  • Davaya son veren taraf işlemleri (Kabul, feragat, sulh)
  • Davanın konusuz kalması
  • Davanın açılmamış sayılması gibi hâller


54. Soru

1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 432. maddesine göre asliye mahkemelerinden verilen kararlara karşı temyiz süresi kaç gündür?

Cevap

1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 432. maddesine göre asliye mahkemelerinden verilen kararlara karşı temyiz süresi 15 gündür.


55. Soru

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 223. maddesinin 1. fıkrasındaki hüküm çeşitleri nelerdir?

Cevap

  • Beraat kararı,
  • Ceza verilmesine yer olmadığı kararı,
  • Mahkûmiyet kararı,
  • Güvenlik tedbirine hükmedilmesi kararı,
  • Davanın reddi kararı,
  • Davanın düşmesi kararı,
  • Adli yargı dışındaki bir yargı merciine yönelik görevsizlik kararı kanun yolu bakımından hüküm sayılır (CMK m. 223/10).


56. Soru

Ceza muhakemesi açısından hüküm nedir?

Cevap

Ceza muhakemesi açısından hüküm, mahkeme tarafından yargılamanın sonunda verilen ve yargılamayı sona erdiren karar olarak tanımlanmaktadır.


57. Soru

Yargıtay’da temyiz aşamasında verilen kararlar terim olarak hangi şekillerde adlandırılırlar?

Cevap

Yargıtay kararları terim olarak; • Bozma kararı, • Onama kararı ve • Düzelterek onama kararı şeklinde adlandırılmaktadır.


58. Soru

İlk derece mahkemesi hâkimi ne zaman usule ilişkin nihai kararını vermektedir?

Cevap

Usule ilişkin nihai kararlar, uyuşmazlığı esastan çözen kararlar değildir. Bu anlamda maddi hukuk kuralları sebebiyle değil, usul hukuku kuralları sebebiyle ilk derece mahkemesi hâkimi davadan elini çekmekte ve nihai kararını vermektedir. Usule ilişkin nihai kararlar için "hüküm" terimi kullanılmaz, "karar" terimi tercih edilir.


59. Soru

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 391. maddesinin 2. fıkrasına göre ihtiyati tedbir kararında yazılması gereken hususlar nelerdir?

Cevap

  • İhtiyati tedbir talep edenin, varsa kanuni temsilcisi ve vekilinin ve karşı tarafın adı, soyadı ve yerleşim yeri ile talep edenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası
  • Tedbirin, açık ve somut olarak hangi sebebe ve delillere dayandığı
  • Tereddüde yer vermeyecek şekilde, neyin üzerinde ve ne tür bir tedbire karar verildiği
  • Talepte bulunanın, ne tutarda ve ne türde bir teminat göstereceği


60. Soru

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 223. maddesinin 3. fıkrasında düzenlemeye göre, sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı hangi hâllerde verilmektedir?

Cevap

  • Yüklenen suçla bağlantılı olarak yaş küçüklüğü, akıl hastalığı veya sağır ve dilsizlik hâli ya da geçici nedenlerin bulunması,
  • Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle veya zorunluluk hâli ya da cebir veya tehdit etkisiyle işlenmesi,
  • Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması,
  • Kusurluluğu ortadan kaldıran hataya düşülmesi hâllerinde, kusurunun bulunmaması dolayısıyla sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.


61. Soru

Beraat kararı hangi durumlarda verilir?

Cevap

Beraat kararının verildiği durumlar şöyle sıralanabilir: • Yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması, • Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olması, • Yüklenen suç açısından failin kast veya taksirinin bulunmaması, • Yüklenen suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmaması, • Yüklenen suçun sanık tarafından işlenmesine rağmen, olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunması.


62. Soru

Ceza Muhakemesi Kanununa göre aynı fiil sebebiyle aynı sanık için önceden verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava varsa ne tür bir karar verilir?

Cevap

Aynı fiil sebebiyle aynı sanık için önceden verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava varsa davanın reddine karar verilir.


63. Soru

İstinaf dilekçesinde bulunan hususlar nelerdir?

Cevap

  • Başvuran ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri
  • Varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri
  • Kararın hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarihi ile sayısı
  • Kararın başvurana tebliğ edildiği tarih
  • Kararın özeti
  • Başvuru sebepleri ve gerekçesi
  • Talep sonucu
  • Başvuranın veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası


64. Soru

Mahkemelerce verilen geçici hukuki koruma kararlarında hangi terimlerin tercih edilmesi gerekmektedir?

Cevap

Geçici hukuki koruma talepleri nitelik itibarıyla dava olmadığından, mahkemelerce verilen geçici hukuki koruma kararlarında, davacı-davalı, dava tarihi, dava dilekçesi gibi terimlerin kullanılmaması, bunun yerine (ihtiyati haciz-ihtiyati tedbir-delil tespiti) talep eden, talep tarihi, dilekçe gibi terimlerin tercih edilmesi gerekmektedir.


65. Soru

Mahkumiyet kararı ne zaman verilir?

Cevap

Sanığın yüklenen suçu işlediğinin sabit olmaması halinde sanık hakkında mahkumiyet kararı verilir.


66. Soru

Duruşmada hâkimin verdiği ara kararlar ne zaman kaleme alınmaktadır?

Cevap

Kural olarak, ara kararların şekli konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda veya Yönetmelik'te bir düzenleme yer almamaktadır. Duruşmada hâkimin verdiği ara kararlar, "gereği düşünüldü" ifadesinden sonra kaleme alınmaktadır.


67. Soru

Davanın düşmesi kararı hangi durumlarda verilir?

Cevap

Türk Ceza Kanunu’nda öngörülen düşme sebeplerinin varlığı ya da soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması hâllerinde, davanın düşmesine karar verilir. Ancak soruşturmanın veya kovuşturmanın yapılması şarta bağlı tutulmuş
olup da şartın henüz gerçekleşmediği anlaşılırsa; gerçekleşmesini beklemek üzere, durma kararı verilir.


68. Soru

Karar veren mahkemenin, dava dosyasını bölge adliye mahkemesine göndermemesi ve istinaf dilekçesinin reddine karar verebilme durumları nelerdir?

Cevap

  1. İstinaf dilekçesi, kanuni süre geçtikten sonra verilmesi
  2. Kesin olan bir karara ilişkin olması


69. Soru

Uyma kararı nedir?

Cevap

Yargıtayın temyiz incelemesi sonucunda bölge adliye mahkemesinin kararını bozması üzerine, dosya kendisine gönderilen mahkeme bozma kararına katılıyorsa "uyma kararı" verir (HMK m. 373) ve uyma kararı ile davayı, bozma kapsamı çerçevesinde yeniden incelemeye alır. Uyma kararı da bir ara karardır ve özellikle vurgulamak gerekir ki bu kararla birlikte usuli kazanılmış hak doğar.


70. Soru

Türk Ceza Kanuna göre hangi hallerde davanın düşmesine karar verilir?

Cevap

Türk Ceza Kanununda öngörülen düşme sebeplerinin varlığı ya da soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması hallerinde davanın düşmesine karar verilir.


71. Soru

Hüküm nedir?

Cevap

Mahkemelerin verdiği tüm kararlar değil, sadece uyuşmazlığın esası hakkında verilen nihai karara hüküm adı verilmektedir.


72. Soru

Güvenlik tedbirine hükmedilme kararı hangi durumda verilir?

Cevap

Sanığın yüklenen suçu işlediğinin sabit olması hâlinde, belli bir cezaya mahkûmiyet yerine veya mahkûmiyetin yanı sıra güvenlik tedbirine hükmolunur.


73. Soru

İstinaf kanun yolundan sonra temyiz yoluna başvurabilme şartı nedir?

Cevap

İstinaf kanun yolundan sonra temyiz kanun yoluna başvurabilmek için, davanın miktar ve değerinin Kanun’da belirtilen parasal sınırı (2019 yılı için 58.800 TL) geçmesi gerekecektir. Miktar veya değeri söz konusu parasal sınırı geçmeyen davalara ilişkin olarak bölge adliye mahkemelerinden verilen kararlara karşı temyiz yoluna başvurulamayacaktır (HMK m. 362). Söz konusu parasal sınır yanında diğer temyiz edilemeyen kararlar için Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 362. maddesinde ayrıntılı düzenleme yapılmıştır.


74. Soru

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 150. maddesindeki şartlar gerçekleştikten sonra işlemden kaldırılan dosyanın kaydı ne zaman kapatılır?

Cevap

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 150. maddesindeki şartlar gerçekleştikten sonra dosya işlemden kaldırılır. Dosya işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak dava üç ay içinde yenilenmezse sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır (HMK m. 150/5).


75. Soru

Geçici hukuki koruma kararlarına örnekler nelerdir?

Cevap

  • İhtiyati tedbir
  • Delil tespiti
  • İhtiyati haciz


76. Soru

İcra ve İflas Kanunu'nun 260. maddesinde ihtiyati haciz kararının içeriği başlığı altında yer alan ihtiyati haciz kararında bulunması gereken unsurlar nelerdir?

Cevap

  • Alacaklının ve icabında mümessilinin ve borçlunun adı, soyadı ve yerleşim yeri
  • Haczin ne gibi belgelere müsteniden ve ne miktar alacak için konulduğu
  • Haciz konulmasının sebebi
  • Haczolunacak şeyler
  • Alacaklının zararın tazminiyle mükellef olduğu ve gösterilen teminatın nelerden ibaret bulunduğu


77. Soru

Hangi kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir?

Cevap

İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir (HMK m. 341/1).


78. Soru

İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 24. maddesinde, idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlarda bulunan hususlar nelerdir?

Cevap

  • Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları yahut unvanları ve adresleri
  • Davacının ileri sürdüğü olayların ve dayandığı hukuki sebeplerin özeti, istem sonucu ile davalının savunmasının özeti
  • Danıştayda görülen davalarda tetkik hâkimi ve savcının ad ve soyadları ile düşünceleri
  • Duruşmalı davalarda duruşma yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise hazır bulunan taraflar ve vekil veya temsilcilerinin ad ve soyadları
  • Kararın dayandığı hukuki sebepler ile gerekçesi ve hüküm, tazminat davalarında
    hükmedilen tazminatın miktarı
  • Yargılama giderleri ve hangi tarafa yükletildiği
  • Kararın tarihi ve oy birliği ile mi, oy çokluğu ile mi verildiği
  • Kararı veren mahkeme başkan ve üyelerinin veya hâkiminin ad ve soyadları ve imzaları ve varsa karşı oyları
  • Kararı veren dairenin veya mahkemenin adı ve dosyanın esas ve karar numarası.


79. Soru

Yargılamanın iadesi sebepleri nelerdir?

Cevap

Yargılamanın iadesi sebepleri aşağıdaki gibidir (HMK m. 375):

  • Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemiş olması
  • Davaya bakması yasak olan yahut hakkındaki ret talebi, merciince kesin olarak kabul edilen hâkimin karar vermiş veya karara katılmış bulunması
  • Vekil veya temsilci olmayan kimselerin huzuruyla davanın görülmüş ve karara bağlanmış olması
  • Yargılama sırasında, aleyhine hüküm verilen tarafın elinde olmayan nedenlerle elde edilemeyen bir belgenin, kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş olması
  • Karara esas alınan senedin sahteliğine karar verilmiş veya senedin sahte olduğunun mahkeme veya resmî makam önünde ikrar edilmiş olması
  • İfadesi karara esas alınan tanığın, karardan sonra yalan tanıklık yaptığının sabit olması
  • Bilirkişi veya tercümanın, hükme esas alınan husus hakkında kasten gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun sabit olması
  • Lehine karar verilen tarafın, karara esas alınan yemini yalan yere ettiğinin, ikrar veya yazılı delille sabit olması
  • Karara esas alınan bir hükmün, kesinleşmiş başka bir hükümle ortadan kalkmış olması
  • Lehine karar verilen tarafın, karara tesir eden hileli bir davranışta bulunmuş olması
  • Bir dava sonunda verilen hükmün kesinleşmesinden sonra tarafları, konusu ve sebebi aynı olan ikinci davada, öncekine aykırı bir hüküm verilmiş ve bu hükmün de kesinleşmiş olması
  • Kararın, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’nin veya eki
    protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya karar aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi.

Ayrıca bu çerçevede üçüncü kişilerin hükmün iptalini talep etmeleri de mümkündür (HMK m. 376):

  • Davanın taraflarından birisinin alacaklıları veya aleyhine hüküm verilen tarafın yerine geçenler, borçluları veya yerine geçmiş oldukları kimselerin aralarında anlaşarak, kendilerine karşı hile yapmaları nedeniyle hükmün iptalini isteyebilirler.

80. Soru

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 303. maddesinde kesin hüküm nasıl düzenlenmiştir?

Cevap

"MADDE 303- (1) Bir davaya ait şeklî anlamda kesinleşmiş olan hükmün, diğer bir davada maddi anlamda kesin hüküm oluşturabilmesi için, her iki davanın taraflarının, dava sebeplerinin ve ilk davanın hüküm fıkrası ile ikinci davaya ait talep sonucunun aynı olması gerekir.

(2) Bir hüküm, davada veya karşılık davada ileri sürülen taleplerden, sadece hükme bağlanmış olanlar hakkında kesin hüküm teşkil eder.

(3) Kesin hüküm, tarafların küllî halefleri hakkında da geçerlidir.

(4) Bir dava dolayısıyla ortaya çıkan kesin hüküm, o hükmün kesinleşmesinden sonra dava konusu şeyin mülkiyetini tarafların birisinden devralan yahut dava konusu şey üzerinde sınırlı bir ayni hak veya fer’î zilyetlik kazanan kişiler hakkında da geçerlidir. Ancak, Türk Medenî Kanununun iyi niyetle mal edinmeye ait hükümleri saklıdır.

(5) Müteselsil borçlulardan biri veya birkaçı ile alacaklı arasında yahut müteselsil alacaklılardan biri veya birkaçı ile borçlu arasında oluşan kesin hüküm, diğerleri hakkında geçerli değildir.”


81. Soru

Hükmün gerekçesinde gösterilmesi gereken hususlar nelerdir?

Cevap

  • Mahkûmiyet hükmünün gerekçesinde aşağıdaki hususlar gösterilir:
    • İddia ve savunmada ileri sürülen görüşler
    • Delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi, hükme esas alınan ve reddedilen delillerin belirtilmesi; bu kapsamda dosya içerisinde bulunan ve hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delillerin ayrıca ve açıkça gösterilmesi
    • Ulaşılan kanaat, sanığın suç oluşturduğu sabit görülen fiili ve bunun nitelendirilmesi; bu hususta ileri sürülen istemleri de dikkate alarak, Türk Ceza Kanunu’nun 61 ve 62. maddelerinde belirlenen sıra ve esaslara göre cezanın belirlenmesi; yine aynı Kanun’un 53 ve devamı maddelerine göre, cezaya mahkûmiyet yerine veya cezanın yanı sıra uygulanacak güvenlik tedbirinin belirlenmesi
    • Cezanın ertelenmesine, hapis cezasının adli para cezasına veya tedbirlerden birine çevrilmesine veya ek güvenlik tedbirlerinin uygulanmasına veya bu hususlara ilişkin istemlerin kabul veya reddine ait dayanaklar
  • Beraat hükmünün gerekçesinde, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223. maddenin 2. fıkrasında belirtilen hâllerden hangisine dayanıldığının gösterilmesi gerekir.
  • Ceza verilmesine yer olmadığına dair kararın gerekçesinde, 223. maddenin 3. ve 4. fıkralarında belirtilen hâllerden hangisine dayanıldığının gösterilmesi gerekir.
  • Mahkumiyet, beraat ve ceza verilmesine yer olmadığına dair verilen hükümlerin dışında başka bir karar veya hükmün verilmesi hâlinde bunun nedenleri gerekçede gösterilir.


82. Soru

Uyma kararının özellikleri nelerdir?

Cevap

Yargıtay’ın bozma kararından sonra kendisine dosya gönderilen mahkemece "uyma kararı" verilirse bu karar bir ara kararıdır ve mahkeme, artık Yargıtayın bozma kararı çerçevesinde yeniden inceleme yaparak bu yargılama sonunda yeni bir karar (hüküm) verir. Bu karara karşı da yeniden temyiz yoluna başvurulabilir.


83. Soru

Ceza Muhakemesi Kanunu'nda düzenlenen olağanüstü kanun yolları nelerdir?

Cevap

  • Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi
  • Kanun yararına bozma
  • Yargılamanın yenilenmesi


84. Soru

Mahkûmiyet kararı hangi durumda verilir?

Cevap

Sanığın yüklenen suçu işlediğinin sabit olması hâlinde, sanık hakkında mahkûmiyet kararı verilir.


85. Soru

Usule ilişkin nihai kararlara örnekler nelerdir?

Cevap

  • Davanın açıldığı mahkemenin görevsiz olması sebebiyle verdiği görevsizlik kararı (HMK m. 20),
  • Mahkemenin yetkisiz olması sebebiyle verilen yetkisizlik kararı (HMK m. 20),
  • Dava şartlarının (HMK m. 114) mahkemece noksanlığının tespit edilmesi hâlinde davanın usulden reddine karar verilir (HMK m. 115/2).


86. Soru

Maddi anlamda kesin hüküm ve şekli anlamda kesin hüküm nedir?

Cevap

Kesin hükme, tarafları, dava sebebi ve dava konusu aynı olan ve uyuşmazlığı esastan çözen ilk derece mahkemesi kararına karşı, başvurulabilecek olağan kanun yollarının tüketilmesi sonucu ulaşılır ve esas olarak bu durum "maddi anlamda kesin hüküm" ve "şekli anlamda kesin hüküm" olarak adlandırılır.


87. Soru

İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, kaç gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir?

Cevap

İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir.


88. Soru

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 232. maddesinde hükmün unsurları düzenlenmiş, hükmün gerekçesinde gösterilmesi gereken unsurlar ise 230. maddede sayılmıştır. Bu unsurlar nelerdir?

Cevap

  • Hükmün başına, "Türk Milleti adına" verildiği yazılır.
  • Hükmü veren mahkemenin adı
  • Hükmü veren mahkeme başkanının ve üyelerinin veya hâkimin, Cumhuriyet savcısının ve zabıt kâtibinin, katılanın, mağdurun, vekilinin, kanunî temsilcisinin ve müdafiin adı ve soyadı ile sanığın açık kimliği
  • Beraat kararı dışında, suçun işlendiği yer, tarih ve zaman dilimi
  • Sanığın gözaltında veya tutuklu kaldığı tarih ve süre ile hâlen tutuklu olup olmadığı


89. Soru

Ceza mahkemelerince verilen kararlara karşı olağan kanun yolları nelerdir?

Cevap

  • İtiraz
  • İstinaf
  • Temyiz


90. Soru

İstinaf yoluna başvuru süresi ne kadardır?

Cevap

İstinaf yoluna başvuru süresi, özel kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ilamın taraflardan her birine tebliğ tarihinden itibaren iki haftadır (HMK m. 345).


91. Soru

Katılma yoluyla istinafa başvurma nedir?

Cevap

Cevap dilekçesi vermek üzere kendisine istinaf dilekçesi tebliğ edilen taraf, istinaf kanun yoluna başvurma hakkı bulunmasa veya istinafa başvuru süresini geçirmiş olsa bile, vereceği cevap dilekçesi ile istinaf yoluna başvurabilir. Buna "katılma yoluyla istinafa başvurma" denilmektedir. Bu durumda ilk olarak istinaf yoluna asıl başvuran tarafın, istinafa cevap verirken aynı zamanda istinafa başvuran yani kendine özgü istinaf sebeplerini yazan diğer tarafın dilekçesine karşı iki hafta içinde cevap verme hakkı bulunmaktadır (HMK m. 348/1).


92. Soru

Temyiz kanun yolu nedir?

Cevap

Temyiz kanun yolu, bölge adliye mahkemelerinin hukuk dairelerinden verilen temyizi kabil nihai kararlar ile hakem kararlarının iptali talebi üzerine verilen kararlara karşı başvurulan olağan kanun yoludur.


93. Soru

Bölge adliye mahkemesinin kararında bulunan hususlar nelerdir?

Cevap

  • Kararı veren bölge adliye mahkemesi hukuk dairesi ile başkan, üyeler ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları, sicil numaraları
  • Tarafların ve davaya ilk derece mahkemesinde müdahil olarak katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri
  • Tarafların iddia ve savunmalarının özeti
  • İlk derece mahkemesi kararının özeti
  • İleri sürülen istinaf sebepleri
  • Taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan veya olmayan hususlarla bunlara ilişkin delillerin tartışması, ret ve üstün tutma sebepleri, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebep
  • Hüküm sonucu ile varsa kanun yolu ve süresi
  • Kararın verildiği tarih, başkan ve üyeler ile zabıt kâtibinin imzaları
  • Gerekçeli kararın yazıldığı tarihi


94. Soru

Bütün kararların gerekçeli olarak yazılması gerektiği hükmü hangi yasal kaynakta emredici hüküm olarak yer almaktadır?

Cevap

Anayasanın 1413. maddesinde yer almaktadır.


95. Soru

Usule ilişkin nihai kararlar uyuşmazlığı esastan çözebilir mi?

Cevap

Usule ilişkin kararlar uyuşmazlığı esastan çözen kararlar değildir. Maddi hukuk kuralları sebebiyle değil, usul hukuk kuralları sebebiyle ilk derece mahkemesi hakimi davadan elini çekmekte ve nihai kararını vermektedir. Usule ilişkin nihai kararlar için hüküm terimi yerine karar terimi kullanılmaktadır.


96. Soru

Hükmün tefhimi nasıl olur?

Cevap

Hükmün tefhimi, hükmün sonucunun duruşma tutanağına geçirilerek okunması suretiyle gerçekleşir.


97. Soru

Hüküm kim tarafından yazılır?

Cevap

Hüküm, hükmü veren hakim, toplu mahkemelerde başkan veya hükme katılmış olan hakimlerden başkanın seçeceği bir üye tarafından yazılır.


98. Soru

Sözlük anlamıyla müzakere ne demektir?

Cevap

Müzakere sözlük anlamıyla bir konuyla ilgili fikir alışverişinde bulunma, oylaşma demektir.


99. Soru

Bir uyuşmazlığın kesin hükümle sonuçlanması hangi durumu ortaya çıkarır?

Cevap

Bir uyuşmazlık sonucunda kesin hükme ulaşıldığı takdirde, artık davanın tarafları ve tarafların külli halefleri bu kesin hükümle bağladır ve aynı konuda, aynı taraflar arasında, aynı sebeplere dayanılarak ikinci kez dava açılamaz. Kesin hüküm sonucunda taraflar arasındaki uyuşmazlık artık mahkemenin hükmüyle çözülmüş bulunmaktadır.


100. Soru

Hükmün unsurları hangi Kanunda düzenlenmiştir?

Cevap

Hukuk Muhakemeleri Kanununun 297. maddesinde düzenlenmiştir.


101. Soru

İlam nedir?

Cevap

Taraflardan her birine verilen hüküm nüshasına ilam denir.


102. Soru

Taraflar ilamı ne zaman alabilirler?

Cevap

Taraflar harcın ödenmiş olup olmamasına bakılmaksızın ilamı her zaman alabilirler.


103. Soru

Hangi durumlarda istinaf yoluna başvurulabilir?

Cevap

İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü halinde itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Mal varlığı davalarında miktar veya değeri 1500 TL’yi geçen kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir


104. Soru

Ceza muhakemesi açısından hüküm ne ifade etmektedir?

Cevap

Ceza muhakemesi açısından hüküm, mahkeme tarafından yargılamanın sonunda verilen ve yargılamayı sona erdiren karar olarak tanımlanmaktadır.


105. Soru

Hüküm ne zaman verilir?

Cevap

Duruşmanın sona erdiği açıklandıktan sonra hüküm verilir.


106. Soru

Sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı hangi hallerde verilir?

Cevap

Ceza verilmesine yer olmadığı kararının verildiği haller şunlardır: • Yüklenen suçla bağlantılı olarak yaş küçüklüğü, akıl hastalığı veya sağır ve dilsizlik hali ya da geçici nedenlerin bulunması, • Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle veya zorunluluk hali ya da cebir veya tehdit etkisiyle işlenmesi, • Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması, • Kusurluluğu ortadan kaldıran hataya düşülmesi hallerinde, kusurunun bulunmaması dolayısıyla sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.


107. Soru

Geçici hukuki koruma kararının davadan önce talep edilmesi ve alınması durumunda yapılması gereken nedir?

Cevap

Geçici hukuki koruma kararı, davadan önce talep edilmiş ve alınmışsa kural olarak kanunda belirtilen sürelerde uyuşmazlık konusuyla ilgili olarak dava açılması veya icra takibine başvurulması gerekmektedir. Çünkü hâkimin verdiği geçici hukuki koruma kararı, uyuşmazlığı esastan çözen nihai bir karar (hüküm) değildir. Sadece bu geçici koruma sayesinde talepte bulunan kişinin, dava veya icra takibi sonucunda hakkına kavuşması teminat altına alınmış olur.


108. Soru

Hüküm hangi hususları kapsamaktadır?

Cevap

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297. maddesinin 1. fıkrasında hükmün hangi hususları kapsayacağı tek tek sayılmıştır:

  • Öncelikle hüküm "Türk Milleti Adına" verilir ve bu ibareden sonra aşağıdaki diğer hususlar yer alır.
  • Hükmü veren mahkeme ile hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin ad ve soyadları ile sicil numaraları, mahkeme çeşitli sıfatlarla görev yapıyorsa hükmün hangi sıfatla verildiği
  • Tarafların ve davaya katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adresleri
  • Tarafların iddia ve savunmalarının özeti, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan deliller, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepler
  • Hüküm sonucu, yargılama giderleri ile taraflardan alınan avansın harcanmayan kısmının iadesi, varsa kanun yolları ve süresi
  • Hükmün verildiği tarih ve hâkim veya hâkimlerin ve zabıt kâtibinin imzaları
  • Gerekçeli kararın yazıldığı tarih.

109. Soru

İstinaf incelemesi sonucunda bölge adliye mahkemesince verilecek kararlar nelerdir?

Cevap

  • İstinaf talebinin reddi
  • İstinaf talebinin kabulü
    • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak gönderme kararı verilmesi
    • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi
    • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak düzelterek yeniden esas hakkında karar verilmesi
    • İlk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kısmen ya da tamamen kabulüne karar verilmesi


110. Soru

Temyiz incelemesi sonucunda verilecek kararlar nelerdir?

Cevap

  • Bozma kararı
  • Onama kararı
  • Düzelterek onama kararı


111. Soru

İşlenen fiilin suç olma özelliğini devam ettirmesine rağmen, sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı hangi hâllerde verilir?

Cevap

  • Etkin pişmanlık,
  • Şahsi cezasızlık sebebinin varlığı,
  • Karşılıklı hakaret,
  • İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı dolayısıyla faile ceza verilmemesi hâllerinde, sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.


112. Soru

Temelde bir kararda olması gereken asgari unsurlar nelerdir?

Cevap

  1. Talep
  2. Gerekçe
  3. Sonuç


113. Soru

İdare ve vergi mahkemelerinden verilen nihai kararlara karşı başvurulabilen olağanüstü kanun yolları nelerdir?

Cevap

  • Yargılamanın yenilenmesi
  • Kanun yararına temyiz


Güz Dönemi Ara Sınavı
7 Aralık 2024 Cumartesi
v