Sosyal Ağ Analizi Dersi 8. Ünite Özet

Giriş

NodeXL’de Pajek gibi sosyal ağ analizleri için kullanılabilen bir programdır. Temelde bir Excel şablonu olan NodeXL, ağın görselleştirilmesi ve analizi için verileri yapılandırır. Altı çalışma sayfası NodeXL’in temel şablonunu oluşturur:

• Edges (bağlantılar tablosu)
• Vertices (düğümler tablosu)
• Groups (gruplar tablosu)
• Group Vertices (düğüm grupları tablosu)
• Overall Metrics (genel ölçüler tablosu)

NodeXL bu temelde verileri oluşturduktan veya aldıktan sonra ağı çizip hesaplamalar yaparak verileri işler ve sonuçları verir.

Veri Girişi ve Çizge Çizimi

NodeXL programını açtığımızda, karşımıza programın açılış ekranı olan bir ekran çıkar (s:141, Şekil 8.1).

Sayfa 141’deki Şekil 8.1’de sol tarafta ve üstte kutu içinde, “Vertex 1 name, Enter the name of the edge’s first vertex (Düğüm 1’in adı, bağlantının birinci düğümünün adını giriniz) yazmaktadır. Verileri girmeye başladığımızda, ilk düğümün adını Vertex 1’in hemen altına girebiliriz

NodeXL ile programın kullanıcısı, program ile olan iletişimini öncelikle solda ve en altta bulunan ve programın temel şablonunu oluşturan;

• “Edges (Bağlantılar)”,
• “Vertices (Düğümler)”,
• “Groups (Gruplar)”,
• “Group Vertices (Düğümleri grupla)” ve
• “Overall Metrics (Genel Ölçüler)” noktalarından yapar (s:142, Şekil 8.2).

Sayfa 142’de görünen Şekil 8.2’deki açılış ekranında, “Edges (Bağlantılar)” tablosu açılmış durumdadır ve veri girişine hazırdır.

İstersek Sayfa 142’deki Şekil 8.2’de “Overall Metrics”ten sonra gelen işareti tıklayarak Sayfa 142’deki Şekil 8.3’te görüldüğü gibi sayfa 1 adında yeni bir sayfa daha açabiliriz.

Sayfa 143’deki Şekil 8.4’te açılış ekranı olan Sayfa 141’deki Şekil 8.1’in üst bölümü görülmektedir. Bu ekranda en üst sıradaki “NodeXL” noktasını tıkladığımızda, bu kez Sayfa 143’deki Şekil 8.5 ile karşılaşırız.

Dikkat ederseniz Sayfa 143’deki Şekil 8.4 ile Sayfa 143’deki Şekil 8.5’te görülen ekranların üstlerindeki şeritlerdeki komutlar birbirinden farklıdır. Örneğin; Sayfa 143’deki Şekil 8.4’te üstteki şeritte, “yapıştır”, “kes”, “kopyala”, “biçim boyacısı” görülürken; Sayfa 143’deki Şekil 8.5’te “Import”, “Export” ve “Prepare Data” gibi komutlar görülmektedir

Ağ verileri bir veya birden fazla veri kaynağından alınabilir. Kullanıcılar veri dosyalarını virgüllerle ayrılmış metin dosyası biçiminde veya ilişkisel veri tabanlarında sakladıkları şekilleriyle alabilir. NodeXL’in diğer önemli bir özelliği de Twitter, Facebook gibi sosyal ağlardan veri almayı kolaylaştırmasıdır.

Önce NodeXL’e kendi verilerimizi nasıl girebileceğimizi görelim. Sayfa 144’deki Şekil 8.6’da görüldüğü gibi sol alttaki “Edges” (bağlantılar) tıklanmış olarak, Vertex 1 ve Vertex 2’ye bağlantılardaki başlangıç ve bitiş düğümlerinin adlarını girelim.

Daha sonra bu kez sol alttaki “Vertices” (düğümler) şablonu tıklandıktan sonra, Sayfa 144’deki Şekil 8.7’de görüldüğü gibi bu boş şablona düğümlerin adlarını, renklerini (color), biçimlerini (shape), büyüklüklerini (size), etiketlerini (label) girelim. Bir hücreye renk girmek için o hücrenin üstüne sağ tıklayıp “select color” (renk seç)’dan renk seçilir. Bütün bu işler, Sayfa 145’deki Şekil 8.8’de görüldüğü gibi şablonun sağ yarısını oluşturan “belge eylemleri” bölümünde en sağda görülen “Graph Options” (çizge seçenekleri) tıklanarak da yapılabilir. Sayfa 145’deki Şekil 8.8’de “Graph Options” tıklanırsa Sayfa 145’deki Şekil 8.9 elde edilir ve Sayfa 145’deki Şekil 8.9’da istenilen seçenekler seçildikten sonra OK tıklanarak şablona aktarılabilir. Sonuçta düğümlere ilişkin veriler de Sayfa 146’daki Şekil 8.10’daki gibi girilmiş olur.

Şablonun sağ tarafındaki “belge eylemleri” bölümünde tasarım olarak “Hare-Korel Fast Multiscale” seçilip “Refresh Graph” (çizgeyi yenile) tıklandığında Sayfa 146’da görünen Şekil 8.11’deki çizge elde edilir

Verilerin Alınması (Import)

NodeXL’e bilgisayara girilmiş Excel ve CSV veri dosyaları alınıp çizim ve hesaplamalar yapılacağı gibi, programın “Import” (veri al) özelliği ile de sosyal ağlardan veri alınabilir.

Sayfa 146’daki Şekil 8.11’de sol üstte dosya sözcüğünün altında görülen “Import” tıklandığında Sayfa 147’deki Şekil 8.12’ye erişilir. Bu şekilden de anlaşılacağı gibi NodeXL’e UCINET, Pajek gibisosyal ağ analizi yapan programlardan, NodeXL Graph Gallery’den, Flickr’dan, Twitter’dan ve Youtube’dan veri almak mümkündür. Bunun bir örneğini Twitter’dan veri alarak yapabiliriz. Sayfa 147’deki Şekil 8.12’de “From Twitter Search Network” (Twitter’ın kullanıcı ağından) seçersek Şekil Sayfa 147’deki 8.13’ü elde ederiz.

Varsayalım ki Twitter’dan #BigData (büyük veri) etiketiyle veri almak istiyoruz. Sayfa 148’deki Şekil 8.14’te görüldüğü gibi ilk boşluğu BigData ile doldurup sağ altta da fazla zaman harcamamak için “Limit to 30 tweets” düzenlemesi yapılır ve OK’e tıklanırsa, Sayfa 148’deki Şekil 8.15’teki veriler elde edilir. elde edilir.

Eğer Sayfa 148’deki Şekil 8.15’in sağ yarısındaki “Belge Eylemleri” ifadesinin hemen altındaki “Show Graph” (çizgeyi göster) tıklanırsa Sayfa 149’da görünen Şekil 8.16’daki çizge elde edilir.

Topluluk Arama

Elde ettiğimiz ve çizgesini çizdiğimiz verilere, topluluk bulmak amacıyla Sayfa 149’daki Şekil 8.17’de görüldüğü gibi “Group by cluster” (kümelere göre grupla) uygularsak ve karşımıza çıkan diyalog kutusundan uygulamada kullanacağımız algoritmayı seçersek (s:150, Şekil 8.18) ve “Refresh Graph” (çizgeyi yenile) uygularsak Sayfa 150’deki Şekil 8.19 elde edilir.

Sayfa 150’deki Şekil 8.19’da sağ altta bulunan “Group Vertices” tıklanırsa bu kez de Sayfa 151’deki Şekil 8.20’ye erişilir ve Sayfa 150’deki Şekil 8.20’nin sol tarafı bize hangi düğümün hangi grupta yer aldığını gösterir.

Ölçülerin Hesaplanması

NodeXL ile merkezilik ölçülerini ve diğer çizge ölçülerini de hesaplayabiliriz. Sayfa 151’deki Şekil 8.21’de görüldüğü gibi “Graph Metrics” (çizge ölçüleri) tıklandığında Sayfa 151’de görünen Şekil 8.22’deki diyalog kutusu karşımıza çıkar.

Sayfa 151’deki Şekil 8.22’de istediklerimizi işaretleyip “Calculate metrics” (ölçüleri hesapla) tıklanırsa, Sayfa 151’deki Şekil 8.23’ün sol tarafındaki sonuçlara ulaşırız.

Sayfa 151’de bulunan Şekil 8.23’teki sonuçların daha fazlasını görmek için Sayfa 151’deki Şekil 8.23’ü iki parçaya ayırmak ve çizgide bulunan sürgüyü aşağıya doğru çekmek gerekir.

Alt Çizgeleri Bulmak

NodeXL ile her düğüme ilişkin alt çizge görüntülerini de Sayfa 152’deki Şekil 8.24’te görüldüğü gibi elde edebiliriz.

Sayfa 152’deki Şekil 8.25’te istersek düğüme en yakın komşu düğüm derecesini 1, istersek 2 veya daha fazla yaparak “Create” (oluştur) tıklanırsa, Sayfa 153’deki Şekil 8.26 elde edilir.

Sayfa 153’deki Şekil 8.26’da ise düğümlerin 2 adımlık alt çizgelerinin şekilleri her düğümün yanında verilmektedir.

NodeXL Graph Gallery’den Veri Almak

NodeXL Graph Gallery’de, başkalarının verilerini oluşturup çizdikleri çizgelerin verileri bulunmaktadır. İsterseniz siz de buraya çizgelerinizin verilerini başkalarının kullanımı amacıyla yükleyebilirsiniz. Sayfa 153’deki Şekil 8.27’de görünen yolu izleyerek Graph Gallery’yi açalım (s:154, Şekil 8.28).

Sayfa 154’deki Şekil 8.28’in altlarında bulunan: “Download the Graph Data as a NodeXL Workbook” tıklandığında Sayfa 154’deki Şekil 8.29 elde edilir. Sayfa 154’deki Şekil 8.29’un en altındaki “Overall metrics” (genel ölçüler) ile ise Şekil 8.30’daki değerleri bulabiliriz. Sayfa 155’deki Şekil 8.30’un ortasındaki sürgüyü aşağıya çekerek ise Sayfa 155’deki Şekil 8.31’e ulaşılabilir.

Pajek’te Üretilen Çizgenin Merkezilik Ölçülerinin NodeXL’de Hesaplanması

Bu bölümde, önce Pajek’te Sayfa 156’da görünen Şekil 8.32’deki yol ile özelliklerini, Sayfa 156’da bulunan Şekil 8.33 ve Şekil 8.34’teki diyalog kutularında belirlediğimiz iki rassal ağ üretiyoruz. Ardından bu ağları Pajek’teki “Save” (sakla) komutu ile masaüstünde G1 ve G2 adları ile saklıyoruz.

Şimdi ürettiğimiz G1 ve G2 adlı ağ verilerini NodeXL’e teker teker alıp bu ağların merkezilik ölçülerini hesaplayıp ağları karşılaştıralım. Örneğin; G1 ağına ilişkin Pajek dosyasını NodeXL’e almak için önce NodeXL’in ilk satırındaki “NodeXL” tıklanarak “Import” (veri alma, dosya alma) fonksiyonu Sayfa 157’deki Şekil 8.35’te görüldüğü gibi ortaya çıkarılır.

Daha sonra “Import” tıklanarak, Sayfa 157’deki Şekil 8.36 ve Şekil 8.37’de görüldüğü gibi G1 Pajek dosyası NodeXL’de açılır (s:158, Şekil 8.38) ve ağ ölçüleri hesaplanır.

G1 için hesaplanan ağ ölçüleri sırasıyla Sayfa 158’deki Şekil 8.39 ve Şekil 8.40 ile Sayfa 159’daki Şekil 8.41’de verilmektedir. Çıktılarda bazı ölçülerin karşısında “Not available” (elde edilemedi) yazmasının nedeni Sayfa 158’de görünen Şekil 8.38’deki diyalog kutusunda bu ölçüleri istemememizdir.

Bu kez de Sayfa 156’daki Şekil 8.34’te özelliklerini belirlediğimiz G2 dosyasını NodeXL’e alıp ağı çizerek ölçülerini hesaplayalım (s:159, Şekil 8.42). G2 için elde edilen ağ ölçüleri ise Sayfa 160’daki Şekil 8.43, Şekil 8.44 ve Şekil 8.45’te verilmektedir.

G1 ve G2 için elde edilen ağ ölçüleri karşılaştırılmalıdır. Ayrıca düğüm bazında ölçüleri elde etmek için ölçüler hesaplandıktan sonra Sayfa 161’deki Şekil 8.46’da olduğu gibi alttaki “Vertices” tıklanarak Sayfa 161’deki Şekil 8.46’daki düğüm bazında ağ ölçüleri de elde edilebilir.