Genel Uygarlık Tarihi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Eski Yunan Ve Roma Uygarlıkları

1. Soru

Ege arkeolojisinde Tunç (Bronz) Çağı genel olarak hangi tarihler arasında yaşanmıştır?

Cevap

Ege arkeolojisinde Tunç (Bronz) Çağı olarak adlandırılan dönem MÖ. 3000-1100 arasında tarihlendirilmektedir.


2. Soru

Ege’de Tunç Çağında birbiriyle yoğun ilişkilere sahip dört ana bölgedeki kültürler hangileridir?

Cevap

Dört ana bölgedeki kültürler şöyle sıralanabilir: • Girit Adası’nda Minos, • Ege adalarında Kiklad(Kyklad), • Kıta Yunanistan’da Miken/Hellas adını alan uygarlıklar ile • Batı Anadolu’da Çanakkale Bölgesi ve etkileşim alanı içinde Troya (Troia) kültürü.


3. Soru

Mitoloji nedir?

Cevap

Yunanca mitos (mythos), masal, efsane; logos söz ve bilgi anlamına gelip çok tanrılı dinlerde tanrıların yaşantısı ile onların insanlar ve diğer mitolojik figürlerle ilişkileri hakkındaki anlatılanları kapsayan efsaneler bilgisidir.


4. Soru

Minos Uygarlığının adının kökeni nereden gelmektedir?

Cevap

Minos Uygarlığı adını Girit Adası’nın efsanevi kralı Minos’tan alır.


5. Soru

Pantheon nedir?

Cevap

Pantheon, bir mitoloji ya da dine özgü tanrıların birliğidir


6. Soru

Girit Adası’nın Yunan dini, kültürü ve sosyal yaşamı için önemi nedir?

Cevap

Yunan pantheonunun baş tanrısı Zeus’un doğum yeri olmasından dolayı önemlidir.


7. Soru

Minos mimarisinde sur olmaması neyin göstergesidir?

Cevap

Uzun soluklu bir barış dönemine sahip olduğunun ve halkın denizcilik ve deniz ticareti ile uğraştığının göstergesidir.


8. Soru

Homeros’un belirttiğine göre Girit halkı pek çok kabileden oluşmaktadır. Homeros’un bahsettiği en önemli şehir merkezi ve diğer önemli yerleşmeler hangileridir?

Cevap

Homeros’un bahsettiği en önemli şehir merkezi Knossos’tur, bunun dışında Phaistos, Kydonia ve Gortyna da önemli yerleşmelerdir.


9. Soru

Sir Arthur Evans’ın Knossos’ta elde ettiği çanak çömlek buluntularına göre adada yaşandığını varsaydığı Tunç Çağı’na ait üç evre nelerdir?

Cevap

Tunç Çağı’na ait üç evre; • Erken Minos (MÖ. 3000-2200), • Orta Minos (MÖ. 2200-1500) ve • Geç Minos’tur (MÖ. 1500-1000).


10. Soru

Girit saraylarının mimari evrelerine göre Minos Uygarlığındaki çağları belirleyen bilimsel görüşe göre bu evreler nelerdir?

Cevap

Bu görüşe göre evreler; • Saraylar Öncesi Çağ, • İlk Saraylar Çağı, • İkinci Saraylar Çağı ve • Saraylar Sonrası Çağ olmak üzere dörde ayrılmaktadır.


11. Soru

Minos Uygarlığının en önemli mimari yapıları saraylardır. Bu uygarlığa ait en önemli saraylar hangileridir?

Cevap

Knossos, Phaitos, Mallia, Kato, Zakro ve Hagia Triada, Minos Uygarlığının en önemli saraylarıdır.


12. Soru

Minosluların yazı dili nedir?

Cevap

Minosluların yazı dilleri Linear A’dır.


13. Soru

Akaların Girit’i işgal etmesinden sonra yazı dili olarak ne kullanılmaya başlanmıştır?

Cevap

Akaların Girit’i işgal etmesinden sonra yazı dili olarak Linear B kullanılmaya başlamıştır.


14. Soru

Minoslular kimlerle ticaret yapmıştır?

Cevap

Minoslular, Yunanistan, Kıbrıs, Suriye, Anadolu, Mısır, Mezopotamya ve İspanya ile ticaret yapmışlardır.


15. Soru

Minos Uygarlığının çökmesiyle ilgili öne sürülen iki sebep nelerdir?

Cevap

Minos Uygarlığının çökmesiyle ilgili öne sürülen iki sebep şöyle sıralanabilir: • Birincisi, Thera (Santorini Adası) yanardağının patlaması, • İkincisi ise MÖ. 1380 civarında Yunanistan’da Miken Uygarlığının giderek yükselmesi ve Minos Uygarlığına son vermesidir.


16. Soru

Kiklad (Kyklad) Uygarlığı hangi kültürlerden meydana gelmiştir?

Cevap

Kiklad (Kyklad), Ege Denizi’nde Delos Adası’nın etrafına halkalar halinde dizilmiş özgün adalar kültüründen oluşmuştur.


17. Soru

Buluntulara göre Kiklad kültürü hangi dönemsel gruplardan oluşmaktadır?

Cevap

Kiklad kültürü; • Grotta-Pelos (Naksos ve Melos adalarında) evresi, • Keros-Syros (aynı isimli adalarda) evresi ve • Phylakopi (Melos adasında) evrelerinden oluşmaktadır.


18. Soru

Kiklad sanatında adak için kullanılan ve temel malzemesi mermer olan idollerin önemli örnekleri nelerdir?

Cevap

Profili yassı idoller, yarı plastik figürler, Grettolar ve Syros figürinleri mermer idollerin önemli örnekleridir.


19. Soru

Kıta Yunanistan’da Hellas olarak adlandırılan Tunç Çağı’nda Aka/Miken uygarlığı olarak da bilinen Hellas kültürü hangi evrelere ayrılır?

Cevap

Hellas kültürü ana hatlarıyla; • Erken Miken (MÖ. 1675-1470), • Orta Miken (MÖ. 1470-1370) ve • Geç Miken (MÖ. 1370-1200) şeklinde üç evreye ayrılır.


20. Soru

Miken ölü gömme geleneğinde tolos (tholos) tipindeki kubbeli mezarlar hangi bölümlerden oluşurdu?

Cevap

Tolos tipindeki kubbeli mezarlar; • Gömü odası ve • Dromos denilen bir girişten oluşurlardı.


21. Soru

Minos Uygarlığının çöküşüyle deniz ticaret yollarına hakim olan Miken Uygarlığı kimlerle ticareti ilerletmiştir?

Cevap

Miken Uygarlığı, Kıbrıs, Mısır ve Anadolu ile ticareti geliştirmiştir.


22. Soru

Homeros’un Miken Uygarlığının efsanevi kral kahramanlarını anlattığı eserleri nelerdir?

Cevap

Homeros’un Miken Uygarlığının efsanevi kral kahramanlarını anlattığı eserleri; • İlyada (İliada) ve • Odise’dir (Odysseia).


23. Soru

Homeros’un yazdığı İlyada adlı eserin konusu nedir?

Cevap

İlyada’nın konusu Tunç Çağı’nın sonlarında Akalar yani Mikenler ve Troyalılar (Troia) arasında geçen ve 9 yıl süren savaştır.


24. Soru

Eski Yunan Uygarlığının kültür kronolojisinin ayrıldığı dört dönem hangileridir?

Cevap

İlgili dört dönem şöyle sıralanabilir. • Geometrik Çağ (MÖ. 1100-700), • Arkaik Çağ (MÖ. 700-480); • Klasik Çağ (MÖ. 480-330) ve • Hellenistik Çağ (MÖ. 330-30)


25. Soru

Bu dönemde Kıta Yunanistan’dan Batı Anadolu kıyılarına yapılan göçler kimler tarafından gerçekleştirilmiştir?

Cevap

Bu göçler, Aioller, Ionlar ve Dorlar tarafından gerçekleştirilmiştir.


26. Soru

İyonya olarak adlandırılan bölge nerede bulunmaktadır?

Cevap

Ionlar Kios (Sakız) ve Samos (Sisam) adaları ile Ege kıyılarında İzmir Körfezi’nin güneyi ile Büyük Menderes Irmağı arasında yerleşmişlerdir.


27. Soru

İyonya Bölgesi ve kentlerinin insanlık tarihindeki önemi nedir?

Cevap

MÖ. 6. yüzyıldan itibaren felsefe, tarih yazımı, biyoloji ve mimaride ilerlemişler ve Yunanistan’ı etkilemişlerdir.


28. Soru

Polis nedir?

Cevap

Hem şehir hem de şehir devleti anlamına gelmektedir. Şehir ve devlet birbiri içine girmiş bir kavramdı. Polis, çevre köyleri içine alan ve genellikle doğal sınırlara dayanan siyasi bir topluluktur.


29. Soru

Yunan Polisleri ne zaman ortaya çıkmış ve hangi dönemlerden geçmişlerdir?

Cevap

Yunan Polisleri yani şehir devletleri Karanlık Dönemin sonlarında ortaya çıkmış ve demokrasiye kadar aristokrasi, oligarşi, tiranlık dönemlerinden geçmişlerdir.


30. Soru

Yunan kolonizasyonlarının ortaya çıkma nelerdir?

Cevap

Bu olayın çıkma sebepleri çeşitli zorunluluklar ve/veya ticaret yapmaktır.


31. Soru

Eski Yunan toplumunda yeni bir şehir kurmak için nasıl bir gelenek takip edilirdi?

Cevap

Öncelikle Apollon kâhinine başvurulurdu. Ana şehir göç kararı aldığı zaman bu göçü yönetecek kişi yani okitist Kıta Yunanistan’da Delphoi’da bulunan Apollon kutsal alanında, Apollon Tapınağı’nda kahine başvururdu. Kahinin dizeleri yorumlanır, göçün olup olmayacağı veya nereye olacağı konusu kesinleşirdi.


32. Soru

Hesiodos kimdir ve Yunanlılar için önemi nedir?

Cevap

Hesiodos, Boiotialı bir çiftçi olup evrenin oluşumu ve tanrıların soy ağacıyla ilgili görüşlerini mitolojik kavrayışta gösteren Teogonia (Tanrılar sistemi) adlı bir eser yazmıştır. Heisodos’un İşler ve Günler ile Homeros’un İlyada ve Odysseia’da yarattıkları düzen Yunan dini ve toplumun inanç değerleri üzerinde son derece önemli olmuştur.


33. Soru

Yunan dininde Anthropomorfizm nedir?

Cevap

Yunanlılar erken dönemde tanrılarını şekilsiz düşünmüşlerdir, daha sonra tanrıları insan şeklinde tasvir etmeye başlamışlardır, buna anthropomorfizm denir.


34. Soru

Eski Yunan mimarisinin en önemli ve kutsal yapıları olan tapınaklar nasıl ortaya çıkmıştır?

Cevap

Büyük boyutlu heykeller olarak düşünülen insan şeklindeki tanrılara ev yapma ihtiyacı ve düşüncesi ile tapınaklar yapılmıştır.


35. Soru

Eski Yunan toplumunda tapınaklara kimler girebilirdi?

Cevap

Tapınaklara sadece rahip ve rahibeler girebilirdi.


36. Soru

Sunak ya da Altar nedir?

Cevap

Sunak ya da Altar; üzerinde kurban kesilen ve tanrıya sunu yapılan masaya benzer, yüksekçe, genellikle taştan, yuvarlak veya dörtgen şeklinde yapılan ve kurban kanlarının akması için bir deliği bulunan mimari ögedir.


37. Soru

Yunan toplumunda dini uygulamalar nasıl yapılırdı?

Cevap

Dinsel uygulamalar adakların kesilmesi/yakılması şeklindeydi ve tapınakların hemen önünde bulunan sunak/altarlarda rahiplerin gözetiminde gerçekleştirilirdi.


38. Soru

Eski Yunan tapınakları hangi bölümlerden oluşurdu?

Cevap

Tapınaklar; • Pronaos (ön giriş), • Naos-cella (tapınağın adandığı tanrı/tanrıçanın kült heykelinin bulunduğu en kutsal bölüm) ve • Opisthodomos (tapınak hazinesi ve sunuların konulduğu arka oda) kısımlarından oluşurdu.


39. Soru

Tapınaklar neye göre isimlendirilirdi?

Cevap

Tapınaklar, inşa edildikleri düzenlere, sahip oldukları planlara, cephelerindeki sütun sayılarına ve sütun eksenlerine göre farklı isimler alırlardı.


40. Soru

Yunan tapınakları kaç farklı düzende inşa edilmiştir ve bunlar nelerdir?

Cevap

Yunan tapınakları üç farklı düzende inşa edilmişlerdir. Bunlar; • Dor, • İyon ve • Korionth düzenleridir.


41. Soru

Yunan tapınağının kökeni olarak düşünülen nedir ve nasıl bir düzene sahiptir?

Cevap

Megaron plan tipinin Yunan tapınağının kökeni olduğu düşünülmektedir. Bir arka oda/salon ve iki sütun ile taşınan giriş kısmından oluşmaktadır.


42. Soru

Yunan tapınakları sahip oldukları plan tiplerine göre hangi isimleri alırlardı?

Cevap

Yunan tapınakları sahip oldukları plan tiplerine göre; • Templum in Antis, • Amphidistylos in Antis, • Prostylos, • Amphiprostylos, • Peripteros, • Dipteros ve • Pseudo-dipteros isimlerini alırlardı.


43. Soru

Tholos nedir?

Cevap

Tholos, dairesel planlı kutsal yapılara verilen addır.


44. Soru

Kıta Yunanistan’ın en ünlü tapınım alanı neresidir?

Cevap

Olympia Zeus Kutsal Alanı yani Altis (kutsal koru), Kıta Yunanistan’ın en önemli tapınım alanıdır.


45. Soru

İlk Olimpiyatlar ne zaman düzenlenmiştir?

Cevap

MÖ. 776 yılında ilk Olimpiyatlar düzenlenmiştir.


46. Soru

Olimpiyatlar nasıl başlamıştır?

Cevap

Mitoslara göre; Kıta Yunanistan’ın Elis bölgesine Anadolu kökenli bir prens olan Pelops gelir. Pelops, kral Oinamaos’un kızı Hippodameia ile evlenmek ister. Daha önceleri kral Oinamaos kızının talipleri ile bir araba yarışı yapmış, yarışları kazanmış ve sonucunda taliplerin hepsini öldürmüştür. Pelops ise kralı yener ve kızıyla evlenir. Kral olur ve bölgeye hatta yarımadaya adını verir, Peloponnessos yarımadası. Bundan sonra Olympia’da her dört yılda bir olimpiyat oyunları düzenlenir.


47. Soru

Olympia Zeus Tapınağı’nın mimari özellikleri nelerdir?

Cevap

MÖ. 470-456 yılları arasında inşa edilen tapınak peripteros planlıdır. Dor düzeninde inşa edilmiştir. Yapı Peloponnessos’un en büyük tapınağıdır. Mimariye bağlı heykeltıraşı tanımlaması metoplar (veya friz), alınlıklar ve kült heykelini kapsar. Heykeller en kaliteli ve pahalı malzeme olan Paros mermerinden yapılmıştır. Yedi harikadan biri olarak kabul edilen kült heykeli yapının inşasından sonra MÖ. 438 civarında Klasik Çağ’ın en önemli sanatkarlarından Pheidias tarafından yapılmıştır. Metoplarda, Yunan sanatında ilk kez Hrakles’in 12 işi betimlenmiştir. Batı alınlığında Lapith-Kentaur mücadelesi (Kentauromakhia) tasvir edilmiştir.


48. Soru

Atina kentinin Eski Yunan Uygarlığındaki önemi nedir?

Cevap

Atina kenti, Klasik değerler bütünün ruhani önderidir.


49. Soru

Eski Yunan Uygarlığının en güçlü sembolleri nelerdir?

Cevap

Pers tahribatı sonrası Perikles zamanında inşa edilen yapılar özellikle de Athena Parthenon Tapınağı en güçlü sembollerdir.


50. Soru

Akropolis’in diğer önemli yapıları nelerdir?

Cevap

Akropolis’in diğer önemli yapıları, Propylaion, Athena Nike Tapınağı ve Erekhtheion’dur.


51. Soru

Athena Parthenon Tapınağı’nın mimarları kimlerdir?

Cevap

Athena Parthenon Tapınağı’nın mimarları, İktinos ve Kalikrates’tir.


52. Soru

Athena Parthenos heykelinin özellikleri nelerdir?

Cevap

MÖ. 438-432 arasında yapıldığı düşünülür. 12m. Yüksekliğinde olan heykel khryselephantin olarak bilinen altın-fildişi tekniği ile Pheidias tarafından yapılmıştır. Heykelin ten kısımları fildişi, giysisi altın ile kaplıdır.


53. Soru

Propylaion nedir?

Cevap

Batıda Akropolis’in giriş kompleksidir. Atina’nın gücünü simgeleyen görkemli yapılardan biridir. Kutsal yol giriş kapısının içinden geçerek akropolise girer.


54. Soru

Athena Nike Tapınağı’nın mimari özellikleri nelerdir?

Cevap

İnşasına MÖ. 448 yılında Kimon ve Kallias döneminde başlanmış Nikias Barışı esnasında tamamlanmıştır. Planlarını Kallikrates çizmiştir. Tapınak İyon düzenindedir. Frizlerde, batı ve uzun taraflarda Yunan-Pers savaşları, doğuda ise tanrılar toplantısı tasvir edilmiştir. Cellada Athena’nın kült heykeli bulunmaktaydı.


55. Soru

Erekhtheion nedir?

Cevap

Birkaç tane külte hizmet eden dini açıdan çok amaçlı bir yapıdır. Yapıya ismini veren Erektheus Atina’nın efsanevi kahramanlarından biridir. Aynı şekilde efsanevi kral Kekrops’un mezarı da hemen yapının yanındadır. Mimarı büyük olasılıkla Kallikrates’dir.


56. Soru

Önemli kamusal yapılardan olan Agora’nın özellikleri nelerdir?

Cevap

Agora bir alandır. Bu alanı stolara ve diğer tipte yapılar çevirir. Kentin içinde şehirden geçen başlıca yolların birleştiği yerde, düzenli veya düzensiz plan formlarında, ticari, sosyal ve politik hayatın merkezidir. Resmi toplantı yapıları olan Bouleuterion ve Prytaneion ya agorada ya da çok yakınında bulunur. Agora bu bakımdan siyasi hayatın da asıl merkezidir ve kutsal bir alandır. Aynı zamanda bayramların da gerçekleştiği yerlerdir.


57. Soru

Atina agorasında yapılan iki önemli bayram hangileridir?

Cevap

Atina agorasında yapılan iki önemli bayram; • Dionysos ve • Panathenaia şenlikleridir.


58. Soru

Agorias nedir?

Cevap

Agorias, Agora’da tapınılan tanrılara verilen addır. En önemlileri Zeus ve Hermes’dir.


59. Soru

Zeus ve Hermes ne tanrısıdır?

Cevap

Zeus toplumun ve sosyal düzenin koruyucusudur. Hermes ise ticaretin temsilcisi, agoradaki düzenin koruyucusudur.


60. Soru

Bouleutherion nedir?

Cevap

Bouleutherion, şehir devleti olan Polis’in meclis binasıdır.


61. Soru

Boule’nin çalışma sistemi nasıldır?

Cevap

Toplantıları erken dönemlerde agoralarda sonra tiyatrolarda olmuştur. Daha sonra kendi binası ortaya çıkmıştır. Boule üyeleri kura ile seçilir ve bir yıl görev yaparlardı. Boule bayramlar hariç her gün toplanırdı.


62. Soru

Prytaneion nedir, çalışma sistemi nasıldır?

Cevap

Prytaneion, Prytaneis meclisinin binasıdır. Yunan idare anlayışında Boule’nin yanında bir heyet daha bulunur. Bu yönetim heyeti Boule’nin icraat işlerini görür. Bu topluluğun ismi Prythaneis’dir. Bu kurulun üyeleri kura ile Boule üyeleri arasından 36 gün için seçilir. Bu üyelerin özel binaları vardır: Prytaneion genellikle Bouleuterion’un yanında yer alır.


63. Soru

Tiyatro nedir?

Cevap

Dinsel alaylar ve törenlerin yapıldığı, şarkıların seslendirildiği, dansların edildiği, edebi eserlerin sahnelendiği alan ve mimari yapıdır.


64. Soru

Tiyatronun mimari yapısı nasıldır?

Cevap

Tiyatronun mimari yapısı; • Sahne alanı olan Orkestra, • İzleyicilerin oturma alanını oluşturan Cavea veya Theatron ile • Sahne binasının tiyatro eşyalarını saklamak, sesi iç tarafa aksettirerek akustiği sağlamak ve oyuncuların kostüm değişimlerine mekan sağlamak amaçlı kullanılan Skene-Sahne (fon) binası olmak üzere üç bölümden oluşmaktaydı.


65. Soru

Arkaik Çağ’da heykeltıraşlıktaki gelişmeler nelerdir?

Cevap

Yunan sanatında ilk kez doğal ölçülerde heykeller yapılmaya başlanmıştır. Heykel sanatının başlıca temaları Kuros ve Kore olmuştur. Arkakik gülümseme denen simetrik tasvir biçimi vardır.


66. Soru

Kuros ve Kore nedir?

Cevap

Kuros insan anatomisini etüt eden çıplak genç erkek heykelleridir, Kore ise giysi ve giysi kıvrımlarının veriliş biçimini işleyen giysili genç kız heykelleridir.


67. Soru

Klasik Dönem heykeltıraşlarından Pheidias’ın en önemli eserleri nelerdir?

Cevap

Zeus Olympos ve Athena Parthenos Kült heykelleri en önemli eserleridir. Dünyanın 7 harikasından ikisi sayılmaktadır.


68. Soru

Skopas’ın eserlerinin özelliği nedir ve en önemli eseri hangisidir?

Cevap

Yapmış olduğu insan yüzlerinde, kırışıklıklar ve çatılmış kaşlar acıyı ve şiddeti mükemmel bir biçimde yansıtır ve mermer kullanmıştır. Dans Eden Menad heykeli en önemli eseridir; heykelde vücudun bükülmesi ve kendi etrafındaki dönüşümü mükemmel betimlenmiştir.


69. Soru

Praksiteles’in en ünlü eserleri nelerdir?

Cevap

Praksiteles’in en ünlü eserleri; • Knidos Aphroditesi ve • Bebek Dionysos Taşıyan Hermes Heykelidir.


70. Soru

Bergama’da bulunan ünlü heykeltıraşlık okulu hem Bergama hem de diğer kentler için heykel üretmiştir. Bunlardan en iyi örneği hangisidir?

Cevap

Bergama’da bulunan ünlü heykeltıraşlık okulunda üretilen heykellerin en iyi örneği, Berlin’de bulunan Zeus Sunak/Altarı’dır.


71. Soru

Roma Kentinin yaşadığı dönemler nelerdir?

Cevap

Roma Kentinin yaşadığı dönemler; • Krallık, • Erken Cumhuriyet ve • Geç Cumhuriyet Dönemleridir.


72. Soru

Roma Uygarlığında Dört İmparator Yılı nedir?

Cevap

MÖ. 31’de Antonius ve Kleopatra ittifakına karşı Actium savaşını kazanan Octavianus MÖ. 27’de Augustus ünvanını alarak ilk Roma İmparatoru olur ve IuliusClaudius hanedanının iktidarı başlar. Hanedan Augustus sonrası Tiberius, Caligula, Claudius ve Nero ile MS. 68’e kadar Roma’yı yönetir. Bu dönem Dört İmparator Yılı olarak adlandırılır.


73. Soru

Roma’nın Anadolu’da kurduğu eyaletler nelerdir?

Cevap

Roma’nın Anadolu’da kurduğu eyaletler; Asia, Kilikia, Bithynia, Pontus ve Bithynia ve Syria eyaletidir


74. Soru

Roma toplumunda dini yapı nasıldır?

Cevap

Toplum çok tanrılıydı. İlk kültleri Latium bölgesinin yerel tanrılarıydı. Her aile kendi koruyucu tanrısına önem vermekle birlikte diğer tanrılara da tapıyordu. Kendine özgü bazı yerel veya sonradan geniş çaplı tapınım görmüş tanrısal figürleri olmakla birlikte Yunan ve tanrıçaları isimleri değişerek ama temel özelliklerini koruyarak Roma panthnenonunu oluştururlardı. Helenistik dönemde Büyük İskender’in daha yaşarken tanrılaştırılması gibi İmparatorluk döneminde de Roma imparatorlarının bazıları yaşarken, bazıları da öldükten sonra tanrılaştırılmıştır. Ve Sebasteionlar inşa edilmiştir. Romalılar ele geçirdikleri yeni bölgelerdeki yeni bölgelerdeki dinlere karşı toleranslı olmuşlardır. Milattan sonra 2. ve 3. yüzyıllarda doğu dinleri ölümden sonra başka bir dünyada ikinci bir hayat müjdeledikleri için oldukça popüler olmuştur. Mısırdan gelen İsis ve serapis kültü, İran ve Doğu Anadolu üzerinde gelen Mitharizm ve Hristiyanlık bu dönemde geniş bir alana yayılmıştır.


75. Soru

Sebasteion nedir?

Cevap

Sebasteion, Tanrıça Roma ve Tanrılaşmış Roma imparatoruna tapmak için inşa edilen tapınaklara verilen isimdir.


76. Soru

Roma mimarisinin özellikleri nelerdir?

Cevap

Roma mimarisinde opera publicun (kamusal yapılar) daha önceliklidir. Mimari ve şehircilikte simetri en çok dikkat çeken hususlardandır. Cephe mimarisi önemli bir husustur. Geniş büyük mekanların üstünü kapatabilme kapasitesi oluşmuştur. Bunun için kemer, tonoz ve kubbe kullanılmıştır. Bu uygulamanın en anıtsal örneği Panthenon’dur. Tığla ve harç yaygın olarak kullanılmıştır. Çok katlı binalar vardır. Bu binalar niş dekoratif bezemeler ve heykellerle süslenmiştir.Roma yol sistemi uygarlığın önemli unsurlarından bir tanesidir. Şehircilkte ızgara plan sistemi kullanılmıştır. Bunun en güzel örneği günümüzde hala görülebilen Mikaia’dır (İznik). İmparatorlar için anıtsal tek gözlü Arcus Triump Halisler (Zafer Takları) yapılmıştır. Hamam önemli bir toplanma mekanıdır. Diğer bir yapıda mahkeme ve borsa binası olarak kullanılan Basilika’dır. Bu yapılar geç Roma döneminden itibaren ilk Hristiyan kiliseleri için örnek olmuştur.


77. Soru

Roma döneminde tiyatro binalarındaki değişiklik nedir?

Cevap

Tiyatronun orkestra kısmı yarım daire formundadır. Sahne binası ile orkestra bütünleşir. Sahne alçak ve derin bir biçim alır. Özel localar toznozlu girişlerin üst kısmında konumlandırılır. Toplumun farklı kısımları parmaklıklarla ayrılmış kısımlarda otırır. Dış cephesi mimari bir form kazanmış böylelikle plastikle süslenmiştir. Aspendos Tiyatrosu bunun en güzel örneğidir.


78. Soru

Su ihtiyacını karşılamak için Roma Uygarlığında yapılan su kemerlerine ne ad verilirdi? Önemli örnekleri nelerdir?

Cevap

Uzak mesafelerdeki suyun getirilmesi için Aquaduktler (su kemerleri) yapılmıştır. Fransa’da bulunan Pont du Gard ve İstanbul’da bulunan Valens (Bozdoğan) su kemerleri önemli örneklerdir.


79. Soru

Roma heykel sanatındaki en önemli unsurlardan biri olan kopyacılık nedir?

Cevap

Romalı heykeltıraşların Yunan heykeltıraşlarının yaptıkları heykelleri kopyalamasıdır.


80. Soru

Kopyacılık yoluyla yapılan heykeller nerede sergilenirdi?

Cevap

Büyük evlerde, evlerin bahçelerinde veya kentlerin önemli kamusal alanlarında sergilenirdi.


81. Soru

Roma sanatında heykeltraşlığın dışında önemli bir unsur olan portre sanatıyla kimler tasvir edilmiştir?

Cevap

Tanrısal figürler, imparator/hanedan mensupları, önemli kişiler ve toplumun diğer kesimleri de realist şekilde betimlenmiştir.


82. Soru

Roma heykeltraşlığının önemli örnekleri arasında Augustus (Octavianus) ile ilgili bazı sanat eserleri gelmektedir. Bunlarda en önemlileri hangileridir?

Cevap

Augustus ile ilgili en önemli heykel Prima Porta’dır. Bir diğeri ise Gemma Augustea’dır.


83. Soru

Ege arkeolojisinde genel olarak MÖ. 3000-1100 arasına tarihlendirilen Tunç (Bronz) Çağı, Ege’de hangi bölgelerde incelenir?

Cevap

Ege arkeolojisinde genel olarak MÖ. 3000-1100 arasına tarihlendirilen Tunç (Bronz) Çağı, Ege’de birbirleriyle yoğun ilişkilere sahip dört ana bölgede incelenir: Girit Adasında Minos, Ege adalarında Kiklad (Kyklad), Kıta Yunanistan’da Miken/Hellas adını alan uygarlıklar ile Batı Anadolu’da Çanakkale bölgesi ve etkileşim alanı içindeki Troya (Troia) kültürü, Tunç Çağı’nda Ege kültürlerini oluşturur.


84. Soru

Mitoloji ne anlamına gelmektedir?

Cevap

Mitoloji: Yunanca mitos (mythos), masal, efsane; logos söz ve bilgi anlamına gelip, çok tanrılı dinlerde tanrıların yaşantısı ile onların insanlar ve diğer mitolojik figürlerle ilişkileri hakkındaki anlatıları kapsayan efsaneler bilgisi.


85. Soru

Pantheon nedir?

Cevap

Pantheon: Bir mitoloji ya da dine özgü tüm tanrıların birliği.


86. Soru

Mitolojiye göre başı boğa, vücudu insan biçiminde olan Minatauros nasıl meydana gelmiştir?

Cevap

Mitolojiye göre, Europa ve Zeus’un oğlu olan Minos, Knossos şehrinin ve Kiklad Adaları’nın kralıdır. Minos, tanrı Poseidon’a kurban sunmayı unuttuğu için Poseidon onu cezalandırmış ve bir boğayı başına musallat etmiştir. Ancak Minos’un karısı Pasiphae boğaya âşık olmuş ve bu ilişkiden başı boğa, vücudu insan biçiminde olan Minatauros adında bir yaratık dünyaya gelmiştir.


87. Soru

Girit’te Minos Uygarlığı’nın en önemli sarayları hangileridir?

Cevap

Girit’te Minos Uygarlığı’nın en önemli mimari ögeleri saraylardır. Knossos, Phaistos, Mallia, Kato, Zakro ve Hagia Triada en önemli saraylardır. Ancak Girit arkeolojisinin en önemli yapısı Knossos Sarayı’dır.


88. Soru

Minos Uygarlığı’nın çöküşüyle ilgili öne sürülen iki sebep nelerdir?

Cevap

Uygarlığın çöküşüyle ilgili iki sebep öne sürülmüştür: Birincisi, Thera (Santorini Adası) yanardağının patlaması; ikincisi MÖ. 1380 civarında Yunanistan’da Miken Uygarlığı’nın giderek yükselmesi ve Minos Uygarlığı’na son vermesidir.


89. Soru

Ege Denizinde Delos adasının etrafına halkalar halinde dizilmiş, özgün adalar kültürünün Tunç Çağı’nda aldığı genel isim nedir?

Cevap

Kiklad (Kyklad), Ege Denizinde Delos adasının etrafına halkalar halinde dizilmiş, özgün adalar kültürünün Tunç Çağı’nda aldığı genel isimdir.


90. Soru

Kiklad kültürü buluntulara göre incelenen üç temel dönemsel grup hangileridir?

Cevap

Kiklad kültürü buluntulara göre üç temel dönemsel grup halinde incelenir: Grotta-Pelos (Naksos ve Melos adalarında) evresi, Keros-Syros (aynı isimli adalarda) evresi ve Phylakopi (Melos adasında) evreleri. Kiklad sanatı daha ziyade çanak çömlek ama özellikle de genelde adak için kullanılan idoller ile kendini bulmuş plastik eserler ile öne çıkar. Profili yassı idoller, yarı plastik figürler, Gretto’lar (Pelos evresi) ve Syros figürinleri, temel malzemesi mermer olan idollerin önemli örnekleridir.


91. Soru

Aka/Miken Uygarlığı Yunanistan'daki hangi dönemdeki kültüre verilen isimdir?

Cevap

Tunç Çağı, Kıta Yunanistan’da Hellas şeklinde isimlendirilir ve incelenir. Yaklaşık olarak MÖ. 1600/1580 - 1200/1100 yılları arasında Kıta Yunanistan’da ana hatlarıyla Erken Miken (MÖ. 1675-1470), Orta Miken (MÖ. 1470-1370) ve Geç Miken (MÖ. 1370-1200) şeklinde evrelenen Hellas kültürüne Aka/Miken Uygarlığı da denilmektedir. Kültüre ismini, Kıta Yunanistan’da Peloponnessos yarımadasının doğusunda bulunan Argolis Bölgesi’ndeki bir tepe yerleşmesi olan Mikenai şehri vermiştir.


92. Soru

Peloponnessos nerede bulunmaktadır?

Cevap

Peloponnessos: Yunanistan’ın güneyinde, günümüzde Mora Yarımadası olarak bilinen yerin antik çağdaki ismidir.


93. Soru

Akropolis nedir?

Cevap

Akropolis: Yukarı şehir. Antik Yunan’da şehrin en yüksek ve savunmaya en müsait yerine kurulan iç kale. Genellikle sarp bir tepe üzerine inşa edilmiştir.


94. Soru

Troya Savaşı'nın çıkmasının sebebi nedir?

Cevap

Mitoslara göre savaş Mikenai kralı Agamemnon’un kardeşi Menelaos’un karısı Helene’nin, Troya kralı Priamos’un oğlu ve Hektor’un kardeşi Paris (Aleksandros) tarafından kaçırılması nedeniyle çıkmıştır. Savaşın gerçek nedenini Boğazları geçerek Karadeniz’deki maden yataklarına
ve buradaki ticarete egemen olmak isteyen Akalar ile Boğaz’a hâkim Troya arasında ticaret yüzünden çıkan bir savaşta aramak daha gerçekçi bir yaklaşımdır.


95. Soru

Eski Yunan Uygarlığı’nın kültür kronolojisi ana hatlarıyla kaç dönemde incelenir?

Cevap

Eski Yunan Uygarlığı’nın kültür kronolojisi ana hatlarıyla dört ayrı dönemde incelenir: Geometrik Çağ (MÖ. 1100-700); Arkaik Çağ (MÖ. 700-480); Klasik Çağ (MÖ. 480-330); Hellenistik Çağ (MÖ. 330-30).


96. Soru

Herodotos kimdir?

Cevap

Herodotos: MÖ 5. yüzyılda yaşamış olan Halikarnasosslu (Bodrum) tarihçidir. Tarihin babası olarak anılır. Gezilerinde gördüğü yerleri ve insanları anlattığı, Herodotos Tarihi olarak bilinen eseriyle tanınır. Eserinin esas konusu, MÖ 492-449 tarihleri arasında Persler ve Yunanlar
arasında yapılan savaşlardır.


97. Soru

Polis ne anlama gelmektedir?

Cevap

Polis: Hem şehir hem de şehir devleti anlamına gelmektedir. Şehir ve devlet birbiri içine girmiş bir kavramdı. Polis, çevre köyleri içine alan ve genellikle doğal sınırlara dayanan siyasi bir topluluktur.


98. Soru

Hesiodos kimdir?

Cevap

Hesiodos: Boiotialı bir çiftçi olup, evrenin oluşumu ve tanrıların soy ağacıyla ilgili görüşlerini mitolojik kavrayışta gösteren bir eser yazmıştır.


99. Soru

Yunan mitolojisinde temelde 12 tanrı ve tanrıça vardır. Bunlar hangileridir?

Cevap

Yunan mitolojisinde ölümsüz tanrılar, ikincil tanrısal veya mitolojik figürler vardır. Temelde 12 tanrı ve tanrıça (Zeus: Tüm tanrıların başı ve Gök tanrısı;Hera: Evlilik ve doğum tanrıçası; Athena: Akıl, bilgelik ve savaş tanrıçası; Apollon:Müzik, şiir ve ışık tanrısı; Artemis: Avcılık, namus ve ay tanrıçası; Ares: Savaş tanrısı;Poseidon: Deniz tanrısı; Hephaistos: Ateş ve zannatkarların tanrısı; Aphrodite:Aşk ve güzellik tanrıçası; Hestia: Aile ocağının koruyucu tanrısı; Hermes: Haber tanrısı; Demeter: Bereket tanrıçası), pantheona sonradan katılan Dionysos: Şarap ve bağ bozumu tanrısı ve en temel üç figürden biri olmasına karşın Olympos’lular arasında sayılmayan Hades: Yeraltı tanrısı ve bunlarla ilgili mitoslar Yunan sanatında en çok betimlenmiş unsurlardır.


100. Soru

Sunak/altar nedir?

Cevap

Sunak/altar: Üzerinde kurban kesilen ve tanrıya sunu yapılan, masaya benzer, yüksekçe, genellikle taştan, yuvarlak veya dörtgen şeklinde yapılan ve kurban kanlarının akması için bir deliği bulunan mimari öge. Genelde tapınaklarda veya yakınında bulunur. Tapınak dışında, tiyatroların orkestrası içine ve agoralara yerleştirilmiştir. Bazen Pergamon Sunağı gibi süslü ve anıtsal bir yapı biçiminde yapılmıştır.


101. Soru

Eski Yunan tapınakları hangi bölümlerden oluşur?

Cevap

Eski Yunan tapınakları pronaos (ön giriş) , naos - cella (tapınağın adandığı tanrı/tanrıçanın kült heykelinin bulunduğu en kutsal bölüm), opisthodomos (tapınak hazinesi ve sunuların konulduğu arka oda) kısımlarından oluşur. Bu kısımların etrafı bir sütun dizisi ile çevrelenirdi.


102. Soru

Yunan tapınakları kaç farklı düzende inşa edilmişlerdir?

Cevap

Yunan tapınakları üç farklı düzende inşa edilmişlerdir. Bu düzenler Dor, İyon ve Korinth düzenleridir.


103. Soru

İlk olimpiyatlar ne zaman düzenlenmiştir?

Cevap

İlk olimpiyatlar MÖ.776 yılında düzenlenmiştir.


104. Soru

Olympia Zeus Tapınağı ne zaman inşa edilmiştir ve ne gibi özelliklere sahiptir?

Cevap

MÖ. 470-456 arasında inşa edilmiş olan peripteros planlı tapınak, Dor düzenindedir. Yapı Peloponnessos’un en büyük tapınağıdır. Klasik bir dor tapınağının bütün özelliklerine sahiptir. Mimariye bağlı heykeltıraşi tanımlaması metoplar (veya friz), alınlıklar ve kült heykelini kapsar. Heykeller en kaliteli ve pahalı malzeme olan Paros mermerinden yapılmıştır. Yedi harikadan biri olarak tanımlanan kült heykeli ise yapının inşasından daha sonra, MÖ. 438 civarında, Klasik Çağ’ın en önemli sanatkarlarından Pheidias tarafından yapılmıştır. Metoplarda, Yunan
sanatında ilk kez Herakles’in 12 işi betimlenmiştir. Doğu alınlığında, Pelops ile Oinamaos’un araba yarışı öncesi betimlenmiştir. Batı alınlığında, Lapith-Kentaur mücadelesi (Kentauromakhia) tasvir edilmiştir.


105. Soru

Athena Parthenon Tapınağı'nın mimarları kimlerdir?

Cevap

Tapınağın mimarları İktinos ve Kallikrates’dir.


106. Soru

Agora'nın özellikleri nelerdir?

Cevap

Agora her şeyden önce bir alandır. Bu alanı stoalar ve diğer tipte yapılar çevirir. Kentin içinde, şehirden geçen başlıca yolların birleştiği yerde, düzenli veya düzensiz plan formlarında, ticari, sosyal ve politik hayatın merkezidir. Mimari anlamını MÖ. 5. yüzyılda kazanmıştır. Resmi toplantı yapıları, Bouleuterion ve
Prytaneion ya agorada ya da çok yakınında bulunurlar. Agora bu bakımdan siyasi hayatın da asıl merkezidir. Agoralar aynı zamanda kutsal bir alandır.


107. Soru

Eski Yunanistan'da meclis binalarına ne ad verilirdi?

Cevap

Eski Yunanistan'da meclis binalarına Prytaneis denirdi.


108. Soru

Eski Yunan dünyasında Tiyatro'nun üç temel mimari öğesi nelerdir?

Cevap

Üç temel mimari öğe zamanla oluşur ve böylelikle tiyatronun mimari yapısı ortaya çıkar:
1. Orkestra: Daire formunda, sıkıştırılmış topraktan meydana gelmiş sahne, alandır. Arkaik Dönem’den itibaren vardır. Yunan tiyatrosunda orkestra Klasik Dönemde tam daire, Hellenistik Dönem’de at nalı, Roma Dönemi’nde
yarım daire formundadır. Oyunların oynandığı, koronun bulunduğu, dans edilen alandır.
2. Cavea veya Theatron: Yarım daire formunda, izleyicilerin oturma yeridir. Klasik Dönem’den itibaren taş malzemeden inşa edilmiştir.
3. Skene-Sahne (Fon) Binası: Sahne binasının tiyatro eşyalarını saklamak, sesi iç tarafa aksettirerek akustiğe katkı sağlamak, dekor-fon oluşturmak, oyuncuların kostüm değişimlerine mekan sağlamak gibi unsurları vardır.


109. Soru

Arkaik Çağ’da Yunan sanatında Kuros ne anlama gelmekte idi?

Cevap

Kuros: Çıplak genç erkek heykellerine verilen isimdir.


110. Soru

Arkaik Çağ’da Yunan sanatında Kore ne anlama gelmekte idi?

Cevap

Kore: Giysili genç kız heykellerine verilen isimdir.


111. Soru

Yunan Klasik Dönem heykeltraşisinin  en büyük ustası kimdir?

Cevap

Pheidias, Yunan sanatında Klasik Dönem’in en büyük ustası kabul edilir. MÖ. 5. yüzyılın ikinci yarısına damgasını vurmuştur. Atinalı sanatçının idealist bir üslubu vardır. MÖ. 460-430 arası genel etkinlik dönemi olarak kabul edilir. Heykellerinde mermer, bronz ve altın-fildişi malzemeleri ustalıkla kullanmıştır. Zeus Olympos ve Athena Parthenos kült heykellerini yapması ona Agalmatopoios (Tanrı heykelleri yapan) ünvanını kazandırmıştır.


112. Soru

Aeneas kimdir?

Cevap

Aeneas: Troya savaşındaki mağlubiyetten kurtulabilen Troyalı kahramandır. Efsanesi Romalı yazar Vergilius tarafından Aeneas adıyla kaleme alınmıştır. Bu efsanede Troya Savaşı’ndan kurtulanları yöneten Aeneas, pek
çok maceradan sonra İtalya’ya ulaşmıştır.


113. Soru

Roma'nın üzerine kurulduğu yedi tepenin adları nelerdir?

Cevap

Roma, Tiberius nehrinin kenarında yedi tepe üzerine kurulmuş bir kenttir. Bu tepeler Palatinus, Aventinus, Caelius, Capitolinus, Esquilinus ve Viminalis’dir.


114. Soru

Kartaca devleti kimler tarafından nerede kurulmuştur?

Cevap

Kartaca Devleti: Fenikeli kolonistlerce Kuzey Afrika’da kurulmuştu. Başkenti bugünkü
Tunus’ta bulunan Kartaca Devleti, Kuzey Afrika’nın batısına, İspanya ve Fransa’nın deniz kıyısı bölgelerine ve adalara sahip güçlü bir devletti.


115. Soru

Sebasteion nedir?

Cevap

Sebasteion: Tanrıça Roma ve tanrılaşmış Roma İmparatoruna tapmak için inşa edilen tapınak.


116. Soru

Lejyon nedir?

Cevap

Lejyon: Tüm Roma ordusunu ya da daha dar anlamda ağır piyadeleri kasteden temel askeri birlik.


117. Soru

Augustus’un Prima Porta heykelini yapan sanatçı hangi eseri örnek almıştır?

Cevap

Augustus’un Prima Porta heykelini yapan sanatçı MÖ. 5. yüzyılın belki de en önemli iki sanatçısından biri olan Polykleitos’un Doryphoros heykelini örnek almıştır.


Bahar Dönemi Dönem Sonu Sınavı
25 Mayıs 2024 Cumartesi