Kültür Sosyolojisi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Yapısalcı yaklaşım çerçevesinde Levi Strauss’u ön plana çıkaran nedir?

Yapısalcı yaklaşım çerçevesinde, Levi Strauss’u ön plana çıkaran kültürel sistemlerin kendi kendini sürdürebilen özelliğine dikkat çekerek, kültürün özerk bir alan oluşunu ortaya koymuş olmasıdır.

Weber’in Durkheim’le benzeştiği ve farklılaştığı nokta nedir?

Weber kültür kuramında aktöre verdiği öncelikle toplumsal alana öncelik veren Durkheim’den farklı bir bakış açısı geliştirse de kültürün temel bir boyutu olarak dinin önemini ön plana çıkarması bağlamında Durkheim’le benzeşmektedir.

Levi-Strauss ve Durkheim’in hangi konularda benzerlik göstermektedir?

Toplumsal olanı kavrayış açısından Durkheim ile paralellikler görülmektedir. Kolektif bilinç fikri Durkheim’de din ve ritüeller yoluyla açıklanırken Levi Strauss’un kolektif bilinçaltı kavrayışı da mitler aracılığıyla anlaşılabilir. Ayrıca Drukheim’de kutsal olanla olmayan arasındaki zıt ilişkiye dair görüş, Levi Strauss’ta ilkel ve modern biçimlerin ayrıştırılması konusuna benzerlik gösterir.

Kültür kavramının tanımlanması neden zordur?

Kültür sözcüğü, sahip olduğu geniş anlam ve kullanım yelpazesi nedeniyle tüm dillerde tanımlanması en zor kavramlardan biridir.

Sosyolojide kültür nasıl ele alınmaktadır?

Sosyolojide kültür bir toplumun eğitim, sanat, teknoloji, hukuk, tıp, ekonomi, siyaset gibi temel alanlarında maddi ve maddi olmayan tüm birikimlerini, bir dizi sosyal süreçlerin bileşkesi olarak ele alınmaktadır.

Sosyolojik düşünce tarihi boyunca kültür nasıl bir unsur olmuştur?

Sosyolojik düşünce tarihi boyunca kültür, farklı kurumsal perspektifler ve düşünce okulları tarafından, bütünleştirici öğelerle çatışmacı öğelerin kaynağı olarak ele alınıp, bir toplumun yapısı ve sürekliliğiyle toplumsal değişmeyi ortaya koymak ve sorgulamak için kullanılan, toplumsal yaşamın dinamizmi içinde aktif rol oynayan bir unsur olmuştur.

Bütüncü görüşü temsil eden kuramcılar kültür kavramını nasıl ele almaktadır?

Bütüncü görüşü temsil eden kuramcılardan bazıları toplumun öğelerinin birbirine olan karşılıklı etkilerini incelerken kültürü, bu çeşitli öğelerin karşılıklı ilişkilerinin bir dengesi olarak ele almaktadır.

Kollektif bilinç kavramını kullanan kuramcı kimdir?

Kollektif bilinç kavramını toplumbilimin kurucuları arasında yer alan, pozitivizm ve işlevselciliğin savunucularından Emile Durkheim kullanmıştır.

Emile Durkheim kültürün işlevine dönük görüşü nedir?

Emile Durkheim kolektiviteden hareketle kültürün, toplumsal uzlaşma ve toplumsal bütünlük sağladığı görüşünü savunur.

Mekanik dayanışma ile kast edilen nedir?

İlkel toplumlara özgü bir dayanışma türüdür. Birbirine benzeyen, aynı işleri yapabilen bireylerin sahip olduğu bir dayanışmadır.

Organik dayanışmayla kast edilen nedir?

Sanayi toplumlarına özgü bir dayanışma türüdür. Farklılaşma, uzmanlık ve yüksek işbölümü yapabilen bireylerin sahip olduğu dayanışmadır.

Anomi nedir ve nasıl oluşmaktadır?

Anomi düzenleme yokluğu anlamına gelmektedir. Durkheim’a göre artan işbölümü daha fazla bireysel özgürlük ve mutluluğa yol açmakla birlikte eylem üzerinde geleneksel ve kültürel denetimlerin güçsüzleşmesi sebebiyle bozulmaya ve anomiye neden olmaktadır.

Durkheim’in dinlerle ilgili görüşü nedir?

Durkheim bütün dinlerin kutsal olan ile kutsal olmayan ayrımı etrafında şekillendiğini belirtirken kutsal olanın, özellikle dinsel törenlerde tabular, ritüeller aracılığıyla inanç dizilerinin simgeler üzerinden, kültürün bileşenleri olarak sayılan toplumda paylaşılan duygular, ahlaki değerler üzerine yoğunlaşma sağlayarak ortak kimlik ve aidiyet hissini güçlendirdiğini burgulamıştır.

Victor Turner’in toplumsal dayanışma, ritüeller ve simgelerin işlevini nasıl ifade etmektedir?

Victor Turner toplumsal dayanışmanın, ritüeller ve simgelerin topluluğu birleştirici gücü üzerinden, kültürün ve toplumsal düzenin yeniden üretimine katkıda bulunduğunu savunur.

Mary Douglas’ın algı ve inançlarla ilgili görüşü nedir?

Mary Douglas özellikle bir topluluktaki temizlik ve kirlilik kavramları üzerine olan algı ve inançların, kültür örüntüsüyle doğrudan ilgili olduğunu savunur.

İşlevselci yaklaşımda toplumun uyum içerisinde olmasını sağlayan yapı nedir?

İşlevselci yaklaşımla kültürün yaşadığı, yeniden üretildiği en küçük birimlerden biri olan ailenin yapısı ne kadar düzenli ve uyum içerisinde ise toplumun da o denli uyum içerisinde olacağı öngörülmektedir.

Le Play’ın aile sınıflama sistemi nedir?

Le Play aile monografilerine dayanarak aile sınıflama sistemini kurmuştur. Buna göre, ataerkil aile tipinde malların bir kuşaktan ötekine kök aile tipinde sadece varis olarak seçilen çocuğa parçalanmadan geçtiği ileri sürülmektedir. Son aile tipi olan kararsız aile tipinde ise malların çocuklara eşit olarak bölünmesinden dolayı parçalanmalar yaşandığı ve geleneklerin bozulduğu ifade edilmektedir.

Parson’un iradeci eylem modelinde savunulan görüş nedir?

Parson idareci eylem modelinde insan eyleminin normatif bir yapıya sahip olduğunu, idealler ve ortak bilinçten de etkilenerek bireyi güdümlediğini savunmaktadır.

Parson çokboyutlu insan eylemi modelini neye dayandırmaktadır?

Parson çok boyutlu insan eylem modelini geliştirdiği; • Amaçlar; • Araçlar, • Şartlar, • Normlar ve • Çaba olmak üzere, beş temel birim edimine dayandırmaktadır.

Parson’a göre kültürel sistem ne anlama gelmektedir?

Parson’a göre kısmen rol beklentilerini belirleyerek insanlara, birbirleriyle iletişime geçme ve kendi eylemlerini eşgüdümleme olanağı sunan sistem Kültürel Sistemdir.

Parson’a göre kültürel sisteme yönelik başlıca etkinlik alanları nelerdir?

Parson’a göre kültürel sisteme yönelik başlıca üç etkinlik alanı bulunmaktadır. Bunlar; • Bilişsel simgeler dünyası (örneğin matematiksel denklemler, finansal raporlar), • Anlatımla ilgili simgeler (örneğin sanat, müzik) ile • Ahlaki standartlar ve normlardır.

Parson’un AGIL modelinde A ne anlama gelmektedir?

Bu modelde A: (adaption) uymayı temsil ederken özellikle ekonomi alanını merkeze alarak, sistemin maddi dünyaya uyum sağlaması ve varlığını sürdürebilmesi için maddi ihtiyaçlarını karşılamasını ifade eder.

Parson’un AGIL modelinde G ne anlama gelmektedir?

Bu modelde G: (Goal atteinment) amaca ulaşmayı ifade etmektedir ve bu alt sistemin merkezinde siyaset yer alır.

Parson’un AGIL modelinde I ne anlama gelmektedir?

Bu modelde I: (integration) bütünleşmeyi ifade etmektedir ve yasal sistemle kamu kurumlarını temsil etmektedir.

Parson’un AGIL modelinde L ne anlama gelmektedir?

Bu modelde L: (latent pattern maintenance and tension management) gizil örüntü sürekliliği ve gerilim yönetimini ifade eden kültürel değerlerin üretimi, dayanışmanın sürdürülmesi ve toplumsallaşmayla ilgili kurumları bünyesinde barındırmaktadır.

Parson’un AGIL modelinde kültür hangi alt sistemde yer almaktadır?

Parson’un AGIL modelinde kültür L alt sisteminde yer almaktadır.

Parsons’çı yaklaşımda kültür nasıl değerlendirilmektedir?

Parsons’cu yaklaşımda kültür toplumsal düzeni sürdürmede normlari değerler ve simgesel süreçleri kapsaması açısından büyük öneme sahiptir. Kültür toplumun yönlendiği nihai amaçları belirleyerek sistemin istikrarını sağlamaktadır.

Merton toplumsal yapılar arasındaki ilişkileri düzenlemede nasıl bir ayrım yapmıştır ve kullandığı kavramlar ne anlama gelmektedir?

Merton toplumsal yapılar arasındaki ilişkileri düzenlemede açık ve gizil işlevler olmak üzere bir ayrım yapmıştır. Açık işlevler, örgütlerin açıklanan amaçları ve görevlerini; gizil işlevlerse örgütlerin faaliyetlerinden doğan sonuçları ifade etmektedir. Bununla birlikte gizil işlevlerin açıklanan amaçların yerine konulduğu ve sonuçların önemsiz kaldığı durumlar da olabilmektedir.

Weber bireyleri nasıl değerlendirmektedir?

Weber, paylaşılan değerler bütünü olarak kültürün yeniden yaratıldığını belirtirken bu aşamada öznel anlamlarını ve aktif olarak eylemlerini kontrol eden bireyleri fail (agent) olarak değerlendirmektedir.

Dilthey’e göre kültür nasıl açığa çıkmaktadır ve nasıl bir yapıya sahiptir.

Dilthey’e göre kültür diğer etken ve güçlerin etkileşimi çerçevesinde değil tek başına ve kendi içinde incelenmesiyle anlamı açığa çıkmaktadır. Bununla birlikte Dilthey sosyal görüngülerin kültürel bakış açısıyla incelenmesi gerektiğini savunurken kültürü güçlü bir özerk bir alan olarak ortaya koymaktadır.

Rasyonelleşme kavramını ortaya koyan kuramcı kimdir?

Rasyonelleşme kavramını ortaya koyan kuramcı Weber’dir.

Weber’in dikkat çektiği eylem tarzları nelerdir?

Weber’in dikkat çektiği karşıt iki eylem tarzlarından; • İlki kültürel amaçlar ve inanışlarla yürütülen Wertrational (değer-rasyonel eylem), • İkincisi ise araçsal eylem ve verimlilik normlarıyla yürütülen Zweckrational’dır (amaç- rasyonel eylem).

Fransız düşünür Roland Barthes dilbilim ve kültürel araştırma arasındaki yakın ilişkiyi nasıl yapılandırmaktadır?

Dilbilim ve kültürel araştırma arasındaki yakın ilişkiyi gösteren (signifiant) temsil işini yapan şeyle gösterilen (signifie) temsil edilen şey ya da kavram üzerinden yapılandırmaktadır.

Yapısalcılıkta kültür ve dil kavramları nasıl değerlendirilmektedir?

Yapısalcılıkta kültürle dil birbirine benzeyen paralel kavramlar olarak ele alınmaktadır.

Yapısalcı yaklaşımda asıl odak nedir?

Yapısalcı yaklaşımda asıl odak bireysel insan faalinin bilinci ve üstün niteliği değil, kültür sisteminin rolü ve kültür sistemi çalışmalarıdır.

Semiyolojik yaklaşımda dil nasıl tanımlanmaktadır?

Semiyolojik yaklaşıma göre dil, bir göstergeler sistemidir. Gösterge; • Gösteren (akustik imge ya da yazılı işaret) ve • Gösterilenden (kavram) oluşur. Gösteren ve gösterilen arasındaki ilişki sabit ya da zorunlu değil, keyfi ve nedensizdir; toplumsal uylaşımların sonucu oluşmaktadır.

Semiyolojik yaklaşımdaki gösterme ilişkisi ne anlama gelmektedir?

Gösterme ilişkisi bir akustik imgeyi (yani göstereni) bir kavrama (yani gösterilene) bağlayan ilişkidir. Böylelikle gösterge dış dünyadaki bir şeyin anlamlı olarak yerini tutar.

Levi Strauss kültürün kavranmasıyla ilgili görüşü nedir?

Kültür sistemlerinin kendi kuralları ve işleyiş mantığı olduğunu ortaya koyan Levi Strauss, kültürün bütünüyle kavranmasının, açık anlamlar ve kişisel deneyimlerin görünür düzeyinin ötesinde aranmasıyla mümkün olabileceğini savunur.

Michel Foucault kültürü nasıl ele almaktadır?

Post yapısalcı yaklaşımın en önemli temsilcisi Michel Foucault kültürü, iktidar, bilgi ve söylem kavramları üzerinde incelemektedir. Toplumsal yaşamın temel öğesi olarak iktidarı alır, iktidar ve bilginin doğrudan birbirini içerdiğini ifade etmektedir. Burada, iktidara ilişkin ideoloji kavramını açıklamada söylem kavramını kullanmaktadır.

Foucaolt’a göre egemen iktidar ve disipliner iktidar neyi içermektedir?

Foucault’a göre egemen iktidar ve disipliner iktidar sapkının normalleşmesine yönelik cezaları içermektedir.

Foucault’a göre biyo iktidar biçimi nasıl bir söylemdir?

Foucault’a göre biyo-iktidar biçimi modern devlette cinsellik ve arzu kavramlarının yalnızca bastırılması ya da sansürle değil, onları harekete geçirerek denetime alınmasını içeren birleşik bir söylemdir.

Toplumsal eylemi oyun metaforu üzerinden gerçekleştiren düşünür kimdir?

Toplumsal eylemi oyun metaforu üzerinden gerçekleştiren düşünür Ervin Goffman’dır.

Erving Goffman bireyi nasıl ele almaktadır?

Erving Goffman toplumsal hayatı sahnelenen bir dramaya benzeterek bireyleri, rol ayrışmasıyla sahne donanımları ve etkileme yöntemi vasıtasıyla sahne önü ve sahne arkasındaki rolü sergileyen aktörler olarak ele almakradır. Ayrıca bireyler kültürün dışında duran ve onu kullanan unsurlar olarak görülmektedir.

Yorumsamacı antropolojinin en önemli temsilcilerinden biri olan Clifford Geertz’e göre kültürel süreçler niçin okunmalı ve yorumlanmalıdır?

Geertz’e göre kültür insanın deneyimlerine anlam yüklediği simgesel bir sistem olduğu için kültürel süreçler okunmalı ve yorumlanmalıdır.

Karl Marx kültürü nasıl ele almaktadır?

Kültür, çatışmacı öğelerin kaynağı olarak en net biçimde Karl Marx’ın öğretilerinde görülmektedir. Marx’a göre sanayi toplumunda kültür bir egemen ideoloji olarak işlemektedir. Çünkü kültürün yönetici sınıfın (burjuvazi) görüşlerini yansıtan, onun çıkarlarına hizmet eden ve yetkilerini meşrulaştıran bir işlevi bulunmaktadır. Kültür kavramı özerk bir kavramsallaştırma olmadan toplumsal sınıf yönelimli, ekonomi ve iktidar ilişkileri üzerinden değerlendirilmektedir.

Louis Althusser’e göre devlet kapitalizmin yeniden üretilmesinde ne tür sistemler kullanmaktadır?

Louis Althusser’e göre devlet, kapitalizmin yeniden üretimini sağlamada iki tür sistem kullanmaktadır: • Hükümet, ordu, polis, mahkemeler, hapishane gibi zorlayıcı gücü kullanan kuramlar Devletin Baskı Aygıtlarıdır. • Devletin ideolojik Aygıtları ise eğitim, din, siyaset, sendika, haberleşme, basın yayını içeren ideolojik yeniden üretim kavramlarını devletin işleyişine bağlayan örgütlenmelerdir.

Marxist bakış açısını siyaset, kültür ve sosyalist strateji arasındaki bağlantılarla genişleten ve hegemonya kavramından bahseden düşünür kimdir?

İlgili düşünür Antonio Gramsci’dir.

Hegemonya ne anlama gelmektedir?

Gramsci’ye göre hegemonya devletin ve yönetici sınıfın sivil toplum içinde inançları düzenleme yetisidir.

Gramsci organik aydınlar kavramı ile neyi kast etmektedir?

Hegemonik blok oluşturan toplumdaki hâkim güçlerle karmaşık siyasi ve felsefi meseleleri gündelik dille kitlelere, nasıl hareket edecekleri konusunda yol çizen grubu organik aydınlar olarak tanımlamaktadır. Bu aydınların etkinlikleri, inançların yayılmasında en önemli rolü oynadıklarını savunmaktadır.

Hegemonik inançlar ne anlama gelmektedir?

Hegemonik inançlar eşitsizliği güçlendiren ve eleştirel düşünce girişimlerinin önünü kesen, hâkim kültürel motiflar olarak tanımlanmaktadır.

Frankfurt Okulu temsilcileri kültürü nasıl ele almaktadır?

Neo-Marksist disiplinler arası perspektifleriyle psikanalitik yaklaşım ve Hegel’ci bakış açısını barındıran Frankfurt Okulu, eleştirel kuramlarıyla kültürü bir mücadele alanı olarak çözümlemektedir.

Kültür endüstrisinin rolü nedir?

Kültür endüstrisi tanıdıklık ilkesine dayalı standartlaşmış ürünle sunarak, izleyicinin algısında gerilemeye neden olurken onlara, sahte-benlik imkanı sunarak kapitalizmin yeniden üretiminde merkezi bir role sahiptir.

Adorno ve Horkheimer Freud’un regreson kavramını nasıl kullanmıştır?

Her insanda bulunan ana rahmine geri dönme doğal eğilimi (regresyon) bildik ve tanıdık olana yönelme davranışını beslemektedir. Sanat ve bilim başta olmak üzere kabaca kültür olarak adlandırılabilecek insanın her türlü kendini ifade etme çabası aynı zamanda bu bildik olanı dönüştürme ve aşma arzusunu harekete geçirmektedir. Fakat kültür endüstrisi insanın bildik olana doğru mevcut eğilimini regresif yani geriye dönüşçü söylem, imge, ürün ve stratejilerle kuvvetli bir şekilde desteklemektedir. Bu nedenle endüstriyle bir etkinlik olarak üretilen kültürde, insanın dönüştürücü gücü açığa çıkmaz, tersine baskılanır.

Kültürün ideolojik kontrolü ne anlama gelmektedir?

Kültürün ideolojik kontrolü insanların metalarla baştan çıkarılarak sahte-özgürlükleriyle, sahte-inançlarını tahmin etme çabasına girmeleri olarak tanımlanabilir.

Habitus kavramını kullanan düşünür kimdir?

Habitus kavramını kullanan düşünür Pierre Bourdieu’dür.

Habitus kavramı ile anlatılmak istenen nedir?

En temel haliyle habitus belirli bir dünya görüşüne işaret etmektedir. Habitus’un düzenleyicisi olan eğilimler birey tarafından üzerine inşa edilen yapılanmış yapılar ile karakterize edilebilir. Bu kavram aile ve okulun yani birincil toplumsallaşma araçlarının şekillenmesinde önemli rol oynamaktadır.

Habituz kavramı hangi sermayelerle ilişkilendirilir?

Habitus kavramı üç çeşit sermayeyle ilişkilendirilir: • Birincisi finansal kaynakları ifade eden ekonomik sermayedir. • İkincisi kişiler arası ilişkiler ve her çeşit toplumsal bağları ifade eden sosyal sermayedir. • Üçüncüsü kültür kavramının karmaşık içeriğini büyük bölümünü kapsayacak nitelikte olup müzik, edebiyat, tiyatro gibi güzel sanatlara ilişkin yetenek, kapasite, teknik bilgi düzeyiyle bu alandaki beğeni ve tercihlerin toplamına işaret eden aynı zamanda kültürel beğeni anlamında iyi ve kötüyü ayırt edebilme düzeyini ifade eden kültür sermayesidir.

Birmingham Çağdaş Kültürel Çalışmalar merkezi kültür olgusunu nasıl ele almaktadır?

Kültür olgusunu, iktidarın ve direnişin işlediği bir alan olarak ele almaktadır.

Sosyolojide toplumsal tabakalaşma terimi nasıl kullanılmaktadır?

Sosyolojide toplumsal tabakalaşma terimi bir toplumdaki sınıf ve statü gruplarına işaret edip, insan grupları arasında toplumsal süreçler sonucu ortaya çıkan sistematik eşitsizliklerin incelenmesi alanında kullanılmaktadır.

Yüksek kültür ile ifade edilmek istenen nedir?

Yüksek kültür bir dizi entelektüel ve sanatsal faaliyetle bunların ürünlerini tanımlamada kullanılırken bu ürünleri ruhsal, estetik ve toplumsal kimlikleriyle bütünleştiren grup ya da gruplara işaret etmektedir.

Popüler kültür ile ifade edilmek istenen nedir?

Popüler kültür bahsedilen alanlarda çok geniş kitleleri hedef alarak yatırımcılar tarafından pazara sunulan kültür ürünlerini ve bu ürünlerin içeriğini türeten grupları ifade etmektedir.

Bourdieu’nun kültürel sermayenin kazanılmasıyla ilgili görüşü nedir?

Bourdieu kültürel sermayenin kazanılmasının ekonomik ve sosyal sermayenin aksine uzun zaman aldığını ve toplumsal devingenliğe engel teşkil ettiğini ileri sürmektedir.

Kitle kavramı ile ifade edilmek istenen nedir?

Kitle kavramı a priori olarak edilgen, kolayca yönlendirilebilen, baskın ideolojinin her türlü yönlendirmesine açık, nicel olarak çok geniş bir yığın ifade edilmektedir.

Kitle kültürünü popüler kültürden ayıran özellik nedir?

Kitle kültürünün kitleyi oluşturan bireylerin özgün şekillendirmesiyle de oluşmuş bir yanı olduğundan, kurulu sistemin ideolojik aygıtlarından olan popüler kültürden ayrışmaktadır.

Yerel kültürle ifade edilmek istenen nedir?

Genellikle sınırları belirli bir coğrafya üzerindeki etnik özellikleri barındıran kültüre etnik kültür denilmektedir.

Toplum nasıl tanımlanır?

Toplum kavramına pek çok farklı tanım getirilmekle beraber genel olarak, belirli bir toprak parçasında yerleşik, kendi özgün iç dinamiklerinin yanı sıra ortak bir kültürü paylaşan insanlardan oluşan grup olarak tanımlanmaktadır.

Emile Durkheim, bir toplumda kültüre işaret eden ortak değerler, düşünceler, ahlâki bilinç ve duygusal yaşamdan söz ederken hangi kavramı kullanır?

Toplumbilimin kurucuları arasında yer alan, pozitivizm ve işlevselciliğin savunucularından Emile Durkheim, bir toplumda kültüre işaret eden ortak değerler, düşünceler, ahlâki bilinç ve duygusal yaşamdan söz ederken kolektif bilinç kavramını kullanır. Buradaki kolektiviteden hareketle kültürün, toplumsal uzlaşma ve toplumsal bütünlük sağladığı görüşünü savunur.

Emile Durkheim,“Toplumsal İşbölümü” (1893) adlı eserinde hangi konulara değinmiştir?

Emile Durkheim,“Toplumsal İşbölümü” (1893) adlı eserinde dayanışma türleri üzerinden, basit toplumlarla sanayi toplumları arasındaki farklılıklara işaret eder. Birbirine benzeyen, aynı işleri yapabilen bireylerin mekanik dayanışması ilkel toplumlara özgüyken farklılaşma, uzmanlık ve yüksek işbölümüyle organik dayanışma, sanayi toplumlarında görülmektedir. Durkheim’a göre, artan işbölümü, daha fazla bireysel özgürlük ve mutluluğa yol açmakla birlikte, eylem üzerinde geleneksel ve kültürel denetimlerin güçsüzleşmesi sebebiyle bozulmaya ve anomi olarak adlandırılan düzenleme yokluğuna neden olmaktadır. Bu bağlamda, bireysel gibi görünen intihar eyleminin gerçekleşmesinde, büyük ölçüde, hızlı toplumsal değişme ve toplumsal bütünleşme yokluğunun, kilit unsurlar olduğunu ileri sürer.

Durkheim,“Dinsel Yaşamın Temel Biçimleri” (1912) adlı eserinde din ve toplumsal bütünleşme süreçlerini nasıl açıklamıştır?

Durkheim, bütün dinlerin kutsal olan (sacré) ile kutsal olmayan (profane) ayrımı etrafında şekillendiğini belirtirken kutsal olanın, özellikle dinsel törenlerde tabular, ritüeller aracılığıyla inanç dizilerinin simgeler üzerinden, kültürün bileşenleri olarak sayılan toplumda paylaşılan duygular, ahlâki değerler üzerine yoğunlaşma sağlayarak, ortak kimlik ve aidiyet hissini güçlendirdiğini vurgulamıştır.

Frédéric Le Play, toplumun bütünlüğünü hangi kurumun yapısı üzerinden çözümlemektedir?

Frédéric Le Play (1806-1882) “Science Sociale” okulunun kurucularından olup, toplumlarda dengeyi, barışı ve sabitliği sağlamak için, uyulması gereken temeller üzerinde durmuştur. Bu bütünlüğü, toplumun temel yapılarından biri olan aile kurumunun yapısı üzerinden çözümlemektedir. İşllevselci yaklaşımla kültürün yaşadığı, yeniden üretildiği en küçük birimlerden biri olan ailenin yapısı ne kadar düzenli ve uyum içindeyse toplumun da, o denli uyum içerisinde olacağı öngörülmektedir.

Parsons'un “Toplumsal Eylemin Yapısı”  adlı yapıtında bahsettiği eylem modelleri nelerdir?

Parsons, insan eyleminin, normatif bir yapıya sahip olduğu, idealler ve ortak bilinçten de etkilenerek, bireyi güdümlediğini savunan iradeci eylem modelini (voluntaristic model of action) çizmektedir. Bu tezinde, Weber, Durkheim ve Pareto’nun kuramlarının bir sentezini görmek mümkündür. Parsons, geliştirdiği amaçlar, araçlar, şartlar, normlar ve çaba olmak üzere, beş temel birim edimine dayalı, çokboyutlu insan eylemi modelini çizer. Burada, araçlar, şartlar, aktöre dışsal olup, normlar ve çaba, öznel süreçleri gerektirir. Parsons’a göre, kısmen rol beklentilerini belirleyerek, insanlara, birbirleriyle iletişime geçme ve kendi eylemlerini eşgüdümleme olanağı sunan sistem, “Kültürel Sistem”dir.

Merton'un toplumsal yapılar arasındaki ilişkileri düzenleme ile ilgili görüşleri nelerdir?

Merton, toplumsal yapılar arasındaki ilişkileri düzenlemede açık ve gizil işlevler olmak üzere bir ayrım yapmıştır. Açık işlevler, örgütlerin açıklanan amaçları ve görevlerini, gizil işlevlerse örgütlerin faaliyetlerinden doğan sonuçları ifade etmektedir. Gizil işlevlerin açıklanan amaçların yerine konulduğu, sonuçların önemsiz kaldığı durumlar da olabilmektedir. Örneğin; okullarla aileler arasında aracılık ederek, ilişkileri geliştirmek üzere kurulan okul aile birliklerinde üyeler, faaliyetlere katıldığında, statü yükseltme vb. tatminler sağladıkları görülebilmektedir.

Max Weber’in, toplum ve kültür değerlendirmesi ne şekildedir?

Weber, paylaşılan değerler bütünü olarak kültürün, yeniden yaratıldığını belirtirken bu aşamada, öznel anlamlarını ve aktif olarak eylemlerini kontrol eden bireyleri fail (agent) olarak değerlendirir.

Yapısalcı yaklaşımda asıl odak ne üzerinedir?

Yapısalcı yaklaşımda asıl odak, bireysel insan failinin bilinci ve üstün niteliği değil, kültür sisteminin rolü ve kültür sistemi çalışmalarıdır. Bu anlamda, kültürün, tıpkı dil gibi bütünlükçü bakış açısından okunması, dilbilim üzerinden mümkündür.

İsviçreli dilbilimci Ferdinand de Saussure’e göre dil nedir?

Ferdinand de Saussure’e (1857-1913) göre, dilbilim, toplumsal yaşamın bir parçası olarak simgelerin rollerini ve doğasını inceleyen bilim dalının, semiyolojinin (göstergebilim) dallarından yalnızca biridir. Bu yaklaşıma göre dil, bir göstergeler sistemidir. Gösterge, gösteren (akustik imge ya da yazılı işaret) ve gösterilenden (kavram) oluşur. Gösteren ve gösterilen arasındaki ilişki sabit ya da zorunlu değil, keyfi ve nedensizdir; toplumsal uylaşımların sonucu oluşmaktadır. Gösterme ilişkisi, bir akustik imgeyi (yani göstereni) bir kavrama (yani gösterilene) bağlayan ilişkidir. Böylelikle gösterge, dış dünyadaki bir şeyin anlamlı olarak yerini tutar.

Semiyotik kültür modelini savunan önemli isimlerden biri kimdir?

Semiyotik kültür modelini savunan önemli isimlerden biri Fransız düşünür Roland Barthes’tır. Dilbilim ve kültürel araştırma arasındaki yakın ilişkiyi, gösteren (signifiant) temsil işini yapan şeyle, gösterilen (signifié) temsil edilen şey ya da kavram üzerinden yapılandırır.

Post-yapısalcı kültür kuramcılarının etkilendiği en önemli isimlerden biri kimdir?

Post-yapısalcı kültür kuramcılarının etkilendiği en önemli isimlerden biri  Claude Lévi-Strauss’tur. Kültür sistemlerinin kendi kuralları ve işleyifl mantığı olduğunu ortaya koyan Lévi-Strauss, kültürün bütünüyle kavranmasının, açık anlamlar ve kişisel deneyimlerin görünür düzeyinin ötesinde aranmasıyla mümkün olabileceğini savunur.

Post-yapısalcı yaklaşımın en önemli temsilcisi Michel Foucault, kültürü hangi kavramlar üzerinden inceler?

Michel Foucault, kültürü, iktidar, bilgi ve söylem kavramları üzerinden inceler. Toplumsal yaşamın temel öğesi olarak iktidarı alır, iktidar ve bilginin doğrudan birbirini içerdiğini ifade eder. Burada, iktidara ilişkin ideoloji kavramını açıklamada, söylem kavramını kullanır. Saussure’ün etkileri, söylemin derininde bulunan özü belirten episteme kavramını kullanmasında görülür. Söylemin, düşünmenin bir yolu, çevremizdekileri tanımlama ve sınıflamanın yordamı olarak, hiçbir zaman iktidar ilişkilerinden bağımsız olamayacağını savunur. Foucault’ya göre, egemen iktidar ve disipliner iktidar, sapkının normalleşmesine yönelik cezaları içerirken biyo-iktidar biçimi, modern devlette cinsellik ve arzu kavramlarının yalnızca bastırılması ya da sansürle değil, onları harekete geçirerek denetime alınmasını içeren birleşik bir söylemdir. İktidarın bu hegemonik etki alanını kılcal damarlara benzeterek tüm nüfus üzerinde yayılan bir ağa benzetir.

Toplumsal yaşam üzerindeki incelemelerini, toplumsal eylemi oyun metaforu üzerinden gerçekleştiren kimdir?

Toplumsal yaşam üzerindeki incelemelerini, toplumsal eylemi oyun metaforu (dramaturgical metaphor) üzerinden gerçekleştiren Erving Goffman, toplumsal hayatı, sahnelenen bir dramaya benzeterek, bireyleri, rol ayrışmasıyla sahne donanımları ve etkileme yönetimi vasıtasıyla sahne önü ve sahne arkasındaki rolü sergileyen aktörler olarak ele alır. Bu mikro-sosyolojik, yüz yüze ilişkiler üzerinden yapılan analizlerin yer aldığı “The Presentation of Self in Everyday Life” (2009) eserinde bireyler, kültürün dışında duran ve onu kullanan unsurlar olarak görülür.

Karl Marx’ın öğretilerinde kültürün nasıl bir işlevi bulunmaktadır?

Marx’a göre, sanayi toplumunda kültür, bir egemen ideoloji olarak işler. Çünkü; kültürün, yönetici sınıfın (burjuvazi) görüşlerini yansıtan, onun çıkarlarına hizmet eden ve yetkelerini meşrulaştıran bir işlevi bulunmaktadır. Dahası, işçi sınıfının (proleterya), sınıf bilincinin oluşumunu engelleyen ve yabancılaşmaya sebep olan bir yanı bulunmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, kültür kavramının, özerk bir kavramsallaştırma olmadan, toplumsal sınıf yönelimli, ekonomi ve iktidar ilişkileri üzerinden değerlendirilmesinin yapılmasıdır.

Louis Althusser’e göre, devlet kapitalizmin yeniden üretimini sağlamada nasıl bir sistem kullanır?

Kültürel Marksistler’den olan Fransız düşünür Louis Althusser’e göre, üstyapı kapitalizmin yeniden üretimine olanak sağlamasıdır. Devlet, kapitalizmin yeniden üretimini sağlamada iki tür sistem kullanır. Hükümet, ordu, polis, mahkemeler, hapishane gibi zorlayıcı gücü kullanan kurumlar Devletin Baskı Aygıtları (DBA)dır. Devletin ideolojik Aygıtları (DİA) ise eğitim, din, aile, siyaset, sendika, haberleşme, basın-yayını içeren ideolojik yeniden üretim kavramlarını devletin işleyişine bağlayan örgütlenmelerdir.

Gramsci’ye göre hegemonya ne demektir?

Gramsci’ye göre hegemonya, devletin ve yönetici sınıfın, sivil toplum içinde inançları düzenleme yetisidir. Hegemonik blok oluşturan toplumdaki hâkim güçlerle karmaşık siyasi ve felsefi meseleleri gündelik dille kitlelere, nas›ı hareket edecekleri konusunda yol çizenlerden oluşan organik aydınların etkinliklerinin, inançların yayılmasında en önemli rolü oynadıklarını savunur.

Gramsci, hegemonik inançları nasıl tanımlar?

Gramsci, hegemonik inançları eşitsizliği güçlendiren ve eleştirel düşünce girişimlerinin önünü kesen, hâkim kültürel motifler olarak tanımlar.

Frankfurt Okulu kültürü nasıl çözümler?

Neo-Marksist disiplinler-arası perspektifleriyle, psikanalitik yaklaşımı ve Hegel’ci bakış açısını barındıran Frankfurt Okulu, eleştirel kuramlarıyla kültürü bir mücadele alanı olarak çözümler.

Frankfurt Okulu'nun en önemli temsilcileri kimdir?

Frankfurt Okulu'nun en önemli temsilcileri Adorno ile Max Horkheimer'dir.

Theodor Adorno ile Max Horkheimer’ın birlikte yazdığı “Aydınlanmanın Diyalektiği” eserinin özünü ne oluşturur?

Theodor Adorno ile Max Horkheimer’ın birlikte yazdığı “Aydınlanmanın Diyalektiği” (1944) eseri, kitle kültürüne sert bir eleştiri niteliğindedir.Bu eserde eleştirilen, Aydınlanma’nın, akla ve bilimsel bilgiye dayalı özgürlükçü düşünce yapısı yerine, yararcı bir rasyonaliteyle belirlenen dar bir dünyaya yol açarak, pasif ve tek tip tüketicilerden oluşmuş bir kitle toplumu yaratmış olmasıdır.

Kitle kültürü eleştirisinin öne çıkardığı en önemli kavramlardan biri nedir?

Kitle kültürü eleştirisinin öne çıkardığı en önemli kavramlardan biri kültür endüstrisidir.

Kültür endüstrisi ve kapitalizm arasında nasıl bir ilişki vardır?

Kültür endüstrisi, tanıdıklık ilkesine dayalı standartlaşmış ürünler sunarak, izleyicinin algısında gerilemeye neden olurken onlara, sahte-benlik imkânı sunarak, kapitalizmin yeniden üretiminde merkezi rolü oynar.

Adorno ve Horkheimer, kitlelerin kontrol altına alınması sürecini nasıl betimlemişlerdir?

Adorno ve Horkheimer, Sigmund Freud tarafından geliştirilen psikanaliz kuramının önemli bir kavramını ödünç alarak, kitlelerin kontrol altına alınması sürecini betimlerler. Buna göre, her insanda bulunan ana rahmine geri dönme doğal eğilimi (regresyon), bildik ve tanıdık olana yönelme davranışını besler. Sanat ve bilim başta olmak üzere, kabaca kültür olarak adlandırılabilecek, insanın her türlü kendini ifade etme çabası, aynı zamanda bu bildik olanı dönüştürme ve aşma arzusunu harekete geçirir. Ancak; kültür endüstrisi, insanın bildik olana doğru mevcut eğilimini, regresif yani geriye dönüşçü söylem, imge, ürün ve stratejilerle kuvvetli bir şekilde destekler. Bu nedenle endüstriyel bir etkinlik olarak üretilen kültürde, insanın dönüştürücü gücü açığa çıkamaz; tersine baskılanır. Onun yerine, bir çeşit çocuksulaşma, çocukluk zekâ düzeyinde kalma durumu ortaya çıkar. Piyasaya, kültür ürünlerinin tüketimi olarak yayılan zevkler ve beğenilerin kısıtlı ve geriletici olması, bunun en önemli göstergesidir. Adorno ve Horkheimer’e göre, yirminci yüzyılda bu olgu, kitlesel özelliğe ulaşmıştır. Diğer bir deyişle, Freud’un tek bireyin bilinçaltı için geliştirdiği kuram, kültür endüstrisi tarafından tek bir varlık gibi yönetilebilen insan kitleleri için de geçerli hale gelmiştir.

Pierre Bourdieu'ya göre habitus ne anlama gelmektedir?

En temel haliyle habitus, belirli bir dünya görüşüne işaret eden yaşam tarzını ifade etmektedir. Habitus’un düzenleyicisi olan eğilimler (dispositions), birey tarafından üzerine inşa edilen yapılanmış yapılar (structures structurantes) ile karakterize edilebilir.

Bourdieu’ye göre, habitus kavramı kaç çeşit sermayeyle ilişkilendirilir?

Bourdieu’ye göre, aile ve okulun, yani birincil toplumsallaşma araçlarının şekillenmesinde önemli rol oynayan habitus kavramı, üç çeşit sermayeyle ilişkilendirilir. Birincisi, finansal kaynakları ifade eden ekonomik sermayedir. İkincisi, kişilerarası ilişkiler ve her çeşit toplumsal bağları ifade eden sosyal sermayedir. Üçüncüsü, kültür kavramının karmaşık içeriğinin büyük bölümünü kapsayacak nitelikte olup müzik, edebiyat, tiyatro gibi güzel sanatlara ilişkin yetenek, kapasite, teknik bilgi düzeyiyle bu alandaki beğeni ve tercihlerin toplamına işaret eden, aynı zamanda, kültürel beğeni anlamında iyi ve kötüyü ayırt edebilme düzeyini ifade eden kültür sermayesidir.

Yüksek kültür ne anlama gelmektedir?

Yüksek kültür, bir dizi entelektüel ve sanatsal faaliyetle bunların ürünlerini tanımlamada kullanılırken bu ürünleri, ruhsal, estetik ve toplumsal kimlikleriyle bütünleştiren grup ya da gruplara işaret etmektedir.

Popüler kültür ne anlama gelmektedir?

Popüler kültürse, bahsedilen alanlarda, çok geniş kitleleri hedef alarak, yatırımcılar tarafından pazara sunulan kültür ürünlerini ve bu ürünlerin içeriğini tüketen grupları ifade etmektedir.

Pierre Bourdieu’nün habitus kavramı ve kültür sermayesi tanımı yüksek kültür ve popüler kültürün içeriğini betimlemede nasıl kullanılabilir?

Bourdieu, kültürel sermayenin kazanılmasının, ekonomik ve sosyal sermayenin aksine uzun zaman aldığını ve toplumsal devingenliğine engel teşkil ettiğini ileri sürmektedir. Buna göre, iyi okullarda eğitim almış, küçüklüğünden beri operalara götürülüp evinde piyano ile klasik müzik parçalarını çalan ebeveynler tarafından yetiştirilen bir çocukla bu imkânlara sahip olmayan ailenin çocuğu, büyüdüklerinde gelir düzeyleri ekonomik sermaye olarak yakın seviyelerde bulunsa da, kültür sermayeleri bağlamında beğeni ve tercihlerinin farklı olacağını ifade etmektedir.

Küreselleşme olgusunun yerel kültüre etkisi nasıl olmuştur?

Küreselleşme olgusuyla birlikte, genellikle sınırları belirli bir coğrafya üzerindeki etnik özellikler barındıran yerel kültür, daha özgün ve folklorik bir anlam kazanmıştır.

Jean Baudrillard, “Tüketim Toplumu” adlı eserinde tüketim ve kültür ilişkisini nasıl ifade etmiştir?

Tüketim ve kültür ilişkisine dair noktaları “Tüketim Toplumu” eserinde ele alan Jean Baudrillard’a göre, kültür ürünleri fetişleştirildikçe, bireyin toplumsal aktör olarak donanımı basitleştirildikçe, toplumsal kimlik, tüketimin ekonomi politiğinin pratikleri ve değerler sistemi içinde tanımlanmaktadır. Dolayısıyla tüketim kültüründe kültür ürünleri, önce arzu nesnesi haline getirilip, ardından, kitlelerin beğenisine, kâr güdümlü politikalar eşliğinde sunulmaktadır.